Morgunblaðið - 24.08.1983, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST 1983
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Myndin er tekin á flugvellinum I Manilla i sunnudag: Aquino (hvítklæddur) hefur verið skotinn til bana
og öryggisverðir láta kúlum rigna yfir tilræðismanninn, sem liggur sálaður á vellinum.
„... og trúi því að rétt-
lætið sigri að lokum
MORÐIÐ á Benigno Aquino, leiðtoga stjórnarandstöðunnar á Filippseyjum
á sunnudaginn, gæti dregið alvarlegan dilk á eftir sér. Er þá bæði átt við að
það veikti mjög stöðu Marcosar forseta og yki hættu á borgarastyrjöld og
það gæti einnig valdið þvi, að Bandaríkjamenn, sem hafa stutt illa þokkaða
stjóm Marcosar, myndu draga að sér hendi. Talsmenn stjórnarinnar í
Washington hafa fordæmt morðið á Aquino og segja það bera vott um
einstakt hugleysi og andstyggð og ýmsir hafa orðið til þess að skora á
Keagan Bandaríkjaforseta að aflýsa viðkomu í Manilla þegar hann fer í
Asíufór í nóvember. Nema því aðeins að ítarleg rannsókn hafi verið gerð og
morðið verði ekki á einn né neinn hátt rakið til Marcosar. Sem stendur eru
fáir, sem trúa því að Marcos og menn hans eigi ekki beina eða óbeina aðild
að morðinu.
Marcos hefur lýst því yfir,
svo og valdamikil og óvin-
sæl eiginkona hans, Imelda, að
þau hafi persónulega varað
Aquino við að snúa heim, þar sem
hann stefndi með því lífi sfnu í
hættu. Blaðamenn voru fjölmenn-
ir í vélinni sem flaug með Aquino
heim til Filippseyja og segja að
það hafi verið tortryggilegt, að
Aquino var leiddur fyrstur út úr
vélinni og öðrum skipað að bíða.
Þustu þá blaðamennirnir, þar á
meðal mágur Aquinos, að glugg-
um vélarinnar og sáu því atburð-
inn gerast fyrir augum þeirra. ör-
yggissveitir Marcosar voru að
fylgja Aquino að bifreið rétt hjá
vélinni og segja að maður, klædd-
ur einkennisbúningi flugvallar-
starfsmanns, hafi rifið upp byssu
og skotið Aquino en sjónarvottar í
vélinni staðhæfa að maður í her-
mannabúningi hafi hleypt skotinu
af.
Hvað sem þessu nú líður, verður
Marcos varla stætt á öðru en
reyna að firra sig sök, en það er
hætt við að það reynist erfitt. í
fljótu bragði er erfitt að koma
auga á hverjum öðrum var svo
umhugað að koma Aquino fyrir
kattarnef.
Benigno Aquino var fimmtugur
að aldri, fæddur 27. nóvember
1932 í Tarlac á Filippseyjum. Afi
hans var hershöfðingi í uppreisn
Filippseyinga gegn Spánverjum
og faðir hans var þekktur stjórn-
málamaður og auðugur landeig-
andi. Aquino vann við blaða-
mennsku, en sneri sér síðan að
stjórnmálum og var kjörinn borg-
arstjóri í heimahéraði sínu aðeins
25 ára að aldri. Hann var vinsæll
og þótti snjall og réttlætiskennd
hans og hugrekki var við brugðið.
Hann kvæntist rúmlega þrítugur
Corazon Cojuango, sem var dóttir
eins ríkasta manns Filippseyja.
Sjálfur talaði hann um sig í
spaugi „sem ríka róttæklinginn",
en fáir munu þó með nokkurri
sanngirni geta vænt hann um að
styðja kommúnisma þótt Marcos
hefði það að yfirskini. Þáttaskil
urðu í lífi Aquinos árið 1971. Und-
irbúningur var hafinn fyrir for-
setakosningar 1973, Aquino hafði
nokkrum árum áður verið kosinn
á þing og þótti nú líklegasti og
sterkasti keppinautur Marcosar.
