Morgunblaðið - 17.04.1985, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 17.04.1985, Blaðsíða 30
30 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 1985 Fyrir rétt rúmum tveimur árum, eða 5. apríl 1983, voru 47 svonefndir stjórnarerindrekar Sovétríkjanna í Frakklandi kallaðir heim til Moskvu samkvæmt ósk frönsku stjórnarinnar. Hversvegna? Hvert var hlutverk Frakklands í þessum nýja kafla átakanna milli leyniþjónustanna í Austri og Vestri? Hvaða ný sönnunargögn fengu Mitterrand for- seta til að taka þessa harkalegu ákvörðun, sem kom bæði stjórnarandstöðunni heima fyrir og erlendum bandamönnum algerlega á óvart? Hversvegna tóku Sovétríkin þessari einstæðu og óneitanlega „óvinsam- legu“ ákvörðun í þegjanda hljóði og án þess að grípa til neinna gagnaðgerða? Svör við sumum þessara spurninga er að finna í skjölum sem eru óvenjuleg bæði hvað varðar uppruna þeirra og innihald. Þau varpa umfram allt nýju ljósi á njósnir Sovétríkjanna á Vesturlöndum. Þessi opinberu leyniskjöl, sem samin voru fyrir VPK (stjórn sovézka hergagnaiðnaðarins) og komin eru beint frá Moskvu, skýra í smáatriðum frá þeirri vísinda- og tæknilegu aðstoð sem flugvélaiðnaðurinn hefur fengið frá utanað- komandi aðilum til að geta fylgzt með því nýjasta á þessu sviði erlendis. Textinn er ritaður á tæknilegu embættismannamáli og lýsir því hve Sovétríkin telja njósnir á sviði tækni og vísinda nauðsynlegar. Þar kemur einnig fram hve margvíslegra upplýsinga þeim hefur tekizt að afla sér á þennan hátt. Fram kemur að ráðherrar bera oft fram ákveðnar óskir um upplýsingar við KGB (öryggisráð ríkisins) og GRU (helzta leyniþjónusta hersins). Frönsku stjórninni hafði borizt fjöldi þessara gagna sem sannaði „móðgandi" framkomu sovézkra njósnara, sérstaklega í Frakklandi, svo hún ákvað að gefa for- dæmi með því að vísa þessum 47 „stjórnarerindrekum" úr landi. Að baki þessari aðgerð lá skipulögð rannsókn- arvinna lögreglunnar á vegum DST (Direction de la surveillance du territoire), sem á sér enga hliðstæðu í Frakklandi, en þessi vinna leiddi til þess að frönsku lögreglunni tókst að afla nægra sannana beint frá sov- ézku leyniþjónustunni til að sannfæra forsetann. List- inn yfir mennina 47 var vandlega saminn. Það fór ekki framhjá yfirvöldunum í Kreml hvað hafði gerzt, og þau gátu ekki annað en tekið ósigrinum með karlmennsku. Nákvæm skýrsla um njósnír Sovétríkjanna Eftir Edwy Plenel og Christian Batifoulier Eins og viðgengst hjá leyniþjón- ustum allra ríkja er enginn bréf- haus á blöðunum sem sovézka skýrslan er skrifuð á, og þar eru engin auðkenni nema neðst á hverri síðu þar sem hún er merkt „VP-I0440ss“. En innihaldið er hispurslaust og ítarlega útskýrt. Skýrslan er samin árið 1980 — fyrir flugvélaiðnaðarráðu- neytið (Minaviaprom) — og þar birtist yfirlit yfir „tæknileg gögn með viðhlítandi upplýsing- um“ sem safnað hefur verið fyrir þessa grein iðnaðarins. Vestrænar leyniþjónustur kann- ast við orðalagið, sem er lítt dulbúin tilvitnun til vísinda- og tæknilegra gagna, sem fengizt hafa eftir „sérstökum leiðum" erlendis frá. Þetta er óbeint við- urkennt í skýrslunni þar sem talað er um að „nýta jákvæða reynslu útlendinga". Þegar hér er komið sögu er þetta eins og ósköp hversdagsleg mynd af efnahags- og hernað- arlegri samkeppni Austurs og Vesturs og skuggahliðum henn- ar. En í skýrslunni kemur fram hve yfirgripsmikil og skipulögð upplýsingasöfnun leyniþjónust- unnar er. Þarna eru njósnir orðnar að iðnaði þar sem af- raksturinn er skilgreindur í skriffinnskulegum skýrslum er greina frá því hvað njósnirnar hafi leitt til mikils sparnaðar í útgjöldum og hvaða tæknium- bætur hafi reynzt mögulegar þeirra vegna. „Árið 1979,“ segir í skýrsl- unni, „kannaði ráðuneytið (flugvélaiðnaðarins) 156 sýnis- horn og 3.896 tæknileg gögn með viðhlítandi upplýsingum er bár- ust frá þeim deildum sem öfluðu þeirra." Þetta er upphaf skýrsl- unnar, og síðan segir: „Eitt hundrað og fjörutíu sýnishorn og 3.543 tæknileg gögn reyndust að dómi ráðuneytisins gagnleg þessari grein iðnaðarins: af öll- um þessum fjölda hafa 87 sýn- ishorn og 346 tæknileg gögn nú þegar komið að gagni við ýms rannsóknarverkefni og þróun nýs vopnabúnaðar eða hergagna auk endurbóta á eldri búnaði." Til samanburðar segir í skýrsl- unni að árið 1978 hafi 64 sýnis- horn og 316 tæknileg gögn kom- ið að gagni. „Tuttugu og níu sýnishorn og 890 tæknileg gögn,“ segir í skýrslunni, „voru