Morgunblaðið - 21.11.1978, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. NÓVEMBER 1978
Anna Bjarnadóttir skrifar frá Svíþjóð:
Flokkurinn en ekki Alþýðu-
sambandið rceður stefnunni
Anker Jörgensen var fyrsti forsaetisráöherra
Danmerkur í langan tíma sem haföi ekki gegnt
öðru ráöherraembœtti áöur. Hann tók viö forsœtis-
ráöherraembættinu af Jens Otto Krag 5. október
1972.
Anker Jörgensen fssddist í Kaupmannahöfn árió
1922. Han nmissti foreldra sína tveggja ára gamali
og ólst upp hjá fööursystur sinni og manni hennar.
14 ára byrjaði hann aó vinna fyrir sér og vann ýmis
verkamannastörf áöur en hann fókk starf 19 ára
gamall í vörugeymslu. Þar starfaöi hann í átta ár en
var pá kjörinn varaformaöur verkamannafélagsins
og vann upp frá pvf fyrir verkalýösfélög pangaó til
aó hann varö forsætisráöherra.
Úr lítilli skólagöngu á unglingsárum bætti Anker
Jörgensen meö pví aó sækjeja kvöldtíma og 1959
var hann viö nám í Harvardháskóla í Bandaríkjun-
um í prjá mánuöi. Áriö 1964 var hann kosinn á ping
og 1971 varó hann varaformaöur pingfiokks
jafnaöarmanna.
Stjórn danska Jafnaðar-
mannaflokksins stóð hiillum
fa'ti síðast liðið sumar or
Ankor Jörgenson. forsætisráð-
horra. ákvað að taka Vinstri
flokkinn inn í stjórnina ok
auðvolda þannijí frumviirpum
stjórnarinnar loið í KPKnum
þingið. Aldroi' fyrr hafði
Jafnaðarmannaflokkurinn átt
samstarf moð flokki úr riiðum
hor>;arloKU flokkanna oj{ var
ákviirðun JiirKonsons mjii)? um-
doild innan flokksins. Stjórnar-
samstarfjð trysiíði áframhald-
andi stjórnarsotu Jafnaðar-
mannaflokksins on kostaði mis-
sætti við danska Alþýðusam-
handið. — Eftirfarandi viðtal
við Ankor Jiirgonson birtist
fyrir skiimmu í sa'nska viku-
blaðinu ..Vockans affaror". Þar
talar hann um ákviirðun sína.
Kasnrýnina som hann hofur
sætt vonna honnar ok ástandið
í diinskum ofnahatísmálum.
„Pólitísk stefna okkar
hefur ekki breytzt“
Ilofur forsætisráðhorra I)an-
morkur (jofið husmyndir sínar
um jafnaðarstofnuna upp á
hátinn ok sast skilið við fyrri
stofnu moð því að hofja
samstarf við Vinstri flokkinn?
Olof Palmo finnst að þór hafið
sýnt stjórnunarha'filoika on
mikill órói cr í yðar oÍKÍn liði
ok þó sórstakloiía innan Al-
þýðusam bandsinsi
„Pólitísk stefna okkar hefur
ekki breytzt! Það voru erfiðir
tíniar bæði f.vrir mi}{ ok flokkinn
á meðan stjórnarsáttmálinn var
í smíðum. Skoðanaáf{reinin}{ur
var í flokknum — en það fylgir
stjórnmálum. Fyrir mig per-
sónulef{a var erfiðast að takast á
við vandkvæðin sem urðu á
samvinnu okkar við Alþýðusam-
bandið.
Ég er viss um að við höfum
tryfííít framkvæmd ýmissa
stefnumála okkar með því að
hefja stjórnarsamstarf við
Vinstri flokkinn. Grundvöllur-
inn fyrir stjórninni er sterkari
nú en hann væri ef við hefðum
haldið einir áfram í minnihluta-
stjórn; við hefðum þá þurft að
semja við einn eða fleiri floka
um hvert einstakt mál til að
vera vissir um hljómgrunn í
þinginu. Þá hefði sannarlega
verið hætta á að jafnaðarstefn-
an færi forgörðum."
Ilver á að ráða stefnunni.
vorkalýðsfólögin oða Jafnaðar-
mannaflokkurinn?
„Ég segi eins og Palme —
flokkurinn verður að taka
stjórnmálalegu ákvarðanirnar.
En verkalýðsfélögin eru mikil-
væg einnig innan flokksins og
við verðum að keppa að því að
samvinna og skilningur ríki í
lengstu lög. Mér þykir miður að
við komumst ekki að samkomu-
lagi að þessu sinni. Álit flokks-
ins og Alþýðusambandsins var
ekki hið sama. En þarf svo
mikið fjarðafok að hljótast af
því að tvær fylkingar með sömu
stjórnmálaskoðanir eru ekki
ávallt á einu máli eins og varð í
Danmörku?
