Morgunblaðið - 03.12.1981, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1981
fltovgMttliIafrtöí
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulitrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, simi 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 100 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 6 kr. eintakiö.
Kennileiti
Tímaritstjórans
Það er ekki skammdeginu fyrir að fara í rósrauðum leiðara Tím-
ans sl. miðvikudag. Ritstjórinn horfir þar af afrekahól ríkis-
stjórnarinnar yfir íslenzkan þjóðarbúskap — og sjá: það drýpur
smjör af hverju strái á akri niðurtalningarinnar fyrir sjónum hans!
En hver eru þau kennileiti, sem leiða Tímaritstjórann að þessari
niðurstöðu?
Varla svar iðnaðarráðherra um rekstrarlega stöðu og aðbúð iðnfyr-
irtækja, sem ríkið á eða er eignaraðili að, á því herrans ári 1981:
járnblendiverksmiðju, sementsverksmiðju, kísilgúrverksmiðju, Ála-
foss, Siglósíld o.fl. Oll þessi fyrirtæki skila verulegum halla, ganga á
eigin fé, safna skuldum, ýmist hérlendis eða erlendis, nema hvort-
tveKfíja komi til. Ekki heldur rekstrarleg staða fyrirtækja í sam-
keppnisiðnaði, sem einstaklingar eða félög standa að, og njóta hvorki
skattalegra fríðinda né fyrirgreiðslu hins opinbera rekstrar. Þekkir
Tímaritstjórinn ekkert til stöðu iðnaðardeildar SÍS á Akureyri, þar
sem hundruð manna búa nú við skert atvinnuöryggi? Kann hann
engin skil á þrengingum fyrirtækja í sjávarútvegi, bæði í veiðum og
vinnslu, sem sum hver eru undirstaða atvinnu og afkomu heilla
byggðarlaga? Þekkir hann ekki til vanda strjálbýlisverzlunar? Stend-
ur honum enginn stuggur af verulegum fólksflutningum af landinu,
umfram innflutta, sem sumir kenna til dulins atvinnuleysis? Skiptir
það hann engu máli, að almennt atvinnuöryggi, sem tekizt hefur að
tryggja í meira en áratug, hefur nú verið stefnt í verulega hættu, að
ekki sé talað um rýrnandi kaupmátt og hækkandi verðlag í landinu,
ekki sízt í þeirri verðlagningu, sem alfarið er í höndum ríkisstjórnar-
innar?
Pólitísk misnotkun
Það hefur vakið undrun og andmæli meðal Reykvíkinga, að SIS-
valdinu hefur verið veitt heimild til að reisa stórmarkað inni á
hafnarsvæði Sundahafnar. Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins létu
bóka harðorð andmæli gegn þessari vöruskemmu, sem rísa á við
Holtagarða í Sundahöfn — og gengur þvert á álit Borgarskipulags
Reykjavíkur, hafnarstjóra, borgarverkfræðings og yfirverkfræðings
Reykjavíkurhafnar og raunar allt skipulag á þessu svæði. Sundasam-
tökin óskuðu eftir frestun á afgreiðslu þessa máls í borgarstjórn, en
vinstri meirihlutinn gekk hratt til verks, þvert á faglegt og almennt
álit, og heimilaði KRON og SÍS-valdinu framkvæmdina.
Davíð Oddsson, oddviti sjálfstæðismanna í borgarstjórn, sagði hér
gengið þvert á umsagnir fagaðila málsins — sem og óskir hins al-
menna borgara í Sundasamtökunum. Hér væri langt seilzt í pólitískri
misnotkun til að þóknast SÍS-valdinu.
Kaupmáttur
og viðskiptakjör
„Gunnar Thoroddsen“
samtalsbókin komin út
ÉG HEF alltaf ætlað að rita
æviminningar mínar, þegar ég
væri sestur í helgan stein, en þar
sem óvissa er um hvenær að því
dregur, ákvað ég, eftir að Ólafur
Ragnarsson ræddi við mig
hugmyndina að þessari bók, að
athuga hvað út úr samtölum
okkar kæmi. Eins og menn vita
hef ég ekki viljað aðlagast föst-
um aldursmörkum, en ég tók
þessa ákvörðun eftir nokkra
umhugsun, sagði forsætisráð-
herra, dr. Gunnar Thoroddsen,
m.a. á fréttamannafundi í gær
þar sem bókin „Gunnar Thor-
oddsen“ og samtalsbók Ólafs
Kagnarssonar við dr. Gunnar
var kynnt, en hún kom á mark-
aðinn í gær.
