Morgunblaðið - 19.07.1984, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚLÍ 1984
25
„Ég var alls ekki var um mig,“
sagði Baly og brosti. „Við fundum
átta egg og földum þau í snyrti-
tösku sem Gaby (eiginkonan,
Gabriella) þóttist eiga og var út-
búin til að halda hita á eggjunum.
Við fylgdumst ekkert með því
hvort við værum elt eða ekki.
Maður verður að fara mjög vel
með eggin svo að þau ungist út.
Það er ekki svo auðvelt á Islandi,
vegirnir eru alveg hroðalegir og
eggin verða fyrir hræðilegu
hnjaski. Yfirleitt koma ekki ungar
nema úr helmingi eggjanna frá Is-
landi. En svo náði lögreglan okkur
og henti bara eggjunum. Hjá mér
hefðu ungarnir þó lifað."
Baly hefur verið í haldi síðan
hann kom aftur til Kölnar frá ís-
landi. Hann átti að mæta fyrir
réttinum í Daun á meðan hann
var þar og situr inni vegna stroku-
hættu. Þau hjónin hafa því lítið
hist siðan á íslandi, þar sem hún
sat inni í fimm daga. Hún var
kölluð sem vitni í réttarhöldunum
í Daun. Hún var með úrklippur úr
dagblöðum, póstkort og bréf til að
sýna eiginmanninum. Þar á meðal
var bréf frá gamalli vinkonu Bal-
ys, sem er gift Hubner, öðrum
þekktum fugla- og eggjaþjófi.
Gamla vinkonan hótar öllu illu
nema Baly komi aftur til sín.
Gabriella sagði i réttinum að
þarna væri fálkamafían að verki
og Polacek-hjónin, sem segjast
þekkja hana, væru engu skárri.
Hún hefði aldrei séð þau, þau
gætu lýst henni af myndum í blöð-
um og þau hefðu kannski líka séð
myndir sem einhver tók af henni
fyrir skömmu þegar hún var grip-
in og haldið úti á götu og jakkinn
hennar rifinn. Þessa árás kærði
hún til lögreglunnar og var með
pappíra uppá það.
Dómarinn sá ekki hvað þetta
kom málinu við og fékk lítið uppúr
Gabriellu. í réttarhléinu kom í
Ijós að hún var ekki alltof áfjáð f
aðra ferð til íslands. „Það var far-
ið alveg ferlega með okkur. Þjóð-
verji sagðist aldrei hafa séð svona
meðferð á föngum fyrr, ekki einu
sinni fyrir austan tjald.“ Hún
sagðist ekki vita af hverju Baly
þyrfti að vera f fangelsi. „Þeir
ættu að láta hann lausan svo að
hann geti unnið sér fyrir pening-
um og borgað sektirnar."
Baly sagði sjálfur að hann hefði
flúið frá Islandi af því að hann
gæti ekki borgað sektina sem
hann átti yfir höfði sér og sá ekki
fram á að honum yrði hjálpað um
peninga. „Ég sótti um lán f
banka,“ sagði hann og glotti við,
„en mér var neitað um það. Það
var ekkert annað fyrir mig að gera
en litast um við höfnina og koma
mér í burtu frá íslandi."
Kasselburg-kastali, þar sem Peter
Baly er grunaður um að hafa klifrað
yfir vegg og girðingu til að krækja
sér í konungsörn.
réttinum í dag og náði tali af Baly
í réttarhléi. Þá sagðist Baly aldrei
hafa séð hann né heyrt fyrr og
vildi ekki viðurkenna að hann
hefði nefnt nafn hans á Islandi.
Konungsörninn Ikarus.
Dominik Kollinger, gæslumaður,
sýnir hvernig konungsörninn Ikarus
er festur við stólpa ...
■*** JJr-
og hvar festingarólin var slitin eins
og fuglinn hefði losað sig sjálfur.
