Morgunblaðið - 07.01.1979, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - 07.01.1979, Blaðsíða 31
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 7. JANÚAR 1979 31 Heiðursborgari Njarðvíkurbæjar: Karvel Ögmundsson útgerðarmaður 75 ára Mynd af málverki Ástieirs Bjarnþórs- sonar af heióurs- bortjaranum. Karvel Ögmundsson útgerðar- maður í Njarðvtkum átti stóraf- mæli á síðastl. hausti. Við eigum þær óskir beztar honum til handa að árna honum heilla í tilefni þessara tímamóta og færa honum þakkir fyrir samfylgdina, margir hverjir okkar á liðnum áratugum. Við hér syðra þekkjum flestir vel til hinna ýmsu athafna og starfa sem afmælisbarnið hefur tekið sér fyrir hendur. Karvel Ögmundsson fæddist að Hellu í Beruvík á Snæfellsnesi 30. sept. 1903. Foreldrar hans voru Ögmundur Andrésson bóndi og kona hans Sólveig Guðmundsdóttir. Hann ólst upp a Hellu í Beruvík til 7 ára aldurs, en þá varð fjölskyldan fyrir þeirri þungbæru reynslu að bærinn brann, hjónin sluppu naumlega með börnin úr eldinum. Fjölsk.vldan, sem missti allt sitt, fluttist þá út á Hellissand, en þar fór Karvel í fóstur til móðurbróð- ur síns, Eggerts Guðmundssonar, formanns á Hellissandi og konu hans, Ingibjargar Pétursdóttur, þegar hann var 9 ára. Karvel er einn af þeim mörgu, sem ólust upp í hinni sáru fátækt og harðfylgi aldamótakynslóðar- innar, barn að aldri gekk hann til hinna erfiðu verka með þeim fullorðnu, svo sem að grafa upp mó til eldiviðar, en sú vinna þótti hinn mesti þrældómur. Það er einn af hinum mörgu góðu eðliskostum Karvels að þegar hann rifjar upp sínar bernsku- minningar, viðskipti og kynni við hina mörgu samferðamenn á langri ævi, þá urðu á vegi hans aðeins gott fólk. Hver sem leiðir hugann að lífsbaráttu fyrri kynslóða hlýtur að hrífast af þrekinu og dugnaðin- um í baráttunni við óblíða náttúru, 11 ára hefur Karvel sjóróðra á áraskipi með fóstra sínum, hann minnist þess frá sínum fyrstu sjóróðrum, að eitt sinn var barn- ingur að ná landi. Árin, sem oftast var nokkuð viðráðanleg, varð svo þung að þegar allir kraftar voru löngu þrotnir, vogaði hann loks að líta til formannsins og spyrja hvort hann mætti hvíla sig örlítið. Fóstri hans leit þá á drenginn og sagði með þungri áherzlu: „Sá sem ætlar að verða sjómaður gefst aldrei upp,“ og áfram var barist til hafnar. Þessi tilsvör Eggerts Guðmundssonar hins þrautreynda formanns hafa verið Karveli haldgott veganesti í gegnum lífið, eða að gefast aldrei upp, þó stundum hafi blásið á móti í lífsbaráttunni. Fimmtán ára gamall gerist Karvel formaður á sumarskipi, því þá eignast hann 3ja manna far með vini sínum Sigurði Sveini Sigurjónssyni, þeir félagar nefndu farkost sinn Sigurkarfa, sem reyndist hin mesta happafleyta. Þetta var upphafið að umfangs- miklum útgerðarmannsferli Kar- vels. í æsku Karvels fyrir vestan voru sem betur fer ekki allar stundir strit. Nám í skóla var þó af skornum skammti, en á heimili hans voru til tvær bækur, Biblían og Islendingasögurnar, þessar tvær bækur las Karvel aftur og aftur og drakk í sig speki þeirra. Á þeim tíma fyrir vestan þótti það góð íþrótt að vera góður sögumaður, þá íþrótt tileinkaði Karvel sér með góðum árangri, því það er ein af hans sterku hliðum, að hann er góður ræðumaður við öll tækifæri, samfara næmum frásagnarhæfileikum. Máli sínu til stuðnings vitnar hann gjarnan til hinna merku rita er hann las í bernsku. Árið 1928 kvæntist Karvel Önnu Olgeirsdóttur frá Heilissandi og varð þeim sjö barna auðið, fimm dætra og tveggja sona. Karvel varð fyrir þeirri þungu sorg að missa eiginkonu sína, Önnu