Morgunblaðið - 10.08.1980, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. ÁGÚST 1980

Utgefandí
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar-
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Askriftargjald 5.000.00 kr. á mánuöi innaniands. í lausasölu 250
kr. eintakiö.
að var merkileg tilvilj-
un, að sama dag og
fulltrúar íslenska utanríkis-
ráðuneytisins sátu og skipt-
ust á skoðunum við G. Fara-
fonov sérstakan umboðs-
mann Kremlverja skyldi
Viktor Kovalenko af togar-
anum Kharovsk frá Murm-
ansk sækja um landvistar-
leyfi á íslandi sem pólitískur
flóttamaður. Má segja, að
ólíkt hafi þeir hafst að emb-
ættismennirnir í utanríkis-
ráðuneytinu annars vegar og
útlendingaeftirlitinu hins
vegar þennan dag. Um
margra mánaða skeið hafði
sovéska skrifræðið þrástag-
ast á þeirri beiðni sinni, að
íslenska ríkisstjórnin sam-
þykkti að veita sérlegum
sendiboða þess viðtöku.
Hann yrði að fá tækifæri til
þess að ræða við starfsmenn
utanríkisráðuneytisins í
Reykjavík. Þunginn í tilmæl-
unum hefur verið svo mikill,
að svo virðist sem Sovétmenn
hafi hvorki treyst sér til að
sækja allsherjarþing Sam-
einuðu þjóðanna í haust né
Madrid-ráðstefnuna um ör-
yggismál Evrópu án þess
fyrst að koma hingað. ís-
lenska ríkisstjórnin lét loks
undan í óþökk allra annarra
en sovésku áróðursvélarinn-
ar. Víst er að sú volduga vél
mun ekki minnast á það, að í
fyrsta sinn hafi sovéskur
togarasjómaður gerst land-
flótta í Reykjavík, á meðan
Farafwiov dvaldist hér, og
viðbrögðin við beiðni sjó-
mannsins hafi réttilega verið
skjótari en við beiðni
Kremlverja.
Ýmislegt benti til þess á
síðasta ári, að sovéskir togar-
ar ætluðu að fara að gera sig
heimakomna í Reykjavíkur-
höfn, þótti til dæmis í frásög-
ur færandi hvað þeir voru
margir í höfn, þegar fasta-
floti Atlantshafsbandalags-
ins kom í heimsókn. Frá
síðasta hausti hefur orðið
nokkurt hlé á slíkum heim-
sóknum, þar til skuttogarinn
Kharovsk kom. Sovésku tog-
ararnir sækja hingað í þeim
tilgangi að sækja vatn og
eitthvað af vistum og hvíla
áhafnir sínar. í desember
1975 var frá því skýrt hér í
blaðinu, að sjávarútvegs-
ráðuneytið í Moskvu eða aðil-
ar á þess vegum hafi leitað
eftir því við íslenska aðila að
fá hér á landi viðgerðarað-
stöðu fyrir sovésk fiskiskip á
Atlantshafi og ennfremur
spurt, hvort heimilt yrði að
flytja hingað sveitir viðgerð-
armanna, sem hafa mundu
eftirlit með viðgerðum á tog-
urunum og framkvæma
meiriháttar viðgerðir og
loks, hvort hemilt yrði að
flytja áhafnir þeirra sovésku
fiskiskipa, sem hingað kæmu
til viðgerðar, til Moskvu og
aftur til Islands að viðgerð
lokinni. Ekki hefur komið
fram opinberlega hvort þess-
um tilmælum hefur síðan
verið fylgt eftir, en þau sýna,
að Sovétmenn hafa augastað
á Islandi sem bækistöð fyrir
fiskveiðiflota sinn.
Öllum slíkum tilmælum
um fast aðsetur á íslandi
fyrir erlend fiskiskip á taf-
arlaust að hafna, sama hvaða
ríki á í hlut. Gagnvart Soy-
étríkjunum er ástæða til að
sýna sérstaka einbeitni, því
að hvar sem þau hafa fengið
tak á litla fingrinum hrifsa
þau alla hendina. Togarar
Sovétríkjanna koma hingað
til lands án þess að þurfa að
sækja um sérstakt leyfi til
þess og gilda sömu reglur um
þá og önnur erlend veiðiskip.
Rannsóknaskipin sovésku
sækja hins vegar um leyfi í
hvert sinn, sem þau koma til
íslenskrar hafnar, enda til-
heyra þau yfirleitt sovéska
herflotanum. Nú í sumar
hafa sovésk rannsóknaskip
verið óvenju tíðir gestir í
Reykjavíkurhöfn og munu
þau stunda víðtækar rann-
sóknir á hafinu suðvestur af
landinu í áttina að Græn-
landi. Eins og menn muna
neitaði Rannsóknaráð ríkis-
ins í vor að heimila sovéskum
rannsóknaleiðangri að koma
til athugana í landinu. Fyrri
slíkar rannsóknir Sovét-
manna hafa bæði verið fram-
kvæmdar á sjó og landi
samtímis.
