Morgunblaðið - 25.11.1984, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. NÓVEMBER 1984
27
*
Stofmm Ama Magnússonan
Gefur út Duggals leiðslu
og Frásögur um forn-
aldarleifar 1817—1823
STOFNUN Áma Magnússonar hef-
ur gefið út bækurnar Duggals leiðsla
og Frásögur um fornaldarleifar
1817— 1823, sem er í tveimur bind-
um.
Duggals leiðsla
Duggals leiðsla er norræn þýð-
ing frá 13. öld á latneska ritinu
Visio Tnugdali, en það er eitt
kunnasta og útbreiddasta verk
leiðslubókmennta frá miðöldum,
en þær lýsa því er ber fyrir menn í
leiðslu eða draumsýn, einkum i
öðrum heimi. Sagt er i formála
verksins að það sé sett saman um
miðja 12. öld i Regensburg á
Þýskalandi af irskum munk,
Marcus að nafni.
Visio Tnugdali segir frá þeim
kvölum sem biða sálarinnar i viti
og hreinsunareldinum og hins veg-
ar hvernig hún leiðréttist og hlýt-
ur háleita umbun meðal hólpinna.
Á annað hundrað handrit hafa
varðveist af Visio Tnugdali auk
þýðinga á miðensku, flæmsku,
katalónsku, irsku o.fl. Duggals
leiðsla mun vera elst þýðinga
verksins á þjóðtungu. Liklega hef-
ur þýðingin verið gerð að forsögn
Hákonar gamla Hákonarsonar á
rikisstjórnarárum hans
(1217-1263).
öll handrit Duggals leiðslu eru
íslensk, en óvist er hvort hún hef-
ur upphaflega verið þýdd af ís-
lendingi eða Norðmanni. Leiðslan
hefur geymst nær heil í tveimur
skinnhandritum og tvö brot henn-
ar eru einnig til á skinni. Bergur
Sokkason ábóti felldi upphafs-
kafla leiðslunnar nær orðréttan
inn í Mikjáls sögu erkiengils og
eitt handrit þeirrar sögur er jafn-
framt elsta handrit. Duggals
leiðslu. Þetta handrit hefur verið
skrifað um miðbik 14. aldar. Hin
handritin eru frá lokum 14. aldar
og 15. öld. Af leiðslunni eru einnig
til þrjár uppskriftir á pappír frá
18. öld. Duggals leiðsla var fyrst
gefin út af C.R. Unger í Heilagra
manna sögum 1877 með sam-
ræmdum texta úr öllum handrit-
unum.
Dr. Peter Cahill hefur búið
þessa útgáfu af Duggals leiðslu til
prentunar. í henni er texti allra
handritanna prentaður stafrétt og
að auki til samanburðar latneskur
texti úr útgáfu A. Wagners. í við-
bæti er leiðslan þýdd á ensku eins
nákvæmlega og unnt er og tekinn
með og þýddur sá orðamunur sem
máli skiptir.
Frásögur um fornald-
arleifar 1817—1823
Árið 1817 sendi fornleifanefndin
í Kaupmannahöfn fyrirspurnir
um fornleifar ýmiskonar, sögu-
sagnir um fornmenn, merkileg
pláss, fornan átrúnað, hjátrú o.fl.
til biskups og amtmanna á Islandi,
en þeir dreifðu spurningalistum
til presta. Á næstu árum
1817—1823 bárust nefndinni svör
hvaðanæva af landinu. Ritið Frá-
sögur um fornaldarleifar 1817-
1823 er heildarútgáfa á öllum
þeim svarbréfum sem hafa varð-
veist. Sveinbjörn Rafnsson pró-
fessor hefur búið ritið til prentun-
ar og ritað skýringar og inngang.
Guðrún Ása Grímsdóttir ritaði
skrár ásamt Sveinbirni og sá einn-
ig um lokasamanburð prófarka og
handrita.
Frásögumar eru úr flestum
kirkjusóknum á landinu og samd-
ar af hátt á annað hundrað prest-
um og einstökum embættismönn-
um öðrum. í þeim er merkilegur
fróðleikur um islenskar fornminj-
ar, kirkjugripi, örnefni, þjóðtrú og
sagnir. Þar á meðal eru þjóðsögur
sem ekki höfðu áður verið festar á
blað.
Allar teikningar i frásögunum
eru birtar í ritinu, ennfremur
fjöldi rithandarsýna og ljósmynd-
ir af forngripum, sem getið er i
frásögunum og nefndinni voru
sendir. Frásögurnar sjálfar eru
prentaðar stafrétt eftir handrit-
um höfundanna. Aftast eru ræki-
legar skrár: nafnaskrá á 49 bls.,
atriðisorðaskrá, safngripaskrá og
skjala- og handritaskrá. Verkið er
samtals 740 bls.
Frásagnirnar eru ekki allar jafn
ítarlegar, enda um misjafnlega
auðugan garð að gresja varðandi
fornleifarnar. En í flestum sveit-
um landsins er nokkuð að finna
frásagnarvert.
Guðrún
HomabuMa/A
ún Ása Grímsdóttir, Sveinbjðrn Rafnason prófessor og Jónas Kristjánsson forstöðumaður Arnastofm
nblaAið/Árni Sæberg
iunar.
Nokkur vátrvggingarfelög hafa undanfarið
kvatt sér hljóðs varðandi bílatryggingar og boð-
að prósentulækkanirá brúttóiðgjöldum.
Af bví tilefni vilja Almennar Tryggingar hf.
benda viðskiptavinum sínum og almenningi á
eftirfarandi:
Hár prósentuafsláttur af háu brúttóiðgjaldi
segir einungis hálfa sögu. Raunar er ólíklegt að
slík reikningsdæmi gefi hagstæðasta útkomu
fyrir neytendur. Aðrar leiðir eru ekki síðri, - t.d.
breytt skráning iðgjalda - öðruvísi iðgjöld.
Pað sem mestu máli skiptir fyrir neytendur
er að sjálfsögðu að greiða sem minnst fyrir
bjónustuna á hverjum tíma og fá sem besta
bjónustuístaðinn.
Stefnan er því Ijós, Almennar Tryggingar
munu sem nútíma þjónustufyrirtæki ávallt hafa
hagsmuni viðskiptavina sinna í fyrirrúmi og
bjóða kjör sem allir geta fellt sig við.
TRYGGINGAR