Morgunblaðið - 13.02.1979, Síða 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 1979
19
BYLTING KHOMEINIS
Bakhtiar mistókst
sem forverum hans
Teheran, 12. febrúar. Reuter.
DR. SHAPUR Bakhtiar, sem af-
salaði sér völdum ( íran í gær
eftir fimm viðburðaríkar vikur
við stjórnvölinn, var síðastur
fjögurra virtra manna, sem keis-
arinn fól að bjarga keisaradæm-
inu.
En eins og fyrirrennurunum
tókst Bakhtiar ekki að stemma
stigu við ólgunni gegn keisaran-
um og eyða vinsældum Ayatollah
Khomeinis.
Bakhtiar var settur í embætti 4.
janúar, og fór hann með æðstu
stjórn landsins eftir að keisarinn
yfirgaf landið 16. janúar. Tveimur
vikum áður en Bakhtiar varð
forsætisráðherra, var hann vara-
formaður Þjóðfylkingarinnar,
helzta stjórnarandstöðuflokksins í
íran, en flokkurinn neitaði þátt-
töku í stjórn er lyti forystu keisar-
ans.
Og það var heldur ekki fyrr en
keisarinn hafði fallizt á að fara úr
landi um stundarsakir, að Bakh-
tiar féllst á að taka við embætti
forsætisráðherra.
Bakhtiar er á vestræna vísu lýst
sem sósíaldemókrata, en hann er
lögfræðingur að mennt. Menntun
sína hlaut hann í Beirút og París.
Eins og margir íranir úr miðstétt
á hans aldri, var Bakhtiar vel að
sér í franskri menningarsögu og
talaði frönsku reiprennandi. Hann
þjónaði í franska hernum í 18
mánuði.
Eftir störf í atvinnumálaráðu-
neyti Irans, en þar komst hann
upp í stöðu aðstoðarráðuneytis-
stjóra, opnaði Bakhtiar eigin lög-
fræðiskrifstofu. Hann varð síðar
framkvæmdastjóri Iransflokksins,
sem var armur Þjóðfylkingarinn-
ar, en fylkingin starfaði með
hálfgerðri leynd þar til um fyrir
sjö mánuðum.
Sagt er að Bakhtiar hafi sex
sinnum verið varpað í fangelsi
fyrir stjórnmálastarfsemi, en þeg-
ar hann tók við völdum forsætis-
ráðherra hét Bakhtiar að hegna
mönnum fyrir hin ýmsu brot svo
að öðrum yrði það að fordæmi.
Uppreisnarmaður á skriðdreka við skrifstofu forsætisráðherra írans
veifar hvítum griðafána, sem liðsforinginn fyrir aftan hann hafði
haldið á.
Mörg írönsk sendi-
ráð hafa heitið
Khomeini stuðningi
London, 12. febrúar. Reuter.
ÍRANSKIR diplómatar í höfuð-
borgum fjölmargra erlendra
ríkja lýstu í dag stuðningi við
hina nýju byltingarstjórn Aya-
tollah Khomeinis f íran. íranskir
námsmenn f fjölmörgum löndum
réðust og inn í írönsk sendiráð til
að rífa niður myndir af keisara-
hjónunum, og setja myndir af
Khomeini í staðinn, en víða gripu
þeir í tómt því að starfsfólk
sendiráðanna hafði sjálft unnið
það verk.
Meðal þeirra sendinefnda sem
fyrstar urðu til að votta Khom-
eini hollustu sfna, var starfsfólk
sendiráða írans í Washington,
London, Bonn, Stokkhólmi, Var-
sjá, Berne og Khartoum.
Þá bárust stuðningsyfirlýsingar
við byltingu Khomeinis frá Pakist-
an og Líbýu, og hamingjuóskir
komu frá Sýrlandi og frelsissam-
tökum Palestínumanna (PLO).
En fregnirnar bárust einnig til
Kína og þar safnaðist fjöldi fólks
saman við „lýðræðisvegg" borgar-
innar og virti fyrir sér veggspjöld.
