Morgunblaðið - 24.08.1983, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST 1983
+ Eiginmaður minn, JÓNAS SÓLMUNDSSON, húsgagnasmíðameistarí, Hringbraut 108, ; 'éS‘ 30 m°rgnÍ 23 á9ÚS‘ EKn Guömundsdóttir.

Bróöir okkar, GUOBRANDUR SÆMUNDSSON, andaöist 23. þessa mánaöar. Léra Sæmundsdóttir, Eva Sæmundsdóttir, Guórún Sæmundsdóttir.

+ Móöir okkar, tengdamóöir og amma, ÞURÍOUR GÍSLADÓTTIR frá Bjarmalandi í Sandgerói, lést sunnudaginn 21. ágúst sl. Helga Kristófersdóttir, Gísli Júlíusson, Oliver G. Kristófersson, Ingíbjörg Jónsdóttir, Guólaug Kristófersdóttir, Guójón Arni Guðmundsson, Guörún Andrea Guömundsdóttir og barnabörn.

+ | Sambýliskona mín og móöir okkar, INGA INGÓLFSDÓTTIR, Vesturbraut 6, Keflavík, } sem lést 17 ágúst, veröur jarösungin frá Keflavíkurkirkju fimmtu- daginn 25. ágúst kl. 14.00. Fyrir hönd barna hennar, Guölaugur Jónatansson.

+ Maöurinn minn, HARALDUR BJÖRNSSON, fyrrverandi skipherra, Neshaga 9, veröur jarösunginn frá Fossvogskirkju í dag, miövikudaginn 24. ágúst kl. 13.30. Karen Olgeirsdóttir.

+ Móöir mín, dóttir okkar og systir, KRISTÍN L. BLÓNDAL fré Siglufiröi, verður jarösungin frá Garöakirkju, Garöabæ, miðvikudaginn 24. ágúst kl. 14.00. Lérus St. Blöndal Jónasson, Guörún J. Blöndal, Lérus Þj. Blöndal og systkini.

+ Útför eiginmanns míns, STEFÁNS ÓLAFS STEFÁNSSONAR, stöóvarstjóra, Kirkjutorgi 5, Sauöérkróki, fer fram frá Sauöárkrókskirkju, fimmtudaginn 25. ágúst kl. 14.00. Fyrir hönd barna, barnabarna og tengdabarna, Alma Björnsdóttir.

+ Útför móöursystur minnar, JÓNÍU ÓLAFSDÓTTUR JENSEN, fer fram frá Fossvogskapellu í dag, 24. ágúst, kl. 10.30. Fyrir hönd aðstandenda, Halldór Þóröarson.