Við komumst ekki að sam-
komulagi og aðskilnaður verka-
lýðsfélaganna og Jafnaðar-
mannaflokksins nú veldur mér
sárum vonbrigðum.“
Vinnufriður
- nauðsynlegur
Formaður Vinstri flokksins.
Ilcnning Christophorson. utan-
ríkisráðhorra. vill að stjórnin
sýni Alþýðusambandinu í tvu
hcimana!
„Ég hef gagnrýnt formann
Vinstri flokksins sem sagði að
við ættum að bjóða Alþýðusam-
bandinu birginn. Það er
heimskulegt og ónauðsynlegt að
bera sig þannig að. Jafnaðar-
mannaflokkurinn og Vinstri
flokkurinn hafa jú komizt að
samkomulagi um viðræður milli
þriggja aðila, Alþýðusambands-
ins, vinnuveitenda og stjórnar-
innar.
Við verðum að reyna að
mynda gott samband milli
aðilanna á vinnumarkaðnum.
Annars komumst við ekkert
áfram!“
Helzta málgagn Jafnaðar-
mannaflokksins. Aktuolt.
skrifaði svo þogar Ankor
Jiirgonson myndaði samstoypu-
stjórninai
Nú or það Alþýðusambandið
som vorður að halda Jafnaðar-
stofnunni á lofti — ekkort af
stofnumálum jafnaðarmanna
finnst í stjórnarsáttmálanum.
Ilvað scgið þér um þcssar
ásakanir?
„Þetta á ekki við nein rök að
styðjast. Við fylgjum einnig
stefnu jafnaðarmanna í hinni
nýju ríkisstjórn. En ég vil ekki
hamla á móti blöðum jafnaðar-
stefnunnar eða verkalýðsfélag-
anna, Og ef því er að skipta ekki
neinum öðrum blöðurn!"
Urðu raddirnar á móti
Anker kannski svo háværar
vogna þoss að þér voruð einráð-
ur?
„Forystumenn Alþýðusam-
bandsins gagnrýna mig mest.
En ég hélt marga fjölmenna
upplýsingafundi með trúnaðar-
mönnum flokksins, og margir
þeirra eru úr röðum verkalýðs-
félaganna, og ég er sannfærður
um að meiri hluti flokksins er
hlynntur ákvörðununum sem
voru teknar. Ég viðurkenni að
það er andstaða innan flokksins
en hún er hvorki öflug né hávær.
Ég hef stuðning mikils meiri
hluta. Hluti meirihlutans er
óánægður en segir: Þegar á
heildina er litið var engin önnur
leið svo þú gerðir rétt, Anker“.“
Er hætta á að Anker Jörgen-
sen láti plata sig — eða kúga
sig? Annar flokkurinn gæti
hótað að sprongja stjórnina og
fengið þannig sinni stcfnu
íramgongt.
„Allar samsteypustjórnir
hafa vandamál við að stríða og
auðvitað eiga einhverjir erfið-
leikar eftir að koma upp hjá
okkur.
Eiríkur J. Eiríksson:
Gód bók
Páll Ilallbjörnsson..
ORÐ OG ÁKALL Rvk. 1978
ÆKÍsútgáfan.
Sctning ok prentun.
Víkurprcnt h.f.
Bókband. Hólabókbandið.
TcikninK. Páll Guómundsson.
479 bls.
Sumarmál 1939. Prófum lokið í
Núpsskóla. Ég beðinn að vera
prófdómari í Súgandafirði hjá
Guðmundi Daníelssyni sem þar
var þá skólastjóri. Lagði af stað
gangandi yfir Gemlufallsheiði.
Kirkjubólsbræður komu mér síðan
í Holtsodda, þar sem Jón Eiríks-
son tók við mér, og flutti mig á
vélbát sínum að bryggju á Suður-
eyri. Þaðan rakleiðis í kirkjuna
þar sem ég messaði.
Svo mikill var snjórinn þá á
götunum, að maður sá niður á
húsþökin áf einum samfelldum
skafli. En í kirkjunni var hlýtt og
bjart. Kirkjan troðfull, og annarri
eins þátttöku í guðsþjónustu hefi
ég varla kynnst, enda forysta
söngsins örugg í höndum organist-
ans Sturlu Jónssonar. Hann var
gamall Núpverji og var „húsbóndi“
þar. Björn skólastjóri lýsti því
fyrir mér þegar Sturla kom til
þess að sækja fyrirskipanir og
mikið stóð til að þá teygði Sturla
ermarnar fram á hnúana, en alltaf
lét hann hendur standa fram úr
ermum. Var það séra Sigtryggi
mjög að skapi og sýndu Súgfirð-
ingar við þessa guðsþjónustu mitt
í vetrarríki um sumarmál framtak
og samtök.
