Morgunblaðið - 11.04.1978, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 11. APRÍL 1978
39
r
— Oddur Olafsson
Framhald af bls. 19
Reykjaneskjördæmi: Hafnarfjörður, Gullbringusýsla, Grindavíkur-
kaupstaður, Njarðvíkurkaupstaður, Keflavíkurkaupstaður.
b) 12 þingmenn kosnir hlutbundinni kosningu í tveim 6 manna
kjördæmum:
Norðurlandskjördæmi eystra: Eyjafjarðarsýsla, Akureyrarkaupstað-
ur, Dalvíkurkaupstaður, Ólafsfjarðarkaupstaður, Suður-Þingeyjarsýsla,
Húsavíkurkaupstaður og Norður-Þingeyjarsýsla.
Suðurlandskjördæmi: Vestur-Skaftafellssýsla, Vestmannaeyjakaup-
staður, Rangárvallasýsla og Árnessýsla.
c) 14 þingmenn kosnir hlutbundinni kosningu í Reykjavík.
d) 4 landskjörnir þingmenn til jöfnunar milli þingflokka, svo að hver
þeirra hafi þingsæti, í sem fyllstu samræmi við atkvæðatölu við
almennar kosningar.
Þingmenn skulu kosnir til 4 ára. Á hverjum framboðslista skulu að
jafnaði vera tvöfalt fleiri menn en kjósa á í því kjördæmi, og skulu
varamenn, bæði fyrir kjördæmakosna þingmenn og landskjörna, vera
svo margir sem til endist á listanum.
2. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
3. gr.
Ákvæði um stundarsakir
Almennar kosningar til Alþingis skulu fara fram, þegar stjórnar-
skipunarlög þessi öðlast gildi, og falla umboð þingmanna niður á
kjördegi."
Greinargerð
„Þær breytingar, sem hér er lagt til að gerðar verði, eru eftirfarandi:
1. Kjördæmum verði fjölgað úr átta í níu.
2. Kjördæmakosnum þingmönnum verði fjölgað úr 49 í 56.
3. Landskjörnum þingmönnum verði fækkað úr 11 í 4.
Heildartala þingmanna verði óbreytt.
4. Reykjaneskjördæmi núverandi verði skipt í Reykjaneskjördæmi:
Hafnarfjörður, Gullbringusýsla, Grindavíkurkaupstaður, Njarðvíkur-
kaupstaður og Keflavík, og
5. nýtt kjördæmi: Suðurvesturlandskjördæmi: Garðabær, Kópavogur,
Seltjarnarnes, Kjósarsýsla. Hvort þessara kjördæma hafi 5 kjördæma-
kosna þingmenn.
6. Kjördæmakosnum þingmönnum í Reykjavík verði fjölgað úr 12 í
14.
Ibúafjöldi kjördæma er eftirfarandi, tölur í svigum sýna íbúafjölda
á bak við hvern þingmann: a) kjördæmakosna þingmenn, b) eftir að
uppbótarsætum hefur verið úthlutað:
Vesturlandskjördæmi ......
Vestfjarðakjördæmi .......
Norðurlandskjördæmi Vestra
Norðurlandskjördæmi eystra
Austurlandskjördæmi ......
Suðurlandskjördæmi .......
Reykjaneskjördæmi ........
Reykjavík.................
Mundi sennilega verða:
Vesturlandskjördæmi ......
Vestfjarðakjördæmi .......
Norðurlandskjördæmi vestra
Norðurlandskjördæmi eystra
Austurlandskjördæmi ......
Suðurlandskjördæmi .......
Suðvesturlandskjördæmi ...
Reykjaneskjördæmi ........
Reykjavík ................
