Morgunblaðið - 13.01.1981, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. JANÚAR 1981
35
Jóhanna Guðmundsdótt
ir — Minningarorð
Fædd 2. febrúar 1918
Dáin 31. desember 1980
Nú er mín elskulega Jóhanna
dáin, það er erfitt að taka því, ekki
eldri en hún var, 62ja ára.
Hún var einhver sú yndislegasta
mannvera sem ég hef fyrirhitt á
lífsleiðinni. Þegar ég, sem skrifa
þessa línur, kynntist henni og
dásamlegum manni hennar, Jóni
Guðmundssyni, fyrir 9 árum, tók
hún á móti mér eins og sinni eigin
dóttur. Ég hafði þá þegar kynnst
syni hennar, sem er eiginmaður
minn, og vildi hann endilega
kynna mig fyrir henni sem fyrst.
En ég reyndi að láta það dragast,
vegna þess að ég var þá fráskilin
og með fjögur börn á framfæri
mínu, var þar af leiðandi ekki
mjög spennt fyrir þessari heim-
sókn, þóttist eiga von á öllu frá
henni sem móður hans. Auk þess
sem hann er 4 árum yngri en ég.
En ég þurfti ekki að kvíða þessari
heimsókn. Hún tók mér og börn-
unum svo vel að þau fóru strax að
kalla hana ömmu, æ síðan. Auk
þess hefur 18 ára sonur minn búið
á heimili hennar undanfarna
mánuði. Var fráfall Jóhönnu hon-
um mikið áfall, hann elskaði
ömmu sína eins og hún elskaði
hann.
Ég get aldrei, hversu gömul sem
ég á eftir að verða, fullþakkað
henni og Jóni fyrir svo auðsýnda
velvild og góðmennsku í minn
garð og barna minna. En það kom
að því að við Jóhanna fórum að
ræða um mig og fjölskyldu mína
og kom þá í ljós að móðir mín,
Marta Sigfúsdóttir, og hún voru
æskuvinkonur. Mundi Jóhanna þá
eftir mér sem barni, er ég lá í
berklum á Landakoti. Þangað
hafði nún komið með mömmu
minni og fylgdi þessum ferðum
hennar ævinlega glaðningur, sem
ég kunni vel að meta.
Er mamma flutti með mig til
Vestmannaeyja, þá rofnaði sam-
band þeirra að mestu í fjölda ára.
Þegar gaus í Heimaey 1973 flutti
mamma til Reykjavíkur, endur-
nýjaðist þá vinátta þeirra og urðu
þá gleði- og fagnaðarfundir.
En svona var Jóhanna, hún
hafði alltaf pláss fyrir alla í sínu
stóra hjarta, bæði stóra og smáa
unga sem aldna, henni þótti vænt
um alla sem minna máttu sín og
var þeim eins og móðir.
Ég er að reyna, með þessum
fátækiegu orðum, að þakka henni í
hinsta sinni fyrir allt sem hún
hefur fyrir okkur gert. Og ég trúi
því að nú sé hún komin þangað
sem hún hefur óskað sér allt frá
því að sonarsonur hennar Krist-
inn Jón skyldi eftir stórt skarð í
hjarta hennar fyrir 8 árum er
hann lést af slysförum. En ég trúi
á líf eftir þetta líf, eins og hún
gerði, og ég veit að nú hafa þau
hist að nýju. Því bið ég guð
almáttugan að styðja og styrkja
Jón, börnin hennar, barnabörn og
okkur hin sem stöndum sem löm-
uð gagnvart hinum mikla missi.
Guð blessi minningu um
tengdamóður mína.
Hvíli hún í friði.
Ester Magnúsdóttir.
Mig setti hljóða þegar ég á
nýársdag frétti að vinkona mín
Jóhanna Guðmundsdóttir hefði
orðið bráðkvödd á gamlárskvöld.
Ég vissi að heilsan hafði ekki
verið góð undanfarin ár, en hún
var alltaf svo andlega hress og
sterk að það hefur ábyggilega villt
um fyrir mörgum hvað hún var í
rauninni illa farin.
Ég kynntist ekki Jóhönnu fyrr
en hún var orðin fulltíða mann-
eskja og kom í Kjósina sem
ráðskona að Eilífsdal til bræðr-
anna Þorkels og Odds Þórðarsona.
Dvölin í Eilífsdal leiddi til þess að
Þorkell og hún heitbundust. Þau
áttu saman eina dóttur, Þórdísi,
sem er fædd 16. ágúst 1948.
