Morgunblaðið - 19.07.1984, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚLÍ1984
Tilkynning
til eigenda
Ford og Suzuki bfla
Bílaverkstæði okkar verður lokað vegna sumar-
leyfa frá 23. júlí til 7. ágúst. Neyöarþjónusta verður
veitt á þessu tímabili.
Sveinn Egilsson hf.
Skeifan 17, s. 685100
Verið
velkomin
ópavogsbúaT
athugið!
Vid bjóðum alla almenna hársnyrtingu svo sem:
Permanent, klíppingu, lagningu, hárþvott, litun,
lástur, strípur, skol, djúpnæringu o.s.frv.
Opiö frá kl. 9—18 á virkum dögum.
Lokað á laugardögum í sumar.
Pantanir teknar í síma 40369.
HÁRGREIÐSLUSTOFAN
ÞINGHÓLSBRAUT 19.
Alltaf á fóstudögum
Þar er allt leikmynd
— Viðar Eggertsson ræöir viö Messí-
önu Tómasdóttur leikmyndateiknara
um ferð hennar til Finnlands og Nor-
egs með „Bláu stúlkuna".
OXSMÁ universalis
— Rætt viö forsvarsmenn Listfram-
leiðslufyrirtækisins OXSMÁ
Menning heimshorna á
milli
— Sagt frá ýmsum menningarviö-
buröum í Evrópu og víðar í myndum
og máli.

Föstudagsblaðid ergott forskot á helgina
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir VICTORIU GRAHAM
Ólgan í Punjab er
aðalvandi Gandhis
Jarnail Singh Bhindranwale -
trúa þvi í blindni að Bhindran-
wale hafi verið helgur maður.
Hann hætti í skóla 12 ára að
aldri, þar sem hann náði ekki
prófi, en hóf þá að lesa Guru
Granth Sahib, hina helgu bók
síkha, og las hana allt að 50
sinnum á dag þar til hann kunni
hana utanbókar.
Faðir Bhindranwale segir að
hann hafi komist í hann krapp-
ann fyrr. Eitt sinn hafi hann
verið umkringdur af um 30.000
lögreglumönnum í Bombay, en
enginn hafi þorað að leggja á
hann hendur vegna helgi hans.
Atburðirnir í Gullna musterinu í
Armitsar hafi bara verið smá-
vægilegir miðað við fyrri
reynslu. Faðir Bhindranwale sá
hann síðast fyrir um tveimur
mánuðum er hann var við messu
í Gullna musterinu. Þeir töluð-
ust ekkert við. Faðirinn sat að-
eins meðal safnaðarins og hlust-
aði á son sinn messa.
Fólk trúir á Bhindranwale
eins og guð og segja að hann
muni snúa aftur til að bjarga
SÁTTATILRAUNIR í fylki síkha, Punjab á Indlandi, hafa gefist
illa hingað til og ekki lítur út fyrir að mál þeirra leysist í bráð. Her
frú Indíru Gandhi, forsætisráðherra, er enn á svæðinu til að halda
uppi lögum og reglu . Þótt herinn hafi ráðist inn í Gullna musterið
fyrir meira en mánuði og flæmt út hryðjuverkamenn síkha, leysti
það þó ekki vandamál trúarflokksins, heldur bætti sennilega gráu
ofan á svart. Mikilvægi Gullna musterisins fyrir síkha jafngildir
helgi Vatíkansins fyrir kristna menn og varð því árásin ekki til að
milda bræði síkha.
Enn eru smáskærur í Punjab,
þrátt fyrir nærveru hersins,
en allar heimsóknir til fylkisins
eru bannaðar og þar gilda her-
lög. Ritskoðun er gildandi og
stjórn Gandhis hefur hert lög
sem leyfa gæsluvarðhald i allt að
tvö ár án réttarhalda. Einnig
hefur stjórnin áskilið sér rétt til
að lýsa yfir hættusvæðum
hryðjuverkamanna og sett upp
sérstaka dómstóla í því skyni.
Um helgina var svo fjöldi
síkha handtekinn og her settur
umhverfis Gullna musterið til að
vernda það fyrir ásókn síkha
sem vilja herinn burt. Stjórnin
lýsti því yfir áður en lög um
hættusvæði hryðjuverkamanna
gengu í gildi, að hernum væri
heimilt að skjóta hryðjuverka-
menn á færi, ráðast inn í og
eyðileggja felustaði þeirra og
framkvæma húsleit án heimilda.
Indira Gandhi, sem er nú orð-
in 66 ára gömul, stóð þó af sér
styrinn sem stóð um árás stjórn-
arhersins á Gullna musterið og
svo virðist sem vinsældir hennar
hafi aukist meðal hindúa, sér-
staklega í norðurhluta Indlands.
