Morgunblaðið - 09.09.1980, Page 23
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1980
31
Fjármálaráðuneyti gefur út bráðabirgðalög:
40% iimflutningsgjald
á allt innf lutt sælgæti
32% innflutningsgjald á innflutt kex
Fjármálaráðuneytið hef-
ur gefið út bráðabirgðalög
um sérstakt timabundið
innflutningsgjald á sæl-
gæti og kexi. Samkvæmt
lögum þessum verður 40%
innflutningsgjald almennt
lagt á innflutt sælgæti og
32% innflutningsgjald á
kex. Innflutningsgjaldið
mun hafa í för með sér um
33% hækkun á útsöluverði
sæigætis, en tæplega 30%
hækkun á útsöluverði kex.
I frétt ráðuneytisins segir
m.a., að þegar innflutning-
ur var gefinn frjáls á kexi
um sl. áramót og síðan á
sælgæti 1. apríl sl., hafi
innflutningur á vörum
þessum aukist verulega um-
fram það sem gert hafði
verið ráð fyrir. Þessi aukni
innflutningur leiddi þegar
til mikils samdráttar í inn-
lendri framleiðslu þessara
vara og var því fyrirsjáan-
legt að yrði ekkert að gert,
gæti það leitt til stöðvunar
atvinnurekstrar í viðkom-
andi iðngreinum og at-
vinnuleysis starfsmanna.
Til þess að fyrirbyggja
slíkt og jafnframt að veita
innlendum iðnfyrirtækjum
í þessum greinum svigrúm
til þess að aðlaga sig óheftri
samkeppni við innflutning
hér um ræddra vara, var
talið nauðsynlegt að grípa
nú þegar til tímabundinna
aðgerða og leggja sérstakt
innflutningsgjald á nefndar
vörur. Lögin, sem gefin eru
út 5. september sl., gilda til
1. mars 1982.
Innflutnings-
gjaldið ekki
að okkarbeiðni
— segir Þórarinn
Gunnarsson, skrif-
stofustjóri FÍI
„ÞEGAR tillögur um þessi mál
voru til umfjöllunar í ráðuneytinu
fyrir allnokkru síðan, samþykkti
félagið þær fyrir sitt leyti, enda þá
þegar orðinn um þriðjungs sam-
dráttur hjá fyrirtækjum í iðn-
greinunum," sagði Þórarinn
Gunnarsson, skrifstofustjóri Pé-
lags íslenzkra iðnrekenda, er Mbl.
innti hann álits á hinum nýbirtu
bráðabirgðalögum um sérstakt
innflutningsgjald á sælgæti og
kex.
„Ég vil þó taka sérstaklega
fram, að þetta innflutningsgjald
er alls ekki til komið að beiðni
okkar. Við höfum ætíð verið á
móti höftum, nema þegar sérstak-
ar kringumstæður hafa verið fyrir
hendi, og við teljum einmit, að
aðstæður nú réttlæti þessa laga-
setningu fyllilega. Þessir innlendu
framleiðendur hafa ekki fengið þá
nauðsynlegu hægfara niðurfell-
ingu tolla, sem lofað var, einfald-
lega vegna þess að gömlu kvótun-
um var haldið gangandi allan
þennan tíma.
Þá hafa þessir framleiðendur
þurft að kaupa undanrennu- og
mjólkurduftið í framleiðslu sína á
innlendu markaðsverði, en ekki
heimsmarkaðsverði hverju sinni,
eins og lofað hafði verið. Verðið
hér innanlands hefur verið frá
fjórfalt og upp í sexfalt hærra
heldur en gengur og gerist á
heimsmarkaði. Sælgætisframleið-
endur fengu svo mismuninn end-
urgreiddan 6—8 mánuðum síðar
og það gefur auga leið hvert þeir
peningar fóru í 50% verðbólgu.
Kexframleiðendur hafa hins vegar
aldrei fengið undanrennuduftið á
heimsmarkaðsverði, fyrr en um
síðustu áramót.
Gjaldið er hugsað tímabundið
og verður það eflaust, enda leyfa
reglur EFTA ekki gjaldtöku sem
þessa nema í 18 mánuði, og það
hefur verið samþykkt hjá EFTA
að þessi gjaldtaka fari fram til 1.
marz 1982. í framhaldi þess
hyggst félagið svo keyra í gegn
svokallað þróunarverkefni fyrir
sælgætis- og kexiðnað, en tillögur
að því hefur Ingjaldur Hannibals-
son, deildarstjóri tæknideildar
FÍI, unnið.
Ingjaldur sagði í samtali við
Mbl., að í framhaldi af ferð FÍI
með sælgætisframleiðendum til
Sviss fyrir skðmmu hafi verið
ljóst hvernig skipuleggja bæri
aðstoðina við sæígætisiðnaðinn.
Tillögurnar gera ráð fyrir, að
aðstoðinni sé skipt í fimm megin-
þætti, sem séu það sjálfstæðkr, að
hugsanlegt sé, að einstaka fyrir-
tæki nýti sér aðeins suma þætti
hennar.
