Morgunblaðið - 16.01.1985, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. JANÚAR 1985
23
Brúarsmíðin þolir enga bið
ísinn á dönsku sundunum er nú í þann veginn að loka Eyrarsundi og
Stórabelti og ferjurnar eiga í miklum erfiðleikum með að komast
áfram, jafnvel þótt ísbrjótar ryðji brautina. Kuldarnir í Danmörku fara
nú að nálgast metið frá 1942 en þá fór frostið mest í 29 stig. Þykir
Dönum nú augljóst, að ekki megi lengur dragast úr hömju að smíða brú
yfir Stórabelti og brú eða jarðgöng undir Eyrarsund. Á myndinni fer
„Thorbjörn", öflugasti ísbrjótur Dana, fyrir litlu flutningaskipi og ryður
því rennu í gegnum ísinn.
Noregur:
182 milljarða hagnaður
af utanríkisviðskiptum
(Mi, 15. janóar. AP.
Utanríkisviðskipti Norðmanna ár-
ið 1984 voru þeim hagstæð um 40,3
Hollustuvín
fyrir hjartað
í Frakklandi er nú komið á
markaðinn vín, sem framleiðend-
urnir segja, að sé hollt fyrir hjart-
að og komi í veg fyrir alls kyns
æðasjúkdóma.
Nýja víntegundin, sem heitir
Coeur (hjarta), var gerð eftir
að í ljós kom í könnun, sem
fram fór árið 1979, að hjarta-
áföll eru fátíðari í þeim héruð-
um og löndum þar sem vínrækt
hvílir á gömlum merg. Rann-
sóknir, sem fóru fram í kjölfar
könnunarinnar, leiddu i ljós, að
sútunarsýra, sem kemur úr
fræjum og stönglum við vin-
gerðina, leysir upp kólesteról,
sem safnast saman í æðum, en
það getur valdið hjartasjúk-
dómum.
Höfundur nýja vínsins heitir
Guy Roger og býr í Corbieres-
héraði i Suðvestur-Frakklandi.
Hann fékk til liðs við sig lyfja-
fræðing við háskólann í Borde-
aux og víngerðarsérfræðing og
er útkoman nýtt rauðvín, rikt
af sútunarsýru en snautt af
áfengi.
milljarða norskra króna, eða jafn-
virði 182 milljarða íslenzkra, sam-
kvæmt bráðabirgðatölum sem
norska hagstofan sendi frá sér í dag.
Er hér um að ræða 27,1% aukn-
ingu frá árinu 1983 er Norðmenn
fluttu út vörur fyrir 31,7 milljarða
krónur umfram innflutning.
í desember sl. var viðskiptajöfn-
uður Norðmanna hagstæður um
5,4 milljarða norskra króna, sem
er 48,4% aukning frá árinu áður.
42 ára eldflauga-
fræðingur yf-
ir herafla Kína
Peking, 15. janúar. AP.
CHEN Hongyou, 42 ára eldflauga-
sérfræðingur, hefur verið skipaður
aðstoðaryfirmaður herafla Kína, að
sögn Xinhua fréttastofunnar.
Er Hongyou einn 300 ungra há-
skólastúdenta, sem settir hafa
verið til æðstu metorða í kín-
verska hernum. Alls eru 4,2 millj-
ónir hermanna í kínverska hern-
um, þar af hálf milljón í flugher
landsins.
Deng Xiaoping skipaði eldri for-
ingjum á eftirlaun í nóvember sl.
til að rýma fyrir ungum og færari
mönnum.
Herferð gegn krák-
um í Malaysíu
Kuala Lumpur, 15. janúar. AP.
LÝNT hefur verið stríði á hendur
krákum í borginni Kelang í Mala-
ysíu og hafa borgarbúar brugðist
vel við og slátrað 15 þúsund af
hinum hávaðasama fugli, sem yfir-
völd ræktuðu á sínum tíma og létu
sleppa.
Talið er að á milli 50 og 60
þúsund krákur sé að finna í Kel-
ang og næsta nágrenni og stend-
ur yfir útrýmingarherferð, sem
borgaryfirvöld standa á bak við.
Kelang er 30 km vestur af Kuala
Lumpur.
Breskir landnemar fluttu
krákuna með sér til Malaysiu frá
Indlandi snemma á þessari öld
því hún lifði á skordýrum, sem
lögðust á kaffiplöntur og ollu
uppskerutjóni. Nú, 28 árum eftir
að ríkið hlaut sjálfstæði, eru
ræktaðir arðsamari oliupálmar
og gúmmitré á gömlu kaffiekr-
unum.
