Morgunblaðið - 10.03.1984, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. MARZ 1984
Takið eftir!
Leöursófasett. Verö frá kr. 28.720.-
Hornsófar
margar gerðir.
Verð frá kr. 18.930.- Góð greiðslukjör.
OPIÐ LAUGARDAGA KL. 10—16.
OPIÐ SUNNUDAGA KL. 14—16.
Húsgagnaverslun, Reykjavíkurvegi 68,
Hafnarfirfti. S.: 54343.
VANDtATlR VELJA
Westinqhouse
m
-p. \
I
Westinghouse heimilis-
tækin hafa sýnt og sannað
ágæti sín. Vandaðar vörur
fyrir vandlátt fólk, sem veit
hvað það vill.
KR. 34.642.-
^ SAMBANDSINS
ÁRMÚLA3 SÍMAR 38900 - 38903
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
iffl J il } jbík
i
Sri Lanka:
Fundir deilu-
aðila kynnu að
leiða til lausnar
FULLTRÚAR starfandi stjórnmálaflokka á Sri Lanka, svo og sérskipaðir
fulltrúar sinhalesa, tamila og kristinna hafa nú byrjað fundahöld í Col-
ombo til að reyna að komast að samkomulagi ura þau vandamál sem hafa
hrjáð landið vegna ágreinings þessara hópa og ójafnrar aðstöðu þeirra til
áhrifa. Eins og mönnum er ugglaust í fersku minni urðu blóðugar óeirðir
og átök í landinu á sl. sumri þar sem hundruð manna létust og samkvæmt
opinberum tölum misstu um hundrað þúsund manns heimili sín. Eigna-
tjón nam milljónum rúpía.
Lengi hefur verið grunnt á því
góða milli tveggja aðalíbúanna á
Sri Lanka, tamila og singhalesa,
og hinir síðarnefndu hafa ráðið
lögum og lofum í landinu í skjóli
þess að þeir eru óumdeilanlegur
meirihlutahópur. Tamilar hafa
ekki notið sömu aðstöðu hvorki
til starfa né menntunar og verið
hálfgerður undirmálshópur í
landinu. Kristnir menn eru að
vísu langtum fámennari en hinir
hóparnir tveir, en krefjast auk-
inna áhrifa. Það sem skilur tam-
ila og singhalesa að er ekki fyrst
og fremst trúarleg atriði heldur
eru þarna tveir kynþættir sem
deila.
Óhætt er að segja að Indverj-
um megi eigna bróðurpartinn af
heiðrinum af því að tekizt hefur
að koma þessum samningavið-
ræðum á laggirnar. Á syðsta
horni Indlands er sérstakt ríki
tamila og þegar til óeirðanna dró
leituðu tamilar á Sri Lanka til
frænda sinna á Indlandi og
kröfðust þeir þess að Indverjar
styrktu þá m.a. með vopnum.
Stjórn Indiru Gandhi harðneit-
aði að blanda sér í það sem voru
að sjálfsögðu ótvíræð innan-
landsátök, en gaf hins vegar
skorinorða tilkynningu um að
hún myndi fús að miðla málum
og hafa forgöngu um sáttatil-
raunir. Sem hefur svo borið
þann árangur, að deiluaðilar eru
að minnsta kosti byrjaðir að tala
saman. Þegar haft er í huga,
hversu djúpstaæður ágreining-
urinn er og hversu heitt er í kol-
unum sl. sumar, og ekki sízt er
þá átt við reiði tamila, verður
það að teljast bærilegur árang-
ur, sem gefur fyrirheit. Það hef-
ur og komið fram í öllum undir-
búningi og frummræðum, að for-
ystumönnum allra þessara
nefndu hópa er ljóst að blóðbað-
ið á síðasta sumri má ekki
endurtaka sig. Ekki hefur að
sögn miðað að ráði í viðræðun-
um enn og það vefst fyrir
mönnum að leysa það, sem er
vitanlega meginmálið, þ.e.
hvernig það tvennt skuli gert
samtíða að tryggja hagsmuni
allra kyn- og trúflokka og í öðru
lagi að sætta sinahalesa við að
afsala sér að nokkru þeirri yfir-
burðastöðu sem þeir hafa óneit-
anlega nú.
Viðskiptaráðherrann, Lalith
Athulathmudali, hefur verið
skipaður talsmaður fundarins.
Hann hefur verið varfærinn í
orðum um hvernig gengi, en þó
hefur mátt greina nokkra
bjartsýni hjá honum, að þvf sem
spakir menn segja. F’lest þarf þó
að fylla upp í enn. Þátttakendur
Frú Bandaranaike
virðast skiptast í tvo hópa: Þá
sem vilja snögga og réttláta
lausn og þá sem vilja það ekki.
Ekki þarf mikið hugmyndaflug
til að álykta að þar muni sinhal-
esar væntanlega vera í meiri-
hluta. Það eitt út af fyrir sig að
fá hópana til að sameinast um
dagskrá ráðstefnunnar var mjög
erfitt viðfangs. Junius Javaw-
ardene forseti gerði fyrst drög
að skjali þar sem fjórtán atriði
voru sett á oddinn til að byrja
með. Nú hefur ekki verið greint
frá því hvað þessi 14 atriði fólu í
sér, en það var ljóst að Jayaw-
ardene forseti hafði staðið í við-
ræðum við leiðtoga Tulf-flokk
tamila.
Sérlegur sendimaður Indiru
Gandhi, forsætisráðherra Ind-
lands, Gopalaswami Parathasar-
athi, hafði verið í stöðugum ferð-
um á milli deiluaðila og reynt að
miðla málum fyrir fundinn. Af
öllu var sýnt að stjórn Jayaw-
ardene fagnaði afskiptum Ind-
verja og taldi þau geta ráðið úr-
slitum um hvernig málinu vegn-
aði. Utanríkisráðherra Indlands
mun einnig hafa komið við sögu
og hann beitti sér óspart fyrir
því að Tulf-flokkurinn sýndi
þann sveigjanleika sem dygði,
svo að viðræðum yrði komið á.
En auðvitað voru ýmis fleiri
Ijón á veginum. Vangaveltur
voru um það hvort fyrrverandi
forsætisráðherra Sirimavo
Bandaranaike, formaður Frelsis-
flokksins, myndi fá að sitja
fundina. Bandaranaike er bönn-
uð þáttaka í stjórnmálum lands-
ins, en hún hefur engu að síður
mikil ítök og sonur hennar An-
ura er leiðtogi flokksins á þingi.
Frú Bandaranaike var svipt
borgararéttindum fyrir fjórum
árum, eins og alkunna er, og
margir óttuðust að hún myndi
reyna að fá sína menn til að
hundsa viðræðurnar.
Lyktir urðu þær eftir mikið
samningaþóf bak við tjöldin —
og reyndar einnig fyrir framan
þau — að fundirnir hófust og all-
ir fulltrúar, sem boðið var til
Javawardene forseti
setu á þeim, mættu til leiks. Þeg-
ar þetta er ritað hafa allmargir
fundir verið haldnir og nokkrar
nefndir skipaðar til að vinna úr
sérstökum tillögum. Enn er of
snemmt að spá um það hvort
þessar viðræður leiði til lausnar
á viðkvæmum og flóknum
vandamálum Sri Lanka. En fyrir
fáeinum mánuðum hefðu sjálf-
sagt fáir þorað að vera svo bjart-
sýnir að ætla að alvarlega yrði
tekið til hendinni hvað þetta
snertir. Og eins og þar stendur,
eru orð til alls fyrst.
(Byggt á grein Manik
de Silva í Far Eastern
Economy Review).