Morgunblaðið - 09.09.1980, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1980
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1980
29
Útgefandi sMofrfö hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjorn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100,, Auglýsingar: Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskriftargjald 5.500.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 280
kr. eintakiö.
Er ríkisstjórnin tilbúin
til að greiða tapið
á Atlantshafsfluginu ?
Ríkisstjórnin fjallar á fundi sínum í dag um Flugleiðamálið
og væntanlegar viðræður við ráðherra í Luxemborg á næstu
dögum. Steingrímur Hermannsson, samgönguráðherra, hefur
sagt opinberlega, að ríkisstjórnin verði að gera upp við sig, áður
en viðræður við Luxemborgara hefjast, hvað hún er tilbúin til að
gera til þess að greiða fyrir málefnum Flugleiða. Ástæða er til að
taka undir þessi orð Steingríms Hermannssonar, sem hefur talað
af meira viti um vandamálin í flugmálum okkar en aðrir
ráðherrar og talsmenn stjórnarinnar. Það er auðvitað þýðingar-
laust fyrir íslenzku ríkisstjórnina að óska eftir viðræðum við
stjórnvöld í Luxemborg, nema hún hafi fyrst gert sér grein fyrir
því, hvort hún sé reiðubúin til að leggja eitthvað það fram, sem
máli skiptir til þess að halda Atlantshafsfluginu áfram, en það-
eru að sjálfsögðu peningar.
Steingrímur Hermannsson sagði í sjónvarpsþætti á dögunum,
að Atlantshafsflugið væri vonlaust. Engu að síður hefur
ríkisstjórnin óskað eftir viðræðum við Luxemborgara, sem
væntanlega miða að því að kanna leiðir til þess að halda þessu
flugi áfram. Tilgangurinn með því að halda Atlantshafsfluginu
áfram, sem samgönguráðherra telur vonlaust, hlýtur að vera sá
að tryggja atvinnu þess mikla fjölda fólks, sem hefur byggt
afkomu sína á þessu flugi bæði hér og í Luxemborg. Ríkisstjórnir
Islands og Luxemborgar standa því frammi fyrir þeirri
spurningu, hvort þær séu tilbúnar til þess að leggja fram fé úr
ríkissjóðum þessara tveggja landa til þess að halda fluginu áfram
um skeið í von um betri tíð. Hér er er auðvitað átt við bein
fjárframlög til þess að standa undir taprekstri,. en ekki
þjóðnýtingu, sem alþýðubandalagsmenn augsýnilega stefna að en
ætla verður að sjálfstæðismenn í ríkisstjórninni muni standa í
móti.
Islenzka ríkisstjórnin verður að gera tvennt upp við sig áður en
fulltrúar hennar halda utan:
I fyrsta lagi: er ríkisstjórnin reiðubúin til að leggja fram
nokkra milljarða úr ríkissjóði til þess að greiða tapið á
áframhaldandi flugi yfir Atlantshafið, t.d. næstu 2—3 árin?
Verður svar íslenzku ríkisstjórnarinnar jákvætt, ef Luxemborg-
arar bera fram þessa spurningu á fundunum í Luxemborg?
Hvernig ætlar íslenzka ríkisstjórnin að afla þessa fjár, ef svar
hennar verður jákvætt? Ætlar hún að gera það með því að skera
niður útgjöld á öðrum sviðum eða leggja nýja skatta á þjóðina?
I öðru lagi: hefur íslenzka ríkisstjórnin komið sér saman um
það, hvort hún ætlar að fella niður lendingargjöld Flugleiða á
Keflavíkurflugvelli, eins og Steingrímur Hermannsson sagði
Luxemborgurum fyrr á þessu ári að gert yrði, en hefur ekki haft
bolmagn til þess að fá samþykkt í ríkisstjórninni? Ráðherrar
Alþýðubandalagsins hafa staðið gegn þessari aðstoð við Flugleið-
ir fram að þessu. Getur samgönguráðherra Islands ekki staðið við
orð sín í Luxemborg fyrr á þessu ári og ef svo er ekki, er þá hægt
að búast við því að ráðherrar í Luxemborg taki mikið mark á því,
sem íslenzku fulltrúarnir segja nú?