Gandhi hefur verið gagnrýnd
fyrir að láta ástandið í Punjab
afskiptalaust til að byrja með,
en hins vegar hefur hún hlotið
lof fyrir ákveðni og hugrekki er
hún sendi herinn þangað inn.
Punjab verður þó án efa helsta
vandamálið á lista Gandhis og ef
óeirðir brjótast þar út aftur,
þykir líklegt að hún tapi nokkru
af fylgi sínu fyrir kosningarnar í
árslok. Árásir á Gullna musterið
hafa valdið mikilli gremju meðal
þeirra 13 milljóna sikha sem búa
á Indlandi.
Hindúi, búsettur í Punjab,
segir angist sikha vera algera,
eftir að musterið var svívirt á
þennan hátt og segir samein-
ingarmátt síkha vera að fjara út.
Síkhar segja sjálfir að and-
spyma við herinn hafi ekkert
minnkað og segjast munu safna
liði og ganga til Gullna muster-
isins til að frelsa það. Yfirvöld
svara því til að síkhunum verði
ekki einu sinni leyft að safnast
saman.
Síkhaleiðtoginn og prestur,
Jarnail Singh Bhindranwale,
sem féll í árás hersins á muster-
ið, er nú orðinn píslarvottur i
augum síkha víðs vegar um land-
ið. Margir trúa þvi ekki að hann
hafi fallið i árásinni, og segjast
sumir hafa séð hann nýlega.
Meðal þeirra sem trúa þvi að
Bhindranwale sé enn á lifi er
faðir hans og ættingjar í bænum
Rodei, þar sem hann var fæddur
og uppalinn.
Fjölskyldan þvertekur fyrir að
Bhindranwale sé látinn og faðir
hans spyr. „Ef sonur minn er
látinn, því lætur lögreglan loka
borginni til að leita að honum?“
Faðir hans og þúsundir síkha
þeim úr klóm hersins. Síkhar í
Armitsar kvarta undan ágengni
hersins og segjast hvergi vera
óhultir. Eitt einkenni síkha er
túrban sem þeir bera á höfðinu
og segja þeir að hver sem beri
það höfuðfat nú í dag, sé dreginn
til yfirheyrslu, án þess að hafa
nokkuð til saka unnið. Orðróm-
urinn um að Bhindranwale sé
enn á lífi komst á kreik út af
leynd þeirri sem hvíldi yfir að-
gerðum hersins og einungis
óljósar skýrslur um dauða hans
hafa verið gerðar opinberar.
Trúlegasta skýringin frá hern-
um er sú að hann hafi orðið fyrir
sprengikúlu i kjallara, þar sem
hann leyndist. Blóð streymdi
niður andlit hans þegar hann
hljóp út úr musterinu, beint í
flasið á hermönnum sem skutu
hann til bana og lést hann sam-
stundis. Hermaður einn, sem
talinn er ættingi Bhindranwale,
bar kennsl á líkið, en engum úr
fjölskyldu hans var boðið að vera
við útför hans.
Indverjar virðast gjarnir á að
rugla saman staðreyndum og
sögusögnum og ekki bætir úr
skák að upplýsingar eru af
skornum skammti og þær eru
jafnvel ritskoðaðar. Sumir trúa
því jafnvel ennþá að Subhas
Chandra Bose, þekktur stjórn-
málamaður úr röðum þjóðar-
flokksins og samverkamaður
Japana, sem lést í flugslysi í
seinni heimsstyrjöldinni, sé enn
á lífi.
Annað vandamál sem fylgir í
kjölfar óeirðanna í Armitsar eru
viðgerðir á Gullna musterinu.
Herinn hefur fyllt upp í skotgöt
og endurbyggt hluta musteris-
ins. Yfirmenn hofsins vilja að
herinn hætti öllum afskiptum af
musterinu og láti síkha um
endurbygginguna. Stjórnin seg-
ist tilbúin til að ganga að þeim
kröfum, en ekki er búist við að
herinn yfirgefi musterið um
sinn.
Síkhar ætla að gera við must-
erið, fjarlægja uppfyllingar
hersins og láta heilagt hásæti f
musterinu, sem eyðilagðist í
árásunum, standa í minningu
þeirra sem létu lífið í átökum við
herinn, en það gerist ekki fyrr en
herinn hefur yfirgefið musteri
síkha í Punjab og lætur þá í
friði.
Victoria Graham er fréttamaður hji
AP. Einaig er stuðst við grein úr
Obærrer.
Lögregla handtekur síkha í átökum sem urðu í nóvember sl.