Morgunblaðið - 24.10.1984, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 24. OKTÓBER 1984
Framreiknuð íbúatala á íslandi:
íslenska hljómsveitin frum-
flytur átta íslensk verk í vetur
ÍSLENSKA hljómsveitin er nú að
hefja þriója starfsár sitt og heldur
hún alls 9 tónleika í vetur.
Guðmundur Emilsson, stjórn-
arformaður hljómsveitarinnar,
sagði að efnisskráin í vetur væri
mjög fjölbreytt og gæti hvaða
hljómsveit sem er verið stolt af
henni. Fyrstu tónleikar hljóm-
sveitarinnar verða hinn 25. októ-
ber og þar leikur bandaríski pí-
anóleikarinn Stephanie Brown.
Margir kunnir tónlistarmenn
leika með íslensku hljómsveit-
inni í vetur, þ.á m. Anna Guðný
Guðmundsdóttir, píanóleikari,
Sigurður I. Snorrason, klarinett-
leikari, Ásdís Valdimarsdóttir,
fiðluleikari, Mats Rondin, selló-
leikari, Sylvie Beltrando, hörpu-
leikari, og Joseph Fung, gítar-
leikari. Auk hljóðfæraleikar-
anna koma fram ýmsir söngvar-
ar, t.d. John Speight, Sigrún
Hjálmtýsdóttir, Sigrún Valgerð-
ur Gestsdóttir, Margrét Pálma-
dóttir, Elísabet F. Eiríksdóttir,
Jón Þorsteinsson og Bruce
Kramer.
íslenska hljómsveitin tekur
upp þá nýjung á 6. tónleikum
sínum að flytja lög úr „dægur-
lagadeildinni1*, eins og Guð-
mundur Emilsson orðaði það. Þá
verða flutt verk eftir þá Þóri
Baldursson, Stefán S. Stefáns-
son og Vilhjálm Guðjónsson,
með aðstoð Ásgeirs H. Stein-
grímssonar, trompetleikara,
Sverris Guðjónssonar, söngvara,
og Björns Thoroddsen, gítarleik-
ara. Alls flytur íslenska
hljómsveitin 10 íslensk verk í
vetur, þar af verða átta frum-
flutt. Stjórnendur hljómsveitar-
innar verða Ragnar Björnsson,
Kurt Lewin, Guðmundur Emils-
son, Marc Tardue, Margaret
Hillis og Thomas Baldner. Flest-
ir tónleikanna verða í Bústaða-
kirkju.
Guðmundur Emilsson sagði
rekstur hljómsveitarinnar hafa
gengið vel, en frá upphafi var
stefnt að því að hljómsveitin
yrði starfrækt án ríkisstyrkja,
en hljóðfæraleikurum yrði eigi
að síður greidd full laun. „Okkur
tókst sjálfum að afla 75% þess
fjár sem þurfti til rekstrarins
fyrsta árið, 80% það næsta og
vonandi 85% í ár,“ sagði Guð-
mundur. „Við erum því að nálg-
ast takmarkið óðfluga og stefn-
um að því að standa algjörlega á
eigin fótum eftir tvö ár. Ef það
tekst, þá held ég að það hljóti að
vera Norðurlandamet í hljóm-
sveitarrekstri."
í lok starfsársins fer íslenska
hljómsveitin í hljómleikaferð til
Grænlands með Söngsveitinni
Fílharmóníu, en alls fara um 80
hljóðfæraleikarar og 20 söngvar-
ar í þá för. „Þetta verður stærsta
hljómleikaför til Grænlands til
þessa," sagði Guðmundur Emils-
son, stjórnarformaður tslensku
hljómsveitarinnar, að lokum.
Stjórn íslensku hljómsveitar-
innar skipa þeir Guðmundur
Emilsson, dr. Þorsteinn Hann-
esson, Ásgeir Sigurgestsson og
Sigurður I. Snorrason.
Ljósm. Mbl./Árni Sœberg.
Þrír stjórnarmanna íslensku Hljómsveitarinnar kynna vetrardagskrána á fundi með blaðamönnum. Frá vinstri:
Ágeir Sigurgestsson, Guðmundur Emilsson og Sigurður I. Snorrason.
