Morgunblaðið - 15.03.1980, Qupperneq 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. MARZ 1980
11
Pétur Behrens
Msklt bjargráða
þykir nr. 2 ekkert síðri og það
eru hressilegir taktar í mynd
nr. 8, sem geta minnt á
Japanann Kumi Sugai án þess
að vera nokkur stæling. í
myndaflokkunum „Kveðið við
Pablo Neruda", sem er eins
konar þríleikur, þykja mér
myndirnar nr. 10 og 11 bera af
en það er alls ekki hægt að
bera saman þessar tvær
myndaraðir fyrir það hversu
hugsunin er ólík að baki þeim
og útfærslan um leið.
Baltasai er mikill hesta-
maður, sem komið hefur
greinilega fram í myndum
hans á umliðnum árum, og
slíkar myndir virðast njóta
ótakmarkaðra vinsælda séu
þær þá í hæfilegri stofustærð
— virtust mér allar slíkar
myndir seldar á sýningunni
þótt þær væru engu hrifmeiri
mörgum öðrum. Virðist jafn-
vel nægja að setja einn lítinn
hest einhvers staðar inn í
myndheildina til þess að kom-
inn sé álitlegasta söluvara.
Hér sannast sem fyrr, að
myndefnið höfðar öllu meira
til fólks en myndgæðin —
þannig dettur t.d. fáum í hug
að festa sér myndir af nöktu
fólki hversu mikil listaverk
sem þær eru — en tökum eftir,
hestarnir eru líka naktir! Það
er ekkert siðleysi við nekt —
siðleysin byrjar í kollum
mannfólksins, óhreinum hugs-
ununum. Eins og ég hef áður
ritað þá fellst klám í því að
gera fagra hluti ósiðlega og
konulíkaminn er eitt fegursta
sköpunarverkið undir sólinni.
Það eru nokkrar myndir af
nöktum konum á sýningunni
en þær eru dálítið þokukennd-
ar og sumar líkt og ófullgerðar
en þó málaðar af miklum
þrótti og innblæstri.
Dregið saman i hnotskurn
þá finnst mér hinar hreinu og
yfirveguðu myndir koma
sterkast út á sýningunni og
það verður fróðlegt að fylgjast
með þróun listar Baltasars B.
Sampers á næstu árum. Þrátt
fyrir suðrænan uppruna og
útlit virðist þessi maður verða
íslenzkari með ári hverju. Það
er gaman að sækja hann heim
vegna fádæma úrvals bóka um
myndlist eldri sem nýrri sem
hann hefur sankað að sér og
hann virðist fylgjast flestum
betur með því sem er að gerast
úti í heimi og hérlendis á
þessum vettvangi.
Bragi Ásgeirsson.
í gangi við vestri sal sýnir
Þjóðverjinn Pétur Behrens
47 myndir, sem skiptast í
vatnslitamyndir, teikningar
og olíumálverk. Pétur sem er
fæddur í Hamborg 1937
fluttist til íslands 1962, festi
hér ráð sitt og gerðist
íslenzkur ríkisborgari. Hann
er hestamaður mikill og al-
þekktur tamningamaður, þá
hefur hann lagt stund á
auglýsingahönnun og jafn-
framt kennt teikningu við
Myndlista- og handíðaskóla
íslands enda ágætlega
menntaður frá listaskóla í
Vestur-Berlín.
Það er mjög snjöll hug-
mynd að setja sýningu upp á
þessum stað og staðfestir
hve mikið er af illa nýttu
rými í húsnæðinu en nauð-
synlegt er þó að hanna létt-
meðfærilega sýningarfleka
og súlurnar, sem þjóna eng-
um tilgangi, mættu að ósekju
hverfa.
Sýningu Péturs er vel fyrir
komið og það mun hafa
kostað allnokkra vinnu að
koma henni upp vegna hinna
þungu og óþjálu milliveggja.