árið 1959 og yngsta soninn, Eggert árið 1962. Árið 1963 kynntist Karvel Þór- unni Maggý Guðmundsdóttur frá Keflavík, bjuggu þau saman í þrettán ár, eignuðust þau einn son, Eggert. Ó1 Karvel upp með henni fimm börn hennar, fjóra s.vni og eina dóttur. Eftir að Karvel hafði lokið skipstjóraprófi eignaðist hann ásamt bræðrum sínum stórt fiski- skip sem hét Pilot, skipið reyndist allt of stórt miðað við hafnarað- stæður vestur á Sandi og því var hugsað til hreyfings. Arið 1933 fluttist Karvel að Narfakoti í Innri-Njarðvík, þar hóf Karvel víðtækan atvinnurekst- ur á sviði hinna ýmsu þátta sjávarútvegs ásamt Þórarni bróð- ur sínum, en þeir bræður hafa alla tíð síðan verið sameignarmenn. F'jórum árum síðar fluttist Karvel til Ytri-Njarðvíkur, þar sem hann hafði tryggt sér allstórt athafna- svæði við höfnina. Þar reisti hann sér íbúðarhúsið Bjarg, sem hann hefur búið í síðan, ásamt hrað- frystihúsi og bryggju og öðrum mannvirkjum, en umfangsmikla útgerð rak Karvel í Ytri-Njarðvík í áratugi. Þegar litið er yfir farinn veg á athafnaríkum ferli Karvels Ög- mundssonar er það athyglisvert, að áratugur hans mestu athafna er kreppuáratugurinn á milli 1930 og 1940, einmitt sá áratugur sem reynst hefur í íslenzkum sjávarút- vegi hvað þyngstur í skauti. Samfara uppbyggingu og rekstri sinna umfangsmiklu fyrirtækja gaf Karvel sér tíma til starfa í þágu hinna ýmsu félagasamtaka. Það var líka lán Suðurnesja- manna að virkja hin harðduglega og hugmyndaríka, „Sandara" til forystu í hinum ýmsu félögum. Árið 1953 var Karvel einn af forystumönnum þess, að stofnað var Útvegsmannafélag Keflavíkur og var formaður þess fyrstu 18 árin. Síðar var hann meðstofnandi Vinnuveitendaféflags Suðurnesja og formaður þess fyrstu 10 árin. Árið 1938 stofna útgerðarmenn Olíusamlag Keflavíkur undir for- ustu Karvels og var hann formað- ur þess frá stofnun, samfellt í 30 ár. Keflavík og Njarðvík voru sam- eiginlegt sveitarfélag frá 1908 til 1942. Sveitarfélagið hét þá Kefla- vikurhreppur. Hreppsnefndina skipuðu 5 menn, 3 úr Keflavík og 2 úr Njarðvík, árið 1938 er Karvel kosinn í hreppsnefnd Keflavíkur- hrepps sem annar fulltrúi Njarð- víkinga. Á árinu 1941 beitti Karvel áhrifum sínum til að stofna sérstakt sveitarfélag í Njarðvík. Á þeim tíma voru íbúar í Njarðvík- um 278 og meirihluti þeirra undirritaði skjal þess efnis að Njarðvík yrði sjálfstætt sveitarfé- lag, málið var auðsótt en umdeilt. Karvél var fyrsti oddviti Njarð- víkurhrepps 1942 og gegndi því embætti næstu 20 árin, en þá hætti hann setu í hreppsnefnd. Lýðveldisárið 1944 beittu hjónin í Bjargi sér fyrir stofnun Ung- menna- og kvenfélags í Njarðvík- um ásamt því að útvega félögum félagslega aðstöðu í „Krossinum“, sem svo var nefndur. Karvel var fyrsti gjaldkeri Ungmennafélags- ins, en Anna kona hans var fyrsti gjaldkeri kvenfélagsins. Karvel ar meðstofnandi Rotaryklúbbs Kefla- víkur 2. nóv. 1945, til þessa dags hefur hann í þeim félagsskap verið virkur og góður félagi og auk þess að hafa gegnt öllum trúnaðar- störfum innan Rotaryklúbbsins var hann forseti hans 1950—1951. Jafnframt hreppsnefndarstörf- urn í 24 ár gegndi Karvel marg- háttuðum trúnaðarstörfum í þágu Sjálfstæðisflokksins, hann var um tíma formaður Sjálfstæðisféiags- ins í Keflavík, hann beitti sér fyrir stofnun Sjálfstæðisfélags í Njarð- vík og var fyrsti formaður þess, hann var í framboði til Alþingis, í stjórn landshafnar um árabil, í stjórn Sjúkrahúss Keflavíkur, hann beitti sér fyrir stofnun fjölda fyrirtækja og sat í stjórn þeirra oftast sem formaður. Hann hefur einnig gegnt trún- aðarstörfum