Fjölgar um
40—50 þúsund
næstu 20 árin
— Ævilíkur kvenna 80 ár, karla 74 ár
Framreiknuð íbúatala hér á landi árabilið 1984—2024 sýnir að landsmenn
geta orðið frá 305—332 þúsund í lok þessa tímabils, eftir mismunandi
frjósemiforsendum, sem liggja að baki framreikningsins. Þetta þýðir að
íslendingum gæti fjölgað á þessu fjörutíu ára tímabili um 67 til 94 þúsund.
Lægri spáin gerir ráð fyrir því að íslendingar verði 276.700 árið 2004, eftir
20 ár, eða tæplega 38 þúsundum fleiri en þeir eru nú, en hærri spáin 52
þúsund manna fjölgun.
Mannfjöldi á tslandi taldist
237.894 1. desember sl., en þeir
vóru aðeins 78.470 á morgni aldar-
innar, 1901. Um aldamótin bjuggu
73% landsmanna í strjálbýli en
11% nú. Meðalaukning mann-
fjölda í landinu 1981—1983 var
1,3% á móti 2,1% 1950-1960 þeg-
ar hún var mest.
í árslok 1983 bjuggu 142.000
manns í Reykjavík og á Reykja-
nesi, eða 60% þjóðarinnar, á móti
39% árið 1940 og 15,3% 1901. Þá
bjuggu 6,3% landsmanna á Vest-
urlandi (12,5% 1901), 4,4% á Vest-
fjörðum (16% 1901), 4,5% á Norð-
urlandi vestra (10,3% 1901), 11% á
Norðurlandi eystra (15,2% 1901),
5,5% á Austurlandi (13,6% 1901)
og 8,4% á Suðurlandi (17% 1901).
Meðalævilíkur kvenna á íslandi
eru í dag 80 ár og karla 74 ár á
móti 38 og 32 árum 1850—1860.
Þetta er ein hæsta meðalævi sem
þekkist í heiminum.
Á árabilinu 1961—1982 var
fjöldi brottfluttra úr landi um-
fram aðflutta 3.286 karlar og 4.091
kona. Rúmlega 60% brottfluttra
kvenna var á aldrinum 20—34 ára,
sem bendir til þess að nokkur
hluti þess hóps hafi gifzt útlend-
ingum.
Framangreindar upplýsingar er
að finna í heimildarriti Áætlana-
deildar Framkvæmdastofnunar
íslands, „Mannfjöldi, mannafli og
tekjur“, ágúst 1984. Skýrslan er
unnin af Sigurði Gústavssyni en
formála ritar Helgi ólafsson.
Atyinnugreinar 1963—1981:
Fjórföldun heil-
brigðisstétta —
þreföldun kenn-
ara og bankamanna
70% Reykvíkinga í þjónustugreinum
Starfandi íslendingum í þjónustugreinum fjölgaði um 134% 1963—1981.
Mælt í mannárum er aukningin úr 10.000 slíkum í 27.600. Við upphaf þessa
tímabils unnu tæplega 15%starfandi landsmanna þjónustustörf hvers konar,
nú 25,2%, rúmlega fjórði hver einstaklingur. Mest var aukningin í heilbrigð-
iskerfinu en þar töldust mannár 1.640 1963 en 6.708 1979 sem er meir en
fjórföldun. Mannafli í kennslu þrefaldaðist á þessu tímabili. f Reykjavík var
70% mannaflans í þjónustugreinum 1981 en 60%allrar þjónustu var unninn
í höfuðborginni.
í frumframleiðslu, landbúnaði
og fiskveiðum, hefur starfandi
einstaklingum fækkað frá 1963.
Þeir vóru árið 1981 89% af sam-
bærilegri tölu 1963.16% mannafl-
ans taldist til landbúnaðar, þ.e.
frumframleiðslu, 1963, en 6,9%
1979. 8,2% starfandi fólks töldust
til fiskveiða 1960 en 5,1% nú.
Hluti af þessari fækkun stafar af
tæknivæðingu í frumvinnslu.
Hinsvegar hefur starfsfólki
fjölgað 1 fiskiðn, var 5.600 1%7 en
10.400 1979, eða 9,5% starfandi
fólks í landinu. Mannafli í iðnaði,
að fiskiðnaði frátöldum, hefur
vaxið úr 12 þúsund mannárum
1963 í 18.300 1981, en hinsvegar
lækkað sem hlutfall af heildartölu
vinnandi manna í landinu úr
afli og tekjur“/Áætlanadeild
Framkvæmdastofnunar ríkisins/-
ágúst 1984.)