Svör ríkisstjórnarinnar hér verða að liggja alveg skýr fyrir
áður en haldið er til Luxemborgár. Einstakir ráðherrar í
ríkisstjórninni hafa leikið þann ljóta leik að gefa þeim mikla
fjölda fólks, sem nú er að missa atvinnu sína, í skyn með
almennum yfirlýsingum, að ríkisstjórnin væri hugsanlega tilbúin
til að koma til hjálpar. Sú aðstoð, sem fólgin er í almennum
yfirlýsingum um, að verið sé að kanna í félagsmálaráðuneytinu
hvort uppsagnir Flugleiða séu lögmætar eða yfirlýsingum um
það, að verið sé að kanna fjárhagsstöðu Flugleiða eða óskúm um
viðræður við Luxemborgara, er einskis nýt og raunar verri en
engin, vegna þess að hún gefur fólki von, sem er á sandi byggð.
Hér er spurning um fjármuni, mikla fjármuni og ekkert annað og
ríkisstjórnin getur ekki lengur skotið sér undan því með
almennum yfirlýsingum að svara því, hvort hún er tilbúin til að
leggja fram þá milljarða sem til þarf til þess að halda þessum
taprekstri áfram. Sumir ráðherrar hafa haft uppi gagnrýni á
forráðamenn Flugleiða vegna uppsagna og niðurskurðar á
umsvifum félagsins. Þessir sömu ráðherrar eiga að líta í eigin
barm vegna þess, að forystumenn Flugleiða hafa haft þrek til
þess að gera það, sem er alltof fátítt í fari íslenzkra
stjórnmálamanna, þ.e. að horfast í augu við staðreyndir.
I I I . 11 1 i
14 1
Fjölmenni við ortodoxamessu í Dómkirkjunni
ORTODOXMESSA var sungin i Dómkirkjunni í Reykjavik sl. sunnudaK-
Tuttugu ortodoxirprestar frá ýmsum löndum tóku þátt í guðsþjónustunni en
þeir eru hingað komnir til viðræðna.
Dómkirkjan var þétt setin við messuna. Meðal kirkjugesta voru biskup
íslands. herra Sigurbjörn Einarsson og frú og margir prestar landsins.
Emilianos metropolitan af Silybríu, prédikaði en Jóhannes metropolitan, frá
Finnlandi flutti erindi um Ortodoxukirkjuna og messuhefðir hennar.
Við messuna meðtóku prestarnir kvöldmáltiðarsakramenti og að lokinni
messu fór fram sérstök athöfn, „antidorn", er afgangsbrauðinu var útdeilt til
kirkjugesta. Að lokinni messunni héldu prestarnir, ásamt 3 fulltrúum frá
Lútherska heimssambandinu, til Skálholts J)ar sem þeir búa sig undir
einingarviðræður við Lúthersku kirkjuna. A fimmtudagskvöldið verður i
Skálholti sameiginleg messa lútherskra og ortodoxra presta og á miðvikudags-
kvöldið flytur biskup íslands erindi um kirkju á íslandi nú og fyrr og
Þorgerður Ingólfsdóttir flytur sérstaka tónlistardagskrá.
Messuformið sameinar
ortodoxar kirkjur
Við messuna i Dómkirkjunni var
eftirfarandi ávarpi dreift til kynn-
ingar þvi sem fram fór:
I ortodoxu tilbeiðsluformi eru fluttar
tvennskonar bænir. Bænirnar sem söfn-
uðurinn heyrir, þegar prestur flytur
þær, síðan bænir sem prestur les í
hljóði. Það gerist t.d. ætíð við kvöld-
máltíðarsakramentið, að prestur les
aðeins hluta af hinum helgu bænum
upphátt, þannig að fyrir eyrum hlust-
andans mynda þær ekki eðlilega heild.
Þær eru fluttar fyrir Guði engu að síður.
