Morgunblaðið - 25.01.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JANÚAR 1979
15
DÓMSMÁL
Umsjón:
Ásdís J. Rafnar
Sumariö 1972 vann stúlkan
II í veitinjíastofunni X í
Reykjavík. Sunnudagsmorgun
einn í ágúst var II að vinna við
djúpsteikinnarpott sem notað-
ur var til að steikja franskar
kartöflur. Taldi hún si« hafa
sett of mikla feiti í pottinn. sem
hún hafði áður kveikt undir. os
ákyað því að taka af feitinni.
I þeim tilgangi tók hún litla
plastfiitu ojf jós feiti í hana með
ausu. sem var úr málmi. Er II
var síðan á leið inn í eldhús
með fötuna helltist feitin úr
henni niður á fótlejtKÍ stúlk-
unnar. F'ór hún strax á slysa-
varðstofuna þar sem jtert var
að sárum hennar. en ekki fór
fram rannsókn á atburði þess-
um. Var það ekki fyrr en II fór
sjálf til rannsóknarlösrejílunn-
ar og gaf skýrslu. að teknar
voru skýrslur af öðrum. sem
tíátu borið um atvik ok aðsta-ð-
ur á vinnustað.
í febrúar 1975 höfðaði II mál
á hendur eiftanda veitinKastof-
unnar til Kreiðslu skaðahóta.
aðallega kr. 2.353.272 auk
vaxta. en til vara kr. 112.500
auk vaxta. Eittandi veitintta-
stofunnar krafðist aðallejta
sýknu af kröfum II. en til vara
að kröfur hennar yrðu stórletca
lækkaðar.
Rökstuðningur H —
vanbúnaður á
vinnustað o.íl.
Aðálkrafa H var í fyrsta lagi
byggð á því, að slysið yrði rakið
til vanbúnaðar á vinnustað, en á
honum bæri eigandi veitinga-
stofunnar ábyrgð gagnvart H
sem vinnuveitandi hennar. Van-
búnaður þessi hefði annars
vegar verið fólginn í því, að
vængjahurð á milii veitingasal-
arins og eldhússins hefði verið
biluð. Hefði hurðin skollið á H
þegar hún ætlaði aö fara með
feitina, sem hún þurfti að taka
úr pottinum, fram í eldhúsið. Þá
var því haldið fram, að H hefði
verið falið það verkefni að
skipta um feiti í pottinum og til
þess hefði hún fengið plastfötu
þá, sem hún notaði. Þessi
útbúnaður hefði verið með öllu
ófullnægjandi og mætti rekja
orsök slyssins til þess, þar sem í
ljós hefði komið, að plastfatan
bráðnaði vegna þess hve feitin
var heit og hefði hún þá runnið
niður á fætur H. Þar sem
stefndi í málinu hefði ekki kvatt
starfsmenn Öryggiseftirlits
ríkisins á vettvang svo sem
honum hefði þó borið að gera
skv. 26. gr. laga um öryggisráð-
stafanir á vinnustöðum yrði
hann að bera allan halla af
sönnunarskorti varðandi þessi
og önnur atriði slyssins, sem
rekja mætti til þess að rannsókn
fór ekki fram þegar í stað.
Þá var af hálfu H byggt á því,
að hún hefði ekki fengið full-
nægjandi leiðbeiningar til
undirbúnings starfi því, sem
hún átti að vinna umræddan
morgun, þ.e. að skipta um feiti í
steikarpottinum og einnig hefði
verkstjórn í veitingastofunni
verið ófullnægjandi. Var því
haldið fram, að H hefði ekki
áður skipt um feiti í pottinum
og hún hefði ekki fengið leið-
beiningar uni hvernig verkið
skyldi unnið. Hefði starfsfólk-
inu lítið sem ekkert verið sagt
til verka með tilliti til þess, hvað
væri hættulegt. H hefði þannig
aldrei verið vöruð við hættu af
heitri feiti við störf við steikar-
pottinn. Potturinn væri hins
vegar mjög hættulegur í notkun
og því nauðsynlegt að umgang-
ast hann með mikilli varúð.
Þá byggði lögmaður H á því,
að stefndi bæri ábyrgð á tjóni H
vegna hugsanlegrar þátttöku
annarra starfsmanna eða ann-
arra, sem hann bæri ábyrgð á.
En miklar líkur væru til þess, að
A nokkur, sem staddur var í
veitingastofunni þegar slysið
átti sér stað, hefði hækkað
hitann í pottinum, er hann var
Ófullnægjandi
leidbeiningar
að steikja kartöflur án þess að
láta stúlkurnar um það vita.
Varakrafa H var byggð á því,
að samkvæmt kjarasamningi
starfsfólks í veitingahúsum
bæri vinnuveitendum að kaupa
slysatryggingu fyrir starfsfólk
sitt. I Ijós hefði komið að, að
sl.vsatrygging sú, sem stefndi
hefði keypt fyrir starfsfólk sitt,
hefði ekki verið í gildi vegna
vangreiddra iðgjalda. Á þessu
bæri stefndi ábyrgð gagnvart H
og bæri honum því sjálfum að
greiða umkrafða fjárhæð.
