Morgunblaðið - 29.01.1982, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. JANÚAR 1982
29
Eiga öll börn jafna
kosti í skólanum?
Eftir Guðfinnu Ingu
Guðmundsdóttur
Við, sem höfum unnið og hrærst
innan veggja skólastofunnar und-
anfarna 2 áratugi, höfum öðlast
þá reynslu að kenna eftir þeim
leiðum í bekkjarskipan, sem tíðk-
ast hafa hér á landi.
1. Bekkjum, þar sem nemendur
voru flokkaðir saman eftir náms-
getu (einkunnum).
2. Bekkjum, þar sem seinfær börn
og getumikil í námi blandast sam-
an.
I flokkuðu bekkjunum var tala
nemenda í hverjum bekk 30—35,
nema í getuminnsta bekknum.
Þessi bekkjarskipan hafði ýmsa
kosti og galla eins og alltaf vill
verða í skólastarfinu. Kennsluað-
ferðir voru á margan hátt einfald-
ar, kennari gat lagt sömu verkefni
fyrir hópinn, hann stjórnaði hraða
og yfirferð hópsins. I bestu bekkj-
unum gat yfirferð orðið mjög hröð
og gafst þá tími til að nýta hug-
myndir barnanna, vinna sameig-
inlega að tilteknu verkefni, fara í
vettvangsferðir o.fl.
Lakasti bekkurinn námslega
var oft ekki nema 12—15 nemend-
ur. Mörg þessara barna hafa lent í
þessum bekkjum af öðrum ástæð-
um en greindarskorti. Má þar
nefna erfiðar heimilisástæður,
barn tekur seint út þroska, sálar-
og tilfinningalíf barnsins tætt,
erfið reynsla og kynni af umhverf-
inu. I hópnum er oft enginn sem
við getum kallað „góða fyrir-
mynd“, hegðunarvandamál mörg,
andrúmsloftið langt frá því að
vera notalegt. Þessi börn eru
stimpluð af skólanum og umhverf-
inu og enginn væntir neins af
þeim.
Á árunum '65—’70 opnuðust
augu ýmissa skólamanna fyrir
lýðræðislegri bekkjarskipan hér í
skólum. Farið var að blanda sam-
an í bekki seinfærum og getumikl-
um nemendur. Fækkað var í
bekkjunum og undirbúningur
kennara jókst við breytileg verk-
efni barnanna. Meira varð um ein-

Guðfinna Inga Guðmundsdóttir
staklingskennslu og kennslu í litl-
um hópum. En fljótt kom í ljós að
nemendafjöldi í hverjum bekk var
of mikill, kennari gat ekki sinnt
hverju barni sem skyldi í 25—30
manna bekkjum.
En lítum nú yfir þessa tvo hópa,
röðuðu og blönduðu bekkina. Inn-
an þessara hópa var enginn fatl-
aður einstaklingur, þó að í þjóðfé-
lagi okkar sé 1 af hverjum tíu
sagður fatlaður. Hvar voru þeir?
Jú, á heimilum, geymdir á hinum
ýmsu sérstofnunum, lokaðir frá
hinu daglega lífi okkar ófatlaðra.
Á undanförnum árum hafa
viðhorf til meðferðar fatlaðra
barna breyst verulega og þá til
hins betra.
Stefnt er að því að gera sem
flestum nemendum kleift að sækja
almennan skóla.
Nú hafa verið stofnaðar nokkr-
ar sérdeildir við grunnskóla
Reykjavíkur. Haustið 1972 hóf
fyrsta sérdeildin starfsemi sína við
Hlíðaskólann í Reykjavík. Var það
deild heyrnarskertra. Haustið
1974 tók önnur deild til starfa við
skólann fyrir hreyfihömluð börn.
Sú deild er nú tvískipt í yngri og
eldri deild. Haustið 1977 var
þriðja deildin stofnuð, deild barna
með málhamlanir. Árið 1980 var
deild heyrnarskertra lögð niður en
í hinum deildunum eru nú 20 börn.