þótt hlutar þeirra séu í hljóði. Ein orsök I
þessa mun vera hin djúpa tilfinning
fyrir dulardómi Guðs, og um leið máti
til að skapa helga virðingu fyrir sakra-
mentinu í kólnandi hjörtum. Hin guð-
lega nærvera í sakramentinu að skiln-
ingi ortodoxra er svo háheilög og
yfirþyrmandi, að upplifun hennar í
„samtali við Guð“ svo og skilningur á
þeim dulardómi er aðeins gefinn þeim
sem vígðir eru til þjónustunnar við
Drottinn.
Þær raddir heyrast nú gjarnan meðal
ortodoxra að ekki nægi að læra að
heiðra sakramentið heldur verði að,
kenna söfnuðinum að skynja messuna
sem guðsþjónustu safnaðarins alls en
ekki aðeins prestanna. Spurt er: Verður
messan nokkru sinni sameiginleg guðs-
þjónusta ef söfnuðurinn heyrir aðeins
hluta af því sem fer fram? Nægir það að
öðlast uppljómun sálar og hugar er
menn lifa táknmál helgisiðanna og
dramans í messunni? Þarf ekki söfnuð-
urinn að skynja í guðsþjónustunni þá
samábyrgö sem hann ber sem Guðslýð-
ur og „konunglegt prestafélag“ (1. Pét. 2.
9-10).
Hinsvegar má það ekki gleymast að
messuformið sameinar allar ortodoxar
kirkjur, þótt tungumál þeirra séu fjöl-
mörg. Þetta hefur ómælanlegt gildi nú
þegar ortodoxir verða iðulega að biðjast
fyrir í felum. Þeir vita að þeir eru eitt
með bræðrum og systrum þar sem þeir
iðka trú sína. Jafnvel smáatriði helgi-
siðanna eru hin sömu um gjörvalla
ortodoxu kirkjuna. Kristin kirkja hlýtur
líka að þakka ortodoxu kirkjunni fyrir
að viðhalda þeim tóni í tilbeiðslunni sem
kallast mega bænastef fornkirkjunnar,
fyrir að bera vitni um gildi þessa
helgiforms og þó umfram allt fyrir að
vitna um þann kraft sem í því felst og
ber uppi alla þá sem játa Krist."
Tveir ortodoxu prestanna I kórnum i Dómkirkjunni sl. sunnudag.
I.jósm. ÓI.K.M.
Brauðið blessað áður en þvi er Klæði prestanna eru mismunandi og hin skrautiegustu.
útdeilt.
Þrir úr hópi þeirra sem sungu messuna.
Messuform ortodoxa er ólikt þvi lútherska.
„Komum til að biðja fyrir samein-
ingu hinna aðskildu kirkjudeilda“
Delstu atriði úr prédikun Emili-
anos, metropolitans af Silybriu:
Vér erum saman komin hér í þessu
íslenzka guðshúsi til þess að vér, fyrir
bænir yðar, öðlumst styrk til þeirrar
guðfræðilegu ráðstefnu vorrar sem
framundan er. Hverju sinni sem vér
komum saman til að neyta heilagrar
kvöldmáltíðar, þá er það mikilvægt,
en þessi samvera er sérstaklega mark-
verð því það er í fyrsta sinn í sögu
Islands sem vér neytum hér heilagrar
kvöldmáltíðar. Vér komum frá hinum
ýmsu greinum hinnar ortodoxu fjöl-
skyldu til að kynna þjónustu vora i
Kristi, og til að biðja fyrir sameiningu
hinna aðskildu kirkjudeilda.
Leyfið oss að benda á nokkra
mikilvæga þætti í tilbeiðslu vorri og
draga fram nokkur lærdómsrík atriði.
Tilbeiðslan er samskipti mannkynsins
við Guð, raunverulegur skilningur á
þessari veröld í návist Guðs.
Þeir sem aðeins sjá fáein einangruð
atriði í ortodoxri guðsþjónustu án
tillits til þeirrar heildar og fyllingar
sem felst í ortodoxri trúarhefð, missa
gjarnan af megininntaki hennar. Enn
erfiðara væri að kynna hina þykku
ortodoxu bók með því að lesa upp eina
síðu hennar. Hér er um að ræða
trúariðkun sem á rætur að rekja langt
aftur í aldir og hafði fundið sitt form
er bízantísk guöfræði náði hámarki.