Stefndi — gáleysi H
um að kenna
Sýknukrafa eiganda veitinga-
stofunnar var byggð á því, að
umrætt slys yrði ekki rakið til
neinna þeirra orsaka, er leiddu
til fébótaábyrgðar hans. Slysið
yrði eingöngu rakið til gáleysis
H, því ekki hefði þurft að taka
heita feiti úr pottinum, nema of
mikið væri í hann sett af
kæruleysi. H hefði ekki verið að
skipta um feiti í pottinum enda
hefði hún ekki fengið fyrirmæli
um það, heldur hefði hún verið
að bæta í hann kaldri feiti áður
en viðskipti hæfust um morgun-
inn. Henni hafði verið leiðbeint
um þetta og önnur störf í
veitingastofunni, m.a. um það að
setja heita feiti aðeins í málm-
ílát. Auk þess hefði H verið búin
að vinna þarna það lengi, að hún
Eigandi
veitingastofu
bótaskyldur
gagnvart
starfsstúlku
hefði. einnig af þeirri ástæðu
verið kunnug pottinum og átt að
vita þetta. Er slysið varð hefði
H verið búin að kveikja undir
pottinum er hún gerði sér grein
fyrir, að hún hafði látið of mikia
feiti í hann. í stað þess að taka
blikkfat eða sósuskál'til að ausa
í úr pottinum, hefði hún tekið
plastfötu og ausið í hana, þar
sem hin áhöldin voru óhrein, en
það hefði verið þáttur í starfi
hennar að hreinsa þau. Þá var
því haldið fram, að slysið yrði
ekki með neinum hætti rakið til
hurðarinnar milli eldhússins og
veitingasalar, enda hefði hún
alls ekki verið biluð. Því var
mótmælt sem ósönnuðu að
greindur Á hefði breytt um
hitastillingu pottsins.
Niðurstaðan í héraði
— sök skipt %-Vá
I niðurstöðum héraðsdómara
segir m.a., að stefndi hafi ekki
tilkynnt slysið til Öryggiseftir-
lits ríkisins og ekki heldur leitað
til rannsóknarlögreglunnar um
rannsókn á atvikum slyssins.
Þegar það sé virt sem fram er
komið í málinu með hliðsjón af
sönnunaraðstöðu aðila, þyki
verða að leggja til grundvallar,
að H hafi verið að skipta a.m.k.
hluta af feitinni í pottinum að
fyrirlagi stefnda. Hafi H ausið
kaldri feiti úr pottinum í
plastfötuna og síðan sett nýja
feiti í pottinn þar sem hann stóð
frammi í veitingasalnum. Síðan
hefði H stillt valhnapp pottsins
á 150 gráður, að því er hún taldi,
en ekki væri merki á valhnapp
pottsins sem samsvaraði þeim
hita. Af rannsókn Rafmagnseft-
irlits ríkisins komi fram, að við
lægstu stillingu sem hægt er að
láta stillanlega hitaliðann virka
á, hitni feitin í 154—160°C, en
ekki væru sú staða merkt á
valhnappnum á pottinum. Það
hitastig sé hærra en bræðslu-
mark þess efnis, sem plastfatan
var gerð úr. Af framþurðum H
og vitnisins G megi ráða, að
þannig hafi' potturinn staðið
nokkra stund, áður en H hugðist
minnka í honum feitina. Af
rannsóknum megi ráða, að
nokkur aukning hafi orðið á
rúmmáli feitinnar í pottinum,
jafnvel þótt hitastillirinn væri
stilltur þar sem hann gaf fyrsta
straums samband. Þóttu fram-
angreind atriði nægja til að
skýra atvik slyssins en ekki
þótti grundvöllur til að telja, að
bilun á hurðinni milli eldhúss og
veitingasalar hefði einnig komið
til.
Gegn neitun Á þótti ekki
grundvöllur til að telja að hann
hefði hækkað hitastillingu
pottsins. Það væri ósannað, að
H hefði áður unnið við að skipta
um feiti í pottinum að nokkru
eða öllu leyti. Af framburði
stefnda og fleiri hafi komið
fram að oft hafi komið fyrir, að
of mikil feiti væri sett í pottinn.
Við meðferð á heitri feiti væri
sérstakrar varúðar þörf, en
ósannað væri, að það hefði verið
brýnt fyrir H við störf hennar i
veitingastofunni. Það yrði að
telja ósannað að H hefði fengið
fullnægjandi leiðbeiningar um
hættur við störf við steikingar-
pottinn, en stefnda var ljóst, að
H hafði ekki áður starfað á stað
sem þessum. Því þótti mega
rekja orsakir slyssins til þess, að
H hefði ekki fengið fullnægjandi
leiðbeiningar til undirbúnings
sjálfstæðum störfum í veitinga-
stofunni og að einnig hefði skort
á fullnægjandi verkstjórn. Á
þessu bæri stefndi sem vinnu-
veitandi ábyrgð gagnvart H og
bæri hann því fébótaábyrgð á
tjóni hennar af völdum slyssins.