. 14077 (a) 2815 b) 2346)
. 10187 (a) 2037 b) 1455)
. 10304 (a) 2060 b) 2060)
. 24749 (a) 4125 b) 4125)
. 12083 (a) 2417 b) 2014)
. 19185 (a) 3197 b) 3197)
. 47433 (a) 9487 b) 5929)
. 83685 (a) 6974 b) 5218)
. 14077 (a) 2815 2815)
. 10187 (a) 2037 b) 2037)
. 10304 (a) 2060 b) 2060)
. 24749 (a) 4125 b) 4125)
. 12083 (a) 2417 b) 2417)
. 19185 (a) 3197 b) 3197)
. 23052 (a) 4610 b) 4610)
.24350 (a) 4870 b) 4870)
.83685 (a) 5977 b) 4649)“
Sýning
Jóhannesar
á Loftinu
Fyrir um það bil þremer árum
hófust sýningar á Loftinu við
Skólavörðustíg. Það var Jóhann-
es Jóhannesson, sem þar reið á
vaðið, en síðan hafa margir átt
athvarf hjá Helga Einarssyni
með sýningar sínar, og hefur
verið lögð ríkari áhersla á gæði
sýninga á þessum stað en
mörgum öðrum. Þar ber að
þakka Björgu Sverrisdóttur,
sem sýnt hefur mikla natni og
umhyggju í stjórnun þessa
staðar. Helgi Einarsson mun nú
vera að því kominn að leggja
niður rekstur á þessum
skemmtilega stað, og ekki veit
ég, hver þar tekur við, en það er
vel við eigandi, að Jóhannes
Jóhannesson, sem fyrstur varð
til að brjóta þarna ísinn, skuli
einmitt sá, er heldur þar loka-
sýningu á vegum þeirra Helga
og Bjargar. Mér er enn í fersku
minni sýning Jóhannesar á
þessum stað. I fyrstu var ég lítt
trúaður á, að staðurinn væri
heppilegur fyrir sýningar. Þar
var ekki vítt til veggja og húsið
orðið lúið og gamalt. Hélt ég því,
að andstæðurnar milli nútíma-
verka Jóhannesar og þessa
umhverfis yrðu heldur miklar,
til að vel færi. Allar þessar
vangaveltur urðu þó að engu,
þegar sýningin var komin á sinn
stað. Það var sannarlega meira
en skemmtileg sýning, sem
Jóhannes byrjaði með í þessu
húsnæði, og ég er viss um, að
fleiri en ég muna þann viðburð,
að minnsta kosti verður sú
sýning í huga þeirra, sem
tilfinningu hafa fyrir myndlist
og gera þá kröfu, að litur og
form segi sitt af hverju.
Á þeirri sýningu, sem nú er á
Loftinu, hanga rúmlega tuttugu
verk, sem öll eru ný af nálinni,
flest unnin í olíukrít og vatns-
liti. Sjaldan hef ég séð Jóhann-
esi takast jafn vel upp og nú, og
er mikið sagt, því að oft hefur
Jóhannes Jóhannesson vakið
mikla athygli með verkum sín-
um. Hann er einn af fáum
íslenskum málurum, sem ætíð
Myndllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
virðist í framför, og hann hefur
sérstakt lag á því að endurnýja
list sína, en er þó jafnframt
mjög mótaður, til dæmis í
litameðferð. Hann er í þessum
nýju verkum ferskari en oft
áður, og hann er líka svolítið
fígúratívari. I myndfletinum má
líta konur, blóm og alls konar
hreyfingar, en þessa gætti vart
á sýningu hans á Loftinu fyrir
nokkrum árum. Jafnvel má
koma auga á nokkra breytingu
á myndgerð Jóhannesar frá því
á Septem síðastliðið haust. Þar
var hann með olíumálverk ein-
vörðungu, en á þessari sýningu
eru aðeins vatnslita- og krítar-
myndir.
Jóhannes hefur alltaf beitt
mjög sérstakri litameðferð, þar
sem hann leikur á vissa eigin-
leika litarins, sem rekja má
allar götur til áhrifa frá Fen-
eyjamálurunum gömlu (Tizian
o.fl.), til Flórens og fram til
Matisse. Þá má stundum láta
sér koma í hug sum af verkum
Calder, og er sannarlega ekki í
kot vísað. Þetta er ekki sagt til
hnjóðs listamanninum, heldur
til að sýna, hve föstum fótum
hann stendur í myndlistinni, og
er hann þar andstaða við
dýrkendur hinnar svokölluðu
„Nýlistar", sem virðast álíta, að
leikni og kunnátta skipti ekki
máli, listamaður nútímans
stökkvi alskapaður fram úr
uppákomum og skrípaleikjum
alls konar. Sú stefna hefur
runnið sitt skeið að mestu
erlendis, ef marka má ummæli
blaða, og vonandi sér brátt fyrir
endann á henni hérlendis.
Jóhannes er framsækinn
listamaður. Það hefur orðið
mikil breyting í myndgerð hans,
en samt verður ekki um villst,
hver er höfundur verkanna á
Loftinu. Ég held, að óhætt sé að
fullyrða, að Jóhannes hafi ekki
um langa hríð verið í jafn góðu
formi og nú. Það er seiðandi
kraftur í verkunum á þessari
sýningu — kraftur, sem hlýtur
að ná til þeirra, sem hafa augun
opin fyrir góðri myndlist. Því
hefur stundum verið fleygt, að
Jóhannes færi all-íhaldssamur í
list sinni. Það afsannar þessi
sýning, nema ef til vill fyrir
þeim, sem taka skrípalæti fram
yfir þróaða list. Undarleg er
tilveran. Nú eru þeir álitnir
íhaldssamir, sem fyrir nokkrum
árum þóttu róttækir, óferjandi
og óalandi fyrir frávik frá
viðurkenndri myndlist. Nú er
allt leyfilegt í myndlist, einkum
og sér í lagi það, sem minnst
hefur með myndlist að gera, en
nærist af moldviðri útskýring-
anna.