Ástæða er til að rifja þetta
allt upp í tilefni af flótta
Viktors Kovalenko. Vaxandi
umsvif Sovétmanna í íslensk-
um höfnum kunna að leiða til
þess að slíkir atburðir verði
tíðari, eftir að brautin hefur
verið rudd. Fréttin um þenn-
an atburð mun berast strax
til allra, sem áhuga hafa,
þótt sovéska áróðursvélin
þegi vandlega um hann. Hug-
ur Viktors Kovalenko stend-
ur greinilega til þess að fara
til Bandaríkjanna, því að
hann hóf flótta sinn út úr
sovéska kerfinu með því að
leita á náðir bandaríska
sendiráðsins í Reykjavík. Sú
afstaða Bandaríkjamanna að
taka ekki á móti honum í
sendiráðinu er rökrétt. Það
er á valdi íslenskra yfirvalda
einna að ákveða, hvaða menn
hafi dvalarheimild hér á
landi. Að öllum formsatrið-
um frágengnum á að heimila
Viktor Kovalenko að fara
allra sinna ferða og setjast
þar að sem hann kýs. Verði
hann afhentur Kremlvaldinu
aftur bíður hans 10 til 20 ára
vist í Síberíu.
Flótti Viktors Kovalenko
Stjórnin lifi!
Guðmundur J. Guðmundsson
formaður Verkamannasambands
íslands og þingmaður Alþýðu-
bandalagsins hvarf úr þingsölum í
lok apríl s.l. og hélt til Stykkis-
hólms, þegar tekjuskattsfrumvarp
ríkisstjórnar þeirrar, sem hann
styður, kom til atkvæðagreiðslu.
Hann skýrði þessa fjarvist sína í
Morgunblaðinu 3. maí með þessum
orðum: „Ég var ósammála frum-
varpinu, en vildi ekki greiða at-
kvæði gegn því, þar sem ég sé ekki
aðra ríkisstjórn takast, hliðhollari
launafólki." Þá sagði Guðmundur
einnig: „Það er hins vegar von
mín, og hún býsna sterk, að komi
tekjuskatturinn illa út og rsng-
látlega á lágtekjufólki og einstaka
launahópa, þá muni fjármálaráð-
herra gera þar breytingar á.“
Nú eru skattseðlar að berast til
manna og greinilegt er, að margir
verða illa úti og fundið hefur verið
upp nafnið „stjörnutékki" á sér-
stakri kveðju fjármálaráðherra til
launþega, en slíkur tékki hefur
ekki að geyma tölustafi í launa-
greiðsludálki heldur stjörnur, sem
sýna að launin hafa öll runnið í
ríkishítina. Skýringar fjármála-
ráðherra á stórfelldum hækkun-
um skatta hafa verið heldur fá-
tæklegar og fremur einkennst af
þumbaraskap en rökum. Tal hans
um „fjölskyldusamsetningu" og
barneignir eftir landshlutum er
aumkunarvert og ekkert annað en
yfirklór. Ástæðan fyrir minni
hlutfallshækkun tekjuskatts eftir
landshlutum er auðvitað sú, að
hækkun tekna hefur verið mis-
jöfn. Að tekjuskattur hækkar
minna í Norðurlandi eystra en í
Reykjavík á því rætur að rekja til
þess, að fyrir norðan hafa tekjur
mann aukist minna en í Reykjavík
en segir ekkert um skattbyrðina á
hvem einstakan skattþegn. í máli
fjármálaráðherra hefur einnig
komið fram, að honum er alveg
sama um einstaklinginn svo fram-
arlega sem ríkishítin fái sitt.
Guðmundur J. Guðmundsson
gerði sér ferð í Stykkishólm, svo
að ríkisstjórnin lifði af setningu
laganna um þyngingu tekjuskatts-
ins. Nú er tímabært, að menn velti
því fyrir sér, hvert Guðmundur J.
fari til að ríkisstjórnin lifi af
útsendingu skattseðlanna. Af um-
mælum fjármálaráðherra Ragn-
ars Arnalds, flokksbróður Guð-
mundar J., verður það ráðið, að
hann ætlar ekki að gera breyt-
ingar á skattheimtunni, þrátt
fyrir „býsna sterka von“ Guð-
mundar J. um það frá því í vor, en
sú von var ein af forsendunum
fyrir því, að Guðmundur J. Guð-
mundsson hrópaði þá: Stjórnin
lifi! Hvert ætlar hann að fara til
að safna kjarki til að hrópa það
aftur nú?
Blásið á
kertið
Ekki er að efa, að þeir hafi hist
á sérstökum afmælisfundi Ragnar
Arnalds, fjármálaráðherra, og
Kristján Thorlacíus, formaður
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja, fyrir nokkrum vikum og
blásið á kerti og borðað tertu í
tilefni af því, að í eitt ár hefur
þeim tekist að koma í veg fyrir, að
samningar takist um kaup og kjör
opinberra starfsmanna. Þetta ár
hefur verið friðsamlegt að því
leyti að forystumenn BSRB hafa
ekki beitt þvi vopni, sem þeim var
kærast haustið 1977, verkfalls-
vopninu, og raunar sagt það eitt,
að þeir ættu auðvitað þetta vopn
en myndu ákveða sjálfir hvenær
því verði beitt. Þá hafa forystu-
menn BSRB ekki heldur þorað að
ganga til samninga við Ragnar
Árnalds um lága eða enga grunn-
kaupshækkun eins og hann hefur
boðið, af því að vorið 1979 var
tillaga þeirra um félagsmála-
pakka í stað grunnkaupshækkun-
ar felld í allsherjaratkvæða-
greiðslu.
