Morgunblaðið - 28.08.1979, Blaðsíða 5

)
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 1979

ÚTSALA — Það var margt um manninn fyrir utan Herrahúsið í Aðalstræti í gær skömmu áður en opna átti þar
útsölu á fötum. Voru væntanlegir viðskiptavinir Herrahússins þó hinir rólegustu, a.m.k. þegar maður miðað við
fjörið og troðninginn þegar kvenfataverzlanir boða útsölu.
Viðræður íslendinga og Norðmanna um Jan Mayen:
Deila stjómarandstöðu
og norsku stjórnarinnar
ástæðan fyrir frestuninni
Ósló. 27. ágúst.
Frá fréttaritara Morgunblaðslns. Trond Hjerpseth.
KNUT Frydenlund, utanríkisráðherra Noregs
sagði á blaðamannafundi í Ósló í dag, að aðalástæð-
an fyrir ósk Norðmanna um frestun á viðræðunum
við Islendinga væri hin harða gagnrýni, sem Erling
Norvik formaður Hægri flokksins hefur haft í
frammi á vinnubrögðum norsku ríkisstjórnarinnar
f Jan Mayen-málinu. Frydenlund sagði að fleiri
ástæður lægju einnig að baki frestunarbeiðninni.
Frydenlund mun eiga óformlegar viðræður við
Benedikt Gröndai á fundi utanríkisráðherra Norð-
urlanda, sem hefst í Reykjavfk á fimmtudag.
Knut Frydenlund hélt því fram á fundi með
fréttamönnum að Erling Norvik, forystumaður
stjórnarandstöðunnar, hefði með gagnrýni sinni
dregið Jan Mayen-málið inn í kosningabaráttuna
fyrir sveitarstjórnakosningarnar í Noregi. Kosn-
ingarnar verða 17. september. Vegna sumarleyfa í
Noregi og þá meðal annars hjá þingmönnum, hefur
Frydenlund ekki ráðgast við utanríkisnefnd Stór-
þingsins um fyrirhugaðar viðræður við Islendinga.
Utanríkisráðherrann sagðist hafa álitið, að ríkis-
stjórnin nyti víðtækrar samstöðu um það aðalatriði,
að forðast árekstra við íslendinga um Jan Mayen og
200 mílna norskt yfirráðasvæði við eyna.
— Gagnrýni Erlings Norviks er þess eðlis að ekki
virðist lengur samstaða um stefnu ríkisstjórnarinn-
ar, sagði Frydenlund. — Hefði Norvik ekki komið
með þessa gagnrýni, hefði ég reynt að ná samningum
á fundinum í Reykjavík. Sú harða gagnrýni sem nú
er komin frá Norvik gerir það nauðsynlegt að ræða
þetta mál að nýju í nefndum Stórþingsins, sagði
Frydenlund og benti á að viðræðurnar í Reykjavík
hefðu aðeins verið hugsaðar, sem upphafið að
trúlegast löngum og erfiðum samningaumleitunum.
— Norvik getur ekki gagnrýnt okkur fyrir veiði-
bannið við Jan Mayen á sama tíma og hann segist
vilja reyna að ná samningum við íslendinga
árekstralaust, sagði Frydenlund. — Ef við hefðum
leyft loðnuveiðarnar við Jan Mayen án nokkurra
takmarkana hefði það um leið þýtt árekstra við
íslendinga, sagði Frydenlund og neitaði því, að
gagnrýni Norviks væri aðeins tylliástæða fyrir
frestuninni. Á það hefur verið bent að ríkisstjórnin
óttist viðbrögð norskra sjómanna ef samningar við
íslendinga verði sjómönnunum ekki hagstæðir.
Frydenlund sagði að fjórar höfuðástæður lægju að
baki ósk um frestun viðræðna. í fyrsta lagi yrðu
viðræðurnar mjög erfiðar og þær þyrfti að undirbúa
vel. í öðru lagi hefðu loðnuveiðarnar og veiðibannið
skapað vissan óróa í báðum löndum og gott væri að
ró kæmist á að nýju. í þriðja lagi væri gagnlegt að
ræða málin nánar í nefndum Stórþingsins. í fjórða
lagi væri mjög mikilvægt að halda viðræðunum utan
við kosningabaráttuna í Noregi.
Erling Norvik formaður Hægri flokksins sagði í
stuttu svari við ásökunum Frydenlunds, að utan-
ríkisráðherrann hefði engin rök fyrir því að gagnrýni
hans hefði skaðað undirbúning viðræðnanna við
íslendinga. — Utanríkisráðherrann ætti ekki að
reyna að koma í veg fyrir gagnrýni á einstaka þætti í
utanríkisstefnu ríkisstjórnarinnar á svo ómálefna-
legan hátt, sagði Norvik.
Björgunar Reykja-
hlíðarkirkju minnzt
Bjórk, Mývatnsgvelt. 27. igúat.
VIÐ guðsþjónustu í Reykja-
hlíðarkirkju í gær var þess
minnzt að liðin eru 250 ár frá því
að hraun rann umhverfis kirkj-
una, en hana sakaði ekki. Sókn-
arpresturinn, séra örn Friðriks-
son, gat þessa atburðar sérstak-
lega í ræðu sinni svo og séra
Sigurður Guðmundsson prófast-
ur á Grenjaðastað í sfnum orðum.