Börn málhömlunardeildarinnar
eru þjálfuð í að fylgjast með námi
í almennum bekkjardeildum að
svo miklu leyti sem þau eru fær
um, en fötlun þeirra er þannig, að
málið nær ekki að þroskast vegna
truflunar eða skaða í talstöðvum
heila.
Líkamleg fötlun barnanna úr
deild hreyfihamlaðra er mismun-
andi og orsakir og afleiðingar
hennar margvíslegar. Allir nem-
endur deildarinnar blandast í al-
menna bekki skólans, en misjafn-
lega mikið allt eftir þroska, getu
og styrkleika hvers og eins. Sumir
þeirra sækja allar kennslustundir
sinna bekkjardeilda, aðrir tíma í
einstökum námsgreinum.
Áður en skólatími hefst á
morgnana kemur skólabíll (hann-
aður til flutninga fatlaðra) með
börn sérdeildanna. Starfsfólk
sérdeilda tekur þá við börnunum
og fylgir þeim inn í bekkina. Hús-
næði Hlíðaskóla hentar afar illa
hreyfihömluðum nemendum, en
margt hefur þó verið gert til bóta.
Þarfir hvers barns í sérdeildum
eru metnar og aðstoðar kennari úr
sérdeild börnin eftir þörf inni í
bekknum. Eftir því sem hægt er
venjast börnin því smátt og smátt
að vera í bekknum án aðstoðar
kennara úr sérdeild.
Sérkennari einfaldar mörg
verkefni barnanna og verður því
að hafa samráð við bekkjarkenn-
ara daglega um námsefnið.
Samskipti fatlaðra og ófatlaðra
nemenda eru vinsamleg, en lítið er
um náin vináttutengsl. Trúlega er
ástæðan sú að skólinn er í fæstum
tilvikum hverfisskóli fötluðu
barnanna. Heimili þessara barna
eru hér og þar á Stór-Reykjavík-
ursvæðinu. Einstaka koma frá
landsbyggðinni, eru slitin frá fjöl-
skyldu sinni og umhverfi og veldur
það truflun á tilfinningalífi barn-
anna.
Má fullyrða að með stofnun
slíkra sérdeilda hafi verið stigið
spor í jafnréttisátt. Vonandi gefst
fötluðum tækifæri til að sækja
hverfisskólana sína í framtíðinni,
svo að við sjáum lög grunnskól-
anna, sem segja, að allir eigi sama
rétt á að ganga í skóla, verða að
lögum.
Uppreisn
bæld niður
Iteirúl, 27. janúar. Al».
ÍRANSSTJÓRN hélt því fram í
dag, miðvikudag, að herlið
hcnnar hefði bælt niður
skammlífa uppreisn í borginni
Amol í norðurhéruðunum og
fellt mcira en 34 uppreisnar
menn.
Teheran-útvarpið sagði að
vinstrisinnaðir borgarskæru-
liðar hefðu ráðizt á hernað-
arlega mikilvæga staði „og
síðan farið að skjóta án af-
láts á götunum á saklaust
fólk og drepið nokkra bændur
og verkamenn, þar á meðal
áttræðan mann“.
Leiðrétting
í minningargrein í Mbl. í gær
um Agnar Norðfjörð var nafn
hans misritað. Réttu nafni hét
hann Kristján Agnar Sigurður.
Rlaðið biður hlutaðeigandi afsök-
unar á mistökunum.
■
n
Besta aðferðin til að viðhalda náttúrulegri fegurð
SÖLVSTAÐIR:
REYKJAVÍK: HAFNARFJ.: KÓPAV.: AKUREYRI: VESTM.EYJAR: KEFLAVÍK: AKRANES:
Glæsibær - Topp Class - Topplískan Dísella Bylgjan Vörusalan Miðbær Aníta Hœðin'
Sápuhúsið - Paradís - Hár-stúdíó