Morgunblaðið - 10.08.1980, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. ÁGÚST 1980
„ísraelsmenn geta ekki
haldiö aö sér höndum og
beöiö eftir aö fá írakska
kjarnorkusprengju í höfuö-
iö,“ sagöi skrifstofustjóri ís-
raeiska forsætisráöuneytis-
ins, Shumuelevitch, nýlega.
„ísraelsmenn munu ekki
hika viö aö beita kjarnorku-
vopnum ef ástandið krefst
þess,“ sagöi Moshe Dayan,
fyrrverandi landvarna- og
utanríkisráöherra ísraels,
nokkrum dögum síöar í
ræöu á fundi meö stuönings-
mönnum sínum.
Skömmu áöur haföi her-
málasérfræðingur blaösins
„Ha’aretz“ skrifaö í blaö sitt:
„Hernaöarástandiö í Miö-
austurlöndum mun gerbreyt-
ast um leið og arabar koma
sér upp kjarnorkusprengju.
Viö munum neyöast til aö
gerbreyta öllum hugsana-
gangi okkar. Arabísk
sprengja mun stofna öllum
möguleikum ísraelsmanna til
aö tryggja tilveru sína í
stórkostlega hættu.“
Þótt arabar ráöi ekki enn-
þá yfir kjarnorkusprengju
segja ísraelskir sérfræöingar
aö þess veröi ekki langt aö
bíða, aö Irakar muni koma
sér upp ekki aöeins einni
heldur sex kjarnorku-
sprengjum á næstu 12 til 18
mánuðum og hver þeirra um
sig veröur eins öflug og sú
sem varpaö var á Hiroshima
fyrir réttum 35 árum.
Úraníum
fyrir olíu
Allt er þetta Frökkum aö
þakka eöa kenna. Aðstoö
Frakka viö kjarnorkuáætlun
íraks, sem er liður í þeirri
stefnu þeirra aö afla sér
vinfengis araba og auka
vopnasölu sína til erlendra
ríkja, er í þann veginn aö
valda nýju hættuástandi í
Miðausturlöndum. Þetta
ástand er vitaskuld hættu-
legast fyrir ísraelsmenn, sem
sjálfir hafa óumdeilanlega
vísindalega og tæknilepa
möguleika til aö koma sér
upp kjarnorkuvopnum eins
og lengi hefur veriö vitaö, en
einnig fyrir önnur ríki, þar á
meðal Egyptaland, sem get-
ur oröiö fyrir pólitískum og
hernaðarlegum þrýstingi
vegna þeirrar stefnu sem
stjórn landsins fylgir.
ísraelsmenn hafa margoft
þorið fram mótmæli viö
SADDAM HUSSEIN
— vill kjarnorkuvopn.
Frakka, og þess er skemmst
aö minnast aö þeir hunds-
uöu boö franska sendiherr-
ans á þjóöhátíöardegi
Frakka. Bandaríska ríkis-
stjórnin hefur einnig mót-
mælt viö Frakka. En samn-
ingi, sem Frakkar geröu
1975 viö Saddam Hussein,
sem þá var valdamesti maö-
ur íraks og nú er forseti aö
auki, hefur aö miklu leyti
veriö hrundiö í framkvæmd.
Gegn því að fá keypta olíu
frá írak hafa Frakkar lofaö
aö útvega tvo kjarnaofna,
nauösynlega tæknikunnáttu
og 72 kíló af úraníum til aö
reka þá, en því var lengi vel
haldið leyndu. Þetta magn
gerir írökum kleift að fram-
leiöa allt aö sex kjarnorku-
sprengur. Gerö kjarnaofn-
anna er þess eölis, aö ekki
getur veriö til aö dreifa
hagnýtingu kjarnorku í friö-
samlegum tilgangi.
MOSHE DAYAN
— mun ekki hika.
ísrael
getur líka
Þaö voru einnig Frakkar,
sem fyrir tuttugu árum veittu
ísraelsmönnum þá aöstoö,
sem geröi þeim kleift aö
undirbúa framleiöslu kjarn-
orkusprengju í leynilegri og
vel varinni kjarnorkustöö í
Negev-eyöimörkinni, Dim-
ona. Bandaríska leyniþjón-
ustan CIA sagöi í skýrslu
fyrir sex árum, aö ísraels-
menn heföu gert sér kleift aö
hefja framleiðslu kjarnorku-
vopna.
Skömmu síðar sagöi Katz-
in, fyrrverandi forseti, á fundi
meö vísindamönnum, sem
voru í heimsókn: „ísraels-
menn hafa möguleika til aö
smíöa kjarnorkusprengju og
munu gera þaö ef nauðsyn-
legt reynist.”
