Morgunblaðið - 09.09.1984, Síða 63

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. SEPTEMBER 1984
67
hvorki í markaðsöflun erlendis né
i aukinni neyzlu búvöru innan-
lands. Hlutur bænda, sem fram-
leiðenda, og annarra starfsstétta,
sem neytenda, sýnist verri en
kerfisins sjálfs, sem ekki hefur
nægilegt samkeppnisaðhald. Það
var því fyrir löngu tímabært að
endurskoða þetta kerfi og þróa í
frjálsræðisátt.
Sölukerfið hefur oftlega leitt til
mikillar óánægju neytenda. Þeir
árekstrar, sem orðið hafa, hafa á
stundum verkað letjandi en ekki
hvetjandi til kaupa á búvöru. Þeir
hafa þar að auki verið kveikja til
áróðurs og hvati til atlögu af hálfu
afla, sem sýnast vilja veg íslenzks
landbúnaðar sem minnstan.
fhaldssemi er af hinu góða; það
að vilja halda í hefðir, sem enn
standa fyrir sínu og hafa kosti
fram yfir falboðnar nýjungar.
Viðhorf, sem flokkast undir aft-
urhald, þjóna hinsvegar sjaldan
jákvæðum tilgangi. Landbúnaður-
inn verður að fylgja eftir fram-
vindu, sem þegar er orðin og fyrir-
sjáanleg er, bæði í framleiðslu og
sölutækni, og tileinka sér þau
vopn á mörkuðum, heima og
heiman, sem bezt vinnst með. Þörf
þessa, og sjónarmiða framleiðni
og arðsemi, verður enn ríkari þeg-
ar ljóst er að svokallaöar „útflutn-
ingsbætur" hverfa í áföngum á
fáum árum.
Hvarvetna í þjóðlífinu, í land-
búnaði sem annars staðar, finnast
möguleikar, sem leiða munu til
nýrra „landvinninga„ í næstu
framtíð. Þessir möguleikar felast
m.a. í fiskeldi, ylrækt, skógrækt
og ýmsum öðrum nýjum búgrein-
um, sem nú eru að komast á legg.
En ekkert síður í átökum á vett-
vangi hagræðingar, aukinnar
framleiðni, vöruþróunar, mark-
aðsöflunar og sölutækni. Endur-
skoðun á sölukerfi búvörunnar er
hluti af þessari þróun og ekki sá
þýðingarminnsti. Á þeim vett-
vangi þarf framsýnin að vega
þyngra en steingerfingar ríkjandi
kerfis. Það er mikilvægt fyrir
þjóðarbúið i heild að finna land-
búnaðinum viðunandi rekstrar-
grundvöll til langrar framtíðar.
sagði strax, að hann gæti fengið
minn á því verði. Það var ekki þeg-
ið. Þá kom fram annað tilboð, en
það fór á sömu leið. Loksins, eftir
nær heils árs þjark, keypti ég hlut
Odds. Hann þverneitaði að kaupa
minn. Frá málum var gengið 12.
jan. 1974 og samskiptum þá að
fullu slitið."
Þetta eru stór orð, en sem betur
fer ekki sönn og til allrar ham-
ingju á ég bréf og afrit af öllum
bréfum sem fóru á milli aðila árið
1973. Ég mun nú vitna í þessi gögn
og kemur þá ótvírætt í ljós hverj-
ar staðreyndir málsins eru.
í bréfi dagsettu 3. mars 1973,
skrifar Haukur: „Þar sem við sam-
vinnuslit þarf að taka tillit til ým-
issa tæknilegra, lögfræðilegra og
fjármálalegra atriða, tel ég heppi-
legast, að hvor um sig fái sér trún-
aðarmann á þessum sviðum, sér
til ráðgjafar og aðstoðar í nauð-
synlegum viðræðum okkar í milli."
Faðir minn fór að tilmælum
Hauks og fékk sér trúnaðarmann.
Sá var mágur hans, Sveinn
Finnsson hdl.
Á tímabilinu mars til maí 1973
gerði Sveinn Hauki þrjú sölutilboð
á hlut Odds. Það fyrsta var upp á
40,4 milljónir. Haukur svaraði því
á þá leið, að ef tölur þær sem
Oddur byggði mat sitt á væru
stokkaðar upp þá væri heildarverð
94 m.kr. Hann væri tilbúinn að
selja sinn hlut á sama, þ.e.a.s. 47
m.kr. Haukur fékk þetta boð aftur
og það skýrt sett fram að ekki fór
milli mála að hlutur Odds var
metinn á 40,4 m.kr. Haukur kvaðst
tilbúinn að selja á sama, en nú
með því skilyrði að hann fengi
ákveðnar vélar út úr fyrirtækinu,
sem greiðslu á sínum hlut. Síðasta
tilboðið var upp á 36 m.kr., því
svaraði Haukur aldrei, en 2. maí
1973 birtust í Lögbirtingablaðinu
tilkynningar um að Haukur hefði
skrásett og ræki með ótakmark-
aðri ábyrgð tvö fyrirtæki með
firmaheitunum 1) Plast og prent
og 2) Plast og pokar.