Af þeim var að lesa óhróður um
keisarann, en starfsmenn sendi-
ráðs Irans í Peking komu vegg-
spjöldunum fyrir. Þeir límdu einn-
ig litmynd af keisaranum á vegg-
inn, en þvert yfir enni keisarans
höfðu þeir málað skammstöfun
leyniþjónustu Bandaríkjanna,
CIA. I Manila lögðu námsmenn
sendiráð Irans undir sig.
Fréttamaður féll
í Teheran-ólátum
Los Angelen, 12. febr. AP — Reuter
FRÉTTAMAÐURINN Joe
Alex Morris frá Los Angeles
Times beið bana í óeirðunum í
Teheran um helgina og múgur
misþyrmdi frönskum ljós-
myndara, Roland Duval, á
götu úti.
Franskur sjónvarpsfrétta-
maður, Philippe Chatenay,
særðist í skothríð í Teheran í
gær. Hann varð fyrir skoti á
vinstri handlegg en særðist
ekki alvarlega.
Morris hafði skrifað tveimur
vikum fyrir dauða sinn: „Þetta
er mikið álag fyrir fjölskylduna
og að öðru leyti, en frábær frétt
og fágætt að fá tækifæri til að
taka þátt í sígildu byltingar-
ástandi".
Félagi hans, William
Branigan frá Washington Post,
var einn þriggja bandarískra
fréttamanna sem voru með
Morris þegar hann var drepinn.
Þeir fylgdust með bardögunum
úr glugga á annarri hæð ljós-
myndaverzlunar nálægt flug-
vellinum.
„Við sáum tvo lífverði særast
á fótum fyrir neðan gluggann.
Nokkur skot virtust lenda á
byggingunni nálægt gluggan-
um. Við beygðum okkur allir og
fórum svo aftur út í glugga til
Skeggjaoir skæruliðar
á strigaskóm trylltust
Teheran. 12. lebrúar. — Reuter — Af
PRESTAR múhameðstrúarmanna
með vefjarhatta á höfði og veifandi
vélbyssum fögnuðu f dag sigri yfir
keisaradæminu f fran í þágu Aya-
tollah Ruhollah Khomeini eftir 40
klukkustunda blóðuga bardaga. í
hópinn slógust einnig skeggjaðir
skæruliðar á strigaskóm. Þeir söfn-
uðust saman við gamalt skólahús í
suðurhluta Teheran sem gert hafði
verið að „stjórnstöð hers Khomein-
is“ og afhentu þar vopn sfn.
Fögnuðurinn við „stjórnstöðina“
var mikill, enda hafði her stjórnar-
innar hörfað til búða sinna til
merkis um eigin uppgjöf og sigur
Khomeinis trúarleiðtoga írana.
Hinir vopnuðu stuðningsmenn
Khomeinis veifuðu vélbyssum, riffl-
um, skammbyssum og byssustingj-
um og skæruliðarnir hömpuðu her-
gögnum sem tekin voru herfangi.
Skotið var af mikilli gleði upp í loft
til merkis um byltingarsigur Kho-
meinis.
Einn maður hampaði hróðugur
tignarborðum herforingja sem hann
ætlaði að eiga til merkis um sigur
Khomeinis.
Klíndir málningu
Vopnaðir menn ýttu á undan sér sex
mönnum að skólanum. Sagt var að
þetta væru starfsmenn leynilögreglu
keisarans, Savak, en bundið hafði
verið fyrir augu þeirra og grænni
málningu klínt á enni. Verða þeir
sóttir til saka.
Einnig verður dreginn fyrir rétt
Mehdi Bahimi hershöfðingi og borg-
arstjóri Teheran meðan herlög voru í
gildi í borginni, en byltingarmenn
segja Rahimi hafa fjölda morða á
samviskunni.