Það kemur greinilega fram
á sýningunni, að Pétur Behr-
ens er fyrst og fremst teikn-
ari og honum lætur öðru
fremur vel að vinna í einföld-
um, heilsteyptum formum í
vatnslit og olíulit. Þannig er
ég alveg sáttur við vatnslita-
myndir líkt og nr. 16, „Kvöld-
kyrrð", 17, „Frost“, og 18,
„Dumbungur", og sakna þess
mjög að ekki skuli vera
meira um slík vinnubrögð. I
líkum flokki eru olíumynd-
irnar „Stokkseyri" (33) og
„Gamli bærinn" (38) en þær
þykja mér í sérflokki. Því
meiri áherslu sem Pétur
leggur á sjálfa einfalda
heildarstemmninguna þeim
mun hrifmeiri verður útkom-
an að mínu mati.
Mörg málverkanna eru
frekar lífvana og máttlaus í
lit þrátt fyrir að fram komi
hestar á harðabrokki og
ýmsar myndrænar sveiflur.
Hinn grái gangur kann hér
að eiga nokkurn þátt í áhrif-
unum og myndirnar kynnu
að njóta sín betur hefðu þær
ljósari bakgrunn.
Svo sem fyrr segir þá
þykja mér teiknigarnar
sterkasta hlið Péturs enn
sem komið er en hann á
einnig til maleríska kennd,
sem vafalaust á eftir að
koma enn betur í ljós er fram
líða stundir eftir meiri og
markvissari einbeitingu að
þeim þáttum myndsköpunar.
Bragi Ásgeirsson.
LYSTRÆNINGINN
15. hefti.
5. útkomuár.
Des. 1979.
Ritstjórn:
ÓLafur Ormsson, Vernharður
Linnet og Þorsteinn Marelsson.
Uppsetning:
Margrét Aðalsteinsdóttir.
Framhaldssagan nefnist dálítið
skrýtin saga eftir Sigurð Jó-
hannsson í 15. hefti Lystræningj-
ans. Ég minnist þess ekki að hafa
rekist á sögu eftir Sigurð áður, en
eina ljóðabók hefur hann sent frá
sér. Hún var tilraunakennd.
Tilraun í sagnagerð getur
Framhaldssagan einnig kallast.
Hún segir frá msklt (stytL-úr
múskúlator) sem í upphafi sög-
unnar kemur organdi inn vegna
þess að hrekkjusvín eru búin að
binda á hann hnút. Mamma hans
greiðir úr flækjunni og leggur
hann í saltvatnsupplausn. En
hann heldur áfram að gráta, getur
þó skýrt frá málavöxtum með
frásögn sem fær heitið Saga
msklts bjargráða. Að endursegja
söguna er fyrir margs sakir vafa-
samt athæfi. Msklt blandar sér í
pípu og þá verða til eftirfarandi
þankar:
„það reynist erfitt að ná valdi á
þessu. þegar nokkurskonar friður
kemur um síðir svífandi yfir
vessana er komin hábjartur dag-
ur. tíuþúsund hefðarfrúr draga
kiðlingaskinnshanzkana á mjóar
hendur sínar; tíuþúsund vændis-
konur ganga þreyttar og sælar til
náða. einhversstaðar úti í þessum
stóra heimi er mamma hans, eins
og lítill perluhvítur lampi á flökt-
andi vappi meðal eldtungna og
neonljósaskilta. ætli hún sé búin
að lita á sér hárið? eða safna því
niður á rass? má það fyrir mér
svosem. ég vona bara að hún rati
heim. hún er eins og lítill andar-
ungi með postulínsnefn og — stél,
greyið, ég má ekki hugsa til þess
ef einhver skyldi keyra á hana,
kannski er hún flutt ... það er þá
örugglega gott hús, ég veit hvernig
hún mamma mín er ...“
Þetta er óvenjuleg móðurlýsing.
En Sigurði Jóhannssyni reiknast
Bðkmenntlr
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
það einnig til tekna að hann hefur
gott vald á máli.
Önnur saga er í Lystræningjan-
um: Píslir eftir Pétur Hraunfjörð.
Þar er lýst fremur nöturlegri
sambúð sem tengist stéttabaráttu.
Kvenmynd sögunnar er laglega
dregin.