Sama handbragðið á öllum
fuglaþjófnuðum í Þýskalandi
í um 20 km fjarlægð frá Daun, þar
sem réttarhöldin yfir Peter Baly,
strokumanni, fara fram, stendur gam-
all kastali uppi á hæð. Hann heitir
Kasselburg og þar er nú einn stærsti
arna- og úlfagarðurinn í Vestur-
Þýskalandi. Dominik Kollinger sér
um garðinn ásamt konu sinni og syni
fyrir yfirvöld í Eifel. Garðurinn er
opinn gestum og Kollinger fræðir fólk
um lifnaðarhætti úlfa og hræfugla.
Hann gefur úlfunum hrátt kjöt sem
þeir rífa í sig fyrir framan gestina og
sveiflar dauðu dýri á bandi svo að
fálkar sýni flugfimi sína og græðgi.
Hann sleppir örnum lausum og lætur
þá snúa aftur til sín með því að kalla á
þá og þykjast ætla eitthvað í burtu.
Tugþúsundir manna heimsækja garð-
inn á hverju ári og fá tækifæri til að
sjá úlfana og hina sjaldgæfu og verð-
mætu fugla.
Einn verðmætasti fuglinn í garð-
inum heitir Ikarus og er 17 vetra
konungsörn, þeir lifa í ein 60 ár.
Hann stendur bundinn bak við girð-
ingu í kastalagarðinum þar sem
gestir geta virt hann fyrir sér. Hinn
17. júní fyrir ári síðan þegar sonur
Kollingers ætlaði að gefa honum
morgunmat var fuglinn horfinn.
Svo virtist sem hann hefði sjálfur
slitið festingarólina og sloppið af
sjálfsdáðum. Við nánari athugun
kom þó í ljós að þarna hafði þjófur
verið á ferð. Festingarólin hafði
verið leyst og síðan hnýtt aftur við
festingsstólpann á annan hátt en
Kollinger-feðgarnir eru vanir að
gera. Lögreglan var kölluð til og
þjófnaðurinn kærður. Kollinger
ákvað þó að kanna málið sjálfur og
hringdi í gamlan kærasta dóttur-
innar, sem er vel kunnur „fugla-
áhugamönnum" i V-Þýskalandi. Jú,
hann hefði heyrt að Hiebler nokkur
i Bæjaralandi hafði rétt nýlega
keypt konungsörn. Kollinger hafði
samband við Hiebler og spurði
hvort nýi fuglinn blikkaði öðru aug-
anu sérkennilega og hvort að
nokkrar fjaðrir í stélinu væru
styttri en hinar. Svo reyndist vera,
Hiebler sagðist vera miður sin að
vera kominn með stolinn fugl í
hræfuglabúrið sitt og skilaði Ikarus
aftur heim í kastalagarðinn.
„Ikarus er eini stolni hræfuglinn
sem eigendur hafa fengið á lífi aft-
ur í hendurnar," sagði Kollinger,
þegar blaðamaður Morgunblaðsins
heimsótti hann í Kasselburg í síð-
ustu viku. „Það er vitað um 15
hræfuglaþjófnaði i V-Þýskalandi á
undanförnum 6 árum en miklu
fleiri fuglar hafa horfið, hvort sem
þeim var stolið eða ekki. Fuglunum
hefur verið stolið úr dýragörðum,
hræfuglagörðum og úr svokölluðum
einkaútungunarstöðum. Þetta er
eini þjófnaðurinn héðan úr Kass-
elburg. Það er ekki svo auðvelt að
komast hingað inn, þarf að klifa
hæð, klifra yfir 2ja metra háan
kastalavegg og yfir girðingu. En
þjófurinn hefur auðveldlega getað
litast hér um og kynnt sér stað-
hætti þegar garðurinn var opinn al-
menningi.
Texti og myndir
Anna Bjarnadóttir
Sonur Kollinger sem sá að Ikarus
var horfinn.