Frakkar hafa aldrei hikaö
viö aö selja erlendum ríkjum
voþn. Sjötíu af hundraði
þeirrar olíu, sem Frakkar
kaupa, er frá Saudi-Arabíu,
írak, Abu Dhabi og tveimur
litlum olíuríkjum. Sextíu af
hundraði hergagnaútflutn-
ings Frakka fer til araba-
landa miöaö viö 18%
1963—1973. Frakkar eru
þriöja mesta vopnaútflutn-
ingsland heims, næst á eftir
Bandaríkjamönnum og
Rússum.
Hergagnaiðnaöur
Frakkar leggja á þaö
áherzlu, aö hergagnafram-
leiðsla þeirra sé nauösynleg
til aö koma í veg fyrir
atvinnuleysi, tryggja
greiðslujöfnuð og halda
framleiösluveröi niöri. Her-
gagnaiönaöur hefur aukizt
um 20% aö jafrraði á ári
undanfarin ár. Áriö 1978
bárust pantanir er hljóöuöu
upp á 25 milljarða franka
erlendis frá. Viö hergagna-
framleiösluna starfa 260.000
til 300.000 Frakkar, þar af
aö minnsta kosti 75.000 í
ríkisfyrirtækjum.
Áriö 1970 sagöi þáverandi
utanríkisráöherra, Maurice
Schumann: „Viö seljum ekki
vopn hverjum sem er hve-
nær sem er.“ En yfirleitt sýna
Frakkar litla smámunasemi
og krefjast ekki öruggra
trygginga.
Utflutningur hefur jafnan
veriö mestur á Mirage-þot-
um. Aöeins fjóröungur þeirra
flugvéla, sem eru framleidd-
ar, fara til franska flughers-
ins. Þegar Frakkar tóku viö
pöntun á 110 Mirage-þotum
frá Líbýu 1970 var því hátíö-
lega lýst yfir, aö ábyrgzt
heföi verið aö þessum þot-
um yrði aldrei beitt gegn
ísrael. Áriö 1973 var mörg-
um þeirra beitt í október-
stríöinu og í loftbardaga sló
milli sumra þeirra og 60
franskra Mirage-þotna, sem
ísraelsmenn höföu áöur
fengið.
Fyrrverandi forsætisráö-
herra gaullista. Debré, túlk-
aöi afstööu Frakka til voþna-
sölu þegar hann sagði:
„Frakkar eru eftirspurö
viöskiptaþjóö, af því viö setj-
um ekki pólitísk skilyröi fyrir
viöskiptum eins og aörir.“
Fyrrverandi landvarnaráö-
Skýið sem óttazt er að breiðist
yfir Miðausturlönd.
herra Frakka, Robert Galley,
oröaði þetta ennþá skýrar:
„Ég sé enga ástæöu til þess
aö gera franska verkamenn
atvinnulausa út frá siöferði-
legum grundvallarsjónar-
miöum, sem hvort eö er eru
ekki viðurkenndar af einu
einasta ríki.“
Neðanjaröarstríö
Þrátt fyrir mótmæli ísra-
eismanna og Bandaríkja-
manna blómstrar her-
gagnaiönaöur Frakka, viö-
skiptavinum þeirra fjölgar og
nú eru þeir sem sé líka farnir
aö selja kjarnaofna og úraní-
um. En margt bendir til þess,
aö ísraelsmenn hafi ekki
látiö viö þaö eitt sitja aö
mótmæla.
Sjötta apríl í fyrra laumað-
ist fámennur hópur manna
inn í frönsku kjarnorkustöð-
ina La Seyne í nágrenni
Toulouse. Tveir kjarnaofnar,
sem voru nánast fullgeröir
handa írökum, voru
sprengdir í tætlur á örfáum
mínútum og mennirnir hurfu.
Þótt frá því væri aldrei skýrt
opinberlega í Frakklandi,
leikur enginn vafi á því, aö
þaö var ísraelska leyniþjón-
ustan, sem stóö á bak við
árásina. Kjarnorkuáætlun ír-
aks seinkaði um tvö ár.
Þrettánda júlí síðastliðinn
fannst írakski kjarnorkueðl-
isfræöingurinn Yahis El Mes-
had myrtur í hótelherbergi
sínu í París. Hann var fædd-
ur í Kaíró, menntaöur í
Bandaríkjunum og Sovétríkj-
unum og talinn færasti
kjarnorkusérfræöingur ír-
aks. Morðinu var haldiö
leyndu í marga daga og
ennþá er margt á huldu um
máliö.
Kannski voru ísraelsmenn
þarna aö verki, kannski voru
þaö Egyptar. Náin samvinna
hefur tekizt aö undanförnu
milli leyniþjónustu ísraels-
manna og Egypta.
Þetta neöanjaröarstríö
mun aö öllum líkindum halda
áfram. Á sama tíma heldur
smíöi kjarnorkusprengju
araba áfram og á sama tíma
munu ísraelsmenn hraöa
starfi sínu í Dimona. Hættu-
ástandiö í Miöausturlöndum
getur senn kallað fram
dómsdagsspádóma.