Hulda Á. Stefánsdóttin
Gleðifrétt

Sjaldan hefi ég orðið glaðari
en þann 1. sept. sl., þegar ég las í
blöðunum, að daginn áður hefði
hús Krabbameinsfélags íslands
við Skógarhlíð 8 verið vígt að
viðstöddu fjölmenni. Og það,
sem jók á gleði mína var, að það
fylgdi fregninni að dr. Snorri
Ingimarsson væri ráðinn þar
forstjóri. Það var gaman að
heyra; þar er réttur maður á
réttum stað.
Fundum okkar dr. Snorra bar
fyrst saman um miðjan febrúar
1982. Þá var hann nýkominn frá
Svíþjóð eftir farsæla námsdvöl
við Karólinska háskólann í
Stokkhólmi og hafði varið dokt-
orsritgerð við sama háskóla
1980. Enda þótt honum byðust
störf í Svíþjóð leitaði hugurinn
heim, og nú var hann kominn til
sinna bernsku- og æskustöðva
fullur áhuga á því að leggja hug-
sjónum Krabbameinsfélagsins
lið í baráttunni við hinn ægilega
vágest, krabbameinið.
1 febrúarbyrjun þetta ár taldi
heimilislæknirinn minn, Halldór
Arinbjarnar, sá elskulegi maður,
þörf á að ég færi í rannsókn í
Landspítalanum. Sú rannsókn
leiddi í Ijós að meinsemd var í
hægra brjósti og yrði að nema
hana á brott. Eins og að líkum
lætur brá mér við þann úrskurð.
Ég hafði ekki áður kennt mér
nokkurs meins, fannst ég bráð-
ung og fær í flestan sjó, þó ný-
lega 85 ára. Nú, allt í einu, varð
ég gömul og kvíðin. Bót var þó í
máli, að prófessor Hjalti Þórar-
insson tók að sér að gera aðgerð-
ina. Honum treysti ég líka best
til þeirra hluta, vissi, að hann
var snillingur og svo hafði ég
þekkt hann frá því hann var
smábarn og hélt í pils móður
sinnar, vinkonu minnar, Sigríðar
húsfreyju Þorvaldsdóttur á
Hjallabakka. Sem betur fer
hafði ég fram að þessu lítið
kynnst lífinu í sjúkrahúsum og
vissi því harla lítið hvað mín
beið. — Það átti að skera mig
upp árla á mánudegi, en á laug-
ardaginn um nónbilið vatt sér
ungur læknir inn að rúminu
mínu og vildi tala við mig. Við
fórum fram og hann vísaði mér í
aðra stofu og tók mig tali, sagð-
ist heita Snorri Ingimarsson. Ég
varð standandi forviða, því orð
fór af því, að læknar töluðu ekki
meira við sjúklinga en bráð
nauðsyn krefði. Og ég varð sí-
fellt meira og meira hissa. Þessi
ungi maður talaði við mig gamla
konuna, eins og hann hefði þekkt
mig frá barnæsku. Hann talaði
við mig eins og manneskju, sem
gat fundið til, kviðið fyrir og
hlakkað til. Gamalt fólk á ekki
slíku að venjast af ókunnugum.
Svo var hann ekkert að flýta sér,
ekkert lá á. Ég var eins og önnur
rnanneskja, þegar ég sneri aftur
að rúminu mínu, viðhorf min
voru allt önnur til veikindanna,
og mér hafði aukist kjarkur. Sið-
an höfum við dr. Snorri verið
vinir.
Allt gekk að óskum í þetta
skipti. Prófessor Hjalti reyndist
mér frábærlega vel. Ekki leið
nema tæpt ár, þá lá leið mín aft-
ur í Landspítalann sömu erinda
og blessaðir læknarnir mínir
reyndust mér vel eins og áður.
Ekki leið nema eitt ár í viðbót
þá þurfti ég enn að leita lækn-
inga í Landspítalanum. Sú lega
var mér erfiðust, enda margt
breytt frá því, sem áður var. Nú
hafði ellin náð yfirhöndinni.
