Morgunblaðið - 18.04.1985, Page 35

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 1985
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 1985
35

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjaid 330 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 25 kr. eintakiö.
Opinská umræða
um öryggi þjóðar
Mikill meirihluti þjóðarinn-
ar styður staðfastlega
stefnuna í öryggis- og varnar-
málum. Grundvöllur hennar er
aðild okkar að varnarsamtðkum
vestrænna ríkja, Atlantshafs-
bandalaginu, og varnarsamn-
ingurinn við Bandaríkin. Jafn-
vel innan Alþýðubandalagsins,
sem verið hefur vettvangur and-
ófs gegn varnarsamstarfinu, er
vaxandi skilningur á NATO-
aðild.
Geir Hallgrímsson utanríkis-
ráðherra hefur undanfarin
misseri stuðlað að bættri stöðu
okkar til að leggja sjálfstætt
mat á einstaka þætti varnar-
samstarfsins og þá „hernaðar-
legu stöðu“, sem við búum við,
vegna hnkttstöðu landsins og
framvindu vígbúnaðar í heimin-
um. Sérstök varnarmálaskrif-
stofa, innan utanríkisráðuneyt-
isins, var liður í þeirri viðleitni.
Hún fær víðtækara starfssvið
en varnarmáladeildin hafði,
m.a. með ráðningu sérfræðinga
með herfræðilega og hertækni-
lega menntun, þekkingu og
reynslu.
Utanríkisráðherra hefur jafn-
framt beitt sér fyrir því, að opna
almenna, málefnalega og
hreinskilna umræðu um örygg-
ismál. Yfirgripsmiklar og vand-
aðar skýrslur til Alþingis um
utanríkismál, náið samstarf við
utanríkismálanefnd þingsins og
þingflokka og opinská svör við
fyrirspurnum þingmanna og
fjölmiðla bera þessu vottinn.
Arangur þessarar umræðu er
almennari og sterkari stuðning-
ur við markaða stefnu i varnar-
og öryggismálum en nokkru
sinni áður.
Glöggt dæmi um þessa opin-
skáu umræðu var fyrirspurna-
tími í sameinuðu þingi sl.
þriðjudag. Þar svaraði Geir
Hallgrímsson fyrirspurnum,
varðandi varnarsamstarfið.
Meðal þess sem fram kom í
svörum hans má nefna:
• Það er skýr stefna ríkisstjórn-
arinnar að kjarnavopn skuli
hvorki vera á íslenzku landi né í
íslenzkri lögsögu nema með
samþykki íslenzkra stjórnvalda.
• Heimild liggur fyrir um
endurnýjun og fjölgun orustu-
flugvéla á Keflavíkurflugvelli úr
12 í 18.
• Heimild til byggingar
styrktra flugskýla á Keflavikur-
flugvelli er frá í júní 1983, en
heimild til þriggja viðbótar-
skýla var gefin í nóvembermán-
uði sl.
• Hafnar verða hafnarfram-
kvæmdir í Helguvík á þessu ári
og haldið áfram byggingu
birgðarýmis fyrir olíu.
• Líklegt er að bygging nýrrar
stjórnstöðvar á Keflavíkur-
flugvelli verði á framkvæmda-
áætlun 1986.
• Ekki eru áform um byggingu
nýrra flugbrauta, en samkvæmt
samkomulagi um nýja flug-
stöðvarbyggingu verður lagður
flugvallarvegur, flughlað og
akstursbrautir fyrir flugvélar,
sem Bandaríkin greiða allan
kostnað af.
• Engar óskir hafa verið settar
fram um OTH-ratsjárstöðvar.
Þær munu ekki gagnast á norð-
urslóðum af tæknilegum ástæð-
um.
Tveir þingmenn Alþýðu-
bandalags, Steingrimur J. Sig-
fússon og Svavar Gestsson, klór-
uðu til málamynda í gamla „ís-
land úr NATO“-bakkann, en all-
ur var sá málatilbúnaður í
skötulíki. Steingrímur fann sig
og knúinn til að þakka utanrík-
isráðherra fyrir skýr og afdrátt-
arlaus svör.
