Morgunblaðið - 11.08.1979, Blaðsíða 34

34
MORGtTNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1979
Pétur Pétursson:
Hefóarmenn,
hjartalag
og
hökutoppar
mar fær hann snögga hugljömun
hetjusagna og mælir töfraorðin:
Ekki var Skarphéðinn stúdent.
Linuðu þá háskólamenn harð-
neskjutök sín. Létu Ingimar laus-
an. Buðu honum til gestastofu, að
bergja á óminnisdrykk, ausa af
Mímisbrunni og syngja Gaudeam-
us.
Hökutoppar og höfðingjar
Þeir Ólafsvallabræður, synir
séra Brynjólfs, voru orðheppnir.
Ættarmetnaður og stéttar var þó
nokkur, þótt ekki nytu allir lang-
skólagöngu, en gæfu sig að verzl-
un, fésýslu, iðn og búauðgisstefnu.
Ekki spillti auður Boga stúdents á
Staðarfelli glöggskyggni þeirra í
veraldarvafstri. Á hina hönd var
svo séra Pétur prófastur á Víði-
völlum í Skagafirði. Er gullpen-
ingur glitraði í hnýttri hönd hag-
leiksmannsins í beitarhúsunum á
Brekku kvað skáldið í þakklætis-
skyni: Víða til þess ég vott ég
fann, þótt venjist oftar hinu, að
Guð á margan gimstein þann er
glóir í mannsorpinu.
Fjöldi gamansagna er um Jón á
Ólafsvöllum. Hann vakti hvar-
vetna athygli þar sem hann fór.
Séra Gunnar Jóhannesson prestur
ritaði um hann i Morgunblaðið.
Vilmundi Gylfasyni verður tíð-
rætt um brjóstvit, heila- og
hjartastarfsemi. Hann gerir lítið
úr hjartalagi. Heilinn er í hans
augum æðri. En sé það viður-
kennt, að fremur beri að hlýða
úrræðuói heilans en hjartans, þá
verður að gera ráð fyrir því að
heili þeirra er málum skipa, sé
annað en hafragrautur og milli-
veggjatróð.
Höfuð og hálstau
Geir Zöega, brautryðjandi
skútualdar, var orðheppinn mað-
ur. Hann komst eitt sinn þannig
að orði um mann er vildi láta til
sin taka á vettvangi þjóðmála:
Hann er góður hingað, sagði Geir
og mátaði við hökuna. Höfuðið var
bara til að halda flibbanum og
hálstauinu í skefjum.
Sú saga er sögð af þýzkum
forráðamanni í fremstu röð, að þá
er ríkið gaf út tilskipanir er
vörðuðu almenning hafi hann
kvatt til sín greindan almúga-
mann. Fengið honum textann til
yfirlestrar. Ef hann hnaut um
textagreinar og ákvæði og nam
ekki skólaspekina, var reynt að
færa það til ljósara máls, ef
hugmyndin var bitastæð. Stjórn-
vitringurinn vissi, að tala verður
mál alþýðunnar, sé til þess ætlast
að hún skilji og virði lagafyrir-
mæli.
Að kaupa vit
Til er saga af sunnlenskum
bónda, héraðsríkum, er sendi son
sinn til langskólanáms, en geymdi
bróður hans ungan við bústörf í
föðurgarði. Er hann var inntur
eftir því hvort sá ætti ekki einnig
að ganga menntaveginn anzaði
bóndi: Eg þarf ekki að kaupa vitið
í hann.
Eigi skal gert lítið úr þeim
fróðleik er ungir námsmenn afla
sér við menntabrunna, hérlendis
sem ytra, en menntahroki og
yfirlæti sæmir ekki lærdóms-
mönnum. Bóka og skjalasöfn, dag-
legt líf í önn og erli, frásagnir
alþýðu og lífsreynsla bjóða einnig
fróðleik er hefir sitt gildi, þótt
ekki fylgi Bla, Bla-próf og Há-
skólaskírteini.
1 hér og L þar
Vfsindin efa alla dáð, stóð Iengi
í anddyri Háskólans. L-ið í „efla“
hafði fallið niður og húsráðendur
eigi hirt um að bæta úr því. Stóð
svo, unz að nú nýlega, vegna
Snorraafmælis, að um var bætt.
Væntanlega staðið á fjárveitingu.
!vo þurfti líka ríkisvaldið á öllum
íiiuv L-um og lagamönnum að
'udda á öðrum vettvangi. Koma
þt . f : i'armönnum undir húsaga
Guðmundur á Háeyri Gústi í Steinskoti
Háeyrarsvanurinn Þakka þér fyrir jólakortið
og tilnefna fulltrúa í Félagsdóm.
Einn þeirra var Jóhannes L.L.
Skarphéðinn
og Roy Rogers
Brjóstvitsmenn gætu sem best
tekið sér ályktunarorð Ingimars
Brynjólfssonar stórkaupmanns er
stúdentar ætluðu að varpa honum
niður tröppurnar i mötuneyti
stúdenta, Mensa academica í
Lækjargötu fyrir rúmlega hálfri
öld. Gripu tveir þeirra um axlir
Ingimars, með þeim ummælum, að
hann ætti ekkert erindi þar, enda
ekki einn þeirra. Ekki stóð á
Ingimar að koma við vörnum.