Það getur verið lærdómsríkt
að liggja í sjúkrahúsi, kynnast
starfsliði og sjúklingum. í öll
skiptin lá ég á handlækninga-
deild. Þar var frábært starfslið,
sem ég var þakklát fyrir að
kynnast. En þar voru líka sjúkl-
ingar, sem ég fann sárt til með,
og vöktu mig til umhugsunar.
Sárþjáð fólk á öllum aldri. Rann
þá fyllilega upp fyrir mér hve
krabbameinið er geigvænlegt.
Viðhorf þessa fólks voru mjög
misjöfn, sumir algjörlega bugað-
ir, aðrir vongóðir. En því miður
brást sú von æði oft. Er mér
minnisstæður stofufélagi minn
frá því í fyrra, ung kona, sem
átti langa og erfiða sjúkrasögu
að baki; var vongóð er við skild-
um og farin að hlakka til að
koma heim til ástvina sinna og
fjögurra ungra barna. Nú fyrir
nokkrum dögum frétti ég lát
hennar. Því miður er harmsaga
þessarar ungu konu ekkert eins-
dæmi, fjöldinn allur verður að
lúta sömu örlögum.
Krabbameinsfélag íslands
ásamt Krabbameinsfélagi
Reykjavíkur og öllum litlu félög-
unum úti um landið hafa unnið
mikið og gifturíkt starf, sem ber
að þakka, enda hafa þessi félög
jafnan notið starfskrafta hinna
hæfustu manna.
Fyrir mér er Krabbameinsfé-
lagið hugsjón, segir dr. Snorri.
En til þess að sú hugsjón megi
rætast þarfnaðist félagið betri
skilyrða fyrir starfsemi sína.
Starfsemi félagsins er fólgin í
því að beita sér fyrir fyrirbyggj-
andi starfi, sem fyrst og fremst
miðar að því að útrýma öllu því
er visindin telja að geti valdið
krahbameini meðal manna og
jafnframt leggja áherslu á, að
sjúkdóminn megi greina, áður en
hann er búinn að búa svo um sig,
að hann er orðinn ólæknandi.
Nú er stórum áfanga náð, fé-
lagið hefur eignast glæsilegt hús
í Skógarhlíð 8 og öll þjóðin fagn-
ar því að starfsemi Krabba-
meinsfélagsins er flutt 1 nýja
húsið, sem þjóðin gaf. En betur
má ef duga skal eigi hugsjónin
að rætast. Verum áfram sam-
taka, sem hingað til.
Og mér er sagt að í nýja hús-
inu sé valinn maður í hverju
rúmi. Um leið og ég óska
Krabbameinsfélaginu til ham-
ingju með ný húsakynni bið ég
að Guð og gæfan fylgi jafnan
húsinu í Skógarhlíð 8, og öllum
er þar starfa.
Vona ég að allir er eiga leið
þar inn, komi vonbetri og glaðari
út aftur.
Haukur vildi þannig þann 28.3.
1973 selja hlut sinn á 47 m.kr. en
ekki kaupa á 36 m.kr. einum mán-
uði síðar. Er hér var komið gafst
Sveinn upp. Hann taldi greinilegt
að Haukur vildi ekki skipta, ekki
selja og ekki kaupa.
Faðir minn leitaði þá til móður-
bróður síns Sveinbjörns Jónssonar
hrl., Sveinbjörn gafst lfka upp.
Hann var kominn á níræðisaldur
og hafði ekki þrek til að standa í
svona þrasi. Hann kvaðst mundu
fá þann mann er hann treysti best
til þess að leiða þessa deilu til
lykta. Það var Guðmundur Ingvi
Sigurðsson.
Þann 13. júlí 1973 skrifar Guð-
mundur Ingvi: „Á fundi mínum
með yður og syni yðar 6. júlí sl.
kom fram að Oddur Sigurðsson
hefði aldrei útfært hugmynd sína
um skiptingu á eignum Plast-
prents hf. og Plastpoka hf. Að
beiðni minni hefur Oddur nú gert
tillögu um skiptingu véla og ann-
arra eigna hlutafélaganna.“
Guðmundur sendi með þessu
bréfi tillögur Odds og óskaði eftir
svari. Haukur vildi þá færa vélar
á milli hlutanna. Honum var tjáð
að það væri í lagi og hann mætti
líka skipta upp á nýtt, en Oddur
áskildi sér þá rétt til að velja
fyrst. Þá sagði Haukur, að ekki
væri hægt að skipta upp fyrirtæk-
inu.
Þann 29. nóv. 1973 gerði Haukur
Oddi kauptilboð sem var upp á um
28 m.kr. og var húseignin á Grens-
ásvegi metin á 18 m.kr., sem
greiðsla frá Hauki, en hafði áður
verið metin á 10 m.kr. sem
greiðsla frá Oddi ef hann keypti á
47 m.kr. Þetta var kauptilboð af
hálfu Hauks og Oddi stóð aldrei til
boða að kaupa á þessu verði.