Menn með mismunandi af-
stöðu til varnar- og öryggismála
viðurkenna flestir að Geir Hall-
grímsson utanríkisráðherra hafi
í einu og öllu haldið þannig á
málum sem hæfir á upplýsinga-
öld. Umræða um þennan mikil-
væga öryggis- og sjálfstæðisþátt
þjóðarinnar hefur aldrei verið
opinskárri. Jafnframt hefur það
verið undirbyggt að við getum
lagt sjálfstætt eigið mat á varn-
arhagsmuni okkar.
Mestu er þó um vert að hinir
eldri, sem muna þá tíma síðla á
fjórða áratugnum, þegar ónóg
varnarsamstaða lýðræðisríkja
og haldleysi hlutleysis opnaði
flóðgáttir síðari heimsstyrjald-
arinnar, haldi vöku sinni; og að
hinir yngri, sem eiga heiminn
næstu áratugi, læri af reynslu
og mistökum genginnar tíðar.
Friöur um nafn
Jóns forseta
Vegna fyrirspurnar á Alþingi
um bókmenntaverðlaun
tengd nafni Jóns Sigurðssonar,
telur Morgunblaðið að þjóðin
þurfi fremur á öðru að halda en
slíku tildri. Nafn forsetans á
áfram að vera utan og ofan við
dægurþras og meting. Fremur
væri ástæða til að veita styrki
til mikilvægra verkefna í bók-
menntum eða viðurkenningar
fyrir langtíma framlag einstakl-
inga til íslenzkrar menningar.
Nafn forsetans á ekki að
tengja illvígum deilum eða önd-
verðum meiningum, sem oftlega
koma til, er verðlauna á einstök
verk líðandi stundar. Allra sízt
á að efna til slíkrar uppákomu
ár hvert á afmælisdegi forset-
ans, sem jafnframt er þjóðhá-
tíðardagur íslendinga.
Viktoría Múllova
eftir Arnór
Hannibalsson
Vart verður lengur komið tölu á
alla þá sovézku listamenn, sem
hafa talið sig nauðbeygða til að
flýja föðurland sitt til þess að geta
sinnt list sinni. Rostropovits selló-
leikari, Galína Visnéfskaja sópr-
ansöngkona, Maxím Sostakovits
hljómsveitarstjóri, Ernst Néí-
svéstní myndhöggvari, Vladimír
Maxímof rithöfundur, — þetta eru
aðeins örfáir af fjölmörgum. Öll-
um ber þeim saman um það, að
aðstæður í Sovétríkjunum séu
slíkar, að þar verði list ekki stund-
uð. List krefst frelsis. Þegar
eitthvað athyglisvert gerist í sov-
ézkri list, svo sem eins og leikrita-
uppfærslur leikstjórans Ljúbím-
ofs, má alltaf búast við að fyrr eða
síðar komi frétt um að listamað-
urinn hafi flúið land, eða þá að
yfirvöldin hafi tekið hann inn
fyrir múrana, eins og fór fyrir
hinum frábæra kvikmyndaieik-
stjóra Sergo Paradsjanof.
Frá Kuusamo
til Haparanda
í júlí 1983 bættust tveir sovézkir
tónlistarmenn í hóp útlaga. Það
voru fiðluleikarinn Viktoría Múl-
lova og undirleikari hennar
Vakhtang Zordanja.
Þau höfðu verið á tónleikaferða-
lagi um Finnland. Að loknum tón-
leikum gistu þau á hóteli í smábæ
að nafni Kuusamo. Þau skoðuðu
„Á torginu í Haparanda
komu til þeirra finnskir
ferðamenn sem þekktu
Múllovu og Zordanja úr
sjónvarpi. Þeir áttuðu
sig á augabragði hvað
var á seyði og hjálpuðu
tónlistarmönnunum að
komast til Stokkhólms.
