Morgunblaðið - 26.01.1980, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. JANÚAR 1980
verulega og á þetta að sjálfsögðu
við um öll „kaupaukalaun", því að
hversu há sem þau eru, hækka þau
um sömu prósentutölu. Þetta er
sama prósentutala og 230 KKr
föst laun hækka um og er:
Vorðbólga Hakkun aftir
ár
% 12 3 4
25 6% 11% 15% 18%
50 10% 17% 21% 24%
Rétt er að endurtaka þessa
niðurstöðu með orðum: Eftir 4 ár
hafa kaupaukalaun sem miðuð eru
við 230 KKr grunntaxta hækkað
um 18—24% að raungildi miðað
við þá verðbólgu sem hér hefur
verið undanfarin ár.
2. „Hálaun" þ.e. föst laun yfir
400 KKr/mán. hafa lækkað mjög.
Hve mikið þau lækka fer eftir því
hve há þau eru nú og hver
verðbólgan er. Lækkunin er þó
ávallt mjög veruleg miðað við þær
breytingar á rauntekjum sem orð-
ið hafa undanfarin ár. Nokkur
dæmi má nefna:
Varft- Laun Rýrnun eftir
bólga nú ár
S KKr i 2 3 4
25 500 4% 7% 10% 12%
600 7% 12% 16% 20%
700 9% 15% 21% 25%
50 500 7% 11% 14% 16%
600 11% 18% 23% 27%
700 14% 24% 30% 34%
Þess ber að geta að fáir af
félagsmönnum ASÍ eru í þessum
flokki og vekur það því nokkra
furðu að þessar kröfur skuli hafa
verið settar fram. Líklegt er að
ástæðan sé að í samningum und-
anfarin ár hefur verið tekið mið af
samningum ASÍ, þegar samið hef-
ur verið við aðrar stéttir, eins og
t.d. opinbera starfsmenn. Hér er
því ASÍ beinlínis að krefjast
lækkunar á launum annarra
stétta og tel ég það nokkuð
einsdæmi í kjarabaráttunni.
3. Ef grannt er skoðað má sjá
þriðju áhrifin, en þau eru nokkur
hækkun á lágum launum. Þessi
áhrif eru þó mun minni en hin
tvenn sem á undan eru talin.
Dæmi:
Varó- Laun Raunlaun f KKr
bóiga nú aftir ár
% KKr 1 2 3 4
25 200 220 236 249 259
250 260 268 274 280
50 200 233 256 270 280
250 267 278 285 290
Eins og fyrri daginn þarf lang-
an tíma (og mikla verðbólgu) til
þess að hækka hinn margum-
rædda láglaunamann upp í lág-
markslaun sem nú teljast vera 300
KKr/mán.
Breytingar á
launahlutföllum
Auðveldast er að sjá þá röskun
á launahlutföllum sem kröfur ASÍ
mundu valda með því að bera
saman fólk, sem nú hefur sömu
tekjur en fær greitt eftir fast-
launakerfi annars vegar, en kaup-
aukakerfi hins vegar. Prósentutöl-
urnar í sviga tákna hve miklu
hærri laun kaupaukamannsins
(K.Au) eru heldur en fastlauna-
mannsins (föst).
V«rð- Laun Raunlaun I KKr
bólga nú aftir ár
% KKr 2 4
25 300 föst 300 300
300 K.Au 332(11%) 353(18%)
400 föst 400 400
400 K.Au 443(11%) 471(18%)
500 föst 464 441
500 K.Au 554(19%) 589(34%)
600 föst 528 482
600 K.Au 665(26%) 706(46%)
50 300 föst 300 300
300 K.Au 350(17%) 372(24%)
600 föst 489 440
600 K.Au 700(43%) 744(69%)
Ljóst er að þegar á lægstu
launum yrði mjög veruleg röskun
á launahlutföllum mjög fljótlega
og á hærri launum er breytingin
mjög mikil, jafnvel við 25% verð-
bólgu.
Ýmislegt fleira má lesa af
gröfunum. Hvaða kaupaukamaður
er, eftir 4 ár, jafnhár „hálauna-
manni", sem nú (1980) hefur 700
KKr á mánuði? Sé verðbólga 50%
er svarið: Sá sem nú hefur 370
KKr/mán. Sé hún 25% er það 440
KKr/mán. Sá litli mismunur sem
á þessu er, sýnir vel hve rækilega
hlutur kaupaukafólks er tryggður
í þessu kerfi og hve gott það ávallt
gerir, hvort sem verðbólga er
mikil eða Iítil.
