Morgunblaðið - 09.09.1980, Blaðsíða 26

34
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1980
Aranya Prathet — búddaklaustur efst á klettahæð fimm kílómetra frá
landamærunum Thailands megin.
Götumynd frá Khao Dang.
Frá flóttamannabúðunum í Nonjf ChanK sem eru skammt frá
landamærum Thailands Kampútscy.
■
Frá sjúkrahúsinu í Khao Dang. — þar er malargólf en samt er húsið þokkalegasta vistarvera.
Skurðaðgerð framkvæmd i sjúkrahúsi Khao Dang flóttamannabúðanna.
Frá flóttamannahúöunum í Thailandi
„Böm og unglingar báru þess greinileg merki að
þau höfðu búið við alvarlegan næringarskort“
Viðtal við Sigríði Guðmundsdóttur. hjúkrunarfræðing, sem
starfaði á veKum Rauða krossins í Thailandi síðastliðið sumar.
Svo sem kunnugt er
hefur mikill fjöldi manna
flúið frá Kamhódíu á þeim
tíma sem stjórn I’ol Pot
hefur setió þar við völd.
Flóttamannastraumurinn
hefur lejíið til Thailands
fyrst og fremst og hefur
komið þangað miklu meiri
fjöldi en thailensk stjórn-
völd hafa treyst sér til að
taka við. Flóttafólkið. sem
skiptir hundruðum þús-
unda. hefur því sest þar að
í tiltölulega einangruðum
flóttamannahúðum þar
sem það bíður þess að
komast til einhvers annars
lands — eða að ástandið í
Kamhódíu lagist þannig
að það >foti snúið heim
aftur. Ýmsar hjálparstofn-
anir sjá flóttafólkinu fyrir
Iífsviðurværi og veita því
margháttaða aðstoð. því
að sjálfsögðu hefur það
enga moguieika á að
bjarga sér sjálft í flótta-
mannahúðunum.
Sifjríður Guðmundsdóttir,
hjúkrunarfræðingur, kom nýlega
heim frá Thailandi þar sem hún
hefur gegnt störfum á vegum
Rauða krossins um þriggja mán-
aða skeið. Sigríður vann í hópi
þrettán norrænna heilbrigðis-
starfsmanna sem störfuðu á sjúk-
rahúsi í flóttamannabúðum
skammt frá landamærum Thai-
lands og Kambódíu. Búðir þessar
nefnast Khao Dang og eru í þeim
um 120.000 flóttamenn frá Kam-
bódíu. Blaðamaður Morgunblað-
sins ræddi við Sigríði um dvöl
hennar þar og var hún fyrst spurð
hvernig ástandið væri þarna í
búðunum nú:
„Það er fremur gott — bærinn í
Khao Dang er mjög vel skipulagð-
ur af flóttafólkinu,“ sagði Sigríð-
ur. „Þar var regla á flestum
hlutum, — t.d. voru þarna skóiar
fyrir börn í fjórar klukkustundir á
dag. Mér þótti undravert hversu
fólkið var duglegt að bjarga sér —
það var mjög áhugasamt um að
sækja þau námskeið sem því stóðu
til boða og notaði tíma sinn vel.
Þetta fólk var tiltölulega vel
menntað — margir höfðu verið á
menntaskóla- eða háskólastigi
þegar stjórnarskiptin urðu í Kam-
bódíu. — Þegar flóttafólkið kom
upphaflega til búðanna fyrir u.þ.b.
einu ári var það mjög illa haldið.
Börn og unglingar báru þess
greinileg merki að þau höfðu búið
við langvinnan og alvarlegan nær-
ingarskort. Það mátti gjarnan
margfalda með tveimur þau ár,
sem þau virtust hafa lifað, til að
fá réttan aldur þeirra. Þeir sem
voru sextán ára litu til dæmis út
fyrir að vera átta eða níu ára. En
nú er séð fyrir því að þetta fólk
líði ekki skort.“
I hverju fólst starf þitt þarna?