Fyrsta verkið þar var að
fara í sendiráði Banda-
ríkjanna og biðjast hæl-
is þar í landi.“
landakort og komust að raun um
að þau voru stödd 150 til 200 km
frá sænsku landamærunum. Þau
náðu í leigubíl fyrir framan hótel-
ið og óku með honum til sænska
bæjarins Haparanda. Og stóðst
það á endum að handbært fé
þeirra rétt nægði til að greiða far-
gjaldið.
Frá þessu segja þau í viðtali við
Parísarblaðið „Rússkaja Misl“ í
júlí 1983.
Viktoría Múllova er fædd 1960.
Faðir hennar er verkfræðingur en
móðir hennar enskukennari. Þau
bjuggu í Zúkofsk, bæ fyrir utan
Moskvu. Þegar hún var sjö ára var
hún tekin í 10 ára barnaskóla við
Tónlistarháskólann í Moskvu.
Tónlistarháskólanum lauk hún
1983 og var kennari hennar hinn
frægi fiðluleikari Leoníd Kogan.
Þegar MúIIova var 14 ára sigraði
hún í fiðluleikarakeppni í Varsjá í
Póllandi, árið 1981 í alþjóðlegri
keppni í Finnlandi og 1982 í al-
þjóðlegu Tsjákofskí-keppninni í
Moskvu. Sigurvegarinn í þeirri
keppni fær vanalega að koma
fram á tónleikum með beztu
hljómsveitum landsins. En Múll-
ova fékk það ekki og var sagt að
engir salir væru lausir. Vanalega
er gefin út hljómplata með leik
sigurvegara í alþjóðlegum keppn-
um. En menningarmálaráðuneytið
setti það ekki á dagskrá og var því
borið við að svo mikil þröng væri í
upptökuverum. Múllovu var lofað
því, að henni yrði úthlutað íbúð,
en ekki varð af því. Ekkert leyfi
fyrir íbúð fékkst frá yfirvöldum,
og varð hún því að búa hjá for-
eldrum. Á tónleikatímabilinu
1983—1984 var ekki gert ráð fyrir
að hún héldi neina tónleika, utan
að spila einu sinni fyrir skólanem-
endur. Goskontsert, ríkisstofnun-
in sem ræður öllu tónleikahaldi,
hafði ákveðið að hundsa Múllovu
nær algjörlega. Hversvegna? Það
vissi enginn. Yfirvöldin einfald-
lega vísa þeim á bug sem þeim
þóknast. Goskontsert bárust mörg
boð erlendis frá um að Mullova
héldi þar tónleika. Um fæst þeirra
fékk hún að vita. Það var fyrir
þrábeiðni og grátbænir Finna að
hún fékk loks leyfi til tónleika-
halds í Finnlandi.
Frá Tvflýsi
til Stokkhólms
Vakhtang Zordanja er fæddur í
Tvílýsi (Tblísi) af grúsínskum og
rússneskum ættum. Hann var
settur til náms í tónlist á ungum
aldri og lauk tónlistarháskólanum
í Tblísi sem píanóleikari og síðan
stundaði hann nám í hljómsveit-
arstjórn í Léníngrað hjá hinum
fræga hljómsveitarstjóra Évgéní
Mravínskí. Síðan stýrði hann sin-
fóníuhljómsveitum í Saratof og
Kharkof. Það var hálfgerð tilvilj-
un að hann var sendur sem undir-
leikari með Múllovu til Finnlands.
Sá sem venjulega annaðist undir-
leik fyrir Múllovu var skyndilega
settur í ferðabann. (Hann varð
það sem kallað er „néviésdnoj").
