Morgunblaðið - 23.01.1982, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JANÚAR 1982
27
stofnun lét þó undir höfuð leggjast
að gera það. Hún kallar sig „frið-
arhreyfingu", svo kyndugt sem
það kann að virðast. Það er hlið-
stætt og ljóst, að innrás ráðstjórn-
arherja í Pólland nú myndi auka
líkur á nýrri heimsstyrjöld og
a.m.k. útiloka slökun á alþjóðlegri
spennu í 10 til 15 ár. Eins og fyrri
daginn er „friðarhreyfingin" nán-
ast eina stofnunin, sem ekki hefur
fordæmt ógnanir ráðstjórnar, sem
nú er beint að Pólverjum.
Það eru hversdagsleg sannindi
að reyna verður að halda aftur af
öllum hugsanlegum deiluaðilum,
ef vinna á að friði. En „friðar-
hreyfingin" er svo hlutdræg, að
hún lætur eins og einn aðilinn sé
ekki til og gætir þannig dyggilega
hagsmuna hans. I nafni hennar
eru hrópuð ókvæðisorð um Banda-
ríkjamenn vegna vopna, sem ekki
Vladimir Bukovsky á Þingvöllum í októ-
ber 1979. Myndina tók Ulrich Noll.
hafa enn séð dagsins ljós, eins og
nifteindasprengjan, og vegna stýr-
anlegra eldflauga, sem ekki hefur
enn verið hafizt handa um að
dreifa. Sama er að segja um
Pershing 2-skeytin. En hundruða
SS-20-eldflauga, sem nú þegar er
beint að hjarta Evrópu, er aðeins
getið lauslega í aukasetningum.
Á sama tíma og fjórðungur
milljónar „friðarunnenda" láta
hlutdrægar tilfinningar sínar í
ljósi, sitja þúsundir ungmenna í
Ráðstjórnarríkjunum í fangelsum,
vegna þess að þau neita að fylkja
sér um árásarstefnu Ráðstjórn-
arríkjanna, neita að gegna her-
þjónustu og skjóta óbreytta borg-
ara í Afganistan. Andrei Sakh-
arov, sem hlotið hefur friðarverð-
laun Nóbels og gert meira en
nokkur annar í veröldinni til að
stöðva tilraunir með kjarnorku-
vopn, er enn í útlegð. Hafa hinir
sjálfskipuðu „friðargjörðarmenn"
nokkurn tíma hreyft fingri til
varnar þessu heiðvirða fólki? Nei,
aldrei. Þeir myndu með glöðu geði
grýta Haig hershöfðingja, en
bjóða Brezhnev marskálk vel-
kominn með bljúgu brosi undir-
lægjunnar. Góður hundur geltir
ekki að húsbónda sínum.
Það er nóg af barnalegu og
lafhræddu fólki í röðum friðar-
hreyfingarinnar. Alveg eins og í
friðarhreyfingunni á sjötta ára-
tugnum eru þar kommúnistar,
meðreiðarsveinar þeirra, moð-
Stofnadur sjódur til styrkt-
ar íslenskum námsmönnum
hausar úr hópi menntamanna,
hræsnarar í leit að lýðhylli, at-
vinnuveðmangarar stjórnmál-
anna, borgaralegir hugleysingjar
og uppreisnargjarnir unglingar,
sem eru reiðubúnir að mótmæla
hverju sem er. En það er ekki
nokkur vafi á því, að þessari fjöl-
skrúðugu hjörð er stjórnað af
þorpurum, sem taka við fyrirmæl-
um beint frá Moskvu. Þegar ég var
í þann veginn að ljúka við þessa
grein, bárust fréttir þess efnis, að
einn forystumanna friðarhreyf-
ingarinnar í Danmörku, M. Ped-
ersen, hefði verið handtekinn
ásamt eiginkonu fyrir að veita
móttöku ráðstjórnarfé og koma
því í sjóði friðarhreyfingarinnar.
Húsbónda hans, öðrum ritara
ráðstjórnarsendiráðsins, var sam-
tímis vísað úr landi.
