Morgunblaðið - 16.07.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. JÚLÍ 1978
Til or samtímalýsinn á Diirer. samantokt roktors oins í NiirnborK
Camerarius að nafni. — Frá náttúrunnar hondi var hann vol úr
Karði sorður líkamlosa. hvað vöxt og sköpulaj? snorti. vorðuxur
þeim Köfuga anda som líkaminn hýsti... höfuð hans var svipmikið.
auKun ljómandi ok nefinu mátti lýsa moð gríska orðinu „totragónó"
(króknof). Ilann hafði mjóan háls. breitt hrjóst. var mittisgrannur.
sina- og þróttmikil la*ri og öruggan gang. Enginn hofur sonniloga
augum litið íagurmótaðari hondur. I viðra'ðum var hann svo ljúfur
og skommtilogur. að holst óskuðu menn sór. að hann ha'tti aldrei
að tala. Ilann hafði að vísu okki gengið monntavoginn. on hafði
þó tiloinkað sór flest. som vitað var í vísindum. framar öllu
náttúruvísindum og starðfraði. Ilann hafði okki oinungis innsýn
í erfið viðfangsofni og var fa'r um að skilgroina þau. holdur var
hann oinnig fa>r um að skýra þau á ljósan hátt í samra'ðum. I>að
staðfosta skrif hans um flatarmálsfra'ði... Ilann var þó hvorki
maður þrúgandi strangloika nó öfgafullrar alvöru. holdur hafnaði
ongu í lífi sínu. som ánægju og gleði gat voitt. of það samrýmdist
hinum göfuga og róttsýna skilningi hans..
Mynúllst
Heimsmet
Albrechts
Diirer
Venjulegast berast fréttir um
það að sett hafi verið heimsmet
í einhverri gildri íþróttagrein,
— eða fáránlegu uppátæki til að
vekja athygli og fá inni í
heimsmetabók Guinness. En til
eru líka önnur heimsmet er
komast ekki síður í heimsfrétt-
irnar en hin óviðjafnanlegu
íþróttaafrek og tvíræður fárán-
leiki.
Eitt þeirra leit dagsins ljós á
uppboði hjá Sotheby í London
fyrir skömmu þegar lítil vatns-
Iitamynd eftir Albrocht Diiror
(1471—1528) var slegin fyrir
rúma 341 milljón ísl. króna eða
341.720.160. Mynd þessi, sem er
ámóta að stærð og hálf siða
Morgunblaðsins eða 20,8x27,9
cm. og nefnist „Doss Trento“,
var slegin á 640.000 ensk pund
eða 7.1 milljón norskar krónur
og er það tekið úr þarlendu
tímariti en yfirreiknað af
bankamanni hérlendis.
Hér var um að ræða eitt af
fjölmörgum dýrmætra verka úr
safni Robert von Hirsch, þýsks
leðurvöruiðjuhölds, og hefur
uppboðið þegar verið nefnt
„uppboð aldarinnar", en samtals
seldust þar listaverk og listmun-
ir fyrir fjárhæð sem svarar til
203 milljóna norskra króna og
þarf að margfalda upphæðina
með 48 til að fá út íslensku
krónutöluna.
Leikur mér hugur á að herma
síðar frá þessu einstæða og
sögulega uppboði þegar ég hef
aflað mér nánari heimilda, en
fréttir af því hafa verið ítarlega
tíundaðar í heimspressunni
undanfarið, sem ekki er að
furða.
Að þessu sinni ætla ég ein-
ungis að skrafa um Diirer. því
að hér er um fágætan og um leið
óvæntan atburð að ræða, óvænt-
an vegna þess, að fæstum mun
hafa til hugar komið að lítil
látlaus vatnslitamynd þessa
listamanns sem frægari er fyrir
teikningar sínar, grafík og
málverk, næði að setja heims-
mét á þessum vettvangi, — en
máski stendur það ekki lengi.
Taka ber tillit til þess, að þetta
mun hafa verið síðasta vatns-
litamynd þessa listamanns sem
vitað er um í eigu einkaaðila.
