Morgunblaðið - 29.01.1982, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1982
15
„Bankarnir hafa borgað
háa skatta síðan 1956“
- segir Jónas Haralz bankastjóri
„BANKARNIR borga nú þegar mjög háa skatta. Gjaldeyrisbankarnir borga
60^ af mun kaupverðs og söluverðs gjaldeyris og 60% af þóknun í skatta.
l>essa skatta hafa bankarnir þurft að borga síðan 1956 og er hér um mjög
háar tölur að ræða,“ sagði Jónas Haralz, bankastjóri Landsbankans, þegar
Morgunblaðið spurði hann álits á þeim hugmyndum ríkisstjórnarinnar, að
skattar verði lagðir á banka og sparisjóði.
sparisjóðir ættu að greiða skatta
eftir sömu meginreglum og önnur
„Raunar liggur fyrir frumvarp á
Alþingi frá Albert Guðmundssyni
og Matthíasi Mathiesen um að
þessir skattar verði endurskoðað-
ir. Það er því síður en svo að bank-
arnir borgi ekki skatta. Þar að
auki borga bankarnir landsút-
svar,“ sagði Jónas ennfremur.
„Hvað áform ríkisstjórnarinnar
þýða vitum við ekki, en okkur
skilst að búið sé að setja nefnd til
að kanna málið og bankarnir hafa
sett nefnd sín á milli til að kanna
málið."
Jónas sagði, að það væri hans
persónulega skoðun, að bankar og
fyrirtæki.
„Á hinn bóginn verða að gilda
vissar reglur um banka og spari-
sjóði, vegna þess hve starfsemi
þessara stofnana er sérstök. Það
verður til dæmis að taka tillit til
afskrifta af vafasömum lánum,
sem kunna að tapast. Þetta er gert
í öðrum löndum og ekkert við það
að athuga. Þetta atriði og ýmis
önnur eru þó talsvert vandasöm
og flókin. Allt þetta þarf mikillar
umhugsunar og undirbúnings við.
Og ekki kemur til mála að svona
Jónas Haralz
sé hrist fram úr erminni án eðli-
legs og nægilegs undirbúnings. Ég
treysti því, að slíkur undirbúning-
ur verði viðhafður.
Jafnframt verður að leggja
áherzlu á það að bankar og spari-
sjóðir þurfa á verulegu eigin fé að
halda til þess að geta starfað með
eðlilegum hætti. Á undanförnum
fimm árum hefur afkoma bank-
anna staðið í járnum, þannig að
eigið fé hefur haldist en árin þar á
undan, þegar verðbólgan jókst
hvað mest, töpuðu bankarnir
miklu af eigin fé sínu. Það er
grundvallaratriði fyrir heilbrigða
starfsemi bankanna og þar með
starfsemi atvinnulífsins og fyrir
velferð þjóðarinnar allrar, að sú
eiginfjárstaða, sem bankarnir nú
hafa, haldist óskert. Skattgreiðsla
má því með engu móti verða til
þess að rýra eiginfjárstöðuna,"
sagði Jónas Haralz að lokum.
* r
Asmundur Stefánsson, forseti ASI:
„Grundvallaratriði að
vísitölukerfíð sé traust“
„KRÖFUR OKKAR hafa verid kynntar og ættu að vera öllum ljósar,“ sagði
Asmundur Stefánsson, forseti Alþýðusambands fslands, i gær er Morgun-
blaðið spurði hann álits á nýju viðmiðunarkerfi, sem gæti komið í stað
núverandi vísitölukerfis, eins og rætt er um af hálfu stjórnvalda.
„Orðalagið á yfirlýsingu ríkis-
stjórnarinnar er næsta óljóst, en
talað er um að finna eitthvert
annað kerfi. Það er augljóst að af
hálfu Alþýðusambandsins eru
hugmyndir mjög skýrt mótaðar
um það hvernig vísitölukerfið á að
vera. I samningaviðræðum við
VSÍ og VMSÍ að undanförnu höf-
um við krafist þess, að skerðingar-
ákvæði Olafslaga verði felld niður
og eins, að inn komi sérstök kaup-
máttartrygging.
Við erum á þeirri skoðun, að í
baráttunni við verðbólguna sé eitt
grundvallaratriðið að vísitölukerf-
ið sé traust, þannig að menn séu
að fjalla um raunstærðir. Náist
árangur í baráttu við verðbólguna
dregur jafnhliða úr krónutölu-
hækkunum kaups eins og augljós-
lega gerir í gegnum vísitölukerfið.
Þannig að sá árangur sem næst í
baráttu við verðbólgu skilar sér
strax í minni kauphækkunum."
— Hefurðu trú á því að nýtt
Asmundur Stefánsson
viðmiðunarkerfi tryggi þessa
hluti?
„Nýtt viðmiðunarkerfi þarf að
trvggja þessi atriði ef árangur a
að nast.“
— Þýða markmið ríkisstjórnar-
innar, um 30% hraða verðbólg-
unnar síðari hluta ársins, ekki
skerðingu á verðbótum?
„í baráttunni við verðbólguna er
sú lausn að skerða kaupið og kaup-
máttinn lítt haldbær. Það má ekki
gleyma því, að 15. maí eru samn-
ingar lausir og við höfum ekki ver-
ið með kröfur um skerta vísitölu.
