Morgunblaðið - 13.01.1981, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 1981
15
Peres er meiri mælskumaður
en Rabin. En hvorugur kemst
þó í hálfkvisti við Begin — sem
til dæmis flytur aldrei skrifaða
ræðu og missir þó aldrei þráð
né verða á mistök. Það er haft í
gamanmálum þar í landi, hvort
Begin læri utan að og láti konu
sína hlýða sér svona rækilega
yfir ræðurnar áður — t.d.
þegar Sadat kom í fyrsta sinn
til Israels — mönnum finnst
hreint með ólíkindum hversu
málsnjall hann er. En Peres er
sem sagt sagður langtum betri
ræðumaður. Hann hefur und-
anfarin ár sýnt í orði meiri
sveigjanleika gagnvart málefn-
um Palestínuaraba en áður
hefur þekkzt. Aftur á móti
draga margir í efa að hann
myndi framfylgja sveigjanlegri
stefnu þótt hann kæmist til
valda, vegna þess einfaldlega
að svo mikil andstaða kæmi
upp meðal landa hans, að
honum yrði ekki stætt á því.
Eitt af því sem Peres verður
að gera á næstunni er að reyna
að draga úr þeim hlut sem
hann átti á sínum tíma í
uppgangi öfgatrúarsamtak-
anna Gush Emunin. Rabin
reyndi að berjast gegn þeim, en
reyndist of veikur stjórnandi
til að ná nokkrum tökum á því
máli. Peres lét það óátalið
langa hríð að þessi samtök
væðu uppi og færu út og suður
með landnemabyggðir, tækju
land frá aröbum og sýndu
yfirleitt af sér einkar ógeð-
fellda framkomu. Jafnvel var
sagt að hann hefði stutt sam-
tökin með ýmsum ráðum, en nú
mun honum sem fleirum löngu
farið að blöskra yfirgangur
þessa ofsatrúarfólks. En það
þarf býsna mikla snerpu til að
kveða það í kútinn.
Peres er lofaður fyrir þolin-
mæði og nú vill hann einnig
vera maður sátta og málamiðl-
unar. Hann hefur tamið sér að
vitna í verk innlendra sem
erlendra rithöfunda og gefur
það ræðum hans auðvitað
menningarlegra yfirbragð.
Hann er yfirvegaður einS og
hann kemur fyrir núna, fljótur
hefur hann alltaf verið að átta
sig á kjarna hvers máls og
einkar vel að sér um ótrúleg-
ustu mál.
Peres hefur ráðið til sín
auglýsingafulltrúa bandarísk-
an sem á að sjá um að gera
hann enn meira sjarmerandi
og sympatiskan á næstunni.
Hann á líka að veita honum
leiðsögn í að „koma vel fyrir" í
sjónvarpinu o.s.frv. En þetta
getur líka orðið tvíbent fyrst
það fréttist samstundis og
skopmyndateiknarar í ísrael
eru nú uppteknir og gagnteknir
af því að gera myndir af Peres
í hinum forkostulegustu
kennslustundum.
Það meginverkefni Peresar á
næstu mánuðum — fyrir utan
það að sannfæra ianda sína um
ágæti sitt — er að reyna að
draga til sín það fylgi frá DMC
— sem mætti þýða klúðurslega
sem Lýðræðishreyfingin í
breytingaátt — sem fór frá
Verkamannaflokknum í síð-
ustu kosningum. Það mun
einnig skipta máli í kosninga-
baráttunni að Peres takist að
sannfæra verðbólguþreytta
landa sína um það að Verka-
mannaflokkurinn hafi góðar,
raunhæfar og árangursríkar
efnahagstillögur i farangrin-
um. Takist efnahagssérfræð-
ingum Verkamannaflokksins
ekki að gera það er hætt við að
hin nýja ásjóna Peresar dugi
skammt.
Sigvaldi Kaldalóns tón-
skáld — Aldarminning
Eitt hundrað ár er stutt skeið í
sögu þjóðar en langur tími í
þroskasögu íslenzkra tónmennta.
— Þegar Sigvaldi Kaldalóns fædd-
ist fyrir réttri öld, 13. janúar 1881,
var heimilisorgel í þann mund að
nema land hérlendis, þetta síðar
útbreidda og vinsæla alþýðuhljóð-
færi, sem fyrst birti landsmönn-
um samhljómsins þrískiptu grein.
Með tilkomu þess barst nýtt Ijós
inn í hljómdaufa tilveru á norður-
slóð. Söngur fékk á sig nýjan svip
í nýstárlegum tóntegundum dúr-
moll-kerfis, vék burt frá gamal-
troðinni miðaldaslóð og tók að
semja sig að siðvenju samtímans á
Norðurlöndum.
Þessi endurvakningartími
styðst við söngva-útgáfur Jónasar
Helgasonar, sem kennir Sigvalda í
barnaskóla Reykjavíkur að lesa
nótur og syngja lag af blaði. Síðar
á námsárum sínum nýtur svo
Sigvaldi fræðilegrar leiðsagnar
Sigfúsar Einarssonar, frekar þó á
vinafundum en í reglulegum
kennslustundum, enda hefir þá
Sigvaldi, fyrir tilsögn Brynjólfs
Þorlákssonar, öðlazt haldgóða
leikni í meðferð stofuorgels.
Þetta var öll sú undirstaða, sem
Sigvaldi síðar bjó að í öllu sínu
tónmenntastarfi. Sjaldan hefir,
svo sem hér, sannazt réttmæti
orðtaksins „hollur er heimafeng-
inn baggi". Og aldrei hefir sá
fengur í íslenzkri tónmenntasögu-
borið jafn-ríkulegan ávöxt; því að
þrátt fyrir ofangreindan, frekar
ósamfelldan námsferil má heita,
að Sigvaldi væri sem tónskáld
algjörlega sjálfmenntaður maður.
Hér við bætist svo sú eftirtekt-
arverða, menningarsögulega stað-
reynd, að tónsmíðahefð fyrir-
finnst hér engin á uppvaxtarárum
Sigvalda. Engin fyrirmynd var