í þágu samvinnu- A þriðjudaginn. þann 9. janúar. hefst á vegum Sjálfs- bjargar og líeykjavíkurborgar ferðaþjónusta fyrir fatlað fólk í hjólastólum. Fyrst um sinn verður notuð bifreið sú, sem Kivvanisklúbbar i Re.vkjavík og nágrenni gáfu Sjálfs- björg, landssambandi fatlaðra, en Reykjavíkurborg hefur ákveðið að kaupa tvær sérhannaðar bifreiðar til þessara nota og eru þær væntanlegar næsta sumar. Tilhögun ferðaþjónustunnar verður eftirfarandi: Bifreiðin verður starfrækt alla virka daga kl. 8 til kl. 17 (mánudaga til föstudaga) og reynt hreyfingarinnar, frá stofnun stór- fyrirtækja S.Í.S., Olíufélagsins h.f. og Samvinnutrygginga, hefur hann setið í stjórn þeirra fyrir- tækja. Á sumardaginn fyrsta 1946 er enn eitt þarft félag stofnað að tilhlutan Karvels, en þann dag var barnastúkan Sumargjöf stofnuð í Njarðvíkum. Stúkustarf var eitt af hinum virku áhugamálum Kar- vels, því áfengis eða tóbaks hefur hann ekki neitt um sína daga. Barnastúkunni Sumargjöf helg- aði Karvel krafta sína með því að vera gæslumaður hennar um 15 ára skeið, auk þess var hannn formaður áfengismálaráðs í GuH- bringusýslu um árabil. Áhugavert hefði verið að geta náinna samstarfsmanna Karvels á sviði hinna ýmsu félagsmála, en það var ein af hans sterku hliðum að virkja samborgarana til sam- starfs. í tilefni 75 ára afmælis hafa Karveli verið þökkuð störf á liðnum áratugum, hann hefur af því tilefni verið gerður að heiðurs- borgara Njarðvíkurbæjar, heið- ursfélaga Sjálfstæðisflokksins og Ungmennafélags Njarðvíkur. Þa er oft hlutskipti duglegra manna, sem skara fram úr á sínum vettvangi, að þeir eignast öfundarmenn og verða því um- deildir og njóta ekki alltaf sann- mælis samferðamanna sinna. Því vill það líka verða umdeild ef samferðamanni eru þökkuð störf, að einhver telji að sér hafi veið gle.vmt. Það er hlutskipti margra að njóta ekki sannmælis fyrr en í minningargrein að lífi loknu. Vonandi berum við íslendingar gæfu til að virkja okkar jákvæðu hliðar í komandi framtíð og um leið að gera okkur lífið betra með því að þakka guði og góðum mönnum samfylgdina. Eyþór Þúrðarson. verður eftir föngum að sinna beiðnum um ferðir milli kl. 17 og kl. 24 á fimmtudags, föstudags og laugardagskvöldum og um helgar. Greiðsla verður sú sama og fargjald með S.V.R. Beiðnir um akstur verða að berast til skrifstofu Sjálfsbjargar, landssambands fatlaðra, sínti 29133, fyrir kl. 16 daginn áður en viðkomandi þarf á akstri að halda. Akstur með fólk til læknis, i æfingameðferð og úr og í vinnu gengur fyrir akstri með fólk í einkaerindunt. Akstur verður eingöngu um Stór-Reykjavíkursvæðið, nenta í undantekningartilfellum. Lítiðtil beggja Ferðaþjónusta við fatl- að fólk í hjólastólum raöauglýsingar — raöauglýsingar — raöauglýsingar Lítil sambyggö trésmíða vél óskast. Upplýsingar í síma 31412. Til sölu hjólaskófla árg. 1974, 3.6 rúmmetrar. Uppl. í síma 94-1273 og 94-1232. Til sölu og afhendingar nú Þegar Vörubifreiö Man 26280 árgerö 1977 3ja öxla. Vörubifreiö Man 10215 árgerö 1967 2ja öxla. Jaröýta Gaterpillar 6 B árgerö 1965. Grafa Massey Ferguson MF 50 B árgerö 1975. Tækjunum hefur veriö vel viö haldiö. Upplýsingar gefur Ásmundur S. Jóhanns- son, hdl., Brekkugötu 1, Akureyri, sími 21721. Spænska fyrir byrjendur sem viija eiga kvöldin frí hefst n.k. fimmtudag 11. janúar kl. 17.30 en kl. 20.30 fyrir þá sem vilja kvöldkennslu. ítalska fyrir byrjendur hefst n.k. miövikudag 10. janúar kl. 21.00 í stofu 14. Miöbæjarskólanum. Innritun þar um leiö, bæöi fyrir spænsku og ítölsku.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.