Múllova krafðist þess þá, að
Vakhtang Zordanja annaðist und-
irleik í Finnlandsferðinni. Hann
bjó sig undir það á örskömmum
tíma, þótt hann hefði þá um skeið
lftt annazt píanóleik. Samt vissi
hann ekki hvort af þessu yrði eða
hvort hann fengi útfararleyfi. Það
kom loks tveim dögum fyrir
brottför. En þótt það væri fengið,
„getur enginn sovétborgari verið
viss um að hann komist út fyrir
landamærin. Það gæti alveg eins
gerzt að hann yrði dreginn út úr
flugvélinni á síðustu mínútu", seg-
ir hann í nefndu viðtali. Zordanja
hafði þeim mun meiri ástæðu til
að óttast þetta, að hann hafði ver-
ið í ferðabanni og aldrei fyrr feng-
ið að fara vestur yfir járntjaldið.
Honum hafði aðeins þrisvar verið
hleypt til landa í Austur-Evrópu.
Samt var Zordanja orðinn það
þekktur erlendis, að Goskontsert
fékk beiðnir um að hann kæmi til
að stjórna þar hljómsveitum. Hin
fræga ópera La Scala í Mílanó
bauð honum t.d. að stjórna sýn-
ingum á Aídu eftir Verdi. En
Goskontsert tók ekki í mál að gefa
leyfi til þess og neitaði Zordanja
um svokallaða „karakteristík", en
það er lýsing á ferli manns,
frammistöðu og viðhorfum, en án
hennar gera þeir ekkert sem gefa
leyfin. Þá var Zordanja boðið að
vera í dómnefnd á alþjóðlegri
keppni píanóleikara í Montreal ár-
ið 1982. En sovézk yfirvöld neituðu
honum um leyfi að fara þangað.
Zordanja var kominn um fertugt
og hafði starfað sem hljómsveitar-
stjóri á annan áratug, þegar fyrst
var leyft að mætti gefa út
hljómplötu með leik hans.
En síðan kom skyndilega leyfi
til að fara til Finnlands. Það var
fyrsta, eina og síðasta tækifærið
til að sleppa. í Sovétríkjunum
hefði mín beðið það eitt að trénast
upp sem tónlistarmaður, segir
hann.
Andlausir skriffinnar ráða því
hvaða tónverk hver má flytja og
segja fyrir um hvernig verkefna-
skrár skuli líta út.
Sérstaklega er þrýst á það, að
þeir sem fá að fara til útlanda
flytji lítt athyglisverð sovézk tón-
verk. SÍðan hirða sovézk yfirvöld
70—90% þeirr launa sem lista-
mennirnir vinna sér inn. Það var
því ekki að furða, að flóttamenn-
irnir sem stigu út úr lcigubíl á
aðaltorginu í Haparanda borguðu
sinn síðasta eyri fyrir farið.
Til Svíþjóðar
Ef flóttinn átti að heppnast
urðu þau að komast út úr Finn-
landi, því að Finnar endursenda
sovézka flóttamenn. Þá vissu þau
það einnig að vegabréfaskoðun er
ekki haldið uppi á sænsk-finnsku
landamærunum, og það gerði
flóttann mögulegan. Á torginu í
Haparanda komu til þeirra
finnskir ferðamenn sem þekktu
Múllovu og Zordanja úr sjónvarpi.
Þeir áttuðu sig á augabragði hvað
var á seyði og hjálpuðu tónlist-
armönnunum að komast til Stokk-
hólms. Fyrsta verkið þar var að
fara í sendiráð Bandaríkjanna og
biðjast hælis þar í landi.
Múllova (og væntanlega Zord-
anja einnig) býr nú í New York.
Hún er frjáls að flytja þau verk
sem henni líkar og laus undari al-
valdi skriffinnanna í Goskontsert.
Höfundur er dósent rið heimspeki-
deild Háskóla íslands. Viktoría
Múllova leikur i tónleikum Sin-
fóníuhljómsveitar íslands í kvöld
og Tónlistarfélagsins á laugardag-
inn.