„Ég vann á sjúkrahúsi sem sá
eingöngu um fólk sem þarfnaðist
skurðaðgerðar. Flestir, sem lögð-
ust inn á sjúkrahúsið, höfðu hlotið
skotsár eða slasast af jarðsprengj-
um. Mest af þessu fólki var flutt
til okkar frá búðunum í Nong
Sameth og Nong Chang sem eru
alveg við landamærin. Þangað átti
svo þetta fólk að fara aftur þegar
það var gróið sára sinna. Það
gerðu líka flestir. Margir höfðu
særst er þeir voru að ná í
matbjörg fyrir fjölskyldur sínar í
Kambódíu — það er algengt að
fólk komi yfir landamærin til að
ná í mat, sem ýmsar hjálparstofn-
anir láta því í té, og flytji hann
með sér til fjölskyldna sinna í
Kambódíu. Þetta fólk var yfirleitt
mjög heimfúst. Aðrir höfðu lítinn
áhuga fyrir að snúa til baka og
létu sig frekar hverfa en vera
sendir til landamæranna aftur.
Mikil ókyrrð er við landamæri
Thailands og oft kom til skotbar-
daga. Einu sinni kom til mikils
bardaga — það var 23. júní þegar
Víetnamar gerðu innrás inn í
Thailand og stóð sú orrusta í tvo
daga. Þá kom í ljós að hópurinn
sem ég var í var of fámennur til að
anna því hlutverki sem honum var
ætlað. Atján Þjóðverjar sem sáu
um spítala skammt frá okkur voru
mun betur settir. Hjá okkur mátti
ekkert bera út af með heilsufar
því við vorum svo fá. Þó bjargaðist
allt enda var starfsandinn ein-
staklega góður."
Hvert var viðhorf þessa fólks til
ófriðarins, — var mikið um stríðs-
glaða menn þarna?
„Nei, þetta fólk er friðsamt í
eðli sínu og lítur, held ég, á
ófriðinn sem hverja aðra plágu.
Ég held líka að margir þarna hafi
ekki áttað sig á hvað var að gerast
— það er mjög erfitt að botna í
ástandinu þarna."
Hvernig var að starfa þarna —
var aðstaðan sem þið höfðuð
sæmileg?
„Yfirleitt gekk vel — en mörg
einstök tilfelli voru að sjálfsögðu
erfið viðureignar. Aðstaðan til
lækninga var nokkuð góð og ár-
angurinn betri en maður gæti
ætlað — eða álíka og á sjúkrahús-
um í Evrópu. — Heilsufarsvanda-
málin, auk skotsáranna, voru fyrst
og fremst smitnæmir sjúkdómar,
s.s. kólera, lömunarveiki og mala-
ría, sem þó hafði þegar tekist að
draga mjög úr með sóttvarnarað-
gerðum og bólusetningum. Mikið
var leitað eftir fóstureyðingum
þar sem nauðganir höfðu átt sér
stað, — oft var ekki um neina
þungun að ræða og þurfti fremur
að hjálpa þessum konum með
einhverjum málamyndaaðgerðum.
Sumum læknunum þarna í land-
inu þótti það ekki við hæfi en
okkur fannst aðeins vera um
mannúðarverk að ræða.
Annars hefur stefnunni í heil-
brigðismálum verið breytt nokkuð
þarna undanfarið. Nú er lagt
meira upp úr alþýðulækningadóm-
um landsmanna sjálfra en áður.
Nýlega var til dæmis komið upp
sjúkrahúsi þar sem innfæddir
læknar geta stundað lækningar
sínar. Finnsk hjúkrunarkona hef-
ur umsjón með starfinu og gætir
þess að ekki sé farið út í neitt
hættulegt. Sjúklingarnir geta val-
ið á milli sjúkrahúsa og flytja sig
gjarnan á milli ef árangur næst
ekki. Innfæddu læknarnir rækta
sínar jurtir og gera pillur í
samræmi við sínar kenningar —
það merkilega er að árangur hjá
þeim er í mörgum tilfellum ekki
síðri en í öðrum sjúkrahúsum."