— Freeport
Framhald af bls. 15
— Hefur þú sjálfur ver-
ið áfengissjúklingur?
— Nei, ég var svokallaður hófdrykkju-
maður. Fékk mér einn og einn kokkteil,
drakk vín með mat og þess háttar. Ég
hætti hins vegar að bragða áfengi fyrir
12 árum.
— Af hverju, fyrst þetta
var ekkert vandamál?
— Ég lagði málið einfaldlega niður
fyrir mér og leit á það í ljósi þeirrar
reynslu og vitneskju, sem ég hafði þá yfir
að ráða. Hugsaði sem svo: Mér finnst
ljómandi gott að fá mér einn lítinn þegar
svo ber undir — þegar ég fer í samkvæmi
eða þegar ég er þreyttur, til dæmis. Hvers
vegna finnst mér það gott? Jú, það svæfir
óþægileg einkenni. En það losar mig ekki
við þau. Þess vegna verð ég að gera
eitthvað annað til að losna við þau. Ég
verð að gera eitthvað róttækara í málinu
til þess að öðlast þá vellíðan, sem ég
sækist eftir. Þreytunni sigrast ég á með
því að hvíla mig og gæta þess að hafa ekki
of mikið að gera, og ég get sennilega líka
dregið eitthvað úr henni með því að haga
störfum mínum á annan hátt og nýta
tímann betur. Ég veit að áfengi — þótt
í litlum mæli sé — er óhollt og gerir mér
alls ekkert gott. Hvers vegna í ósköpun-
um skyldi ég þá vera að drekka það?
'Niðurstaðan varð auðvitað sú að þetta
væri heimskulegt og mér ósamboðið.
Sams konar röksemdafærsla kom mér svo
til að hætta að reykja tveimur árum
síðar, en þá hafði ég reykt tvo og jafnvel
þrjá pakka á dag í mörg ár.
— Þú telur sem sagt að
þessi aðferð — að kanna
vandamálið niður í kjöl-
inn, verða sér úti um alla
tiltæka vitneskju um
orsakirnar og hef jast síð-
an handa um úrlausn —
geti komið að gagni á
fleiri sviðum)
— Það liggur í augum uppi. Þetta er
ekkert annað en spurning um heilbrigða
skynsemi og nákvæm vinnubrögð.
— Hvað um f jölskyldur
áfengissjúklinga?
Fjölskyldur þeirra og nánustu vinir
þurfa á meðferð að halda. Það býr enginn
við þetta vandamál í mörg ár án þess að
það skilji eftir sín spor. Það er líka vandi
að umgangast þá, sem eru byrjaðir í
endurhæfingu og eru að aðlagast eðlilegu
lífi á nýjan leik. Það má svo lítið út af
bera. Ég get sagt smásögu til að skýra
þetta. Einn sjúklinga minna — Herbert
hét hann — hafði náð frábærum árangri.
Hann var hættur að drekka, gekk að
sínum daglegu störfum með oddi og egg,
var virkur í AA-samtökunum, og var þar
að auki svo lánsamur að eiga heimili og
fjölskyldu. Þegar hann var búinn að
vinna á kvöldin fór hann með lest, sem
kom á næstu brautarstöð við heimili hans
á slaginu hálf sex. Þaðan ók hann heim
til sín og settist að borðum ásamt
fjölskyldu sinni. Þannig hafði þetta
gengið í marga mánuði því að Herbert
var reglusamur og stundvís maður alveg
eins og konan hans, sem var komin með
matinn á borðið þegar Herbert sté inn
fyrir þröskuldinn. Svo gerist það einn
góðan veðurdag, að hann birtist ekki í
dyrunum á þessum venjulega tíma. Strax
og liðnar eru fimm mínútur fer konan að
vera óróleg og áður en varir er hún orðin
sannfærð um að nú hafi Herbert þá eftir
allt saman dottið í það. Viðbrögðin verða
ótti, reiði og taugaspenna. Þremur
stundarfjórðungum síðar kemur Herbert,
strokinn og fínn og bláedrú. Konan sér
strax og 4eyrir að hann er allsgáður. í
gleði sinni gengur hún að honum, tekur
utan um hann og kyssir hann á kinnina.