Það var sama handbragðið á
þjófnaðinum hér og á öðrum stöð-
um í V-Þýskalandi. Einn, tveir til
þrír menn virðast vinna saman, hin
svokallaða Fálkamafía, og hafa
þetta að atvinnu. Þeir láta stela
fyrir sig fuglum og versla síðan með
þá. Einn þessara (Conny Ciesielsky)
Bandari.sk yfirvöld hafa haft auga
með ólöglegum fálkaviðskiptum í
Norður-Ameríku í ein fimm ár. Fyrir
þremur árum hófust þau síðan handa
við að fletta ofan af margra milljóna
dollara fulgaviðskiptahringjum í sam-
vinnu við kanadísk yfirvöld. Yfir 300
leynifulltrúar komu sér í kynni við
fálkaþjófa og smyglara, störfuðu með
þeim og söfnuðu sönnunargögnum í
14 ríkjum Bandaríkjanna og 4 fylkj-
um Kanada. Yfirvöld létu loks til
skarar skríða í lok júnímánaðar og
handtóku yfir 30 manns í Bandaríkj-
unum og 15 í Kanada. Áttatíu manns
í viðbót voru ákærðir um aðild að
þjófnuðunum. Menn eru ákærðir
fyrir að hafa brotið náttúruverndar-
lög, fyrir smygl, samsæri, brot á póst-
reglum og bera Ijúgvitni. Markus
Ciesielsky, sonur Conny Ciesielskys,
fuglaþjófs í Köln, er meðal fanganna
og bróðir hans og faðir hafa verið
ákærðir. Ciesielsky-fjölskyldan hefur
látið greipar sópa um fálkahreiður á
Islandi.
Lögreglan gerði yfir 100 fálka af
ýmsum tegundum upptæka þegar
mennirnir voru handteknir. Fólks-
bílar, flutningabílar og flugvélar
voru einnig tekin í vörslu lögregl-
unnar. Fluglarnir eru nú hjá dýra-
lækni og þeirra er vel gætt. Vitað
er að um 400 villtum fálkum var
stolið í Bandarikjunum og Kanada
á árunum 1981 til 1984. Talið er að
aðeins helmingur þeirra hafi lifað
meðferð þjófanna af. Fálkarnir
voru seldir í Bandaríkjunum,
Vestur-Evrópu og Saudi-Arabiu,
var nefndur i réttarhöldunum yfir
Baly og verður kallaður sem vitni.
Það getur verið að allir þessir menn
vinni saman (Baly, Polacek og
Ciesielsky), kenni hver öðrum um,
kannast sjálfir ekki við neitt og á
endanum fæst engin lausn á málið.“
Polacek seldi Hiebler fuglinn Ik-
arus fyrir 3000 þýsk mörk og segir
að Baly hafi selt sér hann og fullyrt
að fuglinn væri ekki stolinn. Baly
neitar að hafa stolið fuglinum og
yfirleitt að hafa séð Polacek undan-
farin ár.
„Þrjú þúsund mörk er mjög lágt
verð fyrir konungsörn eins og Ikar-
us,“ sagði Kolinger. „Þeir eru svo til
alveg ófáanlegir af því að Wash-
ington-samningurinn um vernd
fágætra dýra bannar verslun með
villt dýr. Hér áður fyrr kostuðu
rússneskir konungsernir með skil-
ríki 5000—6000 mörk. Það er aug-
ljóst að menn vissu að Ikarus var
illa fenginn fyrst að hann fór fyrir
svona lágt verð. Eðlilegt verð fyrir
konungserni er um 6000 mörk, föru-
fálkar fara á um 5000 mörk og ís-
lensku og grænlensku fálkarnir
fara á um 10.000 mörk (rúmar
100.000 ísl. kr.). Upphæðirnar sem
ar sem þeir eru notaðir við veiðar.
Bandaríkjunum og V-Evrópu, að-
allega V-Þýskalandi þó, eru fugl-
arnir m.a. notaðir til varps í útung-
unarstöðvum í einkaeign. Það er
löglegt að eiga ránfugla i þessum
löndum svo framarlega sem þeir
eru ekki teknir traustataki úti í
náttúrunni og þeir eru skráðir hjá
yfirvöldum. Verslun með villta
fugla er algjörlega bönnuð. Skráðir
ránfuglar í Bandaríkjunum eru
merktir með hring um annan fót-
inn. Við rannsókn yfirvalda kom í
ljós, að margir villtir fuglar voru
komnir með þessa hringi. Þeir
höfðu væntanlega fengið þá þegar
skráðir fuglar drápust eða voru
seldir.