Jóhanna átti tvo unga drengi áður
og gekk Þorkell þeim í föður stað.
Þeir heita Orlygur og Bennie. Þó
að Jóhanna og hann slitu samvist-
um síðar var hann þeim alltaf,
sem væru þeir hans börn.
Aðalkynni okkar Jóhönnu hóf-
ust ekki fyrr en sumarið 1956, er
við unnum báðar á sama vinnu-
stað. Við vorum þá báðar fluttar
suður, eins og sagt var í Kjósinni,
og höfðum fengið okkur sumar-
vinnu á meðan börnin voru í
sveitinni, hún átti þá heima í
Garðahreppi, eins og hann hét þá,
en ég í Kópavogi, síðar flutti hún
einnig með fjölskylduna í Kópavog
og var þar í mörg ár.
Það var alveg sama hvar Jó-
hanna bjó, hún hafði þann sér-
staka eiginleika að hafa alltaf
notalegt í kringum sig og manni
leið þar svo vel. Sjálf var hún
skemmtiiegur persónuleiki, sem
fólk laðaðist að, hvort heldur voru
ungir eða fullorðnir.
Nokkrum árum eftir að Jóhanna
og Þorkell slitu samvistum, kynnt-
ist hún Jóni Guðmundssyni frá
Berserkjahrauni á Snæfellsnesi,
miklum ágætismanni, sem reynd-
ist henni vel og hún mat mikils,
var það áreiðanlega gagnkvæmt.
Þau ólu upp stúlku, sem kom til
þeirra 5 ára og átti bara að vera
smátima, en árin urðu það mörg
að hún var hjá þeim að mestu þar
til hún gifti sig. Einnig hafði verið
mikið hjá þeim sonarsonur Jó-
hönnu, var hann augasteinninn
þeirra beggja, en hann drukknaði
þegar hann var 8 ára, var það
þung raun fyrir alla fjölskylduna
og fannst mér Jóhanna aldrei bera
sitt barr eftir það, þó hún flíkaði
því ekki við hvern sem var.
Þetta átti ekki að verða nein
ævisaga vinkonu minnar, enda
stiklað á stóru. Mig langaði aðeins
til að minnast hennar með þakk-
læti fyrir þau ár, sem við áttum
leið saman.
Ég bið algóðan Guð að blessa
hana á hinum nýju leiðum.
Guðrún Gísladóttir
Móðir: Anna Rósa, f. 5. nóv. 1881
að Skógum í Bægisárumdæmi, d.
30. ágúst 1960. Foreldrar Benedikt
Jónsson og Jóhanna Hallsd. Þau
voru kennd við Garðshorn.
Faðir: Guðmundur Sigurður,
prentari, f. 17. des. 1897 í Rvk., d.
15. sept. 1966, Jónssonar söðla-
smiðs á Patreksfirði, f. 11. ág.
1860, d. 24. apríl 1938, Þorsteins-
sonar að Felli í Suðursveit og
Sléttaleiti, f. 28. febr. 1815, d. 4.
nóv. 1890, Sigurðssonar á Reyni-
völlum, Arasonar. Móðir hans var
Ingibjörg, f. 13. mars 1866, d. 28.
maí 1935 (síðari kona Stefáns
Þorsteinss. söðlasmiðs á Akur-
eyri), Jónsdóttir, fyrrverandi
bónda að Skyttudal í Laxárdal.
Húnav.s., f. 4. nóv. 1832, d. 15. maí
1879, Sigurðssonar í Skyttudal,
Þorleifssonar.
Jóhanna átti einn hálfbróður,
Valtý Guðmundsson að nafni, f.
25. sept. 1917.
Jóhanna eða Hanna eins og hún
var alltaf kölluð, var fædd að
Hallfríðarstöðum í Hörgárdal og
þar ólst hún upp hjá fósturfor-
eldrum sínum, Halli Benedikts-
syni, f. 12. júní 1888 að Skjaldar-
stöðum í Oxnadal, en hann var
móðurbróðir hennar, og fyrri konu
hans, Ragnheiði Thorarensen,
dóttur Stefáns Thorarensen frá
Lönguhlíð. Þaðan varð hún að fara
aðeins 12 ára gömul vegna dauða
fóstru sinnar. Unglingsárin urðu
því harður skóli fyrir hana.
„Nú árið er liðið í aldanna skaut
og aldrei það kemur til baka."
