Morgunblaðið - 12.08.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. ÁGÚST 1982
Hvammur í Vatnsdal:
Aurskriða
féll á tún
SKKIÐA féll i landi bæjarins
Mvamms í Vatnsdal í A-Húnavatns-
sýslu á mánudagskvöldið var. Skrið-
an fyllti gil og læk sem rann eftir þvi
og fór yFir tún í Hvammi. Aldrei var
nein hætta á ferðum, en það var
slæmt að fá grjótið yfir túnið að sögn
húsfreyjunnar á Hvammi, Salóme
Jónsdóttur.
Unnið var að því allan daginn í
gær að hreinsa túnið og afleggjar-
ann og að gera ræsi fyrir lækinn,
en hann stíflaðist og rann yfir
túnið. Vegurinn lokaðist ekki, en
skurður meðfram honum fylltist
af grjóti og var einnig unnið að því
að hreinsa hann og hefur grafa
unnið í því. Að sögn Salóme var
það óhemju vatnsveður á mánu-
daginn, sem olli skriðunni, hún
myndi. ekki eftir annarri eins úr-
komu á þessum árstíma í fjölda
ára. Þá hefði gránað í fjöll og
væru þau grá ennþá.
Aðspurð um heyskap, sagði hún,
að hann hefði gengið ljómandi vel.
Sumir væru alveg búnir og það
væri lítið eftir hjá þeim, sem
eitthvað ættu eftir. Heyfengur
væri sennilega heldur minni en
hann var í fyrra,
Fuglar og fleiri dýr
í veiðihusi
í veiöihúsinu Brúarfossi við Hítará á Mýrum er skemmti-
legt safn af uppstoppuðum fuglum og fleiri veiðidýrum,
byssum og ýmsum veiðiáhöldum. Húsið byggði Jóhannes
Jósefsson, hótelstjóri Hótel Borgar í Reykjavík, árið 1942
og safnaði þá þessum munum. Kristján Geirmundsson
fuglastoppari mun hafa aðstoöað hann mikið við það.
Veiðihúsið er nú i eigu Veiðifélags Hítarár.
Landsvirkjun yfirtekur nýjar virkjanir og byggðalínur:
Greiðir 437,5 millj. fyrir byggða-
línur sem lagðar hafa verið
MM.KÖE.
í I)AG, II. ágúst, var undirritaður
samningur milli ríkisstjórnar íslands
og l^indsvirkjunar um virkjanamál, yf-
irtöku byggðalína o.D. Samningurinn
var undirritaður af viðræðunefndum
iðnaðarráðuneytisins og Landsvirkjun-
ar með fyrirvara um samþykki ríkis-
stjórnar og eignaraðila, þ.e. rikisins og
Keykjavíkurborgar.
Meginatriði samningsins eru, að
orkuveitusvæði Landsvirkjunar
verður nánast landið allt, Lands-
virkjun tekur að sér að reisa og reka
nýjar virkjanir og yfirtekur aðal-
stofnlínur landskerfisins, hinar
svonefndu byggðalínur. Jafnframt
skuldbindur fyrirtækið sig til að
selja raforku í heildsölu eftir sömu
gjaldskrá á afhendingarstöðum i öll-
um landshlutum.
Að máli þessu hefur verið unniö af
hálfu stjórnvalda allt frá árinu 1978
með það að markmiði að koma á einu
meginfyrirtæki er annist raforkuöfl-
un og raforkudreifingu um landið og
um leið yrði unnt að jafna raforku-
verð. í framhaldi af samningaum-
leitunum 1978—1979 óskaði Laxár-
virkjun eftir að sameinast Lands-
virkjun og var í febrúar 1981 lokið
„ÉG TEL að störf okkar í Heilbrigðis-
eftirliti ríkisins að þessum málum hafi
borið einhvern árangur og þó að miklu
sé ennþá ábótavant tel ég að með
hverju ári fari neysluvatnsmál okkar
íslendinga batnandi," sagði Hrafn V.
Kriðriksson læknir, fyrrverandi for-
stöðumaður Heilbrigðiseftirlits ríkis-
ins, í samtali við Morgunblaðið þegar
hann var spurður um ástandið í neyslu-
vatnsmálum hér á landi.
