Morgunblaðið - 18.07.1978, Page 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 1978
13
. »,ruful dauðailóm!i yfir '£1 I hrfði i slarfi á atnðsárunum uorins .
rn sá var iflátinn i Ó»ló i I yfirboðara sinna
Norðurlðnd:
Hundaæði vekur skelfíngu
HI NDA.EÐI virðist stbðuxt
vrra að brriðast út um Evrðpu-
liindln. rn um minaðamðtin
staðlrstu yfirvnld f Danmiirku
hundatrðistilfrlli i dýrum i
Jótiandi. rn sjúkdómurinn hrf
ur rkki (undizt avo nurðarlraa
iður. Tllfrllin voru þrjú (
niitrrnni Hadrrslrv ok Vojrns.
I srptrmbrr i fyrra fannst
fyrsta tilfrlli hundaæðis i Dun-
ninrku i sjn ár o|t siðan hafa 44
tilfrlli vrrið staðfrst af vfirvðld-
uni við Hadboru og Tinglrv i
nálmttö við landammri Dan-
mrrkur ng V-Þytkalands Danir
rru mjog óttaslrgnir yfir út-
hrriðslu hundamðisins og hin
Nnrðurlondin hafa grrt miklar
oryiotisraðstafamr af hrarðslu
við uthrriðslu sjúkdónisins
Svnska landhunaðarráðu-
nrvtið hrfur grfið ut yfirlýsiniru
þar srm skorað rr á alla. srm
minnsta itrun hafa uni smyitl á
hundum til landtins. að tilkynna
það logrrglunni.
Talsmaður ráðunrytisins hrf-
ur sagt að rf villt dýr i Norrgi
smilitt af hundaæði. þá sé
»
þ.
“» i.'.K A 1
Hundaæði gæti
orðið landlægt
Páll A. Pálsson yfirdýra-
la knir skriíaði í fyrra grein í
Morgunblaðið um hundaæði.
Þar lagði hann einkum áherslu
á þá hættu. sem væri fylgjandi
ólöglegum innflutningi dýra til
iandsins. Hann segir þar meðal
annars. að ekki fari á milli
máia. að einhverjum þcirra
hunda. sem sjá má í bæjum
landsins hafi verið smyglað
hingað. — útlit þeirra beri þess
glöggt vitni þar sem sumir
þeirra séu af kyni sem aidrei
hafi verið flutt til landsins á
löglegan hátt.
„Hættan á að hundaæði berist
hingað til lands liggur í því að
fólk er alltaf að reyna að smygla
hingað dekurdýrum,“ sagði Páll
í samtali við Morgunblaðið.
„Þetta er alþjóðlegt vandamál
sem mikið er rætt hjá heil-
brigðisyfirvöldum hvervetna.
En þrátt fyrir aðgerðir hefur
alltaf sigið á ógæfuhliðina og
sjúkdómurinn sífellt færzt
lengra vestur á bóginn."
„Hundaæði er ekkert ákaflega
algengur sjúkdómur. En hann er
svo hræðilegur, að öllum stend-
ur beygur af honum," sagði Páll
ennfremur. „Og ef hann bærist
einu sinni hingað, gæti hann
sem bezt orðið landlægur. Hann
er landlægur í Grænlandi, og
ekkert mælir á móti því að hið
sama gæti gerzt hér.“
„Það er ekki vitað, hvort hér
hefur einhvern tímann komið
upp hundaæði," sagði Páll „Hins
vegar eru til lýsingar frá 18. öld
á einhverjum faraldri á Austur-
landi, sem eftir lýsingunni að
dæma gæti vel hafa verið
hundaæði.“
hundaæöi þvílík tök á ímyndunar-
afli manna, aö þaö sé í engu
samræmi við útbreiðslu veikinnar.
En hvað er þá hundaæði?
Hundaæði er í stuttu máli
veirusjúkdómur sem leggst
einkum á miötaugakerfiö. Orsök
sýkingarinnar er sú, að veiran
berst í gegnum munnvatn sjúks
dýrs í heilbrigt dýr, oftast við bit.
Síðan berst veiran í heilann og
fjölgar þar, og fer svo þaöan í allt
taugakerfl sjúklingsins. Afleiðingin
er sú, að sjúklingurinn missir
stjórn bæði á geðsveiflum sínum
og hreyfingum, fær krampaköst og
lömun og deyr oftast mjög fljótt
eftir aö sjúkdómurinn grípur hann.
Bent hefur verið á þýöingu þess að
veiran berst í taugar útlima, sem
eru nátengdar alls kyns geösveifl-
um. Sennilega er það helzta orsök
þess, að dýr eða menn haldin
hundaæði taka æöisköst, ráöast á
önnur dýr eða menn og smita þá
með biti.
Þar sem hundar eru helztu
smitberar hundaæöis til manna, er
athyglisvert að kanna einkenni
hundaæöis hjá þeim.
Það er útbreiddur misskilningur
að hundaæði í hundum komi fyrst
fram í ofsaköstum eöa aö þau séu
undantekningarlaust fylgifiskur
sjúkdómsins. Fyrstu einkennin eru
venjulega breytt skaplyndi og
tilhneiging til einveru. Smám
saman koma sterkari einkenni
hundaæöis fram; æstara skap,
meiri munnvatnsmyndun og rödd-
in tekur breytingum, kemur meira
úr hálsinum. Um fjórðungur sýktra
hunda nær æstara stigi sjúkdóms-
ins, hinni klassísku mynd af óðum
hundi. Á því stigi, sem getur varað
nokkra daga, fer hundurinn yfirleitt
aö heiman og feröast langar
vegalengdir, ræöst á fólk og
skepnur svo sem aðra hunda, ketti
og jafnvel hesta og kvikfénað. Þeir
virðast engan sársauka finna og
bíta grimmúðlega harða hluti,
jafnvel sjálfa sig. En meira að
segja á þessu stigi virðast hund-
arnir ékki fráhverfir húsbændum
sínum. Þeir ráðast sjaldan á þá
sem þeir þekkja, en hins vegar
geta þeir glefsað í þá ef reynt er
aö róa þá, svo aö fullrar aögátar
er þörf.