Fálkaþjófarnir notuðu svipaðar
aðferðir við að smygla ránfuglum
yfir landamæri Kanada og Banda-
ríkjanna og eiturlyfjasmyglarar
nota. Fuglarnir voru faldir í fólks-
og fiutningabílum og þeim ekið yfir
landamærin á strjálbýlum stöðum.
Litlar einkaflugvélar flugu lágt
með þá yfir landamærin og þegar
um egg var að ræða földu þjófarnir
þau oft innan klæða, i ferðatöskum
með fölskum botnum og hvar sem
var, þar sem tollverðir rákust ekki
á þau. Miðstöð fálkahringsins var i
Montana í Bandarikjunum.
Þess má geta aö Markus Ciesi-
elsky var gripinn á eigin flugvél i
Bretlandi fyrir rúmu ári og nokkur
egg fundust i farangri hans. Málið
hefur ekki verið tekið til meðferðar
enn.
eru nefndar í blöðum eru miklu
hærri en ég hef nokkurn tíma heyrt
um, hæsta upphæðin sem ég þekki
til persónulega er 50.000 mörk en
það var fyrir stóran, hvítan fálka."
Nokkrir stolnu v-þýsku hræfugl-
anna, sem Kollinger nefndi, fundust
seinna aðeins hjá fuglauppstoppara
í Núrnberg. Það þarf að fela fugl-
ana vel fyrir yfirvöldum og margir
þola ekki meðferðina. Það skiptir
þjófana þó ekki svo miklu máli þar
sem þeir fá einnig gott verð fyrir
fuglana dauða. Uglur eru til dæmis
verðmætari dauðar en lifandi, upp-
stoppaðar uglur þykja meira spenn-
andi en sprelllifandi.
Kollinger sagði að nú væri hægt
að láta förufálka í haldi fjölga sér.
Það hefði fyrst tekist fyrir átta ár-
um og fálkapörin hans hefðu eign-
ast unga. Listin er sú að láta kven-
fálkann halda að karlfálkinn fiytji
henni fæðu í búið og láta fuglana
ekki komast upp á lagið með að
makast með hanska húsbóndans.
En menn greinir á um hvort þetta
sé hægt og margir telja að ungar
flestra förufálka í haldi komi úr
eggjum sem hafa verið tekin
traustataki úti í náttúrunni.
Verðmæti ránfugla fer eftir teg-
und, lit, kyni og ástandi fuglanna
yfirleitt, samkvæmt upplýsingum
innanríkisráðuneytis Bandarfkj-
anna, en það skýrði frá handtöku
fálkaþjófanna í sameiginlegri yfir-
lýsingu með bandaríska dómsmála-
ráðuneytinu. I Bandaríkjunum er
verð algengustu fálkanna um 600
dollarar (18.000 ísl. kr.) og 2.000
dollarar fyrir förufálka, stór hvítur
kvenkyns geirfálki getur kostað
10.000 dollara. Verð á fálkum í
V-Evrópu og Saudi-Arabíu er mun
hærra en í Bandaríkjunum og dýr-
ustu fuglar þar geta kostað allt upp
í 50.000 dollara (150.000 ísl. kr.).
Fangarnir eiga allt að 5 ára
fangelsi og/eða 20.000 dollara sekt
yfir höfði sér fyrir fuglaþjófnað, 5
ára fangelsi og/eða 10.000 dollara
sekt fyrir samsæri og svipað fyrir
smygl, ljúgvitni og póstsvindi.
William Clark, innanríkisráð-
herra, sagði í yfirlýsingu að það
yrði að endurskoða eftirlit með
villtum dýrum í Bandaríkjunum til
að bjarga lífi þeirra, en handtök-
urnar nú væru fyrsta skrefið í átt
til þess. William French-Smith,
dómsmálaráðherra, sagði að mikil
eftirspurn eftir villtum ránfuglum
og upphæðirnar sem eru í boði
fyrir þá hefðu leitt til myndunar
glæpahringja. Hann sagði að það
væri mjög mikilvægt að yfirvöld
erlendra ríkja ynnu saman i aukn-
um mæli til að koma upp um þessa
hringi og koma í veg fyrir frekara
glæpastarf af þessu tagi.
Flett ofan af fálka-
þjófum í Bandaríkjunum