Textar helgisiða vorra fela í sér
meðvitund um hið yfirskilvitlega, um
heilagleika Guðs og endurlausn sköp-
unarinnar sem trúlega á sér ekki
hliðstæðu í vestrænum helgisiðum. Ef
sálmar vorir eru þýddir á vestræn
tungumái, missa þeir ekki mikið af
mikilleik sínum fái þeir aðeins að
halda austrænu tónformi sínu. Hinn
samfelidi taktur messunnar truflast
lítið þótt skyndileg bænarköll séu
flutt.
Þátttakendum í ortodoxri tilbeiðslu
finnst gjarnan að sérhver kristinn
maður ætti að sameinast í bæn á
þennan hátt. Á tilbeiðslustundum
gerist það stundum að fólk öðlast
hugljómun, ólýsanlega reynslu. í
helgihaldi voru fléttast saman hið háa
og heilaga annarsvegar og hið kunn-
uglega og hversdagslega hinsvegar.
Til dæmis þegar kornabarn er borið,
til skírnar og neytir sakramentis eða
þegar „antidorn", — þvi afgangs
brauði sem ekki var helgað — er
útdeilt að lokinni messu, eða þegar
prédikarinn í ræðu sinni vitnar í orð
einhvers af kirkjufeðrunum með því
að samlikja hinum ólíku deildum
innan kristindómsins við teina í hjóli.
Líkingin er, að því nær sem þær koma
hjólnöfinni, sem er Kristur, því nær
koma þær óhjákvæmilega hver ann-
arri. Hér nálgumst við vissulega
kjarna málsins. Gleði er lykilorðið og
þakklæti til Guðs fyrir takmarkalaus-
an kærleika og fyrir þá náð og kraft
sem til vor streymir í Kristi. Oft er
vitnað til kirkjunnar sem brúðar
Krists. Kærleikur Guðs nær til yztu
endimarka jarðar og andi hans er
hvarvetna. Himnarnir eru opnir. Enn
einu sinni eru eyðimerkur jarðarinnar
vökvaðar og frjósamar gerðar með því
vatni sem er uppspretta lífsins. Til
þess að eignast lífið, verðum vér að
endurfæðast af vatni og Heilögum
Anda. Drottinn nær þannig að innstu
hjartarótum vorum, hreinsar þær og
kveikir þar líf. Sameiginlega myndum
vér Kirkjuna, sem er musteri Guðs,
hin nýja sköpun, frjáls og án tak-
Emilianos metropolitan af Sily-
briu í kór Dómkirkjunnar sl.
sunnudag.
l.jÓKm. ÓI.K.M.
marka. Henni er ætluð köllunin til
hins himneska ríkis.
íhugun er ein leið til þess að eiga
samféíag við Guð. Andi og hugsun
verða að vera ótrufluð og skír, vilji
maður heyra rödd Guðs. Einlægur
tilbiðjandi skynjar gildi bænar og
einveru í heimi sundruðum af gráð-
ugri valdafíkn. Andsvarið við vitstola
heimi, valdníðslu hans og ranglæti er
að snúa baki við honum og finna í
afneitun og kyrrð leiðina til baka til
andlegrar heilbrigði. Hver og einn
þarfnast við og við að haga sér eins og
munkur. Auðvitað fer munkurinn ekki
heldur varhluta af þjáningum heims-
ins utan veggja sinna. Hann er virkur
þátttakandi í mannlífinu, virkari en
flestir, en á annan hátt en almenning-
ur.
Þeir sem iðka sanna íhugun og þeir
sem iðka sanna tilbeiðslu eiga margt
sameiginlegt. Þeir ígrunda ekki aðeins
sín eigin hjörtu, þeir reyna að kafa
djúpt i hjarta þess heims sem þeir eru
hluti af, þótt þeir virðist á vissan hátt
hafa yfirgefið hann. í rauninni snúa
þeir baki við heiminum einungis til
þess að greina sem best dýpstu og
afskiptustu raddir sem stíga upp frá
innstu djúpum sköpunarinnar. Bænin
er ekki flótti frá þeim heimi sem Guð
skapaði, bænin er að fela hann Guði.
