Morgunblaðið - 16.05.1984, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MAl 1984
19
fram ákveðnum tímasettum
áföngum á næstu mánuðum.
Stjórntæki í peningamálum
yrðu þá innlánsbinding, vaxta-
ákvarðanir Seðlabanka í viðskipt-
um við aðra banka og sala hvers
kyns ríkisskuldabréfa.
Jafnframt þarf að endurskipu-
leggja afurðalánakerfi atvinnu-
veganna m.a. til þess að koma á
staðgreiðslu til bænda og auðvelda
kerfisbreytingar í verðmyndun
búvöru. Þá þarf einnig að draga úr
vísitölubindingu á fjármagns-
markaðnum eins og vinnumark-
aðnum.
Að því er bankakerfið varðar
þarf að stuðla að samruna banka.
Með hagsmuni atvinnulífsins í
huga væri væniegast að hefjast
handa um sameiningu annars af
minni ríkisbönkunum við einka-
banka einn eða fleiri.
Bankarnir eru of margir, of
háðir ríkisvaldinu og flestir of
veikir til að sinna þörfum at-
vinnufyrirtækj anna.
Veðdeildir bankanna þurfa auk-
ið frelsi til útgáfu vaxtabréfa til
þess að geta tekið við verkefnum
af hinum smærri fjárfestingar-
sjóðum og einnig við ýmsum verk-
efnum frá stærri sjóðum. Þetta er
ein af forsendum þess að unnt sé
að endurskipuleggja sjóðakerfið.
Mikilvægt er að skipulag fjár-
festingarsjóða hindri ekki eðlilega
uppbyggingu og nýsköpun í at-
vinnulífinu. Til álita kæmi að
brjóta niður múrana umhverfis
einn af sjóðunum, um leið og hann
yrði efldur verulega og stjórnend-
um hans gefið aukið svigrúm til
þess að meta upp á eigin spýtur án
lagaákvæða til hvaða verkefna
hann megi lána. Þá þarf að auð-
velda fyrirtækjum að taka lán er-
lendis án ríkisábyrgðar. Þá kemur
sjálfkrafa arðsemisaðhald er-
lendra lánardrottna í veg fyrir
óarðbærar lántökur.
Brýnt er að haldið verði áfram
sölu ríkisfyrirtækja sem jafn vel
eða betur eru komin í höndum ein-
staklinga en ríkisins svo og sölu
hlutabréfa ríkisins í atvinnufyr-
irtækjum.
Með tilliti til þess hversu stöð-
ugt gengi og afr.ám vísitölubóta á
laun hefur skilað miklum og skjót-
um árangri í baráttunni við verð-
bólguna þarf að leggja grundvöll
að því, að kaupmáttur launa bygg-
ist til frambúðar á stöðugleika í
gengismálum en ekki vélrænu og
verðbólguhvetjandi vísitölukerfi.
Launaþróunin á næstu árum
þarf að taka mið af samkeppnis-
stöðu iðnaðar. Til þess að þetta
geti staðist þarf að auka sveiflu-
jöfnun í sjávarútvegi í því skyni
að hann sprengi ekki upp öll laun i
landinu þegar betur gengur og síð-
an þurfi að fella gengið til að
bjarga honum þegar verr árar.
í atvinnumálum blasa við bæði
gömul og ný vandamál. í sjávar-
útvegi stöndum við frammi fyrir
þeim bitra veruleika að gullkistan
er takmörkuð auðlind. Við þurfum
því að takmarka fjárfestingar í
þessari atvinnugrein með hliðsjón
af þessari staðreynd. Það verður
best gert með því að auka kröfur
um eigið fé og leyfa þeim að njóta
sín, sem best hafa staðið sig.
í landbúnaði er óhjákvæmilegt
að grípa til aðgerða sem smám
saman færa framleiðsluna til
samræmis við þarfir innlenda
markaðarins. í þeim efnum er nú
unnið að tillögugerð sem miðar að
því að treysta stöðu bænda og full-
nægja kröfum neytenda. En auð-
vitað er það svo að hagsmunir
þessara aðila fara saman þegar
allt kemur til alls.
Skapa þarf svigrúm til nýrra
átaka í almennri iðnaðarstarfsemi
og halda þarf áfram því mikil-
væga starfi sem hafist var handa
um við stjórnarskiptin að því er
varðar uppbyggingu stóriðju og
hagnýtingu orkulinda landsins.
En hvernig má þetta verða? Ef
árangur á að nást þurfa stjórnvöld
að tryggja atvinnuvegunum góð
rekstrarskilyrði. Um leið þarf að
auka ábyrgð þeirra sem stjórna
atvinnufyrirtækjunum. Fái þeir
tækifæri og aðstöðu hvílir á þeim
sú skylda að hagnýta hana til þess
að auka framleiðni og verðmæta-
sköpun.
Reynslan sýnir okkur að opin-
berar áætlanir í þeim efnum duga
skammt. Framleiðni í íslensku at-
vinnulífi er helmingi minni en í
þeim löndum sem við berum okkur
saman við. Þessi alvarlega stað-
reynd gerir það óumflýjanlegt að
arðsemiskröfur ráði í ríkari mæli
fjárfestingu í atvinnulífinu en
verið hefur.
Víðtæk samstaða á að geta tek-
ist um aðgerðir í atvinnumálum á
grundvelli þeirrar stefnu, er fram
kom í ályktun ASl um þau efni
fyrir réttu ári.
Of mikil ríkisafskipti eru orsök
þess að það hefur ekki verið sá
gróandi í íslensku atvinnulífi að
það hafi getað búið fólkinu í land-
inu þau lífskjör sem við viljum að
það hafi. Fyrir þá sök þarf að auka
frjálsræði og sjálfstæði atvinnu-
lífsins í landinu. Það er leið að því
marki sem við höfum sett okkur.
Þau verkefni sam þannig blasa
við eru á margan hátt erfiðari og
margslungnari en þau sem eru að
baki. Ef við ætlum okkur að gera
efnahagslegt jafnvægi að veru-
leika og hefja alhliða sókn í at-
vinnumálum mun reyna meira á
þrautseigju og samstöðu þjóðar-
innar en nokkru sinni fyrr. Hún
hefur fram til þessa gengið heils-
hugar að verki með stjórnvöldum.
En hitt er jafn víst að til þess að
halda verkinu áfram þarf sam-
stillta forystu. Það hefur of mikið
áunnist til þess að við getum leyft
okkur að glutra því niður. Þjóðin
hefur ekki efni á veikleika í
stjómarháttum eins og nú standa
sakir. Sjálfstæðisflokkurinn lítur
á það sem ábyrgð sína og skyldu
að sjá svo um að það gerist ekki.
Hann mun í samningum um nýja
verkefnaáætlun ríkisstjórnarinn-
ar setja þessa hagsmuni þjóðar-
innar ofar öllu.
TILBOÐ
okkar er
KitchenAid I
Nú adeins
kr. 32.985
(Staögreiösluverð)
ifpþvottavélin
6 þvottaprógrömm.
Sparar orku, — þvær allt án
þess aö skola áöur.
— Emeleruö aö innan.
Auöveldari hiröing og betri
ending.
Mjög hljóölát.
Fjölbreytt litaval.
Margra áratuga frábær
reynsla.
nmfnfin
fíHl Uúii
S SAMBANDSINS
ÁRMÚLA3 SÍMAR 38900-38903
Aldrei glæsilegra úrval af þessum
vinsælu garðhúsgögnum.
QEfsiP
V-þýzk gæðavara
Hagstætt
verö