NÁKVÆM FYRIRMÆLI
UM „FRIÐARSÓKN“
Eg hef fyrir framan mig ennþá
eitt sönnunargagn, bækling, sem
ber heitið „Áætlun um aðgerðir
1981“. Pésinn er útgefinn í Hels-
inki af ráðstjórnarsamtökunum,
sem voru alræmd á sjötta ára-
tugnum, „Heimsfriðarráðinu“, og
þar getur að líta ítarlega lýsingu á
því, hvernig hin nývirka „friðar-
hreyfing“ er skipulögð. Nákvæm
fyrirmæli er þar að finna um það,
hvar, hvenær og hvernig hinir
ýmsu hópar „friðarhreyfingarinn-
ar“ eiga að haga aðgerðum árið
1981. Því ári hafði verið valið heit-
ið „ár ákveðinna aðgerða friðar-
aflanna til að ná afgerandi ár-
angri í viðleitni til að stemma
stigu við vopnabirgðasöfnun".
Meginhluti þessarar áætlunar
hefur þegar verið framkvæmdur.
Nýafstaðnir fjöldafundir og mót-
mælagöngur í Þýzkalandi, Frakk-
landi, Bretlandi og Belgíu voru
skipulagðar í samræmi við áætl-
unina. I þessum ráðstjórnarpésa
eru aðgerðirnar kallaðar „Afvopn-
unarvikan (24,—31. október)".
Hvernig í ósköpunum gátu ráð-
stjórnardindlarnir vitað þegar á
árinu 1980 um alla þessa atburði,
sem áttu eftir að gerast síðla árs
1981, nema af því að þeir stjórna
allri leiksýningunni?
Eins og við er að búast, þá er
gerður greinarmunur á „rétt-
mætu“ og „óréttmætu" stríði:
„... að grafa undan „framfara-
sinnuðum" stjórnvöldum í þróun-
arlöndunum jafngildir árás, þar
sem beitt er sálfræði, efnahagsað-
gerðum og stjórnmálaþrýstingi,
eða beinni vopnaðri íhlutun". Þeg-
ar hliðstæðum ráðum er hins veg-
ar beitt gegn stjórnvöldum, sem
(ráðið) kennir við „kynþáttamis-
rétti eða fasisma", þá er lýst yfir
velj)óknun á verknaðinum.
í málvenju innvígðra félaga í
kommúnistaflokkum er til hug-
takið „nytsamir kjánar“. Þrátt
fyrir hrapalleg mistök, ævintýra-
mennsku, efnahagsöngþveiti,
kreppu í Póllandi og þrautseigju
afganskra bænda, hafa ráðstjórn-
arherrarnir unnið frækinn sigur;
þeir hafa fengið til liðs við sig
milljónir „nytsamra kjána“ til að
hrinda í framkvæmd utanríkis-
stefnu, sem annars hefur liðið
skipbrot.
Styrkir til að kosta dvalir áróð-
ursmeistara og skipuleggjenda
friðargangna á fegurstu orlofs-
dvalarstöðum í Ráðstjórnarríkj-
unum og kostnaður af rekstri frið-
arherferðarinnar hlýtur að nema
svimandi upphæðum. Samt er það
miklu ódýrara en næsta lota í
vopnakapphlaupinu, og hvað það
kostaði að ná hernaðarlegum yfir-
burðum. Áhrifin munu vara lengi.
Takið eftir, þetta er aðeins
fyrsta árið í tíu ára áætlun í „frið-
arbaráttunni". Innan fárra ára
mun jörðin enduróma af fótataki
milljóna „nytsamra kjána", því
þeir eiga aðgang að ómældum
fjársjóðum. Bara bíðið og sjáið. Ég
minnist þess, að á sjötta áratugn-
um, þegar fyrri friðarherleiðingin
var í algleymingi, gekk manna á
meðal eins konar þjóðarskrýtla:
„Gyðingur kom til meistara síns
og sagði: Meistari, þú ert spakur
maður, segðu mér, verður styrj-
öld? Það verður engin styrjöld,
svaraði meistarinn, en það verður
svo ákaft barizt fyrir friði, að ekki
mun standa steinn yfir steini."
Bandaríkjamaður að nafni ('harl-
es Keith Willey hefur ánafnað
hluta af eignum sínum til styrktar
íslenskum námsmönnum. Gjöf
hans er um 100 þúsund banda-
ríkjadalir og skal verja henni til
að stofna sjóð til styrktar náms-
mönnum.