I fyrsta þætti tillagnanna kem-
ur fram, að umbúðir um íslenzkt
sælgæti eru ekki samkeppnishæf-
ar við umbúðir um erlent sælgæti.
Því er nauðsynlegt að gjörbreyta
umbúðum um íslenzkt sælgæti og
þarf að gera það með það í huga að
umbúðirnar megi nota ef útflutn-
ingur hefst á íslenzku sælgæti.
Æskilegt er að hönnun umbúða
verði unnin af samstarfshópi, sem
skipa fulltrúar fyrirtækja, um-
búðafyrirtækja, hönnuður og
markaðsráðgj af i.
í öðrum þætti tillagnanna er
sagt að nauðsynlegt sé fyrir fyrir-
tæki í sælgætis- og kexiðnaði að
taka upp virka sölustarfsemi og
endurskoða dreifingaraðferðir.
Hvert fyrirtæki þarf að gera
sérstakt söluátak, en einnig getur
komið til greina að skipuleggja
sameiginlegt söluátak fyrir grein-
arnar í heild.
í þriðja þætti tillagnanna er
sagt að flest fyrirtækjanna verði
að þróa nýjar vörutegundir auk
þess sem í mörgum tilfellum megi
bæta þær vörutegundir, sem fram-
leiddar eru í dag. Fyrirhugað er að
fá tækniaðstoð við vöruþróunina
frá Iðntæknistofnun íslands og
Rannsóknarstofnun landbúnaðar-
ins, auk þess sem kanna þarf hvort
hráefnaseljendur geti ekki aðstoð-
að við þetta starf.
í mörgum sælgætisfyrirtækj-
anna þarf að efla stjórnun, segir
m.a. í fjórða þætti tillagnanna.
Þjálfa þarf verkstjóra til að beita
nútímaverkstjórnaraðferðum,
þjálfa þarf starfsfólk og í sumum
tilfellum getur komið til greina að
taka afkastahvetjandi launakerfi í
notkun.
Fimmti þáttur tillagnanna gerir
ráð fyrir því, að þau fyrirtæki,
sem ætla að endurnýja fram-
leiðslutækin, þurfi að fá aðstoð
erlendra sérfræðinga við val véla
og skipulagningu verksmiðjanna.
Breytir litlu
fyrir okkur
— segir Walter
Hjaltested, heildsali
„ÉG HELD, að setning þessara
bráðabirgðalaga sé mjög misráðin
og muni í raun litlu breyta um
markaðinn," sagði Walter Hjalte-
sted, framkvæmdastjóri Heild-
verzlunar Ásgeirs Sigurðssonar,
sem flytur inn sælgæti, er Mbl.
innti hann álits á nýbirtum bráða-
birgðalögum um verndartoll á
innflutt sælgæti og kex.
„Ég held, að við munum halda
okkar markaðshlutdeild þrátt
fyrir þennan óþurftarskatt. Við
erum allavega ákveðnir í því að
láta ekki knésetja okkur með
þessum valdboðsaðgerðum. Inn-
flytjendur munu eflaust nota tím-
ann fram að því, þegar innflutn-
ingurinn verður aftur gefinn
frjáls, til að undirbúa sig að fara á
fullri ferð af stað að nýju þurfi
þeir að draga eitthvað saman.
Þessi skattlagning gerir í raun
lítið annað en að hækka vöruverð
til neytenda, sem þýðir, að við
getum lagt meira á vöruna, og það
er neytandinn, sem situr uppi með
allt saman", sagði Walter enn-
fremur.
Setning
bráðabirgða-
laganna er
hneyksli
— segir Árni Árna-
son, framkvæmda-
stjóri Verzlunarráðs
íslands
„ÞAÐ er mjög ámælisvert að setja
þessi bráðabirgðalög, aðeins ein-
um mánuði áður en Alþingi kemur
saman, það er í raun hneykslan-
legt," sagði Árni Árnason, fram-
kvæmdastjóri Verzlunarráðs ís-
lands, í samtali við Mbl. er hann
var inntur álits á nýútgefnum
bráðabirgðalögum, sem gera ráð
fyrir því, að lagt verði 40%
innflutningsgjald á allt innflutt
sælgæti og 32% innflutningsgjald
á innflutt kex.
„Það er ekkert sem hefur ýtt á,
að setja þessi bráðabirgðalög,
þvert á móti hefði verið full
ástæða til að sjá hvaða áhrif
frjálsræðið hefði á markaðinn hér
á landi. Sú aðlögun hefur ekki átt
sér stað vegna stöðugra yfirlýs-
inga um, að innlenda framleiðslan
væri eins og sökkvandi skúta svo
og yfirlýsinga ráðherra um að
þetta gjald yrði lagt á.
Við hjá Verzlunarráðinu höfum
fylgzt með innflutningnum frá því
hann var gefinn frjáls og það var
eins og við var að búast mikil
aukning til að byrja með. Síðan
komst nokkurt jafnvægi á hlutina
næstu tvo mánuðina. Þá kemur
mikið stökk upp á við í júlí og það
teljum við mikið til vera til komið
vegna stöðugra umræðna um að til
standi að setja þetta umrædda
gjald á.