Á sínum tíma var verndun
kirkjunnar þökkuð guðlegri forsjá,
og í dag er þetta talinn mjög
merkur viðburður í sögu Reykja-
hlíðarkirkju. í tilefni þessara
tímamóta bauð sóknarnefndin öll-
um kirkjugestum til kaffidrykkju
í Hótel Reynihlíð.
í bókinni Ódáðahraun eftir Ólaf
Jónsson er eftirfarandi skráð um
þennan atburð: „Þann 17. ágúst
1729 hljóp eldurinn á bæinn
Reykjahlíð. Þorði þá enginn þar
nærri að koma fyrir þeim undrum
sem á gengu. Eyddust bærinn og
túnið að miklu leyti, en hraunið
staðnæmdist við kirkjugarðinn.
En þann 27. sama mánaðar braust
það fram á nýjan leik og rann þá
allt umhverfis kirkjuna. Var að-
eins tveggja feta breitt bil milli
þess og kirkjugarðsins. Hlóðst
hraunið upp svo að sagt er að það
hafi borið 4 til 5 álnir yfir
kirkjuna. Stóð kirkjan ósködduð
innan í þessum hring af glóandi
grjóti, þar til 15. september að
hraunið var orðið svo kalt, að fært
þótti yfir það. Var kirkjan þá rifin
og brottflutt, en síðan reist aftur á
sama stað 1736. Var verndun
kirkjunnar þökkuð guðlegri forsjá,
en óneitanlega var það veikleiki í
trúnni að rífa kirkjuna eftir að
hún hafði bjargast á svo undur-
samlegan hátt.“
— Kristján.
Utanríkisráð-
herrar Norður-
landa hittast
í Reykjavik
FUNDUR utanríkisráðherra
Norðurlanda hefst í Reykjavík
á fimmtudag og eru ráðherrar
allra Norðurlandanna væntan-
legir hingað til lands á mið-
vikudag. Tveir fundir utanrík-
isráðherranna eru haldnir
reglulega á hverju ári og er
haustfundurinn, sem hér verð-
ur haldinn að þessu sinni,
miðaður við Allsherjarþing
Sameinuðu þjóðanna.
Stofnfundur nýs
sparisjóðs í kvöld
BOÐAÐUR hefur verið stofnfundur nýs sparisjóðs í kvöld. Fundurinn
verður haidinn að Hótel Loftleiðum, og hefst hann klukkan 20.30. Auk
almennrar sparisjóðsstarfsemi mun sjóðurinn eftir megni beita sér
fyrir hvers kyns aðstoð við einstaklinga og félög sem tengjast
baráttunni við áfengisbölið. Auk þess eru uppi hugmyndir um að hinn
nýi sparisjóður taki upp fjármálaráðgjöf fyrir einstaklinga.
Baldur Guðlaugsson héraðs-
dómslögmaður, einn þeirra er
unnið hafa að undirbúningi máls-
ins, sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær, að leyfi fyrir spari-
sjóðnum hefði enn ekki verið veitt,
enda ekki um það verið sótt.
Gangur málsins yrði að vera sá, að
fyrst þyrfti að stofna sparisjóð-
inn, kjósa honum stjórn og setja
samþykktir, og þá fyrst yrði hægt
að sækja um leyfið. Sagði Baldur
það enn ekki ljóst hvort leyfið
fengist, en þegar hefðu á þriðja
hundrað manns skráð sig sem
stofnfélaga. Stofnfélagar hafa
skuldbundið sig til að leggja fram
eitt hundrað þúsund krónur innan
þriggja mánaða frá því leyfi fæst,
og einnig skuldbinda þeir sig tii að
leggja 250 þúsund krónur inn á
vaxtaaukareikning í sparisjóðnum
fyrsta árið sem hann starfar.
Stofnfundur hins nýja spari-
sjóðs verður sem fyrr segir hald-
inn í kvöid, klukkan 20.30 að Hótel
Loftleiðum. Á fundinum geta
menn gerst stofnfélagar.
Landgrœðsla
og lúpínur
Þann 18/8 1979 birtist í
Morgunblaðinu viðtal við undirrit-
aðan um rannsóknir á Alaska-
lúpinu sem verið er að vinna að á
vegum Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins með aðstoð Land-
græðslu ríkisins.
Ég hef orðið var við að sumir
lesendur blaðsins hafi misskilið
sum atríði í viðtalinu. Til að
fyjirbyggja misskilning þykir mér
þ\*S rétt að ítreka þáð að
ra|insóftnij- fJá‘ iúpíþu og notkun
htfnnafiti! lá'hdgræðslu eru nýlega
hafnar. Nokkur ár kunna því enn
að líða þar til lúpínan getur orðið
snar þáttur í landgræðslustarfinu.
Rannsóknastofnun land-
búnaðarins og landgræðsla ríkis-
ins leggja nú mikla áherslu á það
að þróa sem fyrst þá tækni
(fræöflun, gerilsmitun, sáning
o.fl.), sem þarf til að geta notað
lúpínu í stórum stíl. Á meðan
munu sáning grasfræs með áburði
og friðun enn sem fyrr verða bestu
og ódýrustu valkostirnir við að
græða upp örfoka land, eins og
gert hefur verið með góðum
árangri um árabil.
Virðingarfyllst,
Andrés Arnalds