Heilbrigðiseftirlit ríkisins, sem nú
er búið að leggja niður og Hollustu-
vernd ríkisins tekin við hennar
störfum, gerði á árinu 1977 könnun á
ástandi neysluvatns og kom þá í ljós
að 10% þeirra, sem könnunin náði
til, bjuggu við óviðunandi ngyslu-
vatn, 51% bjó við neysluvatn sem
var ábótavant og einungis 39% íbú-
anna bjuggu við gott neysluvatn.
Hrafn sagði: „Könnunin 1977
sýndi okkur fram á að full þörf væri
á að kanna miklu nánar hvernig
ástandið væri í framhaldi af því
Frá undirritun samninganna i gær.
við gerð sameignarsamnings milli
rikisins, Reykjavíkurborgar og Ak-
ureyrarbæjar um Landsvirkjun.
Samkvæmt honum sameinast Lax-
árvirkjun formlega Landsvirkjun 1.
júlí á næsta ári.
í samræmi við ákvæði í stjórnar-
sáttmála núverandi ríkisstjórnar og
samkvæmt heimildum í lögum nr.
60/1981 um raforkuver óskaði iðnað-
arráðuneytið eftir því með bréfi 30.
júní 1981 að stjórn Landsvirkjunar
sendum við öllum heilbrigðisnefnd-
um landsins bréf og báðum um
nánar upplýsingar um ástand
neysluvatns og hitaveituvatns í
hverju sveitarfélagi fyrir sig. Sömu-
leiðis var óskað eítir neysluvatns- og
hitaveituvatnssýnum til efnarann-
sókna.
33 skýrslur bárust um ástand
neysluvatnsmálanna en sveitarfélög-
in í landinu eru 224. Þetta eru því
mjög lélegar heimtur, þrátt fyrir að
við hefðum ítrekað reynt að fá heil-
brigðisnefndirnar til að skila af sér
skýrslunum. Hins vegar hafa nefnd-
irnar verið mjög duglegar við að
taka sýni og senda í efnarannsókn og
521 sýni komið síðan 1980 og er það
mjög gott. Það er yfirleitt mikill
áhugi hjá heilbrigðisnefndunum að
fá að vita hvernig drykkjarvatnið er
efnafræðilega séð.
Nú er verið að byrja á að vinna úr
þeim upplýsingum sem komið hafa
tilnefndi menn til viðræðna um að
Landsvirkjun taki að sér:
1. Að reisa og reka Blönduvirkjun,
Fljótsdalsvirkjun og Villinganes-
virkjun;
2. Að taka við meginstofnlínum
landsins sem eignar- og rekstrarað-
ili.
Af hálfu iðnaðarráðuneytisins
voru eftirtaldir tilnefndir í viðræðu-
nefnd: Tryggvi Sigurbjarnarson,
verkfræðingur, formaður nefndar-
innar, Helgi Bergs, bankastjóri,
og ekki neitt vitað um niðurstöður
enn.
Ég vil geta þess sérstaklega að við
teljum það merkilegan áfanga sem
náðist á Akranesi. Þar var reist
fyrsta hreinsistöðin fyrir neysluvatn
hér á landi. Hún kemur heldur ekki
til af góðu því á Akranesi fer saman
skortur á lindarvatni og það að yfir-
borðsvatnið er mjög mengað af gerl-
um. Þarna var sú leið valin að
grófhreinsa vatnið fyrst með
sandsíu og síðan var notuð útfjólu-
blá geislun til að eyða gerlunum. Við
þessa aðferð drepast gerlarnir en
ekkert aukabragö verður af vatninu
eins og óhjákvæmilegt er þegar klór
eða öðrum efnum er bætt í það.
Ég tel að þarna á Akranesi hafi
þetta vandamál verið leyst mjög vel
og nú hafa Akurnesingar nægilegt
gerilsnautt vatn. Við verðum að
grípa til þessa ráðs á þeim stöðum
þar sem við fáum ekki nægt vatn úr
lindum eða borholum.
Eggert Haukdal, alþingismaður, og
Kristján Jónsson, rafmagnsveitu-
stjóri. Með nefndinni starfaði Hall-
dór J. Kristjánsson, lögfræðingur í
iðnaðarráðuneytinu, sem ritari.