notuð til að vega og meta vísinda- og tækni- lega fullkomnun nútíma vopna- búnaðar og tækja. Auk þessa hafa ráðuneytinu borizt 987 tæknileg gögn í skiptum frá hin- um ýmsu deildum iðnaðarins. Af þeim reyndust átta hundruð og fimmtíu gagnleg þessari deild iðnaðarins." Eftir þessa nákvæmu upp- talningu, tekur skýrslan til við að meta nytsemi upplýsinganna fyrir flugvélaiðnaðinn. „Nýting hagstæðrar reynslu útlendinga hefur auðveldað framvindu Bandaríkjamenn vilja selja Alsírbúum vopn W jmhington, 16. aprfl. AP. BANDARÍSKA utanríkisráðuneytið hefur samþykkt að selja Alsír vopn og er það í fyrsta sinn sem Alsír gefst kostur á að kaupa bandarísk vopn frá því landið hlaut sjálfstæði fyrir 23 árum, samkvæmt frétt Washington Post. Yfirvöld í Alsír hafa hins vegar ekki falast eftir bandarískum vopnum, en Vivienne Ascher tals- maður ráðuneytisins sagði Alsír- búa hafa gefið til kynna að þeir vildu geta keypt vopn frá fleiri að- ilum en verið hefði. Líklegt er að þessi mál beri á góma í fjögurra daga heimsókn Chadli Benjedid Alsírforseta til Bandaríkjanna, en hún hefst í dag. Alsír hefur staðið til boða banda- rísk ráðgjöf í sambandi við her- þjálfun frá í fyrra og frá 1981 hafa þeir fengið keyptar 17 Herkúles- herflutningaflugvélar í Bandaríkj- unum. Sendiherra Alsír í Washington, Mohamed Sahnoun, segir í samtali við Washington Post að Alsír- menn hafi áhuga á að kaupa bandarísk vopn til að vera ekki eins háðir Sovétríkjunum í þess- um efnum og verið hefur. Kínverjar fá vaxtalaust lán Washington, 16. marz. AP. KÍNVERJAR hafa fengið 120 milljóna dollara vaxtalaust lán til 50 ára hjá Alþjóðabankanum. Verður lánsfénu varið til að reisa varanlegar vatnsveitur á dreifbýlissvæðum og til að reisa landbúnaðarmiðstöðvar. Um 80 milljónum dollara verður varið til að afla 6 milljónum sveitafólks drykkjarvatns í ná- grenni Peking, og í héruðunum Li- aoning, Shaanxi, Sichuan og Zhejiang. Heildarkostnaður fram- kvæmdanna er áætlaður 210 millj- ónir dollara. Alls kyns búnaður, allt frá handdælum og rigningarvatns- tönkum upp í flóknar vatnsveitur, verður reistur í 4.650 þorpum, þar sem núverandi vatnsból eru ýmist ónóg, menguð eða of langt í burtu, að sögn Alþjóðabankans. Um 40 milljónum verður varið til að reisa vöruhús, kornhlöður, rannsóknarstöðvar o.fl. tengt öfl- un og vinnslu korns í 12 héruðum. Er það liður í tilraunum Kínverja til að margfalda landbúnaðar- framleiðslu sína á næstu tveimur áratugum. Fótaaögeröir Fótsnyrting 350 kr. Hjördís Hinriksdóttir, fótaaögeröafræöingur. Laugavegi 133 v/Hlemm. Sími 18612. Árangurslaus kafbátaleit Sænskur tundurduflaslæðari dólar fyrir utan höfnina I Karlshamn, þar sem sænski flotinn leitaði ókunns kafbáts, sem þar var talinn á ferðinni. Leitinni var aflýst eftir sólarhing, og engin merki fundust um kafbát. Vestur-Þjóðverji gerður að heiðursborgara í Kína Peking, 16. apríl. AP. VESTUR-þýzki verkfræðingurinn Werner Gerich hefur verið gerður að heiðursborgara í Kína fyrir að bæta starfsaðferðir verksmiðju þeirrar, sem hann starfar við þar í landi. Gerich er fyrsti útlendingurinn, sem fenginn hefur verið til þess að stjórna kínverskri verksmiðju, síðan kommúnistar tóku völdin í landinu árið 1949. „Við þökkum þér,“ sagði Wu Gu- anzheng, borgarstjóri í Wuhan, við Gerich við sérstaka athöfn í borginni, en þar hefur hann starf- að sem framkvæmdastjóri véla- verksmiðju borgarinnar í sex mánuði. Hin opinbera fréttastofa í Kína, Xinhua, skýrði frá þessu og lýsti Gerich sem „boðbera, er flytti þróaða tæknistjórnun til Kína“. í hópi þeirra 150 manna, sem viðstaddir voru athöfnina, var 17 manna sendinefnd frá Du- isburg í Vestur-Þýzkalandi, heimaborg Gerichs, og var Josef Krings, borgarstjóri þar, formað- ur sendinefndarinnar. Gerich, sem er 66 ára að aldri, er þriðji útlendingurinn, sem gerður hefur verið að heiðursborg- ara í kínverska alþýðulýðveldinu. Hinir eru Rewi Alley frá Nýja- Sjálandi, en hann hefur búið í Kína í 50 ár, og loks Shunuchi Suzuki, borgarstjóri í Tókýó. Gerich fór til Kína sem iðn- ráðgjafi og var hann skipaður framkvæmdastjóri vélaverksmiðj- unnar í Wuhan í október sl. Fyrstu vikurnar notaði hann til þess að fylgjast með verkamönn- unum, sem oft tóku sér langt hlé frá vinnu og slæptust í vinnutím- anum. Fyrstu fyrirmæli Gerichs sem framkvæmdastjóra voru þessi: „Engan blaðalestur framar í vinnunni."
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.