Mikilvægasta þjónusta vor viö heim-
inn er einmitt þögnin, að þegja, að
hlusta, að spyrja, að horfast á auð-
mjúkan en óragan hátt í augu við það
sem veröldin sjálf lokar augum fyrir
— því illa og því góða.
Hin trúarlega ihugun gefur oss
hugboð um áhrif þess að vilja mæta
Guði. Hvaða gagn er að bænalífi?
Bænin blindar oss ekki gagnvart
umheiminum, en hún breytir því,
hvernig vér skynjum hann og auðveld-
ar oss að sjá hann — að sjá alla menn,
alia sögu mannkynsins í Ijósi Guðs.
Jafnframt því, að ortodoxa trúariðk-
unin fæst við vandamál lífsins, varpar
hún ljósi á spurningarnar um lífið
eftir þetta, handan grafar. Nútíma
fólk er haidið skelfingu gagnvart
dauðanum. Annað hvort óttast það
eða efast. Það streitist gegn þeirri
hugmynd að það muni deyja. Með
upprisu sinni gaf Kristur oss aðra
mynd af dauðanum, eins og fram
kemur í þessari bæn: „Með lífgefandi
dauða Krists, hefur Guð leitt oss úr
greipum forgengileikans til ódauðlegs
lífs“.
Þar sem trúin sjálf er uppistaöan í
textum helgiformsins, verður endur-
lausnarverk Krists þar algerlega mið-
lægt og nær til allrar sköpunar.
Leyndardómurinn sem varað hefur
frá örófi alda, er nú opinberaður.
Sonur Guðs er orðinn sonur manns.
Hann steig niður til mín til þess að
hefja mig upp til sín. Adam brást
forðum og tilgangi Guðs varð ekki
náð. Guð hefur nú orðið maður til þess
að Adam geti orðið sem Guð. Því
fagni öll sköpun, og allir tónar
náttúrunnar syngi einum hljóm, því
að höfuðengill nálgast hina heilögu
meyju í lotningu, flytur heilsan sína
til huggunar í hryggð hennar (Boðun-
arsálmurinn, 2. tónsöngur).
í sálmahefðinni er sigursöngur lífs
yfir dauða hið ríkjandi stef. Til dæmis
er sálmur eftir Leo keisara sem
þannig hljómar: Drottinn, rödd þín
eyddi ríki Heljar og orð máttar þíns
vakti þann til lifsins sem dvalist hafði
dögum saman í gröf sinni. Lazarus
varð forstef frelsunar og endurfæð-
ingar. Alit er mér ómögulegt, Drott-
inn allherjar (Lazarussálmurinn 2.
Plag. tónsöngur).
Guð starfar í sögu mannkynsins:
Hið jarðneska líf er sá staður þar sem
vér, sem fólk, erum sköpuð og endur-
sköpuð. Að áliti grísku lærifeðranna
er sagan það sem vér erum og það sem
vér getum orðið. Ef megin áhersla
væri ekki lögð á manneskjurnar,
heldur á tækniframfarir eingöngu,
stefndum vér að tímabili án raunveru-
legrar sögu. Þetta er hinn þrúgandi
voði vorra tíma. Augum er lokað fyrir
hinum eilífu þörfum og afskræmd
mynd af homo technicus eða homo
economicus stýrir óskum og vænting-
um flestra manna í dag
Guð er virkur í sögunni: Þetta er
áberandi í ortodoxu messugjörðinni
sem dvelur ekki eingöngu við hið
liðna. Hið liðna verður virkt, nálægt,
nútíð. Þannig er sagan endurlifuð,
reynd að nýju. Guð og maður mætast.