Við höfum þvert á móti verið og
erum með kröfur um bætta vísi-
tölu.“
Þorsteinn Pálsson um nýtt viðmiðunarkerfi og verðbólgumarkmiðin:
Þýðir engar grunnkaups-
hækkanir og um 5% skerð-
ingu verðbóta í tvígang
I Á/KTLUNUM ríkisstjórnarinnar um ráðstafanir í efnahagsmálum, sem
ræddar voru í útvarpsumræðum frá Alþingi í gærkvöldi, segir að ríkisstjórnin
muni „nú þegar stofna til viðræðna við samtök launafólks og aðra hags-
munaaðila um viðmiðunarkerfi, sem gæti komið í stað núverandi vísitölu-
kerfis“. Morgunblaðið spurði Þorstein Pálsson, framkvæmdastjóra Vinnu-
veitendasambands íslands, hvað fælist í umræddum kafla.
„I raun er mjög erfitt að fá
ákveðna merkingu í þennan
texta,“ sagði Þorsteinn. „Ef maður
les þetta með jákvæðu hugarfari
og í samhengi við verðbólgu-
markmið ríkisstjórnarinnar, þá er
augljóst, að óhjákvæmilegt er að
breyta vísitölukerfinu í grundvall-
aratriðum. Eigi að ná því mark-
miði, að verðbólgan á síðari hluta
ársins verði 30%, er nauðsynlegt
að lækka verðbætur á laun 1. sept-
ember og 1. desember um 4—5% í
hvort skipti til viðbótar þeirri
skerðingu, sem nú er samkvæmt
samningum. Jafnframt þyþ yrðu
samningar í vor endurnýjaðir án
nokkurra grunnkaupshækkana.
Þetta er eina leiðin til að ná þessu
markmiði.
Mér finnst ólíklegt, að hægt sé
að borga vísitöluna niður aftur
með niðurgreiðslum, eins og virð-
ist eiga að gera 1. marz og 1. júní,
og því verður ekki tekið á vanda-
málinu nema með kerfisbreytingu.
Þetta er augljóst með hliðsjón af
markmiðum ríkisstjórnarinnar og
eins af hinu, að niðurgreiðslurnar
eru óheilbrigðar og skekkja allt
verðmætamat. Ekki er hægt að
ganga lengra en gert hefur verið
Þorsteinn l’álsson
og reyndar hefur þegar verið
gengið alltof langt. Ég lít því svo
á, þegar plaggið er lesið í heild
sinni ogJ>essi kafli með hliðsjón.af.
verðbólgumarkmiðum, að til þess
sé ætlast, að aðilar vinnumarkað-
arins semji um endurnýjun samn-
inga án grunnkaupshækkana og
nýtt verðbótakerfi, sem hefði þá
4—5% skerðingu verðbóta á laun í
för með sér eins og ég hef nefnt.
Mér sýnist þetta vera í fullu
samræmni við það, sem Vinnu-
veitendasambandið hefur lagt tii í
undanförnum samningum um að
breyta þurfi vísitölukerfinu þann-
ig að út úr því verði teknir þeir
þættir, sem mest áhrif hafa til
víxlhækkana kaupgjalds og verð-
lags. Okkar tillögur hafa miðað að
því að taka launaþátt í verðhækk-
unum innlendrar vöru og þjónustu
út á sama hátt og gert er við bú-
vöruna. Auðvitað má finna aðrar
leiðir og við höfum verið til við-
ræðna um það,“ sagði Þorsteinn
Pálsson.
ÍSLANDS
Lestun í erlendum
höfnum
AMERÍKA
PORTSMOUTH
Jurnor Lotte 3. febr
Bakkafoss 12 febr
Jumor Lotte 24 febr
Bakkafoss 8 marz
NEW YORK
Bakkafoss 15. febr.
Bakkafoss 10 marz
HALIFAX
Godafoss 6 febr.
Selfoss 26 febr.
BRETLAND/
MEGINLAND
ROTTERDAM
Eyrarfoss 1. febr.
Alafoss 8. febr.
Eyrarfoss 15. febr
Alafoss 22. febr
ANTWERPEN
Eyrarfoss 2. febr
Alafoss 9. febr
Eyrarfoss 16. febr.
Alafoss 23. febr.
FELIXSTOWE
Eyrarfoss 3. febr
Alafoss 10. febr.
Eyrarfoss 17. febr
Alafoss 24. febr
HAMBORG
Eyrarfoss 4. febr.
Alafoss 11. febr.
Eyrarfoss 18. febr
Alafoss 25 febr.
WESTON POINT
Vessel 9. febr
NORÐURLÖND/
EYSTRASALT
BERGEN
Dettifoss 1. febr.
Dettifoss 15. febr.
Dettifoss 1. mars
KRISTIANSAND
Dettifoss 2. febr
Dettifoss 16. febr
Dettifoss 2. marz
MOSS
Dettifoss 2 febr.
Manafoss 9. febr.
Dettifoss 16. febr.
Manafoss 23. febr.
GAUTABORG
Dettifoss 3 febr.
Manafoss 10. febr.
Dettifoss 17 febr.
Manafoss 24 febr.
KAUPMANNAHOFN
Dettifoss 4 febr
Manafoss 11. febr
Dettifoss 18. febr.
Manafoss 25. tebr.
HELSINGBORG
Dettifoss 5. febr.
Manafoss 12 febr.
Dettifoss 19. febr
Manafoss 26. febr
HELSINKI
Irafoss 8 febr.
Mulafoss 18. febr.
Irafoss 1. marz
Mulafoss 11. mars.
RIGA
Irafoss 10 febr.
Mulafoss 20 febr
Irafoss 3 marz
Mulafoss 13. marz
GDYNIA
Irafoss 11 febr
Mulafoss 22. febr
Irafoss 4 marz
Mulafoss 14 marz
THORSHAVN
Manafoss 4 febr.
VIKULEGAR
STRANDSIGLINGAR
- fram og til baka
frá REYKJAVÍK alla mánudaga
trá ISAFIROI alla þríöjudaga
frá AKUREYRI alla fimmtudaga
EIMSKIP
SÍMI 27100