Vissi um almennan áhuga á forn-
m
\
Páll á Ásólfsstöðum
um köppum, íþróttum og garp-
skap. í leikjum drengja og ungl-
inga kepptist hver sem betur
mátti við að líkjast söguhetjum og
völdu sér fyrirmyndir. Einn þeirra
er naut hvað mestrar aðdáunar
var Skarphéðinn á Bergþórshvoli.
Garpar Islendingasagna skipuðu
veglegan sess. Þeir voru popp-
stjörnur landshöfðingjatímabils
og heimastjórnarára. Allt fram á
daga Roy Rogers og Elvis Presley
sat Skarphéðinn í öndvegi. Er
fulltrúar æðri mennta, upptendr-
aðir af veraldarvisku, vitnandi í
bellum gallicum stjórnvitringa og
mælskusnillinga við Miðjarðar-
hafsbotna, rústir og renniskeið,
Kapitól, Via Appia og Akrópólis,
hugðust beita harðræði við Ingi-
Böðvar á Laugarvatni
Allir helstu bændur með hökutopp.
Hann hrósar honum fyrir hrein-
skilni í orði og athæfi.
Sú saga er sögð um Jón, að þá er
hann tók við embætti fjallkóngs
Skeiðamanna, af Hurðarbaks-
bræðrum, er lengi höfðu gegnt
trúnaðarstörfum, hafi hann undið
sér upp á réttarvegginn og kallað:
Nú geta Hurðarbaksmenn haldið
kjafti. Nú er það Jón á Ólafsvöll-
um sem stjórnar. Öðru sinni bar
svo við á samkomu þar eystra, að
óeírðir urðu og ryskingar. Horfði
til vandræða. Jón snarast þá inn í
hópinn. Setur niður deilur með
orðkyngi og fasi miklu.
Aðkomumaður einn er þar var
staddur spyr. Hver er sá er fer svo
valdsmannlega fram og hastar á
vinda sundurlyndis? Jón svarar að
Jón á ólafsvöllum
bragði: Ertu ekki íslendingur,
andskotinn þinn? Þekkirðu ekki
Jón á Ólafsvöllum?
Jón bóndi á Ölafsvöllum sonur
séra Brynjólfs bar í brjósti metn-
að nokkurn og hélt sig að hætti
heldri bænda. Mælt er að hann
hafi eitt sinn látið þessi orð falla:
Allir helstu bændur í Árnessýslu
hafa hökutopp. Böðvar á Laugar-
vatni, Páll á Ásólfsstöðum og ég.
Ég tel ekki helv... hann Gústa í
Steinskoti.
Af engu eða að engu
En Gústi í Steinskoti var maður
fyrir sinn hatt, þótt oft gengi
hann berhöfðaður. Faðir nafn-
kunns manns, Daníels Ágústínus-
sonar, bæjarfulltrúa á Akranesi,
og föðurbróðir Guðmundar
Daníelssonar, rithöfundar. Gústi
var leiguliði Guðmundar ísleifs-
sonar, útvegsbónda og framtaks-
manns á Stóru-Háeyri á Eyrar-
bakka. Það var ekki heiglum hent
að setjast í bú Þorleifs ríka
Kolbeinssonar. Um hann gengu
miklar sögur. Mannvit hans og
féhyggju. Mælt var að hróður
hans hafi spurst til Viktoríu
Bretadrottningar og hafi hún látið
orð falla, að slíkan mann þyrfti
hún hið næsta sér í sæti fjármála-
ráðherra. Átti hún þó góðra kosta
völ og ríkti 60 dýrðarár með
glæsibrag. En Þorleifur gerði
strangar kröfur til annarra, og
átti til að láta kaldyrði falla. Um
tengdason sinn Guðmund á hann
að hafa sagt, að ekki munaði
miklu á Guði og Guðmundi. Þó var
eitt er gerði gæfumun Guð gerði
allt af engu. Guðmundur allt að
engu.
Hnúkaþeyr
eða hafræna
Þeim er til þekktu fannst lík-
ingamál Þorleifs eigi hafa við rök
að styðjast. Þótt skipta vildi í tvö
horn um álit á Guðmundi og
úrskurðir reistir á því hvorri
skapgerðarhlið hann sneri að við-
mælendum sínum, hnúkaþey eða
hafrænu, er það mál manna, að
hann hafi verið sægarpur mikill
og giptusamur í því starfi er vissi
að Ægi. Kunnugir segja að hann
hafi stundum lagst á sjávarkamp-
inn, eða í fjöruborð. Hlýtt á söng
haföldu, horft á skýjafar og bliku,
gefið gaum að árnið.
Guðmundur Björnsson land-
læknir (Gestur) kvað nafna sínum
á Háeyri drápu mikla. Nefndi
hann Háeyrarsvaninn og lofaði
hann fyrir mannbjörg og hyggju-
vit. Enda var það sannmæli.
Veðurgleggri sæfara en Guðmund
gat vart. Margir sjómenn áttu
honum líf að launa, er hann fór
fyrir bátskeljaflota þeirra, sem
svanur fyrir ungum og hleypti til
Þorlákshafnar, í öruggt var.
Valgerður Þórðardóttir hús-
freyja á Kolviðarhóli, kona Sig-
urðar veitingamanns Daníelsson-
ar var mágkona Gústa í Steins-
koti. Hún var vinnukona á búi
Guðmundar á Stóru-Háeyri. Ber
hún húsbændum sínum vel sög-
una. „Hann var stundum mildin
sjálf" segir Valgerður. „Sagt er að
hann hafi stundum staðið í harki
Ingimar Brynjólfsson
Ekki var Skarphéðinn stúdent.