Vér sjáum frumkvæði Guðs á sér-
hverri hættustundu ísraels. Hann
kemur til þeirra, hann sem gerði sögu
þeirra að nútíma veruleika. Þannig
lifum vér atburði sögunnar á mjög
djúpstæðan hátt hér og nú. Sam-
kvæmt helgitextunum Philanthropos,
Kyrios, Pantocrator er hann Drottinn
sögunnar, — hann hefur vald á öllu
sem við ber. Hann kemur til móts við
fólk í eymd þess og vonleysi. Eins g
sálmaskáldið kemst að orði um sitt
eigið ástand: „Sál mín er umflotin. Ég
sekk í fen þar sem finnst engin
fótfesta ... augu mín bresta meðan ég
bíð Guðs míns.„
Það sem tilbeiðsluhefðum er þannig
háttað, lifir hinn ortodoxi maður ekki
utan við heiminn, né heldur þannig að
hann búi aðeins yfir einföldum skiln-
ingi á heiminum. Það, sem hann
uppgötvar, er, að líf hans verður ekki
fullkomið nema hann opni hjarta sitt
fyrir Guði, að hann gangi með Guði.
Þetta þýðir tvennt: í fyrsta lagi skilst
honum hversu ófullkomið allt mann-
legt frelsi hlýtur að vera. í öðru lagi
verður ljóst að vegurinn fram á við
býr yfir vissri trúarlegri áhættu,
ortodoxia cða orthopraxia. Undir
niðri og allt um kring eru hin eilífu
baráttuöfl að verki. Auðvitað þekkir
maðurinn ekki öll atriði þessa lífs,
hann einfaldlega lifir þennan raun-
veruleika. Vonleysi hverfur fyrir innri
friði, óvissa fyrir vissu, sundrað líf
fyrir heilsteyptu lífi. Eins og Kirke-
gaard sagði: líf hins kristna manns er
eins og sundmannsins, sem hættir sér
út á 7000 faðma sjávardýpi, en honum
er haldið uppi Mannkynssagan á sér
skuggahliðar, en trú vor gerir oss að
sigurvegurum yfir sögunni en ekki að
fórnarlömbum. Líf í Kristi er áhættu-
samt. Það er stöðugur undirbúningur
undir baráttuátök. Píslarvottar, dýrl-
ingar og allir játendur trúarinnar
bera því vitni.
Vér lifum í óslitnu samhengi við
forfeður vora, sem hlekkir í þeirri
keðju Iyftum vér hjörtum vorum til
Krists, endurlausnarans og friðar-
höfðingjans — að hann veiti oss öllum
vizku, kærleika og þolgæði til blessun-
arríkrar umræðu þessara daga á
þessari stóru hrífandi eyju.
KMTt
imi '»i ini
'lifHI'lv
11 iií i
’li *»lt i*,
Biskup íslands. herra Sigurbjorn Kinarsson heilsar einum
ortodoxu prestanna að lokinni messunni á sunnudaginn.
I.josm. ÓI.K.M.
„Samband lútherskra
. og ortodoxra hefur
ætíð verið vinsamlegt“
Rætt við biskup íslands um fund
ortodoxu prestanna í Skálholti
„Eg tel þennan fund vera bæði
mikilvægan og sögulegan," sagði
biskup Islands, herra Sigurbjörn
Einarsson er Mbl. ræddi við hann
um fund ortodoxu prestanna í
Skálholti.
„Að vísu hafa slíkir fundir
verið haldnir áður og mun þetta
vera sá þriðji. Þeir hafa annars
vegar verið skipulagðir af orto-
doxum prestum í samráði við
patríarka þeirra, hábiskupuna, og
hins vegar af Lútherska heims-
sambandinu.
Tilgangur fundarins í Skálholti
er að undirbúa frekari viðræður
við lútherska kirkjuleiðtoga varð-
andi innbyrðis afstöðu kirkju-
deildanna. Hvað þær eiga sam-
eiginlegt og hvað aðskilur þær.“
— Telur þú að þessi fundur
muni koma til með að breyta
einhverju?
„Hann er örugglega skref í þá
átt. Breytingar gerast ekki í einu
stökki heldur skref fyrir skref og
fyrsta skrefið er vitaskuld fólgið í
gagnkvæmri kynningu. Sjálfir
hafa þeir óskað eftir því að hafa
þessa fundi í lútherskum löndum.