Aö lokum er vert aö sjá lokaorð
dr. D. Haig í umfjöllun hans um
hundaæði í dýrum:
„Treystiö því engri skepnu, sem
sýnir snöggar skaplyndis- eða
raddbreytingar, sérstaklega ef
vitað er að hún hefur verið flutt inn
í landið, þó aö hún hafi verið
tiltekinn tíma í sóttkví. Geriö alltaf
ráö fyrir möguleika á hundaæði í
innfluttum dýrum sem sýna
hegðunarbreytingar."
Hundaæöi í mönnum.
Hundaæði ( mönnum felst í
alvarlegri heila- og mænubólgu,
sem orsakast af því aö áðurnefnd
veira berst inn í þessa líkamshluta.
Þetta leiðir nær undantekningar-
laust til dauða eftir þjáningar (fáa
daga.
Meðhöndlun hundaæðis er sér-
staklega torveld vegna þess hve
mislangur tími líður frá því að
maður er bitin og þar tii
sjúkdomseinkenni koma í Ijós. Sá
tími getur veriö allt frá níu dögum
upp í mörg ár. Þetta veldur
sérstökum erfiöleikum vegna þess,
hvað hundsbit eru tíð hvarvetna í
heiminum, — t.d. er um V4 prósent
af Bandaríkjamönnum bitið af
hundi á hverju ári. En ef sár eftir
bit dýrs með hundaæöi er vel
hreinsaö fljótt eftir bitið og síðan
gerðar ónæmisaðgerðir, má jafn-
vel minnka tífalt möguleika á aö
veiran nái til hellans og komi
þannig af stað einkennum hunda-
æðis.
Fyrstu einkenni hundaæðis hjá
mönnum eru vanlíðan og skap-
breytingar. Ef sjúklingi er ekki veitt
sérlega náin meðhöndlun eftir að
sjúkdómurinn er kominn fram,
deyr hann yfirleitt 2—4 dögum
eftir aö hann veikist og sjaldnast
síöar en að viku liðinni. Á þessu
tímabili koma í Ijós ýmis ofsa-
kennd sjúkdómstilfelli áöur en
sjúklingurinn missir meðvitund.
Eitt þessara tilfella segir dr. David
Warell að sé hæröilegasta og
dularfyllsta sjúkdómstilfelli lækna-
vísindanna. Það nefnist á íslenzku
vatnshræðsla og er í því fólgiö, að
sjúklingnum er algerlega fyrirmun-
að að drekka. Líkaminn hamlar
allur gegn því, jafnvel áður en ílátið
með vökvanum er borið að
vörunum.
Hundaæði í mönnum getur leitt
til ofsalegrar hræðslu og jafnvel
árásargirni, en þar sem hunda-
æðisveiran getur haft áhrif á nær
Kramhald á bls. 37.
Hundar verða oft hluti af fjölskyidunni.
Á að leyfa hunda-
hald en banna
innflutning þeirra
„Ég held að hundum hafi
ekki verið smyglað inn í landið
á síðari árum,“ sagði Jakob
Jónasson, formaður Hunda-
vinafélags Islands. „Það var
sennilega eitthvað um slíkt á
tímabili. til dæmis þegar togar-
arnir voru að sigla fram og
aftur fyrir um 15 árum. Þannig
held ég að þetta puddle-kyn sé
hingað komið á ólöglegan hátt,
en svo eru aðrir hundar sem
hafa verið fluttir inn og fengið
leyfi.“
„Eg held að allt of mikið sé
gert úr þessu hundaæði," sagði
Jakob. „Mér finnst alveg sjálf-
sagt að hafa þessi lög um bann
við innflutningi á dýrum, enda
er alveg nóg af hundategundum
fyrir í landinu. Hins vegar tel ég
langfarsælast að leyfa hunda-
hald hér og láta skrásetja alla
hunda. Því að meira að segja hér
í Reykjavík eru margir hundar,
sem ekkert er hægt að fylgjast
með. Það er allt of óábyrg
ráðstöfun að banna hundahald,
enda er Reykjavík að verða í
sérflokki hvað það varðar. Af 22
kaupstöðum á landinu er hunda-
hald leyft í a.m.k. 19.
Já, það er rétt, að hundar eru
meira ágreiningsefni en flest
önnur heimilisdýr. Ég held að
ástæðan sé sú, hvað hundar
verða miklir heimilisvinir. Þeir
eru hluti af fjölskyldunni, þann-
ig að tilvist þeirra verður
óskaplegt tilfinningamál. Við
sáum til dæmis í blöðunum um
daginn, hvernig danska þjóðin
fylgdist af lífi og sál með leit af
einum hundi.“
ítalskar ferðatöskur
Vorum að fá sendingu af
sérlega vönduðum ítölskum
ferðatöskum á ótrúlega góðu
verði.
8.560-
6.760-
8.560-
SENDUM í PÓSTKRÖFU
10.900-
12.160-
Hallarmúla 2 — Hafnarstræti 18 — Laugavegi
: 84.