Marcos hafði farið úr Frjálslynda
flokknum með látum og varð
formaður Þjóðernissinnaflokks-
ins. Aquino tók þá við forystu
Frálslynda flokksins og fjand-
skapur hans og Marcosar varð nú
endanlega opinber. Marcos sakaði
Aquino um að vera handbendi
kommúnista og árið 1972 var
Aquino handtekinn og skömmu
síðar setti Marcos á herlög í land-
inu. Fjöldi manna var fangelsaö-
ur, þar á meðal Aquino, ákærður
fyrir morð, fjársvik, samsæris-
áform og ýmislegt fleira. Eftir
fjögurra ára fangelsisvist og stöð-
ugar yfirheyrslur, var hann
dæmdur til dauða. Lífláts-
dómurinn vakti mikla reiði víða
um heim og það mun meðal ann-
ars hafa verið fyrir áhrif Carters
Bandaríkjaforseta, að Marcos
leyfði honum að fara úr landi til
Bandaríkjanna til að leita sér
lækninga. Þar sagðist han ætla að
vera í þrjár vikur, en það teygðist
í tímann og árin urðu sex. Þegar
Marcos tilkynnti að kosningar
yrðu á Filippseyjum á næsta ári
ákvað Aquino að snúa heim og
leiða stjórnarandstöðuna gegn
Marcos. Hann sagðist gera sér
grein fyrir að hann tæki áhættu,
en á örlagastundu yrði hann að
vera með þjóð sinni. „í anda
Gandhis er baráttan undirbúin —
þótt við verðum að færa fórnir og
menn kunni að þjást er um fram-
tíð þjóðar minnar að ræða, þjóð
sem býr við viðurstyggilegasta
harðræði sem um getur í sögunni.
Ég sný því heim af fúsum og
frjálsum vilja, með hreina sam-
vizku og staðfastur í þeirri trú að
réttlætið muni sigra að lokum,"
sagði í yfirlýsingu sem systir
hans, Lupita Kashiwahra, sendi
frá sér fyrir hans hönd.
Margir hafa orðið til að harma
þennan óttalega atburð. Einn
talsmaður bandaríska utanrfkis-
ráðuneytisins sagði að dauði
Benigno Aquino
Aquinos væri ekki aðeins mikið
áfall fyrir Filippseyinga, heldur
einnig fyrir hinn vestræna heim.
„Aquino var einlægur lýðræðis-
sinni og kommúnismi eitur f hans
beinum. Hann var ógnun við
Marcos en einnig kommúnistum."
Það hefur verið umdeilt hversu
Bandaríkjamenn hafa hlúð að
stjórn Marcosar, þótt herlaga-
setningin væri gagnrýnd á sínum
tíma. Ýmsir helztu ráðamenn
Bandaríkjanna hafa vitjað Marc-
osar á síðustu árum, þar á meðal
George Bush, varaforseti, en hann
komst svo að orði í ávarpi til
Marcosar: „Við dáumst að tryggð
yðar og trúnaði við meginreglur
lýðræðisins ... “ og þótti ýmsum
sem hér væri heldur betur talað
geyst. Marcos hefur farið f heim-
sókn til Reagans og almennt hafa
samskipti Filippseyinga og
Bandaríkjamanna verið skaplegri
í stjórnartíð Reagans en var í tfð
Carters. Tíðar ásakanir Amnesty
International um mannréttinda-
brot hafa ekki haft nein umtals-
verð áhrif.
Að svo komnu máli er ekki ljóst
hverjir stóðu að morðinu á
Aquino. Það er sennilegt að Marc-
os takist að hreinsa sig af allri
sök. En það væri vissulega hlálegt
ef rannsóknarnefnd kæmist að
þeirri niðurstöðu, að kommúnist-
ar bæru ábyrgð á morðinu. Af
mjög augljósum ástæðum, þar
sem meginvilla Aquinos — að
sögn Marcosar — var að hann
hneigðist að stjórnmálaskoðunum
þeirra.
(Heimildir AP —
NYT og FEER.)
Gjörvöll Kristí
kirkja kveður
oss með sér
— eftir Hermann
Þorsteinsson
Inngangur
Morgunblaðið hefur óskað eftir
greinum frá mér í blaðið í tilefni
af veru minni á heimsþingi Al-
kirkjuráðsins í Vancouver dagana
24/7—10/8 sl. Ég sagði á fundi
fréttamanna í biskupsgarði 15.
þ.m., þar sem sagt var frá þessu
þingi, að ég hefði saknað þess að
sjá þar engan fréttamann ísl. fjöl-
miðlanna í þeim mikla skara
fréttamanna frá öllum heims-
hornum, sem fylgdust nákvæm-
lega með öllu því sem sagt var og
gert á þessu 18 daga þingi.