Þetta var því síðasta tækifæri
til að festa kaup á þessari
tegund mynda eftir Dúrer, því
að söfn láta aldrei slíka dýrgripi
á frjálsan markað — slíkt
boðaði heimsendi!
Þótt Albrecht Dúrer hafi
verið rismikill listamaður,
brautryðjandi og mögnuð per-
sóna, áttu fæstir von á því að
vatnslitamynd eftir hann yrði
metin svo svimahátt, hvað þá
setti heimsmet. — Slíkt þætti
hugsanlegt ef í hlut ættu risar
svo sem Rembrandt, Rubens,
Vermeer (ef vatnslitamynd
fyndist eftir hann) eða aðrir
slíkir jöfrar, en það eru einmitt
slík óvænt atvik sem krydda
tilveruna og setja jafnframt allt
á annan endann í listheiminum
og raska fyrra mati og gildum
þótt svo að peningar segi
sjaldnast nema hálfa sögu um
listgildi mynda og stundum
enga. — Margt kemur hér inn í
myndina m.a. þjóðarstolt og
sómi landa Dúrers, en frá því
verður greint í síðari grein
minni um uppboðið í heild. —
Um þennan listamann hefur
ekki verið ritað að marki hér né
þá merku tíma er hann lifði á
en undirritaður tók þó saman
tvær greinar sem birtust í
Lesbók Morgunblaðsins í tilefni
500 ára ártíðar hans (1971) árið
1972 (9. og 10. tölublað 5. og 12.
marz) og vil ég vísa til þeirra ef
eftir liRAI.A
ASGEIRSSON
1
einhver æskir að fræðast nánar
um þennan stórmerka lista-
mann. Minnist ég þess ennþá
hve mikla ánægju og fróðleik ég
uppskar við samantektina og
skilningur minn á list og mann-
lífi miðalda dýpkaði.
Dúrer var einn af snillingum
myndlistarsögunnar, brautryðj-
andi á umbrotatímum og að
sjálfsögðu stolt þýsku þjóðar-
innar og þá einkum borgarinn-
ar, er hann fæddist í og lifði
allan sinn aldur, Niirnberg.
Aldamótin 1500 skipta ævi hans
í tvennt en þau boðuðu með
sjaldgæfri nákvæmni strauma
nýrri tíma. Fyrri helming ævi
sinnar lifði hann í lok miðalda.
Raunar deilast tímabil sögunn-
ar aldrei í nákvæmlega afmark-
aða hluta, þar sem lífsform,
siðir og yenjur lúta lögmáli
aðlögunar og þróunar. En við
lok fimmtándu aldar verða
mikil og greinileg umskipti líkt
og allir andar séu í uppnámi.
Þannig er sem bylti sér hinn
gamli ofþroskaði aldatugahelm-
ingur í dauðateygjum jafnframt
því sem nýtt tímaskeið hoðar
komu sína með umbrotamiklum
fæðingarhríðum. Dúrer hefur
túlkað hræringar tímabilsins
fullkomlega í tréristum um hina
dularfullu opinberun Jóhannes-
ar.
Melanchton. sem Dúrer risti
mynd af í kopar tveimur árum
f.vrir dauða sinn, sagði um hann:
„Ilann var vitur niaður. og þó
að listrænar gáfur hans hafi
verið frábærar. voru þa'r jafn-
vel smávaxnar hjá öðru".
Arið 1842 heimsótti ameríska
skáldið Henry Wadsworth
Longíellow Núrnberg og varð
djúpt snortinn af borginni.
Tveimur árum síðar lauk hann
við ljóð er hann nefndi „Núrem-
berg“, en þar koma fram eftir-
farandi ljóðlínur (í þýðingu):
Því virðist hin forna borg
fegurri
og sólskinið bjartara,
að hann gekk einu sinni götur
hennar,
og dró andann þar ...
Bragi Ásgeirsson.
Mynd Albrechts Diirer „Doss Trento". vatnslitamynd 20.8x27.9 sm að stærð er slegin var fyrir rúmar
311 milljón ísl. króna á uppboði hjá Sotheby í London á dögunum.
_____________________13_
Sósíalískt
skipulag
í Guyana
Georgetown, Guvana, 14. júlí.
