Morgunblaðið - 22.05.1979, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 1979
Ljósm. Mbl. Kristján.
Frá ráðstefnu byKgingariðnaðarmanna. Gunnar S. Björnsson í ræðustóli,
Frá
ráðstefnu um
atvinnu-
horfur í
byggingar-
iðnaði:
Sveitarfélög san
skipulag lóðaútl
Hamlað
ségegn
inn-
flutningi
húsa
mis félöK bygfíif'Kai'iönaðarmanna gengust sl. laugardag
fyrir ráðstefnu um atvinnuhorfur í byggingariðnaði. Sátu
hana milli 70 og 80 manns og var auk framsöguræðna
starfað í umræðuhópum, sem-skiluðu áliti um skipu-
lagsmál og fjármál bygginga. Framsögumenn voru Ólafur
Jóhannesson forsætisráðherra, Gunnar S. Björnsson
formaður Meistarasambands b.vggingamanna og Benedikt Davíðsson
formaður Sambands b.vggingamanna.
Ólafur Jóhannesson minntist í upphafi ræðu sinnar á þátt
byggingariðnaðar í þjóðarbúskapnum, að síðustu 40—50 árin hefði verið
mjög ör þróun í þjóðfélaginu og hún krafizt umfangsmikillar
mannvirkjagerðar bæði af hálfu hins opinbera sem einstaklinga. Auk
þessa hefði t.d. verðbólga og skattareglur virkað hvetjandi við
byggingariðnað, þar af 3% við opinberar framkvæmdir. Þrátt fyrir
þetta sagði hann að miklar sveiflur væru jafnan í byggingariðnaði, hann
væri óstöðugri en æskilegt gæti talizt og gengju þessar sveiflur jafnan í
sömu átt hjá hinu opinbera sem einstaklingum. Skýringarinnar væri
m.a. að leita í umskiptum í þjóðfélaginu, í góðæri væri mest um
framkvæmdir og þessar sveiflur hefðu of mikil áhrif á allar
framkvæmdir svo og að lóðaúthlutanir sveitarfélaga væru frá ári til árs
misjafnlega margar. Ná þyrfti betri tökum á fjárfestingum í byggingum
og nú væri talið óhjákvæmilegt að draga úr fjárfestingum en leggja
frekar áherzlu á tæknilegar úrbætur, framleiðniaukningu og atvinnuör-
yggi. Síðan rakti Ólafur í nokkrum orðum hvernig atvinna í
byggingariðnaði hefði t.d. aukizt á árunum eftir 1969, um 11% árin
1971 — 1974 og hefði sú aukning valdið nokkurri þenslu á vinnumarkaði,
og hefði þessi atvinnugrein síðan staðið í stað árin 1975—1977 og aftur
dregizt heldur saman á síðasta ári. Þá nefndi Ólafur Jóhannesson að til
umræðu væri að lán Byggingasjóðs ríkisins yrðu hlutfall af byggingar-
kostnaði hverrar íbúðar og að til greina komi að skylda sveitarfélög til
að áætla lóðaúthlutanir sínar nokkur ár fram í tímann og að þessar
aðgerðir ásamt því að ráðast gegn verðbólgu ættu að miða að því að
vinna við byggingariðnaðinn yrði stöðugri frá ári til árs.
Næstur framsögumanna var Gunnar S. Björnsson formaður Meistara-
sambands byggingarmanna. Sagði hann í upphafi máls síns að hlutfall
mannafla við b.vggingarstörf hefði minnkað úr 12%, árið 1976 í kringum
9,5% á síðasta ári, en þrátt fyrir minni mannafla hefði framleiðni
aukist. Hefði árið 1978 verið lokið við fleiri íbúðir en áður en nú væri svo
komið að ástæða væri til að óttast atvinnuleysi hjá byggingarmönnum
síðari hluta næsta vetrar og síðan árin 1981^1982. Benti ýmislegt til
þess að ástandið í atvinnugreininni myndi verða svipað því sem var
kringum árið 1968 og framundan væri t.d. samdráttur í lóðaúthlutunum
á Reykjavíkursvæðinu og yrði úthlutun 30—40%, þess sem verið hefði
undanfarin ár. Það hjálpaði þó að enn ætti eftir að vinna við lóðir sem
úthlutað var á síðasta ári, og ef litið væri út á landsbyggðina mætti
segja að ástandið þar væri öllu betra, þar stæðu úthlutanir víða í stað
eða færu jafnvel vaxandi. A þann hátt sagði Gunnar að minnkandi
atvinna á Reykjavíkursvæðinu myndi e.t.v. koma landsbyggðinni til
góða, með því væri hægt að jafna upp það svelti sem hún hefði orðið að
þola um tíma, en það hefði jafnan verið svo að meðan mest spenna hefði
verið á Reykjavíkursvæðinu hefði landsbyggðin að nokkru verið látin
sitja á hakanum. Þá taldi Gunnar það neikvætt að um leið og drægi úr
fjárfestingu einkaaðila þyrfti einnig að draga úr opinberum fram-
kvæmdum, og að oft hefði það verið svo t.d í Reykjavík og
nágrannabyggðum að öll sveitarfélögin úthlutuðu mörgum lóðum, en
úthlutuðu síðan öll fáum lóðum á næsta ári. Ennfremur taldi hann það
galla að úthlutað skyldi í meirihluta til einstaklinga, en ekki
byggingaraðila beint, með því móti væri lítið hægt að beita hagkvæmni
við byggingar og b.vggingarfyrirtæki hefðu vart verkefni nema 1—2 ái
fram í tímann, sem væri of lítið til að hægt væri að koma við nokkurri
verulegri hagkvæmni eða tæknivæðingu. Sagði Gunnar S. Björnsson þaf
gagnlegt f.vrir sveitarstjórnarmenn syðra að kynna sér gang mála í
Akureyri, þar hefðu bæjaryfirvöld náð íbúðarverði niður með því af
úthluta stórum svæðum 3—4 ár fram í tímann þar sem byggingaraðilar
fengju einnig að ráða nokkru sjálfir um framvindu skipulagsmála. Þá
benti Gunnar á, að á næstu árum kæmu stórir árgangar á giftingaraldur
sem yki væntanlega ftirspurn eftir íbúðarhúsnæði og þyrfti að taka tillit
til þess við skipulagningu. Einnig væri það undarlegt að á sama tíma og
atvinnu- og iðnfyrirtæki væru hvött til að fjárfesta í húsnæði og að auka
starfsemi sína væri þeim gert að greiða svonefnt nýbyggingargjald og að
þess væru dæmi að fyrirtæki hefðu hætt við að b.vggja af þeim sökum.