Þessar ljóðlínur komu upp í huga
mínum þegar ég frétti að hún
Hanna hefði kvatt með árinu sem
var að líða og horfið inn á bjartari
tilverustig. Við höfðum verið
æskuvinkonur og oft rætt um lífið
og dauðann, óskir okkar beggja
hnigu í sömu átt en það var að
hverfa úr lifendatölu þjáninga-
laust. Hún varð bráðkvödd á
gamlárskvöld er þau hjónin voru á
leið til dóttur sinnar til þess að
kveðja gamla árið og fagna því
nýja. Þá sem fyrr sýndi maðurinn
hennar þrek og sálarstyrk er hann
reyndi að koma henni á sjúkrahús
í þeirri von að læknarnir fyndu
einhver ráð. Mennirnir þenkja en
Guð ræður. Hanna var glöð yfir
hverjum nýjum degi sem reis en
jafnframt viðbúin því að hverfa
fyrirvaralaust þegar kallið kæmi.
Það má ekki skilja orð mín svo að
hún hafi beðið komu dauðans. Nei,
það var síður en svo. Hún lifði
fyrir hvert augnablik og naut
þess. 10. desember sl. ræddum við
saman í síma. Það var í síðasta
sinn sem ég heyrði rödd hennar,
þá var afmælisdagur yngsta sonar
hennar. Við rifjuðum upp gamla
daga þegar hún kom með þennan
nýfædda dreng til okkar hjón-
anna, en við höfðum þá fengið til
afnota lítinn sumarbústað suður í
Kópavogi, úti á enda Kársnessins.
Þar vantaði allt nema þakið yfir
höfuðið. í þessu samtali minntist
hún á það hvað hún hefði alltaf
verið þakklát Lárusi Salómons-
syni fyrir þá hjálp er hann veitti
henni við að ná í lækni fyrir litla
barnið hennar er þá var mjög
veikt. Hún sagðist heldur ekki
hafa gleymt því hvað hann var
hugsunarsamur að stoppa og taka
þá vegfarendur upp í bílinn sinn
er voru á leið í eða úr Hafnar-
fjarðarstrætó, en það var löng
leið. Hún lifði nú samt ekki alveg í
fortíðinni, því að það var efst í
huga hennar að skreppa til Norð-
urlandanna á sumri komanda og
heimsækja syni sína og fjölskyld-
ur þeirra ef heilsa og kraftar
leyfðu, en hún var búin að berjast
við veikindi í áraraðir.
Nú lít ég til baka til þeirra 40
ára sem liðin eru síðan fundum
okkar bar fyrst saman og við
urðum vinkonur og fóstursystur.
Én Hanna hafði þá ráðið sig sem
hjálparstúlku í hús foreldra
minna, Péturs J. Hraunfjörð og
Ástu Kristjánsd., vegna veikinda
og um leið unnið hugi allra á
heimilinu með glaðværð sinni og
hjálpsemi. Frá fyrstu stundu var
hún ein af okkur og tók foreldra
okkar sem sína og sýndi þeim
hlýju og umhyggju, en það var líka
gagnkvæmt hjá þeim. Þegar
Hanna eignaðist sitt fyrsta barn,
kom hún með það heim til foreldra
okkar. Engan stað vissi hún betri
og þau tóku drenginn og elskuðu
hann og önnuðust sem sitt eigið
barn. Hanna vildi ekki níðast á
öldruðum foreldrum okkar, heldur
leggja sinn skerf til uppeldis
drengsins. Því fékk hún sér strax
vinnu en hún hugsaði samt vel um
drenginn sinn og var öllum stund-
um hjá honum þegar hún gat
komið því við. Árin liðu. Hún vann
myrkranna á milli. Hvað átti
einstæð móðir að gera? Hún þráði
svo heitt að annast börnin sín
sjálf. En á þessum tímum var
engrar hjálpar að vænta í Reykja-
vík, en þar átti hún lengst af
heima, með húsnæði eða annað
fyrir þá sem vildu vera sjálfstæð-
ir. Það hugtak var alltaf efst í
huga hennar, að vera ekki upp á
aðra komin. Að leita til hins
opinbera um hjálp var það sama
og að láta grafa sig lifandi í
hennar augum. Hún tók því þann
kost að koma einu barninu í
fóstur, en það var ekki sársauka-
laust. Síðan tók hún sig upp með
drengina sína tvo og gerðist
ráðskona í sveit. Hún lenti hjá
góðu fólki og sveitastörfin rifjuðu
upp gamlar minningar, þegar hún
var barn að aldri á Hallfríðar-
stöðum í Hörgárdal hjá fósturfor-
eldrum sínum. Þarna kynntist hún
Þorkeli Þórðarsyni, traustum og
góðum manni, sem hún eignaðist
eina dóttur með og bjuggu þau
saman í nokkur ár, en slitu svo
samvistum. Aftur stóð hún uppi
með börnin sín en nú var hún
ákveðnari en nokkru sinni fyrr að
aldrei skyldi hún láta þau frá sér
meðan henni entist heilsa til þess
að. vinna. Nú voru börnin líka
orðin eldri og gátu litið til hvort
með öðru.