+ Útför eiginkonu minnar og móöur, ELÍNAR GUDJÓNSDÓTTUR, Bústaöavegi 91, Reykjavík, veröur gerð frá Fríkirkjunni í Reykjavík, fimmtudaginn 25. ágúst nk. kl. 13.30. Þeim sem vildu minnast hennar er bent á Krabbameinsfélag ís- landS Albert Sigurösson, Guöjón Albertsson.
Minning:
Teresía Guðmundsson
fyrrv. veðurstofustjóri
Fædd 15. mars 1901
Dáin 31. júlí 1983
Teresía Guðmundsson var norsk
að ætt og uppruna. Foreldrar
hennar voru Ingebret Anda, yfir-
kennari í Kristiansand, og kona
hans Ingeborg f. Sangesland.
Teresía ólst upp í Kristiansand
og tók stúdentspróf frá Kristian-
sands Katedralskole 19 ára gömul.
Ári síðar lauk hún kennaraprófi
frá Kristiansands Lærerskole. Þá
lá leiðin til háskólanáms í Osló.
Þar lagði hún stund á stærðfræði,
stjörnufræði og efnafræði. Mun
hún þá hafa haft í huga að gerast
menntaskólakennari. Árið 1925
lauk hún svo cand. mag.-prófi í
námsgreinum sínum.
Þá verður töluverð breyting á
högum hinnar ungu menntakonu.
Á þessum árum var ungur Islend-
ingur, Barði Guðmundsson, frá
Þúfnavöllum í Hörgárdal, við
sagnfræðinám í Osló. Þau Barði
og Teresía ákveða að giftast og
ungu hjónin flytja til Kaup-
mannahafnar, þar sem Barði held-
ur áfram námi sínu. Teresía, sem
eignaðist tvö börn á þessum árum
tekur til við að læra íslensku, því
til fslands skyldi leiðin liggja, þeg-
ar Barði hefði lokið námi. Teresía
stundaði íslenskunámið af alúð og
nam m.a. hjá Sigfúsi Blöndal og
Björgu C. Þorláksdóttur, orðabók-
arhöfundum. Teresía náði mikilli
leikni í íslensku máli og sérstaka
athygli vakti hve lýtalausa ís-
lensku hún skrifaði. Að eigin sögn
hafði hún á heimilinu strangan
kennara, það var eiginmaðurinn,
sem var mjög ritsnjall maður.
Hann leiðbeindi henni og hafði
áhrif á málsmekk hennar og stíl.
Árið 1929 flytjast þau Teresía
og Barði Guðmundsson til íslands.
Settist Teresía þá að í nýju landi,
sem átti hana sem góðan þegn æ
síðan. Svo sem fyrr er getið áttu
þau hjón tvö ung börn og voru svo
heppin að fá góða húshjálp, svo
Teresía gat stundað vinnu utan
heimilis. En hún hafði fengið
vinnu á Veðurstofu fslands, sem
þá var fáliðuð stofnun með aðeins
sex starfsmenn.
Teresía hafði um skeið haft
áhuga á veðurfræði og tók nú til
óspilltra mála við að búa sig undir
að ljúka embættisprófi í þeirri
grein við Háskólann í Osló. Hæg
voru heimatökin, þar sem vinnu-
staðurinn var Veðurstofan, en þar
var hægt að hafa aðgang að flestu
sem um veður hafði verið skráð.
Námið, sem hún stundaði með
fullri vinnu og heimilishaldi, gekk
afburða vel, enda var konan vel í
stakk búin með undirbúnings-
menntun, starfshæfni og náms-
getu. Og árið 1937 fær hún þriggja
mánaða frí frá vinnu til að ljúka
prófinu.
Prófritgerð Teresíu fjallaði um
áhrif landslags á úrkomumagn á
fslandi. Frammistaða hennar við
þessa prófraun var með þeim
ágætum að hún hlaut næst hæstu
einkunn, sem veitt hafði verið í
veðurfræði við Háskólann í Osló.
Aðeins þáverandi forstöðumaður
veðurstofunnar í Bergen, dr.
Sverre Pettersen, hafði hlotið
hærri einkunn. Teresía var enn-
fremur fyrst kvenna til að ljúka
embættisprófi í veðurfræði við há-
skólann.
Teresía hafði áhuga á fagi sínu
og hefði gjarnan viljað leggja
eitthvað af mörkum á sviði þess-
arar ungu fræðigreinar. En ekki
var hægt um vik á næstu árum.
Heimsstyrjöld skall yfir og fylgdi
henni brátt hernám landsins. Veð-
urstofan var í hers höndum í
þeirra orða bókstaflegri
merkingu. Útvarp veðurfregna var
lagt niður og herinn lagði tölu-
verðar hömlur á starfsemi Veð-
urstofunnar.
Að stríðinu loknu skyldi Veð-
urstofan taka til við sín fyrri störf
og auk þess þurfti að aðlagast nýj-
um tímum. Veðurstofustjóri, dr.
Þorkell Þorkelsson, var kominn
fast að sjötugu. Hann bað um
lausn frá embætti, þó hann væri
ekki kominn alveg að aldursmörk-
um. Dr. Þorkell var afburða vís-
indamaður og átti ólokið ýmsum
verkefnum, sem hann var að fást
við. Auk þess hefur hann eflaust
talið að betra væri að nýr maður
tæki strax við þegar svo miklar
breytingar hlutu að vera fram-
undan.
Og þá var það í janúar 1946, að
sá undarlegi atburður verður í lífi
Teresíu Guðmundsson, að ráð-
herra Veðurstofunnar hringir til
hennar og spyr hvort hún vilji
taka að sér embætti veðurstofu-
stjóra. Henni varð nánast bilt við.
Hún vissi vel, að það var ekki
hægur sess sem í boði var. Fram-
undan voru mikil og erfið skipu-
lagsstörf. Og það sem verra var,