tiltæk, engin lærdómsrík hvatning
til eftirbreytni. Allt varð því
eingöngu frá sjálfum sér að taka.
Náttúrugáfa stóð uppi ein og
óstudd. Hún varð í músík að
jafnast á við bæði upplag og
uppeldi.
Ævistarf afkomu byggðist hjá
Sigvalda á uppeldi í lærdóms-
greinum læknisfræði, en ævistarf
tómstunda beindist að upplagi
afkastamikils sönglagahöfundar.
Þessi afköst eru svo mikil að
vöxtum, að undursamlegt má telj-
ast, miðað við snauðlegar aðstæð-
ur. Það er engu Hkara en að hér
leiti útrásar innibyrgð margra
alda þörf heillar þjóðar, til þess að
tjá sig á máli tóna. Einangrun og
fásinni höfðu löngum heft sam-
neyti við drótt tóna, nema þá helzt
við rímnariddara einradda fer-
skeytlu.
5. bréfskákþing-
ið að hef jast
Hinn 1. mars nk„ hefst 5. Bréf-
skákþing íslands, og verður teflt i
þremur flokkum: Landsliðs-. meist-
ara- og almennum flokki. Niðurröð-
un i flokka fer eftir fyrri árangri
keppenda. en annars ELO-skákstig-
um. Keppt er eftir reglum Alþjóða-
bréfskáksambandsins, og fá nýir
þátttakendur þar i hendur við
upphaf mótsins, ásamt öðrum leið-
beiningum. Við þátttökutilkynn-
ingum tekur Jón A. Pálsson,
Hrauntungu 105, Kópavogi. s:
42038 og verða þær að hafa birst
fyrir 10. febr. nk.
í 2. Bréfskákþingi íslands, sem
lauk fyrir nokkru, urðu í landsliðs-
flokki efstir þeir Gísli Gunnlaugs-
son, Búðardal; Frank Herlufsen,
Ólafsfirði, og Haukur Kristjánsson,
Hafnarfirði, allir með 4 vinninga af
6 mögulegum. Þeir munu tefla inn-
byrðist um titilinn. í meistaraflokki,
A-riðli, Jón Jóhannsson, Hafnar-
firði, og í B-riðli Hannes Ólafsson,
Landi. í almenna flokknum urðu
sigurvegarar þeir Jón Jóhannesson,
Geitabergi, í A-riðli, og Sigurður
Örn Hannesson, Höfn í Hornafirði, í
B-riðli.
— Frá Bréfskáknefnd
Skáksambandsins
Sigvaldi Kaldalóns brýtur af sér
helsi þessarar háskalegu stöðnun-
ar. Ljóð lifir fyrir tóna tilstilli, og
lag er því lifgjafi ljóðs, svo sem
manna bezt hafði skilið Jónas
Hallgrímsson i athugasemd sinni
á handriti að „Sláttuvísum";
Skáldið þráir samferð lags, svo að
almenningur tileinki sér ljóð.
Það er eins og Sigvaldi hafi
skynjað þessa áskorun Jónasar.
Meðfædd sköpunargáfa hans leit-
ar lags við mörg af fremstu
Ijóðskáldum lands, svo að til verða
söngvar, sem lyfta upp ljóðum
þeirra til almennrar eignar sér-
hverju söngfúsu eyra. Þar má
telja Grím Thomsen, Steingrím
Thorsteinsson, Jónas Hallgríms-
son, Guðmund Guðmundsson, Ein-
ar Benediktsson, Stefán frá Hvíta-
dal, Stephan G. Stephansson,
Þorstein Gíslason, Davíð Stef-
ánsson o.m.fl.
Lagsetning Sigvalda er einstæð
í sögulegu samhengi. Áhrifa gætir
ekki ánnarsstaðar frá. Hann er í
einfaldleik sínum ætíð sjálfum sér
samkvæmur. Og enda þótt mörg-
um vandfýsnum þyki nú undirspil
hans við einsöngslag vera helzti
fábrotið , þá er mótun laglínu
jafnan svo gerð, að hún leiðir til
sætta.
Laglína Sigvalda er yfirleitt
tákn gleði og bjartsýni. Hún birtir
mætavel hugarfar höfundar, sem
einkennist af trausti og trú á
manninn og tilveru hans. Hann
velkist aldrei í vafa um söngsins
undramátt, svo sem hann opinber-
ast í náttúrunnar ríki (Svanurinn
minn syngur) eða í mannheimum
(Sofðu, sofðu, góði). Þessi fagnað-
arboðskapur Sigvalda getur verið
áhrifamikill (Heimir), innilegur
(Mamma ætlar að sofna) eða
jafnvel trúarlegur (Alfaðir ræð-
ur). En undirstaða hans er ávallt
ríkur mannkærleiki, húmanismi
þess manns, sem setur eigin sál að
veði fyrir opinberun sinna sönn-
ustu og fegurstu hugsana.
Á hundrað ára afmælisdegi Sig-
valda Kaldaións geta íslendingar
þakkað framlag hans til byrjandi
tónmennta, sönglög hans, sem
mörg hafa hrifið hvers manns hug
og þar með orðið alþjóðareign. Við
óm þeirra hefir jafnvel torfbær
orðið að hátíðarsal, dapurleiki að
fögnuði, mannleg einsemd að sam-
félagslegu lífi. Svo brýnt erindi og
heillaríkt átti Sigvaldi Kaldalóns
við sína þjóð. Slíkir menn eru
kjörsynir allra kynslóða.
Dr. Hallgrimur Helgason
Kápumynd af tslandsbókinni.
Bók um
ísland í
Frakklandi
FYRIR skömmu kom út
í Frakklandi myndabók
um ísland eftir Philippe
Patay með formála eftir
Regis Boyer. Alls eru 76
litmyndir í bókinni og
fylgir þeim myndaskrá.
Myndirnar eru frá ýms-
um stöðum á landinu.
þarna er og að finna
fuglamyndir. lands-
lagsmyndir og allmarg-
ar myndir eru m.a. frá
Æðey.
Philippe Patay er bú-
settur hér á landi og
kvæntur íslenzkri konu.
Hann kom hingað fyrir
nokkrum árum sem
ferðamaður og ætlaði
m.a. að taka myndir af
fuglum. Síðan ílentist
hann hér og hefur starf-
að töluvert að ferðamál-
um og vinnur nú hjá
Ferðaskrifstofu ríkisins.
• i*