Svo var það fyrir rúmum 20
árum að hún kynntist þeim lífs-
förunaut, sem hefur staðið við hlið
hennar og reynst henni og börnum
hennar ástríkur heimilisfaðir. Það
var Jón Guðmundsson frá Ber-
serkjahrauni í Helgafellssveit.
Þau eignuðust gott og fallegt
heimili. En það var þó mest um
vert hvað þau voru samrýnd og
hvað það var mikil hjartahlýja
sem umlukti alla sem þangað
leituðu. Þar voru allir velkomnir,
einkum þó unglingar og börn.
Hönnu var ekki nóg að ala sín
börn upp, hún mátti ekkert aumt
sjá og nú þegar hún átti sjálf gott
heimili, tóku þau hjónin litla telpu
sem vantaði samastað. Hún laun-
aði líka uppeldið ríkulega með
ástúð sinni og hlýju. Á heimili
þeirra var líka tengdamóðir
Hönnu, Kristín Pétursdóttir, sið-
ustu árin sem hún lifði, og veit ég
ekki annað en að vel hafi farið á
með þeim.
Barnabörnum sínum var hún
elskuleg amma og reyndi að gera
það fyrir þau sem henni fannst
hún ekki hafa getað gert fyrir
börnin sín í uppvextinum.
Árið 1972 lést eitt barnabarnið
hennar, Kristinn Jón Benniesen,
aðeins 8 ára að aldri, af slysförum.
Hann hafði verið augasteinn
hennar og eftirlæti allra á heimil-
inu.
Þeim þunga harmi verður ekki
með orðum lýst. Aðeins trúin á
algóðan Guð og vissan um það að
sjá drenginn sinn þegar jarðvist
hennar lyki og hún kæmist inn á
bjartara tilverustig hjálpaði henni
til þess að yfirstíga sárustu sorg-
ina.
Á þessum þungbæru stundum
umvafði Jón hana með öllum þeim
kærleika sem í mannlegu valdi
stóð.
Eftir þetta áfall gekk hún aldrei
heil til skógar. Fyrr á árum var
dugnaði hennar við brugðið og
þrifnaði og snyrtimennsku hennar
ekki hægt að lýsa öðruvísi en að
segja að hún hafi alltaf og ævin-
lega verið fullkomin dama. Þó að
manni fyndist stunduní skelin
vera hörð í lífsbaráttunni, þá var
sálin viðkvæm. Fyrir 4 árum
vorum við báðar á Hjartadeild
Borgarspítalans og lágum á
tveggja manna stofu. Þá átti hún
að fara í einhverja aðgerð og
hjúkrunarkonan var að útskýra
fyrir henni að svo ætti hún að fara
inn í gjörgæslu í nokkra klukku-
tíma. Þá brast Hanna allt í einu í
grát og sagði: „Nei, nei, þangað fer
ég aldrei lifandi." Þessi sterka
persóna sem venjulega miðlaði
öðrum af styrk sínum var nú
niðurbrotin og hjúkrunarkonan
var ráðalaus. Eg brá mér þá fram
úr og fór á eftir henni og sagði
henni að sonarsonur hennar hefði
legið þarna meðvitundarlaus í
nokkra daga áður en hann lést og
hún gæti ekki hugsað sér að fara
þangað inn aftur. Svo fór ég inn og
talaði við Hönnu og hún sefaðist.
Hennar mikla gleði á síðari
árum var velgengni og hamingja
barnanna og að kynnast týnda
syninum sem hún hafði forðum
orðið að láta frá sér. Sú gleði var
gagnkvæm og hann unni móður
sinni ekki síður en hin börnin og
börnin hans elskuðu líka ömmu
sína.
Ég votta Jóni, börnunum og
öðrum ástvinum innilega samúð
og bið Guð að blessa þeim minn-
inguna um mæta konu.
