Morgunblaðið - 30.05.1982, Síða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. MAÍ 1982
á Ármannsfell
Gengið
Eftir Tómas
Einarsson
Sennilega er þjóðgarðurinn á
I’ingvöllum fjölsóUasti útivist-
arstaður landsins á góðviðris-
dögum, þegar þúsundir manna
safnast þar saman og njóta
þeirrar náttúrufegurðar, sem
staðurinn hefur upp á að bjóða.
Útsýnið sem þar blasir við
þekkja flestir, sem kunna að
lesa þessar línur. En Þingvelli og
nágrenni þeirra er einnig hægt
að skoða frá öðru sjónarhorni.
Að vísu kostar það dálitla
áreynslu og tíma, en óhætt er
samt að fullyrða, að enginn, sem
því kynnist, sér eftir að hafa lagt
það erfiði á sig, í ferðalok. Þetta
umgetna sjónarhorn er Ar-
mannsfell, en það blasir við
framundan, þegar ekið er eftir
veginum vestan Almannagjár,
áleiðis að þjónustumiðstöðinni á
Ixórunum.
Ármannsfell er mikið um
sig, en nokkuð flatt að ofan.
Uppgangan er auðveld víðast
hvar, enda lítið um klettabelti
í því. Að sunnan er um margar
leiðir að velja, en við veljum
leiðina upp Fjárhúsmúlann
(sjá kort). Þangað ökum við
eftir þjóðveginum, er liggur
austan undir Ármannsfellinu
áleiðis til Borgarfjarðar. Á
vinstri hönd sjáum við Búrfell-
ið og Botnssúlurnar. Milli
þeirra var fyrrum fjölfarin
leið, svonefnd Leggjabrjótsleið
og var þá komið ofan í Botns-
dal í Hvalfirði. En þeir sem
ætluðu stystu leið til Skorra-
dals í Borgarfirði fóru Gagn-
heiði, en svo nefnist lægðin
milli Botnssúlna og Ár-
mannsfells. Nú eiga þar engir
leið um nema fótgangandi
menn á skemmtiferð.
Neðan undir Fjárhúsmúlan-
um er skeiðvöllur hestamanna.
Þar skulum við yfirgefa bílinn
og leggja á brattann. Kortið
segir, að þar séum við í 150 m
hæð yfir sjávarmáli, en hæsti
hnúkur Ármannsfells er 765
m, svo framundan er rösklega
600 m hækkun. Það ætti samt
ekki að vera nein sérstök þrek-
raun að sigra þá hæð, svo
framarlega sem göngunni er
hagað af skynsemi. Fjallshlíð-
in er föst undir fæti, en samt
verða menn að sýna nokkra að-
gæslu því sumstaðar eru lausir
smásteinar ofan á harðri mó-
bergsklöppinni og ef stigið er
óvarlega á slíka steina geta
þeir runnið til og þá er jafn-
væginu hætt.
Nú fer sjóndeildarhringur-
inn að stækka, og auðvitað
reynum við að njóta þess sem
best. Við stönsum af og til og
lítum til baka. Gjáin frá Ár-
mannsfelli og suður í Þing-
vallavatn blasir við, og við sjá-
um hvernig útlínur sigdældar-
innar miklu norðan vatnsins
koma æ skýrar í ljós, því
hærra sem við förum. Uti á
hraunsléttunni sést móta fyrir
rústum eyðibýlanna Hraun-
túns og Skógarkots með snotr-
um túnkrögum umhverfis, en
syðst á vatnsbakkanum kúrir
Vatnskot, en það fór síðast úr
byggð þessara þriggja býla
innan þjóðgarðsgirðingarinn-
ar. Með kortið í hendinni get-
um við trúlega áttað okkur á
rústum fleiri smábýla, sem
þarna voru fyrrum. Þau eru öll
skilmerkilega merkt inn á
kortið, en ekki öllum auðvelt
að koma auga á þau svona úr
fjarlægðinni.
Þegar við erum komin upp á
fjallsbrúnina, sem næst er
Fjárhúsmúlanum, er góður
spölur enn á hæsta hnúkinn.