Togarar Bæjarútgerðarinnar við
bryggju í Hafnarfjarðarhöfn. Áætlað
er að viðgerð á þeim muni kosta um
30 milljónir króna.
arfulltrúa til að kanna rekstur
fyrirtækisins og gera tillögur um
breytingar þar á. Samkvæmt áliti
nefndarinnar var ákveðið að
stofna almenningshlutafélag um
fiskvinnsluna og ennfremur gert
ráð fyrir, að bæjarsjóður taki að
sér að greiða verulegan hluta af
skuldum Bæjarútgerðarinnar."
Rekstrarstöðvun var
óumflýjanleg
„Um síðustu áramót voru skuld-
ir fyrirtækisins 478 milljónir
króna og höfðu aukist um 125
milljónir frá árinu áður. í vanskil-
um voru þá að minnsta kosti 120
milljónir og afborganir af lánum á
þessu ári eru áætlaðar 65 milljón-
Aðalatriðið er að tryggja út-
gerðinni rekstrargrundvöll
Rætt við Einar Inga Halldórsson,
bæjarstjóra í Hafnarfirði, um mál-
efni BUH og atvinnumál bæjarins
ATVINNUÁSTAND í Hafnarfirði hefur verið til umfjöllunar í fjölmiðlum að
undanförnu í kjölfar ályktana og yfirlýsinga fulltrúaráðs verkalýðsfélaganna
um atvinnuleysi í bænum. Rekstrarstöðvun Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
hefur að vonum komið inn í þá umræðu enda stór hluti þeirra, sem eru á
atvinnuleysisskrá í Hafnarfirði, úr hópi starfsmanna útgerðarinnar. Einnig
hefur athygli manna beinst nokkuð að þeim breytingum sem fyrirhugaðar
eru á rekstri fyrirtækisins með stofnun nýs almenningshlutafélags „Útgerð-
arfélags Hafnfirðinga hf.“, en um þessar mundir er að hefjast almenn
hlutafjársöfnun til félagsins. Morgunblaðið ræddi við Einar Inga Halldórs-
son, bæjarstjóra f Hafnarfirði, um þessi mál og var hann fyrst inntur álits á
ályktun verkalýðsfélaganna um atvinnuástandið í bænum.
„Ég hef í sjálfu sér ýmislegt við
þessa ályktun að athuga enda eru
þar fullyrðingar sem ekki eiga við
rök að styðjast eða eru byggðar á
misskilningi. í dag eru á atvinnu-
leysisskrá i Hafnarfirði 145
manns, þar af 77 sem áður voru í
vinnu hjá Bæjarútgerðinni. Sumt
af þessu fólki var þar í hlutastarfi.
Nú vantar fólk f fiskvinnslu hjá
Sjólastöðinni, um 30 konur og 15
karla, þannig að þessi tala er jafn-
vel orðin enn lægri. Með þessu er
ég hins vegar ekki að mótmæla
því, að undanfarin misseri hefur
verið nokkuð um atvinnuleysi hér
í bænum, einkum hjá fólki í fisk-
iðnaði og ástæðuna má rekja til
þess, að vinna hefur verið stopul
hjá Bæjarútgerðinni.
Einar Ingi Halldórsson, bæjarstjóri í
Hafnarfirði.
Þó allt hafi verið reynt til að
halda uppi vinnu hjá fyrirtækinu
hefur það gengið illa og á sfðasta
ári lá vinna niðri í tæpa 6 mánuði.
Þá var skipuð nefnd þriggja bæj-
ir. Að óbreyttu hefði fyrirtækið
því þurft að greiða á þessu ári 185
milljónir króna í skuldir og af-
borganir, sem er sama upphæð og
fyrirtækið velti á síðasta ári. Ofan
á þetta hefði svo auðvitað bæst
allur rekstrarkostnaður, launa-
kostnaður og annað tilheyrandi.
Veltan dugir ekki einu sinni til að
borga skuldirnar hvað þá annað.