Hugstætt er þeim, er þessar
línur ritar, að Páll Hallbjörnsson
var um hríð húsettur á Suðureyri
við Súgandafjörð. Þar var hann
starfsmaður hjá hinum ágæta
stuðningsmanni góðra mála og
mannvini Örnólfi Valdemarssyni
er „setti svip á bæinn“ með þeim
Sturlu Jónssyni, Kristjáni Aibert,
Kristjáni Eiríkssyni, Friðbert
Guðmundssyni svo að nokkur
„gullin nöfn“ séu nefnd forvígis-
manna Súgfirðinga í þann tíð.
Súgfirðingar voru miklir félags-
hyggjumenn og eru sjálfsagt enn.
Þar áttu þeir um alllanga hríð
að góðan liðsmann, þar sem var
skþlastjórinn F’riðrik Hjartar og
einnig sr. Halldór Kolbeins, inn-
Páll Hallbjörnsson
blásinn kennimann og drenglynd-
an svo að af bar, og síðar
afbragðsmanninn sr. Jóhannes
Pálmason.
Tók Páll virkan þátt í félagslífi
meðan hann var á Suðureyri. Páll
gekk í gegnum eins konar félags-
málaskóla í Súgandafirði, og var
það honum gott veganesti síðar á
ævinni og einnig í því starfi, er
hann gegnir nú sem meðhjálpari
við Hallgrímskirkju. Bók sú sem
er tilefni þessara lína er einkar
vönduð að öllum frágangi og
útgefanda þannig til mikils sóma.
Rithöfundurinn góðkunni Elías
Mar hefur lesið próförk að bókinni
og er það mikil trygging vandaðr-
ar bókar.
Biskup íslands ritar kynningu
verksins og segir þar m.a.:
Höfundur „hefur leitað til linda
Guðs orðs og fundið gleði, styrk og
lífsfrjóvgun trúrækninnar, sam-
félagsins við Krist. Þessu vill hann
bera vitni öðrum til hvatningar og
blessunar. Verði honum að þeirri
ósk sinni ...“
Bókina tileinkar höfundur ís-
lenzkri æsku og ekki sízt ætluð
fermingarbörnum, en vissulega á
hún erindi til fólks á öllum aldri.
Efni þessarar bókar er ekki nein
flókin heimspeki eða torskildir
leyndardómar trúarlegra hugsuða.
Bókin er byggð á lífsreynslu
hugleiðingar út frá henni og bænir
til höfundar lífsins. I ritinu er
fjöldi tilvitnana í Heilaga ritningu
og fagran skáldskap. Nokkuð af
hinu bundna máli er eftir höfund-
inn sjálfan og er lipurt og viðfeldið
og hjartanlegt. Frá bókinni leggur
yl göfugs manns sem hefur prófað
lífsviðhorf sitt í blíðu og stríðu.
Svona bók á erindi til almenn-
ings. Þarna er ávallt staðið
andspænis raunveruleika daglegs
lífs og trúin reynist hverjum
vanda vaxin. Það er gott að vita
slíkan mann byggja Hallgríms-
kirkju með bænum sínum.
Hafðu kærar þakkir fyrir tíma-
bæra bók. Það er gott að grípa til
svona rits að loknu dagsverki,
þeim sem eiga aðeins kraft til
næsta dags að því er þeim sjálfum
kann að finnast, en einnig þeim
sem ungir eru og þurfa á leiðsögn
að halda, Guðs og góðra manna.
Eiríkur J. Eiríksson.
Jarðskjálftam-
ir voru 1896
Slæm prentvilla var í viðtali við
Þorberg Kjartansson í blaðinu á
sunnudag, nánar til tekið í ártal-
inu þegar jarðskjálftarnir miklu
urðu á Suðurlandi. Það var að
sjálfsögðu 1896 en ekki 8, og
dagurinn sem Þorbergur segir frá,
26. ágúst, afmælisdagurinn hans.
Jólamerki
Thorvaldsens-
félagsins
Jólamerki Thorvaldsensfélags-
ins er nú komið út. Thorvaldsens-
félagið hefur gefið út slík merki í
áratugi og eru þau orðin safngripir
engu síður en frímerki.
Ágóðinn af sölu merkjanna
rennur í Barnauppeldissjóð félags-
ins.