4) Hér að framan hefur komið
fram hvers vegna þrír lögfræð-
ingar sáu um málin fyrir Odd Sig-
urðsson. Þeir tóku við hver af öðr-
um en réðust ekki allir í einu á
Hauk einan og berskjaldaðan, eins
og hann gefur í skyn. Haukur
skrifar einnig að hann hafi aðeins
notið stuðnings Harðar Einars-
sonar hrl. er formlega var gengið
frá málum 12. jan. 1973. Það má
vera að það hafi verið þessum
málum óviðkomandi, en Haukur
Eggertsson og Eggert Hauksson
stefndu mér hvor í sinu lagi fyrir
meiðyrði þann 19. maí 1973. Það
var Hörður Einarsson sem flutti
málin fyrir þá.
Ég tel nú að staðreyndir máls-
ins séu ljósar og þeir sem skilja
visukornið sjá við hvern það pass-
ar, sé rétt með það farið.
Haukur segir eina ástæðu skrifa
sinna þá, að margir hafi spurt sig,
hvernig hann hafi náð fyrirtækinu
af Oddi. Ég ætla ekki að svara því
fyrir hann hér og nú, en það er
staðreynd að hann fékk það á mun
lægra verði en hann vildi nokkurn
tíma selja það á. Ég bjó á þessum
tíma í fjögurra herb. íbúð frá Ein-
hamri. Það mun láta nærri að
munurinn á því sem Haukur
keypti á og því sem hann vildi
selja á samsvari 10 slíkum íbúð-
um. Sé það vegna þessa sem Hauk-
ur telur enga óvináttu hafa verið
milli sín og Guðmundar Ingva, þá
er það misskilningur.
Guðmundur gerði okkur grein
fyrir hvers væri að vænta héldi
ófriðurinn áfram, en það var álit
föður míns, að þessi munur væri
lítið gjald fyrir það að vera laus úr
félagsskap Hauks Eggertssonar.
Haukur segir í lok greinar sinn-
ar: „Það er staðreynd, að afmælis-
greinar, eftirmæli og hvað eitt
slíkt, sem látið er frá sér fara á
opinberum vettvangi, verður siðar
meir hluti sögunnar, einstaklinga,
fyrirtækja og þjóðsögunnar í
heild." Haukur telur sig e.t.v. hafa
verið að skrifa sögu Norðurlanda,
þegar viðtalið var tekið, sem ég
vitnaði í úr Nord Emballage. Þar
segir m.a. „Sedan kompanionskap-
et upplösts, drivs företaget som
ett rent familjeföretag av Haukur
Eggertsson og sonen Eggert
Hauksson. Det ár faderen som er
teknikeren och sonen som er ekon-
omen.“ íslandssögunni ber ekki
saman við sögu Norðurlanda í
þessu efni. Fyrirtækið Plastos hf.
var stofnað árið 1974 skömmu eft-
ir að gengið hafði verið frá félags-
slitunum. Faðirinn og viðskipta-
fræðingurinn ákváðu að slá þetta
fyrirtæki af, og það í hvelli með
því að bjóða niður þær pokagerðir
sem Plastos hf. byrjaði með. Af
þvi leiddi að Plastos fór að fram-
leiða fleiri pokagerðir, sem jafnótt
voru boðnar niður af Plastprent.
Að lokum bauð Plastprent sem
hafði þá ca. 80% markaðshlut-
deild, flest alla eigin framleiðslu
niður. Slíkt gengur að sjálfsögðu
ekki til lengdar og taka varð nýja
hluthafa inn i Plastprent. Það
voru SH og Shell sem keyptu þá
40% hlutafjárins og
voru þá teknir í fjölskylduna, skv.
fyrrnefndri grein. Síðan þá hefur
verið lítil samkeppni í plastum-
búðum fyrir SH.
Víst er að sagan verður ekki
skráð eftir afmælis- og minn-
ingargreinum, heldur verða menn
dæmdir af verkum þeirra, og jafn
víst er að hann pabbi þarf ekki að
óttast þann dóm.
Sigurdur Oddsson er framkræmda-
stjórí Plastos bf.
Ballett
Skólinn tekur til starfa 1. okt.
Byrjenda- og
framhalds-
flokkar frá
6 ára aldri.
Innritun og allar uppl. í síma 15359
kl. 13—18 daglega.
Ballettskóli
Guðbjargar Björgvins.
íþróttahúsinu Seltjarnarnesi, Litla sal.
íBTi!