Að lokum gerði Gunnar S. Björnsson að umtalsefni innflutning
fullunninna trjávara og sagði að sporna yrði við innflutningi t.d.
fullbúinna sumarhúsa og að á þeim væru minni tollar en á hráefni til
húsbygginga og með því að flytja inn mikið af tilbúnum húsbúnaði væri
tekin vinna frá iðnaðarmönnum hérlendis.
Benedikt Davíðsson talaði síðastur frummælenda og minntist hann í
upphafi máls síns á, að sjá yrði svo um að fullt atvinnuöryggi yrði tryggt
í byggingariðnaði. Það hefði löngum verið krafa verkalýðsfélaga og ýttu
þau sjálf nokkuð undir atvinnu t.d. með því að veita lán úr sjóðum til
ýmissa verkefna. Sagði Benedikt að nú væru horfur í byggingariðnaði
uggvænlegar og ljóst væri að mikill samdráttur væri framundan og ef
fólk ætti ekki að flýja land yrðu sveitarstjórnir og önnur stjórnvöld að
gera ýmsar ráðstafanir. Á fyrri harðindatímum hefði fólk flutzt úr landi
og komið hefði í ljós á síðustu árum, að einkum ungt fólk hefði
staðnæmst erlendis og koma yrði í veg fyrir að slíkt gerðist aftur.
Benedikt gat þess að samkvæmt upplýsingum sem safnað hefði verið,
væru líkur á verulegum verkefnaskorti á næstunni. Mætti t.d. með því
að nýta á skynsamlegan hátt eldra húsnæði koma í veg fyrir
spákaupmennsku varðandi húsnæði. Þá sagði Benedikt að stjórnvöld
krefðust sífellt meira fjármagns frá sjóðum verkalýðsfélaga í
Byggingasjóð og væri verkafólk farið að spyrja hvar loforðin væru,
krafa verkafólks væri að staðið yrði við loforð um fulla atvinnu og bægja
yrði atvinnuleysisvofunni frá dyrum byggingarmanna um alla framtíð.
Að loknum þessum framsöguerindum hófust almennar umræður og
ræddi Helgi Steinar Karlsson m.a. um að sveitarfélög yrðu að
endurskoða fyrri áætlun sína um úthlutun lóða, Ijóst væri t.d. að í
Reykjavík og nágrenni myndi verða úthlutað lóðum fyrir kringum
300—400 íbúðir. Hefði það mikil áhrif á líf margra ef samdráttur yrði í
lóðaúthlutun næstu árin svo sem allt virðist benda til. Sigurjón
Pétursson tók næstur til máls og sagði að á árinu yrði úthlutað í
Reykjavík lóðum undir 330—340 íbúðir, en einnig væru til ráðstöfunar
lóðir frá fyrra ári, sem enn hefði ekki verið hafnar framkvæmdir á.
Ráðgert hefði verið að taka næst til skipulagningar land við Keldur, en
ekki hefði verið gengið frá skipulagi eða samningum og því yrði að byrja
skipulagningu og fr^mkvæmdir á öðrum stað á næstunni, sem tæki e.t.v.
lengri tíma. Þá minnti hann á að þótt lóðum væri úthlutað til
einstaklinga væri það yfirleitt svo að byggingarmenn önnuðunst
framkvæmdirnar við þær. Þá tóku ýmsir fleiri til máls, bæði
sveitarstjórnarmenn og byggingarmenn og minnst var einnig á
innflutning til landsins á unnum húsgögnum, sem sporna yrði við.
Síðdegis var á ráðstefnunni starfað í umræðuhópum og var í öðrum
þeirra fjallað um skipulags- og lóðamál, en hinum um fjármögnun
húsnæðismálakerfisins. Skiluðu hóparnir síðan áliti og eftir að þau
höfðu verið lögð fram og rædd voru gerðar á þeim nokkrar
orðalagsbreytingar. Fara álit hópanna hér á eftir; fyrst er álit hóps um
skipulags- og lóðamál:
Skipulagsstörf samræmd
Þátttakendur lögðu áherslu á að mikilvægt sé að samþykkt
aðalskipulag sveitarfélaganna sé fyrir hendi nokkur ár fram í tímann.
Mikilvægt er að sveitarfélögin hafi samráð og samræmi aðgerðir sínar
og skipulagsstörf.
Lóðaúthlutanir þarf að taka nýjum og föstum tökum þannig að