Charles Keith Willey var
framkvæmdastjóri Harza Eng-
ineering Company í Chicago, en
fyrirtækið hafði unnið mikið að
virkjunarmálum á íslandi.
Hafði það m.a. yfirumsjón með
hðnnun, verkfræðilegum undir-
búningi og eftirliti við Búr-
fellsvirkjun. Charles Keith
Willey féll frá árið 1980 og rit-
aði dr. Jóhannes Nordal þá um
hann eftirmæli er birtust í Mbl.
Kynntist hann mörgum mönn-
um hér vegna starfa sinna og
var sæmdur riddarakrossi
hinnar íslensku fálkaorðu.
Styrktarsjóðurinn verður í
varðveislu American-Scandin-
avian Foundation í New York
og starfar til hliðar við Thor
Thors sjóðinn. Sjóði Willeys er
ætlað að styrkja íslenska
námsmenn til náms í banda-
rískum menningarstofnunum,
sérstaklega í verkfræði og öðr-
um raunvísindum. íslensk-
ameríska félagið í Reykjavík
mun hafa umsjón með styrk-
veitingum og verður farið með
umsóknir eins og gert er í Thor„
Thors sjóðnum.
TÍÐAR FERÐIR
TRAUSTIR FUJTNINGAR
AKUREYR1
REYKJAVIK JXpP
HALIFAX
GLOUCESTER, Mass
Umboósmenn erlendis:
ANTWERPEN
Ruvs & co
Britselei 23-5 B-2000 ANTWERPEN
Cable Ruysco Telex: 72255 Ruysag b
Phone:031/338790
• ROTTERDAM ’
• ANTWERPEN
HULL/GOOLE
© Brantford International Ltd
QueensHouse. Paragon Street HULL. HUMBERSIDE.
HU1 3NQ Cable Headship Telex: 52159 branfd g
Phone: 0482 27756
GLOUCESTER, Mass. KÖBENHAVN
ELLIOTT STEVEDORING INC. »llfreight itd.
47-49 Parker Street GLOUCESTER, Mass 01930 35 Amaliegade DK-1256 KÖBENHAVN
Cable: Ellship Telex: 20 940727 Ellship. glos Cable: AlfragtTelex:19901 alckh dk
Phone: (617) 281 1700 Phone: (01)11-12-14
GÖTEBORG LARVIK
P. A. Johannessens Eftf.
P O.Box 2511 S-403 17 GÖTEBORG Cable: Borlinds Storgaten 50 3251 LARVIK Cable PAJ
Telex: 2340 borlind s Phone: 31/139122 Telex: 21522 shipsn Phone: (034) 85 677
HALIFAX OSLO
FURNCAN MARINE LIMITED Fearnleys
5162 Duke Street, P O Box 1560 HALIFAX N.S B3J 2Y3 Raadhusgaden 27 POB 115B Sentrum OSLO 1
Cable: Furness Telax: 019-21715 hfx c Cable Fearnley Telex 78555 feuro n
Phone: (902) 423-6111 Phone: 02-41 70 00
HAMBURG , ROTTERDAM
NORWCGISCHE SCHIFFAHRTS-AOCNTUR O.M.B.H. Erhardt C Dekhers
Kleine Johannisstr 10 2 HAMBURG 11 Cable: Norship Telex: 214823 nsa d Phone: 040-361-361 ’ Van Vollenhovenstraat 29 P.O.Box 23023 3001 KA ROTTERDAM Cable: Erdek Telex 22261 endr nl Phone: 010-362388
HELSINKI SVENDBORG
Ov VICTOR EK Ab 16. EteláranU. POB 211 BJERRUM S. JEINISEIM ApS
00131 HELSINKI 13Cable Victorek Havnepladsen 3. Box 190 5700 SVENDBORG
Telex: 124432 ekhki sf Phone 90/661 631 Cable: Broka Telex: 58122 Phone: (09)212600 ^
tl
SK/PADEILD
SAMBANDSINS
SAMBANDSHÚSINU REYKJAVÍK SÍMI 28200