Morgunblaðið - 22.05.1979, Side 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MAÍ 1979
29
Gunnar Guðmundsson lögfræðingur VSÍ.
Hvers vegna varnaraðgerðir
Saganfrá1977 má
ekki endurtaka sig
Vinnuveitendasambandið
greip til varnaraðgerða fyrst og
fremst til að knýja á um að
samningar við yfirmenn og
undirmenn á farskipum yrðu
gerðir samtímis, eftir að yfir-
menn höfðu skellt á verkfalli
áður en fyrsti fundur með sátta-
semjara var haldinn. Athyglis-
vert er í þessu sambandi að rifja
upp söguna frá 1977. Hún má
ekki endurtaka sig.
Sumarið 1977 þegar launþegar
í ASI höfðu samið við vinnuveit-
endur um 25% meðalhækkun
sigldu yfirmenn á farskipum í
kjölfarið og^sömdu um 28%
kauphækkun. Þá sömdu hásetar
nokkrum dögum síðar um enn
meiri hækkanir en yfirmenn eða
35% að meðaltali, enda töldu
þeir sig hafa borið skaðan hlut
frá borði í síðustu samningum.
Þar með var sagan ekki öll sögð.
Síðastir komu matreiðslumenn
(1 maður á hverju skipi) með
verkfallsvopnið til fulltingis og
náðu hlutfallslega mestri hækk-
un eða 38% að meðaltali.
Þannig fengu matreiðslumenn
13% meiri kauphækkun að
meðaltali en launþegar innan
ASÍ.
Vítahringur
keðjuverkana
Varnaraðgerðir vinnuveit-
enda, sem nú felast í verkbanni
hafa m.a. þann tilgang að koma í
veg fyrir keðjuverkföll á sama
vinnustað og innbyrðis röskun
launahlutfalla.
Aðstaðan er að því leyti önnur
nú en 1977, að kaupliðir all-
flestra kjarasamninga í landinu
eru uppsagðir. Ef samið væri við
yfirmenn um svipaða hækkun og
þeir fengu 1977 eða 28% (sem þó
er ekki nema tæplega einn þriðji
af kröfum þeirra) myndi öll
skriðan fara af stað og síðasti
hópurinn sem semdi vart sætta
sig við minna en 40—50% hækk-
un. Þetta hefði síðan þær afleið-
ingar að verðbólgubálið myndi
blossa upp. Krónurnar sem hinir
lægst launuðu hefðu fengið í
kauphækkun yrðu verðlausar á
augabragði. Gegn þessari þróun
Gunnar Guðmundsson
verður því að berjast af öllum
mætti og er verkbannið liður í
þeirri baráttu.
Verkfallsgleði
og kröfuharka
yfirmanna
Rétt er að hafa í huga aðdrag-
anda þess verkfalls yfirmanna
sem nú stendur yfir og huga
lítillega að kröfum sem þeir
gera.
Verkfallsboðun þeirra kom
áður en til fyrsta fundar hjá
sáttasemjara kom og það þrátt
fyrir að vinnuveitendur hefðu
þegar lýst áhuga sínum á ýmsum
breytingum á kjarasamningi og
vinnufyrirkomulagi j)eirra. Bæði
ríkisstjórnin og ASI hafa metið
efnahagsaðstæður þannig, að
ekki sé tilefni til almennra
kauphækkana á þessu ári.
Vinnuveitendasambandið er
ekkett annað að gera en að
styðja þessa stefnumörkun.
Ein milljón og
eitt hundruð
þúsund í laun
Kröfur yfirmanna á farskip-
um fela í sér meira en 100%
1. Mánaðarlaun halnarverka-
manns í apríl síðastliðn um
voru kr. 301.000 á mánuði
samkvæmt úrtaki Kjara-
rannsóknarnefndar. Laun
2. stýrimanns var á sama
mánuði kr. 548.000. eð
247.000 kr. hærri en
hafnarverkamannsins.
2. Ef grunnkaup hækkaði
ekki neitt á þessu ári. en
verðbætur yrðu greiddar á
laun. samkvæmt spá hag-
deildar VSÍ til ársloka
1979. kemur í Ijós. að laun
stýrimannsins voru orðin
kr. 320.000 hærri en laun
hafnarverkamannsins. eins
og sjá má á eftirfarandi
mynd.