Ap
I þjóðaratkvæðagreiðslu um
sósíalískt stjórnskipulag í
Suður-Ameríkuríkinu Guyana
var það fyrirkomulag samþykkt
með vfirgnæfandi meirihluta at-
kvæða. að því er stjórnvöld
Guyana tilkynntu á fimmtudag.
Sasa Narain þingforseti skýrði
þinginu frá tilhoði Forhes Burn-
hams forseta. sem var eamþykkL
Tilboðið fólst í hrevtingu á
núverandi stjórnskipuiagi sem
ríkt hefur síðan (iuvana hlaut
sjálfstæði frá Bretum fyrir fjórt-
án árum.
I skýrslu frá stjórnvöldum sagði
að 419,936 hefðu verið fylgjandi
breytingunni, 8,956 verið á móti og
2000 atkvæði verið ógild.
Narain sagði að þingið mundi
hefja undirbúning að nýrri stjórn-
arskrá strax og yrði honum að
öllufn líkindum lokið eftir eitt og
hálft ár. Um 70—75 prósent
kjósenda neyttu atkvæðaréttar
síns en í landinu eru skráðir
rúmlega 609 þúsund íbúar.
Andrew Morrison, fulltrúi
rómversk-kaþólsku kirkjunnar í
Georgetown, sagði að þjóðarat-
kvæðagreiðsla þessi væri út í hött,
hún hefði eyðileggingu í för með
sér og miðaðist aðeins við það að
viðhalda núverandi stjórnvöldum í
sessi.
Hafnarfjörður
Hamarsbraut 2ja herb. snotur
risíbúð í tvíbýlishúsi.
Kaldakinn 2ja herb. íbúð á 1.
hæð í tvíbýlishúsi. Bílskúr.
Fagrakinn 2ja herb. kjallara-
íbúð í þríbýlishúsi.
Hverfisgata 2ja herb. kjallara-
íbúð í tvíbýlishúsi.
Hellisgata 3ja herb. risíbúð í
tvíbýlishúsi.
Hellisgata 3ja herb. hæö og
kjallari í tvíbýlishúsi.
Suðurgata 3ja herb. íbúö á 2.
hæð í sambýlishúsi.
Suöurgata nýleg einstaklings-
íbúð í fjölbýlishúsi.
Vesturbraut 3ja herb. risíbúð.
Hringbraut 3ja herb. neðri hæð
í tvíbýlishúsi.
Laufvangur 3ja herb. íbúð á 1.
hæð í fjölbýlishúsi. Sér inn-
gangur.
Sléttahraun 3ja herb. íbúð í
fjölbýlishúsi.
Álfaskeið 4ra herb. endaíbúö í
fjölbýlishúsi.
Sléttahraun 4ra herb. íbúö í
fjölbýlishúsi.
Oldugata 4ra herb. íbúð í
fjölbýlishúsi.
Álfaskeið 4ra herb. íbúð í
fjölbýlishúsi. Bílskúr.
Lækjarkinn 4ra herb. efri hæö
í tvíbýlishúsi. Bílskúr.
Hjallabraut 4ra til 5 herb. íbúð
í fjölbýlishúsi.
Fagrakinn efri hæö og ris í
tvíbýlishúsi. Bílskúr.
Langeyrarvegur 135 fm efri
hæð í tvíbýlishúsi.
Smyrlahraun endaraðhús. Bíl-
skúr.
Reykjavík
Asparfell 3ja herb. íbúð. Bíl-
skúr.
Garðabær 6 herb. rúmlega
fokheld hæð í tvíbýlishúsi við
Melás.
Grindavík efri hæð og ris í
tvíbýlishúsi við Víkurbraut.
Hvolsvöllur 127 fm viðlaga-
sjóðshús við Norðurgarð. Hag-
stætt verð.
Vestmannaeyjar lítið einbýlis-
hús við Hásteinsveg. Hagstætt
verð.
Þórshöfn nýlegt einbýlishús við
Gerðaveg. Bílskúr.
Lögmannsskrifstofa
INGVAR BJÖRNSSON
Strandgotu 11 Hafnarftrdi Postholf 191 Simi 53590.