forstöðumaður hlaut á næstu ár-
um að vinna minna í fagi sínu en
aðrir fræðingar. En á hinu leyt-
inu. Teresía var eindregin kven-
réttindakona og hafði í ræðu sem
riti hvatt konur til þess að skorast
Kristín L. Blöndal
Minningarorð
Fædd 31. janúar 1948.
Dáin 18. ágúst 1983.
Enn á ný hefur maðurinn með
ljáinn verið á ferð og í þetta skipti
finnst manni hann hafa slegið
helst til nálægt manni sjálfum; líf
er horfið. Líf ungrar konu sem
hefur þroskast og vaxið í nánasta
umhverfi manns sjálfs. ósjálfrátt
spyr maður guð og sjálfan sig: „Af
hverju þetta líf?“ En enginn býst
við svari.
Hún Stína er horfin yfir móð-
una miklu og það er með þessa
kveðjustund sem aðrar, að staldr-
að er við og litið til baka yfir lífs-
hlaup þess er heldur á brott. I
þetta sinn er svo sannarlega
margs að minnast.
Það eru ekki margir sem hafa
komið jafn víða við og hún Stína,
jafnvel þótt þeir hafi haft til þess
mun lengri tíma. Atorku hennar,
dugnað og æðruleysi hafa fleiri
undrast en ég og þótt undarlegt að
jafn mikill kraftur geti búið í
einni manneskju. Auðvitað erum
við öll misjafnlega af guði gerð, en
hjá henni var það ekki eitt heldur
allt. Það var sama hvað hún tók
sér fyrir hendur, allt var fram-
kvæmt með lipri hönd og léttri
lund. Hún vann öll heimilisstörf
og handavinnu með sérstökum
dugnaði og hugmyndaauðgi eins
og ekkert væri sjálfsagðara en að
kunna þetta allt án þess að læra
neitt sérstaklega til þess, hún tal-
aði og las fjöldamörg tungumál,
var leikin og drenglynd í íþróttum,
spilaði á hljóðfæri og slöng, unni
fögrum Ijóðum og las mikið af
þeim og einnig orti hún talsvert
sjálf. Þau ljóð sýna glögglega
næmni og hrifningu höfundarins
af náttúru jarðar og fegurð him-
insins, lífi sem bærist og býr í öllu.
Stína var mikill náttúruunnandi
og fór í gönguferðir, bæði langar
og stuttar, innanlands og utan.
Hún gekk hlíðarnar upp í Hvann-
eyrarskál jafn léttfætt og hún
gekk brekkurnar upp á Græn-
landsjökul.
Stína fæddist á Siglufirði 31.
janúar 1948, næstelsta barn þeirra
Guðrúnar og Lárusar Blöndal.
Hún átti stóran systkinahóp sem
hún þreyttist aldrei á að segja
ekki undan erfiðum verkefnum ef
því væri að skipta.
Árið 1946 var ekki skylda að
auglýsa stöður opinberra starfs-
manna, svo sem síðar varð. Ráð-
herrar höfðu vald til að velja
menn til starfa að eigin geðþótta.
Ráðherra hefur að sjálfsögðu ekki
haft mikla þekkingu á störfum
Veðurstofunnar og starfsliði
hennar. Hann mun hafa leitað til
þáverandi veðurstofustjóra og
beðið hann að benda á þann
starfsmann, sem hann taldi best í
stakk búinn til starfsins. Dr.
Þorkell var af gamla skólanum
svokallaða, og enginn sérstakur
kvenréttindamaður. En það lýsir
hve glöggur hann var og sann-
gjarn, að benda á Teresíu til
starfsins þó það væri algert ný-
mæli hér á landi að konu væri fal-
ið slíkt ábyrgðarstarf.
Eftir að hafa unnið á Veðurstof-
unni hálfan fjórða tug ára og
helming þess tíma undir stjórn
Teresíu, og í nánu samstarfi við
hana, hef ég oft rennt huga að því
hve vel var ráðið, þegar hún var
valin veðurstofustjóri. Þarna voru
karlmenn, sem vel hefðu komið til
greina og voru vel verki farnir. En
þegar ég lít yfir árin fullyrði ég að
þeir hefðu ekki gert betur en hún.
Ég var nýbyrjuð að vinna á Veð-
urstofunni þegar nýi veðurstofu-
stjórinn tók við. Ég hitti hinn nýja
yfirmann minn á vakt og óskaði til
hamingju með starfið. Teresía var
ekki himinlifandi yfir framanum.
Mér fannst henni ógna það mikla
breytingarstarf, sem framundan
var og henni var ekki sársauka-
laust að hugsa til þess að ekki
yrðu tómstundir til fræðiiðkana í
næstu framtíð.
En starfið var hafið og hún tók
til við það með dugnaði og kjarki.
Strax á útmánuðum 1946 átti að
halda ráðstefnu Alþjóðaveður-
fræðistofnunarinnar í London, svo
og flugmálaráðstefnu í Dublin.
Hinn nýi veðurstofustjóri þurfti
nauðsynlega að sitja þessar ráð-
sögur, syngja með, fara með í
ferðalög og útskýra lífið og tilver-
una. Þar var Stína elsta systirin
sem allir treystu á, lífið og sálin í
hópnum.
Stina fór í Verslunarskóla Is-
lands og varð stúdent þaðan árið
1969. En fyrir hana var stúd-
entspróf eingungis byrjunin. Það
var hennar eðli að prófa sem flest
og reyna að skilja sem mest og má
segja að líf hennar hafi einkennst
af þessum löngunum. Eftir stúd-
entspróf kenndi Stína einn vetur í
Gagnfræðaskóla Austurbæjar.
Eftir það, árið 1970, fór hún til