ilu°s e t\\

ts.sW"
42720

vto
,tuoRaS
,y.rá"a

U*»'k6'®

t9»0

66
,'*rtrt!e6'oS ■
S\<a°'
,>25666
A Qt<vvV^'\ 76670
?86' *5 83355 3&0

, Jóo
S>9U'
asso'1
*>n"

t*os
ytaoP’
,\é\a9
X>a'a’"
0o\>av«" sa,a(nY<*' • vtalna'6“ „
B°"al>u®F„n>ano**0”3 s«o"96mu, -----
! dO ***$. 600
L»o9
a<ne
,sve9<
ttJ0S' Oosdo\"'
H»'°aS9
tv<a<
,,\>o"
66225
,6080
V\esK\ö'
o\öi«?2

01*6006'
GnnOa''
f\"9'i'
7 r
-esss&í&gr
»0°" , s,tt"60'9 660
»«55«,
nxe'9
pð<6VB'a
****o0TSo«"*'^
„nn»S'9°;fo Hö'9«'
0o'<r®6<oa"10""
Vas\"'^,,3\06
,<6a'O'?::„,W30;::^áUon
SÍH" 1
'WO940l6° ;Wvbý\ave9
SanOO’
Ha'n"
-ð"°' 66*0
e(f"
'i***ZZ Vft'S!na<9oVU ?
jo<'ro"'*T,",<vVa'0
aðott"
sírr"
B\ð<"aS'

409®°

írv1
re\u\eív sa"\
dV'1
ftuiu’
,bof'srt'alV
tvvunV^0
«Vrt

-
I