Þeirra tilgangur er sá að vera í
lúthersku andrúmslofti, kynnast
lúthersku kirkjunni, safnaðar- og
trúarlífi. Það er þeim að sjálf-
sögðu mikilvægt, þeir eru að
íhuga afstöðu sína til þessarar
kirkju.”
— í ræðu við ortodoxu-mess-
una var talað um sameiningu
allra safnaða. Er það það sem
vakir fyrir þeim með umræðun-
um?
„Það vakir auðvitað fyrir okkur
öllum kristnum mönnum. Við
vitum það að í grunni erum við
eitt af því að við játum sama
Drottinn og boðum sama Drott-
inn. Hins vegar hafa leiðir legið
víða eins og kunnugt er, bæði í
landfræðilegum og sögulegum
skilningi. Margar kirkjur sem
tilheyra austurblokkinni hafa lif-
áð í einangrun um aldaraðir og
ekki haft möguleika á sambandi
við aðra kristna menn. Þær hafa
verið eins og kristnar vinjar
umluktar íslam.“
„Ekki dæmi
um venjuleRa
ortodoxa messu“
Biskupinn var meðal kirkju-
gesta við ortodoxu messuna í
■Dómkirkjunni og var hann spurð-
ur að því hvernig áhrif messan
hefði haft á hann?
„Ég er nú töluvert kunnugur
þeirra tilbeiðsluháttum og hef þó
nokkrum sinnum getað verið
viðstaddur ortodoxar guðsþjón-
ustur. Ég hef ævinlega orðið fyrir
sterkum áhrifum. Guðsþjónusta
þeirra varðveitir svo margt frum-
lægt kristið að mínu áliti. Auk
þess er öll framkoman áhrifamik-
il. Það er mikil auðmýkt, ein-
lægni og tign yfir öllu.
Guðsþjónustan sem flutt var á
sunnudaginn er ekki dæmi um
það hvernig þeir haga sinni
messu venjulega. Þeir eru vanir
að nota reykelsi mikið en það
gerðu þeir ekki þarna af hagnýt-
um ástæðum. Þeir minnast sinna
dýrlinga einnig mjög í venju-
legum guðsþjónustum sínum og
hafa af þeim myndir eins og
kunnugt er.
Þeirra viðhorf til dýrlinga-
mynda er það að auðvitað eru
þetta ekki annað en myndir sem
benda á hinn himneska veruleika
sem öll messan er endurskin af.
Það er sjálfur himininn sem
þarna er í nánd og auðvitað Guðs
heilögu, fyrst og fremst, og
Drottinn sjálfur.
Þeir felldu einnig niður ýmsa
þætti til að stytta messuna og
þeir höfðu heldur ekki þá söng-
krafta sem þeir eru vanir að hafa.
— Er það aðeins ytra messu-
formið sem i stórum dráttum
aðskilur þessar tvær kirkjudeild-^
ir, ortodoxu- og lúthersku kirkj1
una?
„Það vil ég nú ekki segja, það
væri of mikið sagt.
Þær leggja mismunandi skiln-
ing í ýmis atriði eða réttara sagt,
leggja mismunandi áherslu á
fjölmörg atriði. Þetta stafar auð-
vitað af því að þessar kirkjudeild-
ir hafa gengið sitt hvorn veginn
án þess að vita hvor af annarri.
En innbyrðis viðhorf lúth-
erskra og ortodoxra hefur alla tíð
verið opið og vinsamlegt. Á sið-
bótatímanum var samband milli
Wittenberg og Konstantínopel.
Nánasti samstarfsmaður Lúthers
vildi gera patriarkanum í Konst-
antínopel grein fyrir því hvað
þeir lúthersku væru að gera og
hvað hefði knúið þá til uppreisn-
ar gegn páfanum. Svo tilfinning-
in fyrir einingu í grunni er til
staðar,“ sagði Sigurbjörn Ein-
arsson að lokum.
l i«
tv
f , t»