I fréttatilkynningu frá Bóka-
útgáfunni Vöku, sem gefur bók-
ina út, segir, að í henni rifji
Gunnar Thoroddsen upp minn-
ingar sínar frá nær hálfrar aldar
löngum ferli í íslenskum stjórn-
málum og skýri opinskátt frá
málavöxtum, vitni til einkasam-
talá við ýmsa þjóðkunna menn„
lýsi skoðunum sínum á mönnum
og málefnum. Höfundur bókar-
innar, Ólafur Ragnarsson, byggir
frásögnina á samtölum þeirra
Gunnar sl. sumar og haust, sem
Ólafur sagði á fundinum í gær að
hefðu að mestu leyti átt sér stað
í sumarbústað Gunnars á Þing-
völlum.
Bókinni er skipt í 15 efnis-
kafla, en í bókarauka eru birtar
yfirlýsingar, bréf, ræðukaflar,
stefnuskrár ríkisstjórnar Gunn-
ars og fleira sem í er vitnað í
frásögn Gunnars. í bókarköflum
er m.a. fjallað um sambandsslit-
in við Dani og starf ungra
sjálfstæðismanna á þeim tíma.
Sagt er frá lýðveldisstofnuninni
og kosningu fyrsta forsetans. Þá
er kafli um forsetakjörið 1952,
fjallað er um tildrög þess að
Gunnar varð fjármálaráðherra í
ríkisstjórn Ólafs Thors 1959,
einnig er þar rætt um viðreisnar-
stjórnina. Þá skýrir Gunnar frá
ástæðum þess að hann ákvað að
hætta stjórnmálaafskiptum 1965
og endurkomu hans í hringiðu
Ljósm. Mbl. ÓI.K.M.
Gunnar Thoroddsen og Ólafur Ragnarsson með fyrsta eintak bókarinnar, en
hún kom út í gær.
Flugstöðvarbygging á Keflavíkurflugvelli:
Stangast á við þingræ
ef fimmtungur þinglií
Kaupmáttur opinberra starfsmanna hefur minnkað um allt að
20% frá samningunum 1977, sem var síðasta heila ár ríkis-
stjórnar Geirs Hallgrímssonar, að því er segir í kröfugerð BSRB á
hendur viðsemjanda, þ.e. núverandi ríkisstjórn. Stjórnmálamenn,
sem hæst töluðu um „kaupránsstjórn" og „samninga í gildi" á þeirri
tíð, hafa nú gengið undir sitt reynslupróf — með framangreindum
afleiðingum!
Ragnar Arnalds, fjármálaráðherra, klórar hinsvegar í bakkann og
segir 10% kaupmáttarskerðingu „vera nær lagi“, eins og hann kemst
að orði í viðtali við Mbl., hvernig sem hann kemur þeirri þróun svo
heim og saman við fyrri orð, þess efnis, að stjórnaraðild Alþýðu-
bandalagsins væri bezta kaupmáttartryggingin, en „kosningar eru
kjarabarátta" var eitt helzta slagorð Alþýðubandalagsins 1978. —
„Niðurtalning" stjórnvalda virðist hinsvegar einvörðungu hafa náð til
kaupmáttar taxtakaups, ef árangrinum af launastefnu þeirra er rétt
lýst í kröfugerð BSRB.
Fjármálaráðherra sagði ennfremur, að „staðreyndin væri sú, að
lakari viðskiptakjör þjóðarinnar hefðu ævinlega komið fram í minni
kaupmætti launa“. Hinsvegar gaf hann enga skýringu á því, hvers-
vegna viðskiptakjaraviðmiðun Ólafslaga hafi verið tekin úr sam-
bandi, að kröfu Alþýðubandalagsins, meðan viðskiptakjör vóru hag-
stæð, og gátu stuðlað að hærri verðbótum á laun en ella, en nú væri
stefnt að gildistöku þeirra á ný, þegar aftur horfði til hins verra um
áhrif þeirra, frá kjarasjónarmiði launþega séð. Viðskiptakjaraviðmið-
unin, sem vissulega er réttlætanleg, er m.a. staðfest í nýgerðum
ASÍ-samningum, en allt gengur þetta þó þvert á fyrri orð og afstöðu
Alþýðubandalagsins og strengbrúðuliðs þess í verkalýðshreyfingunni.