Samkvæmt þeim upplýsingum,
sem við höfum beztar, þá hefur
framleiðsla flestra stærstu inn-
lendu fyrirtækjanna verið lítið
mi'nni undanfarna mánuði en á
sama tíma í fyrra. Þeir hafa
einfaldlega ekkert verið að kvarta
og talið sig geta staðið í þessari
samkeppni. Því getum við ekki séð
nein frambærileg rök fyrir setn-
ingu þessara bráðabirgðalaga og
okkar skoðun er sú, að setning
laga sem þessara sé bjarnargreiði
við innlendu framleiðendurna, því
það er allt eins líklegt að sama
sagan endurtaki sig aftur eftir eitt
og hálft ár.
Gaganvart innflytjendum er
það auðvitað alveg óverjandi, að
gefnar séu út yfirlýsingar í marz,
að allur innflutningur verði eftir-
leiðis gefinn frjáls, sem reyndar
var gert. Síðan þegar menn eru
farnir að stunda þessi viðskipti, er
settur fyrirvaralaust á þau mjög
hár innflutningstollur, sem gerir
það að verkum að þessar vörur
verða að mestu leyti óseljanlegar.
Þá má geta þess, að fjölmargir
innflytjendur hafa í dag gert
tilraunir til að afpanta vörur, sem
þeir höfðu pantað í þeirri góðu trú,
að ekki yrði settur slíkur tollur á.
Þá er allt tal um að innlenda
framleiðslan hafi ekki fengið sína
aðlögun út í hött. Það hafa verið
innflutningshöft á sælgæti við lýði
alveg fram á síðasta ár.
Eitt er það einnig, sem er mjög
alvarlegt við þessa lagasetningu
nú, en það er að hún færir okkur,
ennþá lengra frá fríverzlun en nú
er, en á siðasta ári var t.d. lagt
sérstakt 35% innborgunargjald á
innflutt húsgögn, sem hefur
reyndar sýnt sig að vera algerlega
gagnslaus aðgerð. Því er spurning-
in orðin sú, hvort við íslendingar
ætlum yfir höfuð að taka þátt í
fríverzlun áfrarn," sagði Árni
Árnason að síðustu.
MORGUNBLAÐINU hefur bor
izt svohljóðandi ályktun frá
Félagi islenzkra stórkaup-
manna vegna nýbirtra bráða-
birgðalaga um innflutnings-
gjaid á innflutt sælgæti og kex.
Félag ísl. stórkaupmanna mót-
mælir harðlega bráðabirgðalög-
um frá 5. sept. um sérstakt
tímabundið innflutningsgjald á
sælgæti og kex.
Það vekur furðu að yfirvöld
skuli grípa til þeirra aðgerða að
setja á enn ný gjöld á innflutn-
ing í þessu tilfelli til verndar
kex- og sælgætisiðnaöi þvert
ofan í óskir hlutaðeigandi aðila.
Vert er að vekja athygli á því
að aðlögunartími í þessum iðn-
greinum hefur verið sá sami og
öðrum, þó svo að þeir hafi notið
sérstakrar verndar innflutnings-
Breytir
litlu
um markaðs-
stöðu okkar
— segir Þórir Har-
aldsson, verksmiðju-
stjóri Nóa og Síríus
„ÞESSI lagasetning er að mínu
mati hálfgert vindhögg, hún mun
litlu breyta um stöðuna á mark-
aðnum," sagði Þórir Haraldsson,
verksmiðjustjóri hjá Sælgætis-
verksmiðju Nóa og Síríus, er Mbl.
innti hann álits á hinum nýbirtu
bráðabirgðarlögum um setningu
verndartolla á innflutt sælgæti og
kex.
„Salan hjá okkur snarminnkaði
auðvitað í fyrstu eftir að innflutn-
ingurinn var gefinn frjáls, en
síðan höfum við hægt og sígandi
verið að ná fyrri markaðshlutdeild
í flestum tegundum sælgætis. Það
er helzt konfekt og Maltasúkku-
laðikex, sem okkur hefur ekki
tekizt að auka söluna á eins mikið
og æskilegt væri“ sagði Þórir
ennfremur.
hafta, sem allir voru sammála
um að mjög nauðsynlegt hafi
verið að afnema. Ljóst var að
eftir afnám þessara hafta
myndu skapast vissir erfiðleikar
en alls ekki Iiggur ljóst fyrir
hvernig þessir nýju verndartoll-
ar muni bæta hag kex- og
sælgætisframleiðenda, auk þess
brjóta þeir í bága við anda
þeirra fríverzlunarsamninga
sem Isiand er aðili að.
Félag íslenzkra stórkaup-
manna ítrekar að slíkir vernd-
artollar þjóna engan veginn
hagsmunum framleiðenda, þýða
einungis hærra verð til neytenda
og aukna skattheimtu þess opin-
bera.
Félag ísl. stórkaupmanna
skorar því á yfirvöld að afnema
þessa verndartolla hið fýrsta.
FÍS mótmælir lagasetningunni:
Þýðir aðeins hærra verð
til neytenda og aukna
skattheimtu hins opinbera