Vegna þessa leitar krákan á
aðrar slóðir, m.a. inn á heimili
fólks. Af henni hefur hlotist
mikið ónæði vegna háværs
krúnks hennar. Leitar krákan
m.a. að æti og svífst einskis.
Hefur því verið skorin upp herör
gegn krákunni og veiðimönnum
hvaðanæva boðið til borgarinnar
á skytterí. Um 200 skyttur skutu
9.393 krákur á laugardag og
4.718 til viðbótar á sunnudag.
Árið 1971 var einnig lagt til at-
lögu gegn krákunni og voru þá
um 10 þúsund fuglar skotnir.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JOHN C. AUSLAND
Treholt og kosningar
mál málanna í Noregi
Ef litið er til síðasta árs leikur enginn vafi á hvaða atburður var mest
í fréttum í Noregi. Þá er einnig auðvelt að geta sér til um hvaða
atburður verður í brennidepli á þessu ári. Lykilorðin eru „Treholt“ og
„kosningar". Spurningin er sem sé, hvaða áhrif Treholt-málið hefur á
kjósendur þegar gengið verður til kosninga í september.
Þegar Arne Treholt var handtekinn 21. janúar 1984, var hann á leið
til Vínarborgar á fund við útsendara sovésku leyniþjónustunnar KGB.
Þótt enn liggi ekki fyrir hvenær Treholt gekk KGB á hönd, virðist hann
hafa starfað fyrir Sovétmenn í rúman áratug. í framhjáhlaupi má geta
þess, að komið hefur í Ijós að Treholt starfaði einnig fyrir leyniþjónustu
Iraka.
Ef Treholt hefði verið
óbreyttur starfsmaður í
utanríkisráðuneytinu hefði mál
hans ekki vakið svo gífurlega at-
hygli hér í Noregi og raun bar
vitni. Treholt var hins vegar
háttsettur embættismaður í
utanríkisþjónustunni og hafði
hlotið skjótan frama fyrir til-
stilli Jens Evensen; embætt-
ismanns i utanríkisráðuneytinu,
sem einnig hafði látið til sin
taka í stjórnmálum innan
Verkamannaflokksins. Treholt
var nánasti ráðgjafi Evensens í
samningaviðræðum Norðmanna
og Sovétríkjanna um fiskveiði-
réttindi í Barentshafi.
Þá hefur því einnig verið hald-
ið fram að Treholt hafi hvatt Ev-
ensen til að halda ræðu, þar sem
fram kom sú hugmynd að Norð-
urlönd yrðu lýst kjarnorku-
vopnalaust svæði.
Kéttarhöld í lok febrúar
Þegar Norðmenn höfðu náð
sér eftir mesta áfallið sem fylgdi
handtöku Treholts, komst málið
úr brennidepli fjölmiðlanna. En
líkur eru á að svo verði ekki
lengi. I lok febrúar er ætlunin að
hefja réttarhöld yfir Treholt og
kann mál hans því að verða
helsta fréttaefni norskra fjöl-
miðla fram á sumar.
Spurningin snýst því um
hvaða áhrif réttarhöldin yfir
Treholt hafa á kosningarnar í
september. Svarið ræðst, að
hluta til, af því hvernig ríkis-
stjórn Willochs færir sér málið í
nyt til að koma þeirri skoðun að
hjá kjósendum, að ekki sé unnt
að treysta stefnu Verkamanna-
flokksins í öryggismálum.
Samið um öryggismál
Það voru einkum tveir atburð-
ir sem urðu þess valdandi að sá
einhugur, sem ríkt hafði í örygg-
ismálum Norðmanna, varð að
engu. Hinn fyrri var ákvörðun
NÁTO þess efnis að hafin skyldi
uppsetning Pershing II kjarna-
vopna og stýriflauga í Evrópu.
Sá síðari var ósigur Verka-
mannaflokksins í síðustu kosn-
ingum sem leiddi til þess að
flokkurinn varð að sætta sig við
stjórnarandstöðu. Þar sem
Verkamannaflokkurinn sat ekki
að völdum varð leiðtogi hans,
Gro Harlem Brundtland, fyrir
sífellt meiri þrýstingi frá vinstri
væng flokksins. Vorið 1984 létti
þessari spennu nokkuð þegar
Gro Harlem tókst að ná
samkomulagi við ríkisstjórn
Káre Willoch um yfirlýsingu um
stefnuna í öryggismálum þjóðar-
innar. Hér var um málamiðlun
að ræða, sem gerði ekki út um
deilurnar. Segja má, að þeim
hafi verið sópað undir teppið.