Fjölmiðlar heimsins vita að
kristin kirkja skiptir máli og
áhrifavald hennar er mikið, er
hún beitir sér sameinuð. Þess
vegna þarf hún umfjöllun og já-
kvæða gagnrýni í frjálsum fjöl-
miðlum. íslenska kirkjan er nær
jafngömul Alþingi og er verulegur
áhrifavaldur í ísl. þjóðlífi. Fjöl-
miðlar okkar eru ósparir á að
fjalla um mál Alþingis, eins og
vera ber. Og páfinn í Róm fær
ómælda athygli fjölmiðla hér, ef
hann upplýkur munni sínum eða
fer í ferð og ekki skal það lastað.
En það er heldur lítil fyrirferðin á
frásögnum af kirkjunni okkar {
fjölmiðlum hér. Tímabært er að
það breytist því kristinni kirkju er
ekkert mannlegt óviðkomandi.
Hún mun í vaxandi mæli láta sig
varða og skipta sér af þróun þjóð-
félagsmála, sem stjórnmálamenn
okkar tíma virðast alveg vera að
missa tök á. Þess vegna hvet ég nú
og hér ísl. fjölmiðlafólk til að
vakna til umhugsunar og ná-
kvæmrar athugunar á háttum og
gerðum kristinnar kirkju á okkar
tímum. Hennar hlutverk er að
boða hinn upprisna Drottin Jesú
Krist og vera Ijós og salt í heimi hér
svo enginn þurfi að villast né rotna í
sjúkum og niðurlægðum mannheimi.
Of margir hjá fjölmiðlum okkar
eru tómlátir og fáfróðir um mál-
efni kristinnar kirkju (hafa ekki
talað við hana eftir ferminguna).
Þetta er mikið mein, því fleira
skiptir máli í daglegri umfjöllun
en verðbólgan á fslandi! Svo ann-
ars hugar eru fréttamenn okkar
oft þegar rætt er um málefni
kristinnar kirkju, að þeir komast
ekki milli húsa með óbrenglaðar
frásagnir! Skörp athygli og frá-
sagnarhæfni virðist beinast að
öðru, sem máli skiptir líka — en
ekki öllu. Vek athygli á að Kirkju-
þing ísl. þjóðkirkjunnar hefst um
miðjan október nk. Þangað eru
allir fjölmiðlamenn velkomnir —
óboðnir. Kirkjan okkar er ekki
fullkomin og því væri örvandi og
heilsusamlegt fyrir hana að fá
málefnalega og jákvæða umfjöll-
„Þá, nú og þegar“
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Þá, nú og þegar, nefnist sýning
þrjátíu smáverka, er Kristján
Kristjánsson hefur gert og kynnir
í Galleríi Langbrók fram að 29.
ágúst.
Þetta er fjórða einkasýning
Kristjáns, sem hefur sérhæft sig
á sviði klippimynda, sem eru
einnig uppistaðan á þessari sýn-
ingu, en einnig eru þar nokkrar
túsk-myndir og vatnslitatækni
er hann nefnir B.T.
Klippimyndir Kristjáns hafa
vakið verðskuldaða athygli fyrir
sérkennilega og þróttmikla út-
færslu, sem hér hefur ekki sést
áður í þeirri tækni er hann iðu-
lega notar. — Á þessari sýningu
kemur þessi aðferð helst fram f
myndunum „Við veljum gorg-
onsóla" (4), „Löngun" (12), „Þre-
vetur' (24) og „Gegnum spegil-
inn“ (27). í þessum myndum
þykir mér að komi fram bestu
eiginleikar gerandans vegna
svipmikillar útfærslu og óheftra
vinnubragða. í myndum Krist-
jáns kemur oft fram rík munað-
arfull kennd, ásamt því að hið
ástþrungna blómstrar.
í heild virkar þessi sýning
ekki átakamikil, frekar slétt og
felld og næsta fáguð úr hófi
fram í vinnubrögðum. Hér sakn-
ar maður hugdirfsku og fram-
sækni, sem einkennir oft verk
ungra listamanna þótt að tækni-
leg vinnubrögð beri alls ekki að
lasta. Það er vissa mín að Krist-
ján Kristjánsson hafi til að bera
stórum meiri og umbúðalausari
tjákraft en fram kemur á þessari
sýningu.
Athygli mína vöktu hin
skemmtilegu hönnuðu vegg-
spjöld og þar þykir mér Kristján
vera samkvæmur sér og fara á
kostum, — þau eru sennilega það
athyglisverðasta á syningunni.
Hér er áræðni meiri en 1 hinum
nosturlega gerðu póstkortahug-
myndum, sem eru uppistaða sýn-
ingarinnar. ósjálfrátt óskar
maður eftir meiru af slíku frá
hendi Kristjáns Kristjánssonar.
Bragi Ásgeirsson