En sjónin var önnur við Jorjani
sjúkrahúsið. Þar lágu á sjúkrabör-
um, tréhurðum, dýnum og sætum
sem rifin höfðu verið úr bifreiðum,
fólk sem hafði særzt alvarlega í
bardaganum. Yfir 70 líkum, sem
vafin voru blóði drifnum lökum,
hafði verið staflað upp á gólfi í
ráðstefnusal sjúkrahússins og í öðru
herbergi þess.
Lík á dýnum
Lík nokkurra hermanna er fallið
höfðu í átökunum, lágu á dýnum í
forddyri sjúkrahússins. Hjúkrun-
arkona varð að stjaka við líkum á
göngunum svo að hún kæmist leiðar
sinnar með blóðvökva. Einn skurð-
læknanna sagðist ekki hafa sofið dúr
í rúman sólarhring því ekki hefði
veitt af kröftum hans til að bjarga
lífi særðra.
Svipaða sjón var að sjá á Bu Ali
sjúkrahúsinu handan götunnar.
Vopnum búnir menn urðu í sífellu að
Keisarinn
Marrakech, Marokkó, 12. febrúar AP
ÍRANSKEISARI fylgdist kvída-
fullur með fréttum frá íran um
helgina, en starfsmenn hans sendu
enga tilkynningu frá sér um
ástandið.
Keisarinn dvalst ennþá í höllinni
sem Hassan II Marokkókonungur
afhenti honum til umráða þegar
hann kom ásamt fjölskyldu sinni til
Marokkó eftir heimsókn sína í
Egyptalandi 22. janúar.
Hins vegar segja heimildarmenn
tengdir keisaranum, að keisarinn og
Farah keisarafrú héldu áfram að
fylgjast námkvæmlega með atburða-
rásinni fyrir milligöngu sendiráða
vísa á brott syrgjendum og grátandi
ættingjum.
Tryllt gleði
Frásögnum fréttamanna AP og
Reuters bar saman um að tryllt gleði
hefði ríkt í allri Teheran í gær.
Múgurinn söng og trallaði og virtust
flestir í dáleiðslu. Og fulltrúar og
aðstoðarmenn Khomeinis lýstu að
sumu leyti áhyggjum sínum og sögðu
fagnaðarlætin nálgast það að verða
stjórnlaus móðursýki.
Skæruliðarnir voru þjóðhetjur og
þeim var fagnað innilega þegar þeir
settu upp sigurmerki eftir að hafa
afhent vopn sín við yfirstöð hers
Khomeinis. En sumum þótti það
nokkuð hæðnislegt að sjá marga
fagna sigri Khomeinis, klerksins
sem ætlar að koma á meinlætalifn-
aði í Iran, með því að veifa flöskum
af víni og öðrum sterkum drykkjum
yfir höfði sér.
fylgist með
Irans í Evrópu og Bandaríkjunum.
Starfsmenn keisarans létu ekki
opinberlega uppi álit á orðrómi sem
var á kreiki í Teheran um að keisar-
inn hefði lagt niður völd.
Tveimur dögum eftir komuna til
Marokkó hermdu fréttir að keisarinn
hefði hætt við áform um að fara til
Bandaríkjanna og að hann vildi
heldur halda kyrru fyrir í þessum
heimshluta þangað til ástandið í
Iran skýrðist.
Síðan hefur nær daglega verið
uppi orðrómur um fyrirætlanir
keisarans, en hann hefur ekkert látið
uppskátt um hvað hann hyggist
fyrir.
að sjá hvað hefði gerzt. Það var
þá sem Joe Alex varð fyrir
skoti.“
Fréttamaður Chicago
Tribune segir að Joe hafi verið
einn virtasti hinna mörg
hundruð erlendu fréttamanna í
Teheran og áreiðanlega sá vin-
sælasti.
íranski hershöfðinginn Mehdi Rahimi, herstjóri í Teheran, var handtekinn og leiddur fyrir blaðamenn í
aðalstöðvum Khomeinis trúarleiðtoga. Lengst til vinstri er aðstoðarmaður trúarleiðtogans. dr. Ibrahim
Yazdi, og fyrir miðju er staðgengill Rahmis, Mohammed Ali Noruzi lögregluhershöfðingi.