Við lok síðasta árs virtust
komnir brestir í samkomulagið.
Willoch forsætisráðherra átti í
erjum við samstarfsmenn sína í
ríkisstjórninni auk þess sem
hann var undir stöðugum þrýst-
ingi frá Verkamannaflokknum
varðandi ýmis mál, svo sem sam-
þykkt Sameinuðu þjóðanna um
frystingu kjarnorkuvopna. Sum-
ir forystumanna í flokki Will-
ochs, hægri flokknum, höfðu ver-
ið óánægðir með málamiðlunina
og lögðu hart að honum að láta
af samkomulaginu. Vildu þeir að
Willoch léti í ljós efasemdir um
stuðning Verkamannaflokksins
við aðildina að NATO.
Olíuvinnslan
Þó svo að athygli fjölmiðla
hafi mjög beinst að pólitískri
baráttu og væntanlegum kosn-
ingum, þá varð olíuvinnsla Norð-
manna og hlutverk þeirra sem
olíuframleiðsluríki drjúgt
fréttaefni á síðasta ári. Á und-
anförnum árum höfðu Norð-
menn lítt haft sig í frammi varð-
andi olíuverð í heiminum. En í
október siðastliðnum varð breyt-
ing á, þegar ríkisrekna olíufélag-
ið, STATOIL, lækkaði olíuverð
sitt. OPEC-samtökin gagnrýndu
þessa ákvörðun, en sjálf áttu
samtökin í mesta basli við að
halda uppi verðinu á eigin fram-
leiðslu. Yamani, olíumálaráð-
herra Saudi-Arabíu, kom í ör-
stutta heimsókn til Osló, en nú í
byrjun árs var enn allt á huldu
varðandi olíuverð í framtíðinni.
Árið 1984 lentu Norðmenn
fyrst í alvarlegum erfiðleikum
við sölu á gasi. Bretar höfðu
skrifað undir samkomulag um
kaup á gasi frá Sleipnis-svæðinu
en síðan fengu bresk yfirvöld
bakþanka og málið fór í hnút.
Þetta kostaði margra mánaða
spennu og innbyrðis baráttu í
London. Káre Kristiansen,
orkumálaráðherra Norðmanna,
hótaði að hætt yrði við gas-
vinnslu á Sleipnis-svæðinu og
framleiðsla á olíu yrði aukin.
Um áramótin var ekki ljóst hver
yrði framtíð gasvinnslu Norð-
manna.
Friðarverðlaunin
I desember voru friðarverð-
laun Nóbels afhent í Osló. Ekki
minnkaði athygli fjölmiðla þeg-
ar fresta varð afhendingunni
vegna sprengjuhótunar. Verð-
launahafinn, Desmond Tutu,
biskup frá Suður-Afríku, og aðr-
ir gestir urðu að yfirgefa bygg-
inguna á meðan sprengjuleitin
fór fram. Óneitanlega urðu yfir-
menn lögreglunnar nokkuð
vandræðalegir þegar í ljós kom
að þeir höfðu ekki látið kanna
bygginguna áður en athöfnin
hófst. Kristiansen, orkumálaráð-
herra, kallaði fulltrúa þriggja
erlendra olíufélaga á sinn fund í
því skyni að bera á móti fréttum
þess efnis að Norðmenn seldu yf-
irvöldum í Suður-Afríku olíu.
I stuttu máli má segja, að
Norðmenn hafi gengið til móts
við nýtt ár án þess að vera þrúg-
aðir af alvarlegum vandamálum.
Stjórn og stjórnarandstaða leita
nú logandi ljósi að snöggum
bletti á andstæðingnum vegna
væntanlegra kosninga. Akkiles-
arhæll stjórnarinnar er atvinnu-
leysið. Hvað varðar stefnuna í
öryggismálum, þá leiðir tíminn í
ljós hvor stendur þar höllum
fæti, Verkamannaflokkurinn eða
samsteypustjórn Willochs.
John C. Ausland er fyrrum starfs-
maður í bandarísku utanríkisþjón■
ustunni. Hann er nú búsettur í
Osló og stundar ritstörf.