Á tveimur vikum í maí síðast-
liðnum var efnt til 22 funda meðal
félagsmanna BSRB til að ræða
kjaramálin og á þeim öllum kom
fram gagnrýni á stjórnvöld fyrir
tregðu á samningum og óviðun-
andi seinagang í viðræðum. í
fréttatilkynningu, sem skrifstofa
BSRB sendi frá sér að lokinni
fundahrinunni sagði: „Greinilega
hefur komið í ljós að sú afstaða er
almenn að óhjákvæmilegt sé að
boða til verkfallsaðgerða, ef
stjórnvöld sjái ekki að sér og fari
að ræða málin í alvöru."
Síðan þetta gerðist hefur það
eitt borið við í viðræðum BSRB og
fjármálaráðherra, ef marka má
opinberar fréttir, að heldur hefur
bilið aukist milli aðilanna og
ráðherrann hefur hótað að draga
félagsmálapakkana til baka láti
BSRB-forystan ekki af óbilgirni
sinni. Þá hefur Þjóðviljinn af og
til látið eins og samningar séu í
þann mund að takast, en þær
fréttir eru af sama tagi og forsíðu-
fréttin í vetur, um að Ragnar
Arnalds væri að lækka tekjuskatt-
inn um 5500 milljónir, og því
ekkert mark á þeim takandi. Svo
virðist sem sé, að þeim Ragnari og
Kristjáni hafi þótt svo gaman í
ársafmælisveislunni, að þeir ætli
að reyna að komast í tveggja ára
veislu og blása aftur á kertin og
kvakið í félagsmönnum BSRB.
Talnaspeki
Hafi menn komist í tæri við
talsmenn hins sovéska valds eða
áróðursmeistara kommúnista al-
mennt, vita þeir, að kærasta iðja
þessara manna er að fara með
allskonar talnaþulur til að sýna og
sanna, að allt sé í himnalagi undir
hinni kommúnísku forsjá. Hins
vegar dugar venjulega að líta í
ósköp hversdagslegan búðar-
glugga í hinu kommúníska „sælu-
ríki“ til að sjá, að talnaspekin er
ekki annað en eftirlætisiðja stofu-
kommúnistanna. Almúginn stend-
ur í biðröðum til að fá brýnustu
nauðþurftir. Spekingslegar for-
múlur um niðurgreiðslur á kjöti
eru til þess ætlaðar að láta fimm
ára áætlunina líta betur út, því að
hið niðurgreidda kjöt er ófáanlegt.
Og þannig mætti lengi telja.
Því miður eru þessi sömu sjúk-
dómseinkenni marxismans farin
að sjást með óþægilegum hætti
hér á landi, þótt Alþýðubandalag-
ið hafi ekki verið nema tæp tvö ár
í stjórn og þykist ekki hafa komið
næstum því öllu sínu fram. í einn
mánuð greiðir ríkisstjórnin niður
kjöt, sem er ófáanlegt í þeim
tilgangi að lækka laun manna 1.
september. Mönnum kann að
þykja efni þessarar setningar
furðulegt, en hún er þó sönn. Og
það er einnig satt, að Kjartan
Ólafsson ritstjóri Þjóðviljans hef-
ur í einu og öllu tileinkað sér
starfsaðferðir áróðursmeistara
kommúnista í umfjöllun sinni um
störf ríkisstjórnarinnar. Hann
birtir hverja talnaþuluna á fætur
annarri, fyrst til að sýna fram á,
að kaupmáttarrýrnunin , sem Al-
þýðubandalagið hét að koma í veg
fyrir, skipti engu máli. Auk þess
sem menn kaupi alltof mikið af
bílum og öðru drasli fyrir kaupið
sitt. Þegar kaupmáttarrýrnunin
hefur verið afgreidd með þessum
hætti, eru skattaálögurnar teknar
sömu tökum. í stað „Stjörnutékka
með kveðju frá Ragnari", finnur
Kjartan Ólafsson það út, að
skattahækkunin verði 0,7% eða
engin og ber forstjóra Þjóðhags-
stofnunar fyrir sig. — Nú er hann
Jón svo sem nógu góður, segir
Lúðvík Jósepsson líklega og dustar
rykið af greinum sínum um sér-
fræðingavaldið.
Talnaspeki Kjartans Ólafssonar
mun dafna svo lengi sem það er
nauðsynlegt talið í því skyni að
halda lífi í ríkisstjórninni, þegar
það hefur fjarað út, mun vafalítið
ekki líða á löngu, þar til sömu
tölur hafa öðlast allt annað gildi
en þær hafa nú, enda tilgangurinn
ekki lengur sá sami.