Morgunblaðið - 22.09.1979, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 1979
3. grein Elínar Pálmadóttur um flóttafólk í SA-Asíu
Þetta fólk er að búa sig undir ferðina til „þriðja landsins“ í búðum skammt frá Kuala Lumpur, þar sem
flóttamennirnir sem koma til íslands dvöldu líka í 10 daga. Alltaf er farið úr skónum áður en stigið er inn í
vistarverurnar.
Hvað ætla þeir að
gera við okkur?
— sagði gamla konan og ruggaði barnabarninu
Milli 700 og 800 þúsund
manns munu hafa flúið frá
Indókína síðan 1974 og
1975, þegar kommúnistar
komu til valda í Kambó-
díu, Laos og Viet Nam.
Þótt fyrsti flóttamanna-
straumurinn eftir stríðið,
um 135 þúsund manns,
hafi komist greiðlega til
Ameríku og síðan hafi
stöðugt seitlað áfram til
annarra landa, þá hefur á
þessum árum safnast sam-
an í nágrannalöndunum
fólk, sem hefur gengið í
gegnum ótrúlegt harðræði
í heimalandinu og síðan á
flóttanum, og kemst nú
ekki lengra. A þess engan
kost að skapa sér nokkurs
staðar líf fyrir sig og börn
sín. Um 360—70 þúsund
manns eru þarna enn í
flóttamannabúðum. Um
161 þúsund í Thailandi, 76
þúsund í Malasíu, 67 þús-
und í Hong Kong, 32
þúsund í Indónesíu og um
30 þúsund á Filippseyjum
og Singapore.
Eins og sést af þessum tölum
hefur meginþunginn legið á Thai-
landi og Malasíu, og farið vaxandi.
Þar til löndin bæði tóku að banda
frá sér. Thailendingar með því að
senda til baka hrakið og hungrað
flóttafólk inn í Kambódíu, þar
sem það hlaut að verða malaríu,
hungri eða öðrum hvorum hinna
stríðandi herja að bráð. Malasíu-
menn með því að verja strendur
sínar með fallbyssubátum og
hrinda hlöðnum flóttamannabát-
unum af höndum sér á haf út.
Fjöldi þeirra hefur vafalaust far-
ist, öðrum verið bjargað upp í
skip, en flestir borist að ströndum
fjarlægari landa. Þannig hafa þeir
aukið flóttamannavandann í Ind-
ónesíu, þar sem 10 þúsund hafa
safnast fyrir við mjög illa aðbúð á
eyðieyjunni Saling, sem ég fékk
ekki að heimsækja. Eða til Hong
Kong, sem hefur neyðst til að
bæta þessum 7 tugum þúsunda
flóttamanna við til viðbótar þeim
tugum þúsunda sem flúið hafa
þangað áður frá Kína og þrengt
mjög að í þessu landlitla ríki, eins
og ég varð þegar áþreifanlega vör
við er ég fyrst kom þangað 1970 og
tók að kynnast flóttamannamál-
um þar eystra. En Kínverjar hafa
nú sjálfir fengið yfir 200 þúsund
Vietnama af kínverskum ættum,
sem ýtt var yfir til þeirra um
norðurlandamærin, eftir að
stríðsátökin hófust milli þessara
þjóða í febrúar sl.
• Hver tala er
einstaklingur
En hvað segja svona tölur? Það
er ekki fyrr en maður kemur í
flóttamannabúðirnar og kynnist
persónulega kjörum þessara ein-
staklinga, að harmleikurinn raun-
verulega nær til manns með öllum
sínum þunga. Það fann ég mjög
vel haustið 1977, þegar ég sat og
hlustaði á frásagnir kambódíska
flóttafólksins í búðunum í Thai-
landi, sem raunar hafði orðið fyrir
enn skelfilegri hremmingum en
bátafólkið nú. Og svo aftur nú
nýlega í flóttamannabúðum
Vietnama á eyjunni Pulau Bidong
með 32 þúsund flóttamönnum. Svo
og í „transitbúðunum" eða milli-
lendingarbúðunum þremur í nánd
við Kuala Lumpur, þar sem stund-
um hafa nokkuð langa viðdvöl þeir
flóttamenn, sem einhver lönd hafa
lofað að taka við. í Convent-búð-
unum biðu 2400 flóttamenn á leið
til Bandaríkjanna, sem hefur nú
aukið sinn kvóta úr 7 þúsund í 14
þúsund á mánuði, eða í alls 168
þúsund á þessu ári. Þaðan fóru 400
til nýja landsins daglega, þegar ég
kom þar, fullir tilhlökkunar.
Nokkru færri biðu í búðum þeirra
sem fara til Kanada, sem lofað
hefur að taka 50 þúsund fyrir
árslok 1980 og Evrópulandanna,
sem sameiginlega hafa gefið vil-
yrði fyrir 40 þúsund flótta-
mönnum. Þar af hefur Vestur-
Þýzkaland tvöfaldað sinn kvóta í
11.800 á mánuði og Frakkar í 10
þúsund, til viðbótar þeim 52 þús-
undum, sem þeir hafa tekið við frá
Laos og Kambódíu síðan 1974. Þar
biðu flóttamennirnir til íslands í
10 daga. Og loks biðu í Belfield
búðunum um 2000 flóttamenn á
leið til Ástralíu, sem nú hefur
alveg snúið frá fyrri stefnu um að
halda frá sér Asíufólki og tekur í
ár 14 þúsund flóttamenn af þessu
svæði. Hefur þá alls tekið við 37
þúsund manns.
Við að hlusta á persónusögur
svo margra einstaklinga, taka þær
að renna saman í óhugnanlegt
mynstur. Manneskja hér norðan
af íslandi, þar sem aðeins er
vegist með orðum og slátrað
mannorðum, verður alveg agndofa
yfir því hvað raunverulega er
hægt að gera með beinum og
óbeinum aðgerðum, við manneskj-
ur, þegar stjórnvöld með alræðis-
vald telja þær óæskilegar.
Hvað er það, sem hrekur allt
þetta fólk í bátsskeljum út á
Suður-Kínahaf með börn sín, vit-
andi að fjölmargir farast í óveðr-
um eða vosbúð, thailenskir ræn-
ingjar sitja fyrir bátunum, ræna
þá og nauðga konum, og við
lokamarkið er allt eins víst að
varðbátar hreki flóttafólkið aftur
til hafs? Margir hafa spurt mig
þessa, síðan ég kom heim fyrir
hálfum mánuði. Og svara við
þessari spurningu leitaði ég líka
þennan mánuð, sem ég dvaldi þar
eystra, með því að spyrja hina
fjölmörgu flóttamenn, ræða við
fólk sem unnið hefur við flótta-
mannahjálp og aðra, sem komið
Eitt veröur ekki frá manni tekið, þótt í flóttamannabúðum sé, að gott er að sitja og spjalla við nágrannakonuna.