Þegar hafa sparast um 20 millj-
ónir f rekstri Ríkisspítalanna
— „erfitt að meta sparnað í heilbrigðisþjónustunni“
segir Davíð Á. Gunnarsson, aðstoðarmaður heilbrigðismálaráðherra
17,8% 1963 í 16,7% 1981.
10,2% mannafla störfuðu í
byggingariðnaði 1981 en sú at-
vinnugrein hefur breytzt nokkur
frá ári til árs. Heildartala í verzl-
un og viðskiptum hefur reynzt
stöðugri, nálægt 14%. Hlutfalls-
tala samgangna hefur lækkað úr
9,6% í 7,1%, en í bankastarfsemi
og tryggingum hefur hún vaxið úr
2,8% í6%,úr tæplega 1.900mann-
árum í 6.600 frá 1963-1981.
(Heimild: „Mannfjöldi, mann-
Þú svalar lestrarJxMf dagsins _
' stóum Moggans!
„MIÐAÐ við þær forsendur, sem við
á Ríkisspítölunum gáfum okkur í
upphafí ársins, þá ætluðum við að
spara um 42 milljónir og þegar hafa
sparast um 20 milljónir," sagði Dav-
íð Á. Gunnarsson, aðstoðarmaður
heilbrigðismálaráðherra, er hann
var inntur eftir því, hvernig gengið
hefði að spara í rekstri Ríkisspítal-
anna. „Þá var gert ráð fyrir því að
við fengjum nokkur framlög umfram
þau sem fjárlög gerðu ráð fyrir. Með
tilliti til þessarar upphaflegu áætlun-
ar okkar og til þeirra verðhækkana,
sem við teljum að hafi orðið, um-
fram forsendur fjárlagafrumvarps-
ins, þá reiknum við með að okkur
hafl tekist að ná u.þ.b. helmingi þess
sparnaðar í launakostnaði, sem við
ætluðum okkur að ná miðað við
fyrsta júlí. í öðrum rekstrargjöldum
náðum við nær öllum þeim sparnaði,
sem áætlað hafði verið.“
Davíð lagði á það áherslu að
tala þessi, þ.e. 20 milljónir, væri
miðuð við eigin forsendur Rikis-
spítalanna og hefði að þeirra mati
vantað fjárveitingu inn í fjárlögin
þegar þau voru samþykkt. „En
þetta er sparnaður, sem ekki hefði
orðið, nema sérstakar ráðstafanir
hefðu verið gerðar," bætti hann
við.
Davíð sagði að ákveðið hefði
verið að reyna að spara 2,5%
launakostnaðar og 5% annarra
rekstrargjalda. „Okkur tókst að
spara 4 milljónir í launum með
miklu aðhaldi. Við höfum fækkað
stöðum dálítið, dregið úr yfirvinnu
og breytt vöktum. Það er hins veg-
ar auðveldara að spara aðra liði en
launakostnað, því laun hafa ekki
hækkað lengi og erfitt að taka af
þeim. Þetta hefur auðvitað komið
niður á starfsemi spítalanna, t.d. í
sumar, þegar þremur deildum var
lokað í sex vikur. Að hluta til náð-
ist þessi sparnaður með því að
fresta opnun taugadeildar, sem
flytja átti í nýtt húsnæði geðdeild-
ar. Það er því kannski hæpið að
nefna sparnað í því sambandi, það
mætti e.t.v. nefna þetta samdrátt
að einhverju leyti."
Davíð Á. Gunnarsson sagði að
það væri alltaf erfitt að meta
sparnað í rekstri spítala, því það
væri nauðsynlegt að fylgjast vel
með öllum nýjungum á sviði heil-
brigðisþjónustu. „Það er afskap-
lega mikilvægt að fylgjast með
öllu slíku og oft er sparnaðurinn
ekki fólginn í því að eyða færri
krónum, heldur einmitt kannski í
því að eyða fleiri krónum og skila
meiri árangri í bættri heilsu fólks.
Það er mjög erfitt að meta verð-
mæti í heilbrigðisþjónustunni, en
það má alltaf spara og hagræða i
öllum rekstri," sagði Davíð að lok-
um.