Morgunblaðið - 29.01.1982, Blaðsíða 12

Guðlaug María Bjarnadóttir og Sigurður, Konstansa og Mozart. Eftir
dauða Mozarts giftist Konstansa dönskum diplomat. i.jósmymi Mbi. Kmiiia.
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1982
frumsýnt
í kvöld

væri fyrirboði dauðans. Þessi
vera var í Lundúnasýningunni
hinn ljóti þjónn Salieris, Greyb-
ig, trúarofstækismaður sem
morðinginn húsbóndi hans
sendi til þess að sturla Mozart.
Óánægja Shaffers með þessa
leiklausn stafaði aðallega af
þeirri vitneskju hans að Salieri
gæti engan veginn getið sér til
um að Mozart myndi bregðast
við verunni á þann vitskerta
hátt sem hann gerði.
Óánægju hans lauk á þann
veg að hann losaði sig við
Greybig úr leikritinu, úr því sá
hafði ekki öðru hlutverki að
gegna en að vera fyrirboði
dauðans.
Seinna losaði Shaffer sig al-
veg við grímuklæddu veruna og
hann segir: „Leikritið státar nú
af mun betra atriði og mann-
eskjulegra heldur en það gerði í
Lundúnasýningunni. Það fór
meira að segja svo að ég setti
grímuna aftur á Salieri eins og í
London, en þá var hann ekki
lengur jafn hrá, melódramatísk
persóna. Ekki draugalegur og
ótrúverðugur fyrirboði dauðans,
heldur ljóðrænni og hættulegri
sýn, fyrirboði frá Guði, sem
stígur fram úr viðurkenndum
draumum Mozarts."
Höfundurinn Peter Shaffer
hlaut fyrst verulega frægð fyrir
leikverk sín árið 1958, þegar
Five Finger Exercise eða
Fingraæfingin var frumsýnd.
Þetta var á árunum þegar beðið
var eftir nýjum leikritahöfundi
með mikilli eftirvæntingu því
þetta voru ár „reiðu ungu
mannanna". Shaffer var fagnað
sem nýjustu stjörnunni á himni
hinnar nýju bylgju í leikritun.
The Royal Hunt of the Sun var
næsta stórvirki Shaffers og
hlaut það leikrit einróma lof
gagnrýnenda. Þá kemur Black
Róbert Arnnnnsson sem Salieri og Sigurður Sigurjónsson sem Mozart. Það fór víst ekki alltaf svona vel á með þeim.
,,AMADEUS“
LEIKRIT Peter Shaffers,
„Amadeus,“ verdur frum-
sýnt í pjóðleikhúsinu í
kvöld. Leikstjóri er Helgi
Skúlason, en meó aðalhlut-
verk fara Róbert Arnfinns-
son, sem leikur tónskáldið
Salieri, Siguróur Sigur-
jónsson leikur snillinginn
Mozart, Guólaug María
Bjarnadóttir leikur Konst-
önsu Weber, eiginkonu
Mozarts, en aðrir leikendur
eru m.a. (iísli Alfreðsson,
llákon Waage, Valdemar
llelgason, og Flosi Olafs-
son. I>ýðendur eru Valgarð-
ur Egilsson og Kristín
Fjeldsted.
Leikritið fjallar um sam-
skipti tónskáldsins Salieris og
Mozarts, meðalmannsins og
snillingsins. Það var fyrst
frumsýnt í breska þjóðleikhús-
inu 1979 og var afburðavel tek-
ið, jafnt af gagnrýnendum sem
almenningi og sagði í Sunday
Times ári eftir frumsýninguna
að biðröð tæki að myndast
klukkan sex á morgnana. En
Shaffer var ekki ánægður og áð-
ur en hann frumflutti verkið á
Broadway í New York gerði
hann á því töluverðar breyt-
ingar, sem teljast má nokkuð
djarft af honum eftir svo góðar
viðtökur sem það fékk í Bret-
landi. Áður en leikritið var sýnt
á Broadway var það tekið til
sýninga í Washington og aliur
sýningartíminn þar einkenndist
Salieri kiæddur í'síðan kufl og með grímu á leið til að hrella Mozart.
ætti að orsaka." Helsta breyt-
ingin á „Amadeusi" var þó í
sambandi við grímuklæddu ver-
una, sem kom til Mozarts, að
biðja hann að semja Requiem,
sálumessuna og sem Mozart
áleit í veikindamóki sínu að
Comedy og Shrivings og síðan
1973 kemur Equus, sem varð
jafnvel enn frægara og vinsælla
en fyrri verk Shaffers. Og loks
frumsýndi breska þjóðleikhúsið
„Amadeus", og var það kosið
besta leikrit Bretlands það ár.
af mikilli vinnu og einbeitingu.
Shaffer segir: „Ég hef aldrei áð-
ur breytt jafnmiklu í einu leik-
riti og stjórnuðust gerðir mínar
af næstum þrákelknislegri leit
að skýrleika, röð og reglu í upp-
byggingu og „drarna".
Einn af þeim göllum sem
Shaffer fannst vera á Lundúna-
gerðinni var sá, að Salieri var of
lítill gerandi í eyðileggingunni á
Mozart. „Mér virtist Salieri
vera of aðgerðarlaus áhorfandi
að þeirri skelfingu sem hann