Tap Bæjarútgerðar Hafnarfjarðar
árið 1984 var 113 milljónir króna
og ýmsir virðast ekki átta sig á,
hvað hér er um miklar fjárhæðir
að ræða.
Þetta samsvarar því að á síð-
asta ári hafi bæjarsjóður greitt
500 þúsund krónur með hverju
starfi hjá Bæjarútgerðinni, eða að
hver einasti Hafnfirðingur hafi
greitt 8.700 krónur til þess að
halda uppi starfsemi fyrirtækisins
og það sér hver rnaður að slíkur
rekstur er ekki í þágu bæjarbúa. I
febrúar síðastliðnum hafði fyrr-
verandi útgerðarráð gefist upp á
að halda uppi rekstri enda höfðu
þá safnast upp mikil vanskil og
mjög hart að fyrirtækinu gengið.
Rekstrarstöðvunin var því
óumflýjanleg og enginn grundvöll-
ur er fyrir að hefja aftur rekstur
fyrr en náðst hafa samningar við
kröfuhafa og gert hefur verið við
skip útgerðarinnar. Nú er unnið
að hvoru tveggja og það, ásamt
almennri hlutafjársöfnun er for-
senda þess að hægt verði að hefja
rekstur fyrirtækisins á ný. Það
hefur ítrekað verið reynt að skýra
fyrir verkalýðsleiðtogum i bænum
þessa alvarlegu stöðu fyrirtækis-
ins og þeim verið boðið að skoða
fyrirliggjandi uppgjör. Það boð
hefur ekki verið þegið og af álykt-
unum fulltrúaráðsins mætti ætla
að þessar upplýsingar hafi ekki
komist til skila. Vandamál Bæjar-
útgerðar Hafnarfjarðar leysast
ekki með því að hefja rekstur nú
við óbreyttar aðstæður. Það
myndi einungis leiða til enn meiri
erfiðleika og aukinnar fjárhags-
byrði á bæjarsjóði og bæjarbúum.
Aðalatriðið er að tryggja rekstr-
argrundvöll útgerðarinnar þannig,
að fyrirtækið geti veitt þeim, sem
hjá því starfa, örugga atvinnu.
Að undanförnu hefur verið unn-
ið sleitulaust að þvi að fá lánum
hjá opinberum sjóðum, verka-
lýðsfélögum og öðrum kröfuhöfum
skuldbreytt til lengri tíma og að
semja um greiðslur á viðskipta-
skuldum Bæjarútgerðarinnar. Það
er áætlað að það muni kosta um 30
milljónir að gera við skip útgerð-
arinnar, en öll þrjú þarfnast þau
talsverðra viðgerða. Þá er í ráði að
selja eitt þeirra, bv. Júní, og nú
standa yfir viðræður við þá aðila
sem sýnt hafa áhuga á að kaupa
skipið.