Þá bregður svo við að Herbert stirðnar
upp og rýkur á dyr. Næstu þrjá
sólarhringa lætur hann hvorki sjá sig né
heyra, — ekki fyrr en hann hringir til
mín, augafullur. Það næsta sem gerist er
það, að hann er lagður inn, og þegar hann
er búinn að sofa úr sér fæ ég að heyra
söguna. Svo fer ég að tala við konuna.
Hún skilur ekki upp eða niður, veit ekkert
af hverju maðurinn rauk á dyr og fór á
fyllirí. I hennar útgáfu af frásögninni
hafði bara gleymzt eitt atriði. Um leið og
hún kyssti Herbert þefaði hún ósjálfrátt
af honum, eins og hún hafði gert svo oft
áður þegar hann kom heim. Hún tók ekki
eftir þessu sjálf en þetta var nóg til að
slá manninn gjörsamlega út af laginu.
Þegar ég benti henni á þetta varð hún
auðvitað miður sín. En það var ekki hægt
að lá konunni þessi viðbrögð. Hún var
ekki laus við hugaræsinginn um leið og
Herbert kom. Þessi kona þurfti á aðstoð
að halda við að leysa þann vanda, sem
hún átti við að stríða vegna þess að hún
átti áfengissjúkan mann. Það þurfti ekki
síður að fræða hana um ástæðuna fyrir
því að Herbert stökk á dyr og fór að
drekka en hann sjálfan.
— Svo við snúum okkur
að viðhorfunum í málefn-
um áfengissjúkra hér á
íslandi. Nú hefur þú rætt
við marga um þessi mál
undanfarna daga og kynnt
þér starfsemi Samtaka
áhugafólks um áfengis-
vandamál. Hvers hefurðu
orðið áskynja og hvaða
tillögur hefurðu gert til
úrbóta?
— Ég er í einu orði sagt gáttaður á því,
sem áunnizt hefor hér á aðeins tveimur
árum. Hér hefur veríð unnið svo ötullega
að þessum málum að það sem hefur tekið
fimmtán ár í Bandaríkjunum hefur tekið
tvö ár hér á landi. Ég treysti mér til að
fullyrða að með sama áframhaldi verður
ísland eftir aðeins tvö til þrjú ár það land
í heiminum, sem bezt er á vegi statt með
tilliti til áfengismála. Þegar ég ræddi við
Jónas Jónasson í útvarpsviðtali fyrir ári
sagði ég, að þið munduð ná þessu marki
eftir fimm ár — það er að segja fjögur
ár héðan í frá. Nú er ég sannfærður um
að það verður enn fyrr. Þetta er ekki lítill
árangur, en skýringin er án efa sú meðal
annars hversu fámennt þjóðfélag ykkar
er. Fjölmiðlar hafa tvímælalaust haft sitt
að segja, ég þarf ekki annað en nefna
hvernig Morgunblaðið hefur brugðizt við
þessa daga sem ég er búinn að vera hér.
Þið sinnið þessu á allt annan hátt en blöð
annars staðar. Það getur verið að blað
eins og The New York Times hefði minnzt
á svona fyrirlestraheimsókn og áfengis-
varnaherferð með smáklausu einhvers
staðar neðanmáls. Það sem vekur athygli
mína er þessi mikli og almenni áhugi,
sem fólk hér hefur á málinu, og það að
allir virðast leggjast á eitt. Þetta er allt
eins og ein fjölskylda.
Ég vil segja það að lokum, læknum til
hvatningar og öðrum þeim, sem nauðsyn-
legt er að leggi sitt af mörkum, að það
er ekki hægt að hugsa sér þakklátara
starf en þetta. Þegar ég ber saman þau
tuttugu ár; sem ég starfaði að lækning-
um, áður en ég sneri mér að því að hjálpa
■fólki til að hætta að drekka, og þau
fimmtán ár, sem liðin eru síðan ég fór að
reka Freeport, þá finnst mér að fyrra
tímbilið hafi verið hálfgerð tímasóun.
Áfengissjúklingar eru eins og aðrar
mannlegar verur í eðli sínu yndislegt fólk
— gott fólk — sem á það skilið að fá bót
meina sinna svo það geti lifað lífinu. Og
það er svo vel hægt að hjálpa því til að
fá bót á þessum sjúkdómi, því að
áfengissýkin er einn þeirra sjúkdóma,
sem með almennilegri meðferð er hægt að
sigrast á. i nánast öllum tilfellum.