Hins vegar væri á það að líta,
að H gerði sér grein fyrir, að
hiti getur brætt plast og þótt
ekki yrði ætlazt til þess, að H
gerði sér nákvæma grein fyrir
bræðslumarki plasts þess, sem
fatan var gerð úr, þá yrði að
telja að hún hefði s.vnt nokkra
óvarkárni er hún jós feitinni úr
pottinum, sem logað hafði undir
nokkurn tíma, í plastfötuna.
Þótti hæfilegt að skipta fébóta-
ábyrgð á tjóni • H þannig, að
stefndi bæri % hluta þess, en
hún sjálf Víi hluta þess. Varan-
leg örorka H var metin 157r. Við
ákvörðun bótafjárhæðarinnar
var stuðst við útreikninga
tryggingafræðings.
Staðfesting í Hæstarétti
Eigandi veitingastofunnar
áfrýjaði málinu til Hæstaréttar.
I niðurstöðum réttarins segir
m.a. að þegar H hóf störf í
veitingastofunni var hún 17 ára
görnul. Vegna æsku hennar var
enn meiri þörf en ella á að
leiðbeina henni rækilega og
brýna fyrir henni að gæta
sérstakrar varúðar við meðferð
heitrar steikingarfeitinnar.
Ágreiningslaust væri, að plast-
fata sú, er í málinu greindi, var
almennt notuð þegar feiti var
bætt í pottinn, en þess virðist
oft hafa þurft. Var því sérstök
ástæða til að vara H við því að
setja heita feiti í plastfötuna.
Með þessari athugasemd þótti
eiga að staðfesta héraðsdóminn
varðandi bótaábyrgð og sakar-
skiptingu.
I héraði dæmdi Guðmundur
Jónsson borgardómari og í
Hæstarétti hæstaréttardómar-
arnir Björn Sveinbjörnsson,
Benedikt Sigurjónsson, Logi
Einarsson, Magnús Þ. Torfason
og Þór l’ilhjálmsson.
Fréttabréf frá Stykkishólmi:
Skelveiðiskammturinn ákveðinn
STYKKISHÓLMI, 20. jan. Það
sem liðið er af þessu ári hefir
tíðarfar verið ákaflega breytilegt.
Við höfum kynnst verulegu frosti,
talsverðri þýðu, snjó og regni, sem
sagt samblandi af ísl. verðurfari.
Snjór og skaflar hafa tafið umferð
og áætlanir bílanna sett þá út af
spori og svo koma leysingar og
hálka og sunnanrok og það setur
líka strik í reikninginn. En þá má
ekki gleyma hinni góðu tíð allt
haustið og fram á áramót.
Bátar eru nú byrjaðir fyrir
nokkru á skelveiðum. Ákveðinn
hefir verið skammtur sem veiða
má, í það minnsta til að byrja með,
og er ekki vafi á að leita verður
annarra fanga og því margir
farnir að huga að netavertíð þegar
líður fram í mars.
Það fer ekki hjá að í stjórnarfari
því sem nú ríkir á landi voru i dag,
þar sem óvissan og samtakaleysi
þeirra sem ráða eru uppistaðan,
hlýtur uggur og kvíði að setja sinn
svip á allt athafnalíf. Menn eiga
svo erfitt með að skilja það að
atvinnurekstur sem á í erfiðleikum
fái björgun í meiri skattpíningu og
þrengri umsvifum þegar aðal-
móttó seinustu kosninga var að
afnema allan tekjuskatt og auð-
vitað engu að bæta við. Þetta var
allt svo auðvelt í kosningahríðinni.
Það er nefnilega enginn vandi að
greiða niður vörur og þjónustu á
kostnað launþegans sjálfs og
Seðlabankans.
Er því ekki laus við uppgjöf í
mörgum og svo eru það margir
líka sem eru búnir að binda sér þá
bagga að erfitt er að losna.
Einn bátur stundar hér veiðar
með línu.
Tvær skelvinnslur starfa hér, og
er nú önnur þeirra, Rækjunes, að
byrja viðbótarbyggingu til mót-
töku á skelinni. Var byggingin
hafin áður en nýbyggingarskattur-
inn kom til sögunnar — jólagjöf
atvinnurekstrarins. Segja kunnug-
ir að með þeirri byrjun hafi
fyrirtækið sloppið við 3—4 millj.
sem þá geta farið í uppbygging-
una.
Leikritið „Þið munið hann
Jörund“ hefir verið sýnt hér í
Hólminum fjórum sinnum við
góða aðsókn en seinasta sýning
var í gær.
Sigrún Jónsdóttir frá Reykjavík
er nú í Hólminum á vegum
kvenfélagsins Hringsins með kera-
miknámskeið og er aðsókn góð.
Þá hefir Lúðvíg Halldórsson
skólastjóri o.fl. haldið hér uppi
kvöldnámskeiðum fyrir fullorðna í
ensku og fleiri fögum og hafa þau
verið mjög vel sótt og mikil
ánægja ríkt yfir þessu góða
framtaki. Fréttaritari.