En mesti brattinn er að baki,
svo gangan gerist léttari. Og
að lokum þegar þangað er náð
blasir við fagurt útsýni til
norðurs, þar sem Langjökul og
útvörð hans, Þórisjökul, ber
hæst, en nær er Skjaldbreiður,
hvergi tigulegri að sjá en ein-
mitt héðan. í vestri eru
Botnssúlur og Búrfell, Skriðan,
Tindaskagi og Hrafnabjörg í
austri, en upp af suðurenda
vatnsins rís Hengillinn og fjær
Ingólfsfjall og Búrfell í
Grímsnesi. Þetta útsýni svíkur
engan.
Frá 765 m hæðinni höldum
við austur á Stórhöfða. Hann
er beint fyrir ofan Hofmanna-
flöt, en þar voru fyrrum vega-
mót, því þar lágu saman leiðir
þeirra, sem á Þingvöll fóru og
höfðu komið að norðan um
Kaldadal eða að austan, Ey-
firðingaveg, um Hlöðuvelli og
Goðaskarð.
Ekki er ósennilegt að þessi
rennislétta grasflöt hafi fengið
nafn sitt af því, þegar „hof-
rnenn" fyrri tíða áðu þar á
heimleið, hvíldu lúin bein eftir
löng og þreytandi þingstörf og
eyddu saman síðustu stundun-
um áður en leiðir skildi og
hver hélt til síns heima.
En þjóðsagan segir annað:
Fyrr á tímum bjó vættur í
fjallinu, sem Ármann hét. Af
honum fékk fjallið nafn. Ár-
mann var höfðingi heim að
sækja og eitt sinn hélt hann
mikið boð. Komu þá til hans
flest eða öll tröll landsins, s.s.
Þórólfur í Þórólfsfelli, Bárður
Snæfellsáss, Hlaðgerður í
Hlöðufelli og Bergþór í Blá-
felli, svo nokkur séu nefnd. í
þessari veislu var margt til
gamans gert. M.a. var háð
mikil glíma á rennisléttum
grundum austan undir fellinu.
Meðan risarnir glímdu sátu
hinar stórvöxnu vinkonur
þeirra í brekku neðan undir
klettaborg fyrir norðan vell-
ina. Þaðan fylgdust þær með
viðureign kappanna. Ekki er
getið um úrslit þessa íþrótta-
móts, en nöfn fengu staðir
þessir báðir; klettaborgin var
síðan nefnd Meyjasæti en
grundin fagra Hofmannaflöt.
Frá Stórhöfða göngum við
vestur fyrir Stórkonugil, sem
sýnt er á kortinu, austan við
lítið stöðuvatn, sem liggur þar,
falið í smá kvos, og síðan suður
eftir fjallsbrúnunum að
hryggnum fyrir ofan Sleðaás.
Þar er ágæt niðurgönguleið.
Við komum svo á þjóðveginn
þar sem hann liggur yfir
Sleðaásgjá fyrir austan Bola-
bás. Þaðan er stutt leið að
bílnum, sem bíður okkar við
skeiðvallargirðinguna.
Skemmtilegri gönguferð er
lokið.
HYDREMA805
MrmsMJO
OG LÐUG SEM BALLETMÆR ÞÓTTSTÓR SÉ
-ENDA LIÐSTÝRD
VÉLAR & ÞJÓNUSTA
Járnhálsi 2 Sími 83266
Hydrema 805 spannar 280° vinnusvið á
gröfuarmi (liggur við að hann nái fyrirhorn)
Hydrema 805 er á stórum hjólum.
Hydrema 805 ermeð drifi á öllum hjólum.
Hydrema 805 býr sérlega vel að stjórn-
andanum, enda tekst náið samband með
þeim strax við fyrstu kynni.
Hydrema 805 ermeð hraðtengingu á fram og
afturskóflu og við eigum snjótönn á hana,
með vökvastýrðri skekkingu.
A Hydrema gröfunni kemur þú, sérð og
sigrast á erfiðu verkefnunum, sem hinir
verða að hverfa frá.
Á Hydrema gröfunni nærðu líka
ifköstum umfram þau sem almennt er
krafist.