Þegar opna með tveimur ljóðum
er skoðuð kemur í ljós að menn tjá
ástir með ólíkum hætti. Jón Páls-
son yrkir um „augun sem beiða".
Gísli T. Guðmundsson lýsir sökn-
uði glataðrar ástar í ljóðinu Til
þín: „söngurinn þinn/ eyddi kuld-
anum/ úr hjarta mínu“.
Fyrsta reynslan er ljóð eftir
Gunnlaug Vilhjálmsson og segir
frá heimsókn ungs farmanns til
vændiskonu. Á eftir gengur hann
„ferskur niður götuna"; í þessu
ljóði er lofsvert hispursleysi og
stíllinn óþvingaður.
Anton Helgi Jónsson yrkir um
saklausa borgara sem „líta skelf-
ingu lostnir í dagblöðin" vegna
aukinna afbrota sem þar má lesa
um. Svarið er aukin löggæsla,
fleiri fangelsi.
Nokkrar þýðingar eru í Lyst-
ræningjanum á ljóðum eftir Ri-
haku og fleiri merk skáld gerðar
eftir enskum þýðingum T.S. Eliot.
Höfundur þeirra er Adólf Ólafs-
son og fylgir þeim framandlegt
andrúmsloft sem ætti að vera
tímariti eins og Lystræningjanum
styrkur.
Mest pláss í tímaritinu tekur
leikrit Hilmars Jónssonar: Útkall
í klúbbinn. Um það hefur verið
birt umsögn hér í blaðinu og er
engu við hana að bæta.
Lystræninginn auglýsir forlag
með sama nafni með því að prenta
upp kafla úr Faldafeyki Thors
Vilhjálmssonar sem fjallar um
japönsku kvikmyndina Veldi til-
finninganna. Sú vörn er gild þótt
höfundinum reynist torvelt að
vaða ekki úr einu í annað. Stigin
eru ýmis hliðarspor og stíllinn er
að vanda ótaminn. Auglýsing
verður líka að kallast endurprent-
un úr Stútungspungum Ólafs
Ormssonar. Einnig eru birtar
myndir úr kvikmyndinni Sjáðu
sæta naflann minn, en hún er gerð
eftir sögu Hans Hansens sem
Lystræninginn hefur gefið út.
Loks er að geta greiða sem
Steinar Sigurjónsson gerir útgef-
endum með að éta upp eftir þeim
upplýsingar um bækur ársins 1978
og veit ég ekki á eða í hvaða
tilgangi þetta er prentað. Kannski
er Steinar á snærum útgefenda
eða Lystræningjar komnir í
bandalag við þá?
Bókmenntlp
eftir
SVEINBJORN
I. BALDVINSSON
vera góðar bækur þótí menn
þykist finna einhver svör við
þeim. Góðir rithöfundar hætta
hins vegar að vera góðir rit-
höfundar þegar þeir þreytast á
að spyrja og fara að skrifa
svör í staðinn.
Það verður athyglisvert að
fylgjast með því hvert verður
næsta stigið í þróun Svövu
Jakobsdóttur sem rithöfundar,
hvort það verður í átt til
raunsæis eða frekari absúrd-
isma, eða hvort hún hyggst
feta í fótspor margra kollega
sinna og hefja störf í endur-
minningafabrikkunni.
.Kaupmannahöfn 29. feb. ’80
SIB.
EF ÞAÐ ER
FRÉTTNÆMT
ÞÁ ER ÞAÐ í
MORGUNBLAÐINU
AÐALFUNDUR
Samvinnubanka íslands h.f.
Aöalfundur Samvinnubanka íslands hf., veröur hald-
inn aö Hótel Sögu, Átthagasal, Reykjavík, í dag,
laugardaginn 15. mars 1980 og hefst kl. 13:30.
Auk venjulegra aöalfundarstarfa veröur lögö fram
tillaga um heimild til bankaráös um útgáfu jöfnunar-
hlutabréfa og rætt um breytingar á samþykktum
bankans.
Aögöngumiöar og atkvæöaseölar til fundarins
veröa afhentir á fundarstaö.
0
Bankaráö Samvinnubanka íslands hf.