Að síöustu er áhugavert að líta
á hver laun verða í janúar 1984 á
þágildandi verðlagi og um hve
margar krónur laun hafa hækkað,
sé verðbólga allan tímann 50%.
Laun nú KKr Laun 1984 KKr Haakkun KKr
200 föst 1419 1219
400 föst 2025 1625
400 K.Au 2512 2112
500 föst 2125 1625
500 K.Au 3141 2641
600 föst 2225 1625
600 K.Au 3769 3169
Lágmarkslaun yrðu semsé um
1.5 MKr á mánuði og meðal
iðnaðarmaður fengi um 3.5 MKr á
mánuði. Á þessum 4 árum hefði
hann fengið um 2.5 sinnum fleiri
krónur í kauphækkanir en lág-
launamaðurinn. öllu þessu hefði
fram komið láglaunastefna ASÍ,
sem byggist á jafnri krónutölu-
hækkun á öll laun og hefur að
aðalmarkmiði að koma á launa-
jafnrétti í landinu.
KKr eru kílókrónur eða þúsund
krónur
samamber: kílógramm = þúsund
grömm
kílómetri = þúsund
metrar
17
Erik Stinus
Erik Stinus
í Norræna
húsinu
DANSKI rithöfundurinn Erik
Stinus (f.1930) gistir Norræna
húsið í næstu viku og heldur þar
tvo fyrirlestra. Erik Stinus sendi
fyrstu bók sína frá sér 1958 og
eftir það ferðaðist hann vítt og
breitt um Asíu og Afriku og var
reyndar búsettur árum saman í
þeim heimshlutum.
Ritverk hans bera því og mjög
vitni, hve mjög vitund hans er
mótuð af því, og viðfangsefni sín
sækir hann oftlega til þróunar-
landanna og með þeim er sam-
staða hans alger. í skáldskap
hans kemur greinilega fram, hve
mjög ástandið í heiminum fær á
hann og eðlilegt er að hann tjái
þar sín stjórnmálalegu viðhorf, en
fyrir honum eru stjórnmál og
skáldskapur óaðskiljanleg hugtök.
Var þetta þegar ljóst í fyrstu bók
hans, ljóðabókinni „Grænseland"
(1958). Hann hefur sent frá sér
fjölda bóka, bæði ljóð og laust
mál, og nýjasta bók hans, sem er
mjög nöpur, ljóðasafnið „Jorden
under himlen" (1979) var önnur sú
bóka, sem Danir lögðu fram til
keppninnar um bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs að þessu
sinni. Fyrra erindi sitt, sem hann
heldur þriðjudaginn 29. janúar
kl. 20:30, nefnir hann „Rejser pá
jorden" og er það kynning á eigin
skáldskap, en síðara erindið „De
mægtiges dörtrin", þar sem hann
sýnir einnig litskyggnur, heldur
hann laugardaginn 2. febrúar kl.
16:00, og ræðir þá vandamál
þróunarlandanna, árangurslausar
tilraunir hinna minni máttar til
að komast yfir þröskuld hinna
voldugu.
AUGLYSINGASIMLNN ER:
22410 kj/J
JWorouoblntiiö
Þrjár skáldsögur eftir Indriða G.
Þorsteinsson um mestu umbreytingartíma sem
yfir ísland hafa gengið:
LAND OG SYNIR — um baráttu og vanda sveitadrengs þegar heimskreppa og nýjar
lífsskoöanir naga þúsund ára rætur íslenzks bændasamfélags.
NORDAN VIÐ STRÍÐ — um hernámsárin í norölenskum kaupstaö og hvernig stríöiö
umturnar mannlífinu, breytir hægum skrefum í kapphlaup og sjálfsaga í
stríðsfíkn.
79 AF STÖÐINNI — um baráttu, vanda og vonbrigöi sveitadrengsins í borginni eftir
aö stríöiö er gengiö hjá. Aftur veröur aldrei snúiö hve feginn sem þú vildir.
Almenna bókaf élagið
Skemmuvegur 36 slmi 73055 Austurstrasti 18 sími 19707