Hulda Pétursd..
Útkoti, Kjalarnesi.
Nú er kominn tími til að kveðja
ömmu mína og þakka henni og afa
fyrir allt sem þau hafa fyrir mig
gjört, þó að orð dugi jafnvel ekki
til þess. Þegar ég var lítill drengur
tók ég að kalla Jóhönnu ömmu.
Síðan þá kallaði ég hana ætíð
ömmu. Það var ekki neitt óeðlilegt
því að þegar ég átti bágt tóku hún
og Jón afi á móti mér eins og
sínum eigin ömmudreng. Leyfðu
mér að vera hjá sér og sýndu mér
upp frá því ást og umhyggju, án
þess að þiggja nokkuð í staðinn.
Það er því sárt að þurfa að kveðja
elsku ömmu mína, en við megum
ekki hugsa um að hún sé farin og
komi ekki aftur. Öll eigum við
eftir að ganga hina bröttu braut.
Við vitum öll þó einn kveðji þá
eigum við öll eftir að hittast
hinum megin, eins og hún kenndi
okkur öllum.
Þá kveð ég elsku ömmu mína en
við eigum eftir að hittast aftur, ég
trúi því.
Magnús Þór.
Amma mín er farin fyrir fullt
og allt. Það er svo erfitt að sætta
sig við dauðans köldu hönd, hún
kemur fyrirvaralaust og tekur það
sem manni er kært, en amma
okkar var búin að lifa sinn tíma,
og hefur stýrt sínu fari í örugga
höfn. En ég mun aldrei gleyma
hlýleika hennar og allri góðvild í
minn garð.
Og ég mun ætíð muna hana eins
og hún var ætíð, góð og hlý. Hafði
alltaf tíma til að hlusta og taka
þátt í gleði minni og sorg. Hún
átti alltaf góð ráð og 'heilræði mér
til handa.
Ég vona að nú sé hún þar sem
hún vill vera og án allra þjáninga.
Góður guð hjálpi Jóni afa og
börnunum þeirra og bamabörn-
um. Við syrgjum ömmu okkar en
sjáumst svo öll hinum megin það
er mín von og trú. Guð blessi
minningu Jóhönnu ömmu minnar
og megi hún hvíla í friði.
Marta.
Á stundu sem slíkri eru orð
lítils megnug, en samt langar
okkur til að votta okkar ástkæru
móður og ömmu, Jóhönnu Guð-
mundsdóttur, þakklæti okkar þeg-
ar leiðir skiljast.
Það yrði langt mál að telja upp
allt það sem hún og okkar ástkæri
fóstri, Jón Guðmundsson, hafa
fyrir okkur og börn okkar gert.
Það var hennar og okkar gæfa að
hún kynntist Jóni fyrir u.þ.b. 20
árum og hann hefur staðið við hlið
hennar alla tíð síðan, tryggur og
traustur, og viljum við hér með
um leiö þakka honum alla þá ást,
umhyggju og hjálp sem hann alla
tíð hefur veitt okkur. Minnast má
litla drengsins og augasteins
þeirra, Kristins Jóns Benniesson-
ar, sem hún er nú horfin til og
hvílir nú hjá en hann lést af
slysförum aðeins 8 ára að aldri og
skyldi eftir stórt skarð í hjörtum
þeirra beggja, enda var hann alinn
upp hjá þeim að mestu leyti á
meðan hann lifði, og naut ástar
þeirra í svo ríkum mæli. Fráfall
hennar var einnig mikið áfall fyrir
unga dótturdóttur hennar, Lindu
Björk, sem alist hefur upp hjá
þeim frá fæðingu, að sjá á bak
henni svo sviplega, en það er henni
ómetanleg huggun að hafa yndis-
Iegan afa sinn hjá sér.
Einnig vill Jóhanna Karlsdóttir
fósturdóttir þeirra, sem þau tóku
að sér er hún var aðeins 5 ára
gömul og ólu upp sem sína eigin
dóttur af einskærri alúð og ást,
þakka þeim af öllu hjarta það, sem
þau hafa fyrir hana gjört.
Þó móðir okkar og amma sé nú
horfin héðan þá lifir yndisleg
minning um hana í hjörtum okkar
allra og með fátæklegum orðum
viljum við þakka alla ást og
umhyggju hennar sem hún veitti
okkur alla tíð.
Drottinn blessi hana. Hvíl í
friði.
Born og barnabörn