Af hálfu Landsvirkjunar voru eft-
irtaldir tilnefndir til viðræðnanna:
Dr. Jóhannes Nordal, stjórnarfor-
maður Landsvirkjunar, Birgir ísleif-
ur Gunnarsson, alþingismaður, Guð-
mundur Vigfússon, deildarstjóri,
Valur Arnþórsson, stjórnarformað-
ur Laxárvirkjunar, og Halldór Jón-
Hrafn V. Friðriksson
atansson, aðstoðarframkvæmda-
stjóri Landsvirkjunar, sem ritari.
A meðan viðræður aðila stóðu yfir
samþykkti Alþingi 6. maí sl. þings-
ályktun um virkjunarframkvæmdir
og orkunýtingu, þar sem m.a. er
kveðið á um röð nýrra virkjana.
Samkvæmt samningnum tekur
Landsvirkjun að sér að reisa og síð-
an reka sem sína eign fyrrnefndar
vatnsaflsvirkjanir frá og með 1.
október 1982. Landsvirkjun tekur frá
sama tíma við rannsóknum, hönnun
og undirbúningsframkvæmdum
vegna ofangreindra virkjana sem
hingað til hafa verið í höndum
Rafmagnsveitna ríkisins, þar með
talin framkvæmd samninga við
heimamenn um Blönduvirkjun.
Samhliða yfirtöku virkjana-
framkvæmda endurgreiðir Lands-
virkjun samkv. sérstöku samkomu-
lagi Rafmagnsveitum ríkisins og
Orkustofnun kostnað þeirra af und-
irbúningi og rannsóknum, sem nú er
áætlað að nemi hjá Rafmagnsveitum
ríkisins um 167 milljónum króna og
hjá Orkustofnun um 97 milljónum
króna.
Hinn 1. janúar 1983 yfirtekur
Landsvirkjun samkvæmt samningn-
um 132 kV stofnlínur í eigu ríkisins
auk tilheyrandi hlutdeildar í
aðveitustöðvum, svonefndar byggð-
alínur, sem nú ná frá Brennimel í
Hvalfirði norður og austur um land,
allt til Hafnar í Hornafirði, auk línu
til Vestfjarða. Línur þessar hafa
Rafmagnsveitur ríkisins byggt á
undanförnum árum fyrir hönd ríkis-
sjóðs. Fyrir þessar eignir greiðir
Landsvirkjun 437,5 milljónir króna á
verðlagi 1. jan. 1982, samkvæmt
ákveðinni greiðslutilhögun.
Ennfremur yfirtekur Landsvirkj-
un framkvæmdir yfirstandandi árs
við byggðalínur, þar á meðal
svonefnda Suðurlínu, sem nú er í
byggingu. Fyrir þessar framkvæmd-
ir greiðir Landsvirkjun 103,5 millj-
ónir króna og greiðir því til viðbótar
kostnað við lúkningu Suðurlínu á ár-
inu 1983, en gert er ráð fyrir að
Rafmagnsveitur ríkisins sjái um
framkvæmd verksins.
í samningnum eru jafnframt
ákvæði er lúta að samrekstrarsamn-
ingum við rafmagnsframleiðendur
er tengjast stofnlínukerfi Lands-
virkjunar, gerð rafmagnssölusamn-
inga og ákvæði um starfsmannamál.
í samningnum er ennfremur gert
ráð fyrir, að Rafmagnsveitur ríkis-
ins annist þjónustu fyrir Lands-
virkjun við byggðalínur, aðveitu-
stöðvar og stjórnstöðina á Akureyri
samkvæmt sérstökum samningi,
sem gera skal fyrir 1. janúar 1983.
Samningur þessi var ræddur á
fundi ríkisstjórnarinnar í gær og
hefur ríkisstjórnin á hann fallist
fyrir sitt leyti. Stjórn Landsvirkjun-
ar hefur ennfremur samþykkt samn-
inginn með fyrirvara um samþykki
eignaraðila.
(FrétutilkynninK frí MniðnrrMuneytinu)
„Miktö ábótavant í neysiuvatnsmálum
okkar íslendinga en fer þó batnandi“
— segir Hrafn V. Friðriksson fyrrverandi forstöðumaður Heilbrigðiseftirlits ríkisins