Hvort sem miðað er við staðhæfingu fjármálaráðherra um 10%
kaupmáttarskerðingu opinberra starfsmanna frá 1977, eða staðhæf-
ingu talsmanna BSRB um 20% kaupmáttarskerðingu, er ljóst, hvern
veg launastefna Alþýðubandalagsins, forystuflokks bæði í borgar- og
ríkisstjórn, hefur í framkvæmd leikið kjarastöðu fólks — og hvern
veg öll stóryrði og slagyrði vinstri manna frá árinu 1978 hafa orðið
sér rækilega til skammar.
Benedikt Gröndal (A), fyrrverandi utanríkisráðherra, mælti sl. miðvikudag
fyrir frumvarpi, sem hann flytur ásamt Geir Hallgrímssyni, formanni Sjálf-
stæðisflokksins. Frumvarpið kveður á um að „ríkisstjórnin skuli reisa og
starfrækja flugstöð fyrir farþega- og vöruafgreiðslu á Keflavíkurflugvelli" sem
verði algerlega aðskilin frá mannvirkjum varnarliðsins. lltanríkisráðherra hafi
á hendi stjórn á byggingu og rekstri stöðvarinnar. Frumvarpið felur í sér
heimild til 160 m.kr. lántöku. — Ráðherrar og þingmenn Alþýðubandalags
hurfu úr þingsal þegar málið kom á dagskrá og tóku ekki þátt í umræðunni.
Anddyri ad umheiminum
Benedikt Gröndal (A) sagði núver-
andi flugstöð gamla timburbygg-
ingu, sem hvergi nærri gæti gegnt
hlutverki sínu, hvorki gagnvart far-
þegum né starfsliði. Þrengsli ein-
kenndu alla þætti starfseminnar.
Eldhætta væri til staðar, sem vel
gæti leitt til stórslyss þegar far-
þegafjöldi er mestur. Fimm ríkis-
stjórnir hafa unnið að undirbúningi
þessa máls, sem hlotið hefur vand-
aða athugun og endanleg hönnun
stöðvarinnar er færð að breyttum
markaðsaðstæðum í millilandaflugi.
Meir en tímabært er því að hefjast
handa og leysa vandann.
Framsögumaður vék að kostnað-
arskiptingu varnarliðs og heimaað-
ila við bygginguna, sem væri eðlileg,
enda kæmi hún báðum aðilum að
miklum notum, og væri forsenda
æskilegs aðskilnaðar á varnarliðs-
starfsemi og farþegaflugi. Flugstöð-
in er andlit Islands að umheiminum,
sem þarf að geta skipað hlutverk
sitt með reisn og búið starfsliðið og
farþegum nútímalega aðstöðu.
Hann sagði það bæði andstætt
þingræði og lýðræði, ef minnihluta-
flokkur, sem hefði aðeins tæpan
fimmtung atkvæða að baki sér, gæti
komið fram skoðun sinni í þessu
máli og gert hana ráðandi — þó hún
gengi á mikinn meirihlutavilja,
bæði meðal þingmanna og þjóðar.
Unnið er að póli-
tískri Jausn málsins
Jóhann Kinvarðsson (F) sagði
nauðsynlegt að reisa nýja flugstöð
til að tryggja öryggi starfsliðs og
flugfarþega og koma nauðsynlegum
aðskilnaði varnarliðs og farþega-
flugs við. Spurning væri hinsvegar,
hvort þyrfti sérstaka lagasetningu
um þetta einstaka mannvirki. Hann
vitnaði til ákvæða í stjórnarsátt-
mála, sem kvæði á um, að ekki yrðu
hafnar framkvæmdir við flugstöðv-
arbyggingu nema allir stjórnaraðil-
ar samþykktu. Þrátt fyrir þetta
ákvæði væri gerð tillaga um 10
m.kr. fjárveitingu í fjárlagafrum-
varpi í tengslum við undirbúning
flugstöðvarbyggingar. Þá hefði rík-
isstjórnin skipað 3ja manna nefnd
(auk sín Edgar Guðmundsson og
Ólaf Ragnar Grímsson), sem nú
ynni að pólitískri lausn á þessu
máli, svo koma mætti flugstöðvar-
byggingunni á framkvæmdastig. Því
væri ekki tímabært nú þegar að
meta þörf slíkrar lagasetningar,
sem hér væri lögð til, meðan unnið
væri að málinu innan ríkisstjórnar-
innar af fullum krafti að því að
hann taldi.
Benedikt Jóhann