3. Ef gengið yrði að 30%
grunnkaupshækkun til far-
manna (sem er aðeins
þriðji hluti af kröfum
þeirra) án þess að aðrir
launþegar fengju neina
grunnka upshækkun. en
verðbætur yrðu greiddar á
sama hátt og í fyrsta tilvik-
inu. væri stýrimaðurinn
kominn með 535.000 kr.
hærra kaup en hafnar-
verkamaðurinn þann 1.
desember 1979. eins og
fram kemur á eftirfarandi
mynd.
4. Ef litið er yfir lengra
tímabil eða til ársloka 1980
og gengið út frá að allir
launþegar fengju 30%
grunnkaupshækkun 1. júní
r og jafnframt yrðu
’)■ verðbætur greiddar á laun
samkvæmt spá VSÍ frá 8.
maí sl.. væri stýrimaðurinn
með kr. 501.000 hærri laun
en hafnarverkamaðurinn í
árslok 1979. en kr. 854.000
hærri í árslok 1980. eins og
eftirfarandi mynd sýnir.
kauphækkun. Þar fyrir utan er
áætluð kauphækkun í landinu
vegna vísitöluhækkunarinnar
einnar um 40%.
Ef dæmi er tekið af útborguð-
um heildarlaunum 2. stýri-
manna og aðeins bætt við þeirri
hækkun sem fyrirsjáanlega
verður vegna vísitöluhækkunar-
innar á árinu verða laun þeirra
komin úr 548 þúsund í um það
bil 716 þúsund á mánuði um
næstu áramót. Ef hins vegar er
litið á annað dæmi, þar sem einn
þriðji af kröfum yfirmannanna
er tekinn til greina verða laun
þeirra um næstu áramót ein
milljón og hundruð þúsund á
mánuði.
Nauðsynleg
varnaraðgerð
Ekki er útlit fyrir neina aukn-
ingu þjóðartekna á þessu ári.
Krafa um kauphækkun í slíku
efnahagsástandi er því í raun
ekkert annað en krafa um aukna
verðbólgu og verðlausar krónur í
vasa launþega. Um raunveruleg-
ar kjarabætur er ekki að ræða.
Eins og ástatt er í efnahags-
málum þjóðarinnar er slík
varnaraðgerð sem verkbann er,
nauðsynleg. Ljóst er að til
varnaraðgerða er einungis gripið
vegna kröfuhörku og verkfalls-
gleði yfirmanna á farskipunum.
A-Þjóðverjar voru
viðkvæmir fyrir
íslenzkri gagnrýni
Frá viðræðum Benedikts Gröndals og Oskar Fischer utanríkisráðherra A-býzkalands
„Að minni ósk ræddum
við meðal annars mannrétt-
indamál Ilelsinkisáttmál-
ans ok framkvæmd þeirra
og éj? skýrði þeim frá því,
að hér á landi hefði opin-
berlejía verið sett fram
gagnrýni á framkvæmd
þeirra á þeim, meðal ann-
ars köflunum um ferðamál
og ferðafrelsi. Þeir gáfu
sfnar skýringar og það kom
fram, að þeir voru afar
viðkvæmir fyrir því, að
aðrir skiptu sér af innan-
rfkismálum þeirra," sagði
Benedikt Gröndal utanrík-
isráðherra, er Mbl. spurði
hann í gær um viðræður
hans við austur-þýzka ráða-
menn í opinberri heimsókn
hans þar í landi í síðustu
viku.
„Þessi frétt á forsíðu laug-
ardagsblaðs Morgunblaðsins
er frá þeirra fréttastofu, en
ekki opinber tilkynning,“
sagði Benedikt. „Það var
engin sameiginleg yfirlýsing
gefin út að viðræðunum
loknum.“ Þegar Mbl. spurði
um ástæður þess, sagði
Benedikt að slíkar yfirlýs-
ingar væru nú „að fara úr
tízku“.
Benedikt sagði að það
hefði komið fram í viðræð-
unum að A-Þjóðverjar hafa
mikinn áhuga á að auka
viðskiptin við ísland, en við
höfum hingað til keypt
meira af A-Þjóðverjum en
þeir af okkur. „Þeir gerðu
nokkurt átak fyrir viðræð-
urnar með kaupum á ís-
lenzkum vörum, aðallega
fiskmjöli, fyrir um 250
milljónir króna,“ sagði
Benedikt. „Og það kom fram
mikill vilji þeirra til meiri
viðskipta."
Þá sagði Benedikt að í
viðræðunum hefði einnig
verið rætt um hugsanlegt
samkomulag um aukin
menningarsamskipti íslend-
inga og A-Þjóðverja.