Nú á næstu dögum verður hafist
handa við aimenna hlutafjársöfn-
un, þar sem almenningi, stéttarfé-
lögum og viðskiptaaðilum bæjar-
útgerðarinnar verður gefinn kost-
ur á að skrá sig fyrir hlutafé í
hinu nýja almenningshlutafélagi
„Ctgerðarfélagi Hafnfirðinga hf.“,
sem áformað er að kaupi meiri-
hluta af eignum Bæjarútgerðar-
innar. Gert er ráð fyrir að einung-
is hluti af skuldum BÚH færist
yfir á hið nýja félag, en bæjarsjóð-
ur greiði aðrar skuldir. Hinu nýja
almenningshlutafélagi verður í
upphafi skapaðar góðar aðstæður
til að hefja rekstur og ætti, ef vel
tekst til, að geta veitt örugga at-
vinnu því fólki, sem þar mun
starfa.“
Gott atvinnuástand
í öðrum greinum
t ályktun verkalýðsfélaganna
segir m.a. að fjöldi fólks hafi leit-
að í ný störf utan Hafnarfjarðar
og ennfremur fullyrt að ráðamenn
bæjarins hafi tilhneigingu til að
leita til utanbæjarmanna með
verktöku. Einar Ingi var spurður
um þessi atriði:
„Á undanförnum árum hefur
vinnumarkaður í Hafnarfirði
breyst verulega. Löngum var út-
gerð og fiskvinnsla helsti atvinnu-
vegurinn í bænum, en nú hafa aðr-
ir atvinnuvegir tekið við. í dag
starfa flestir Hafnfirðingar að
iðnaði og bygingarstarfsemi. Þar
á eftir kemur svo verslun og þjón-
ustustörf. Atvinnuástand í öðrum
greinum en fiskiðnaði hefur verið
mjög gott og á undanförnum árum
hefur störfum í öðrum greinum
fjölgað talsvert. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Framkvæmdastofn-
un fjölgaði störfum í Hafnarfirði
um 206 heil störf á milli áranna
1982 og 1983 og ég hygg að þróunin
hafi verið svipuð á síðasta ári. í
dag lætur nærri að Hafnfirðingar
séu að verða sjálfum sér nógir um
atvinnu þar sem nánast er jafn-
vægi á milli framboðs á atvinnu
og vinnukrafts. Hins vegar liggur
í hlutarins eðli að fjölmargir
Hafnfirðingar sækja vinnu út
fyrir bæjarmörkin, til dæmis til
Reykjavíkur, og bæjaryfirvöld
geta engin áhrif haft þar á. Á
sama hátt sækja margir utanbæj-
armenn vinnu til Hafnarfjarðar.
Hvað varðar verktakana, þá
verða menn að gera sér grein fyrir
því, að fjölmörg fyrirtæki í Hafn-
arfirði selja vinnu sína og þjón-
ustu til annarra byggðarlaga. Ef
ætti að fara að taka upp einhvers
konar verndarstefnu í Hafnar-
firði, eins og látið er að liggja í
ályktun verkalýðsfélaganna, er
hætt við, að slík stefna myndi
bitna harðast á hafnfirskum fyrir-
tækjum og starfsfólki þeirra þeg-
ar nágrannabæjarfélögin færu að
svara í sömu mynt. Fullyrðingar
af þessu tagi eru því ákaflega
hæpnar að minu mati og i engum
tengslum við raunveruleikann,“
sagði Einar Ingi Halldórsson, bæj-
arstjóri Hafnarfjarðar, að lokum.
Framleiðsluráðslagafrumvarpið:
Leyfi þarf ekki
til að reka
vinnslustöðvar
ÞAU drög að nýjum framleiðsluráðslögum, sem voru eitt aðalmál auka-
fulltrúafundar Stcttarsambands bænda í gær, fela í sér verulegar breytingar
frá núgildandi lögum. Nafni laganna er breytt úr lögum „um Framleiðsluráð
landbúnaðarins, verðskráningu, verðmiðlun og sölu á landbúnaðarafurðum
o.fl.“ í lög „um framleiðslu, verðlagningu og sölu á búvörum". Birgir ísleifur
Gunnarsson, sem tók þátt í samningu frumvarpsins, hefur tekið saman
eftirfarandi punkta um helstu breytingar frá núgildandi lögum:
1. Uppsetningu laganna er
breytt og þau gerð skipulegri og
aðgengilegri. Valddreifing er auk-
in verulega.
2. Skipan Framleiðsluráðs er
breytt, fjölgað úr 11 í 15 í ráðinu.
Fulltrúar sérgreinasambanda
koma inn. Framleiðsluráð er gert
að samstarfsvettvangi búvöru-
framleiðenda, en stórlega dregið
úr afskiptum þess af sölu og
vinnslu búvara.
3. Verðlagningu er breytt.
Greint er á milli verðs til fram-
leiðenda og heildsöluverðs. Verð-
lagsnefnd búvara ákveður verð til
framleiðenda og skipa þá nefnd
fulltrúar framleiðenda og neyt-
enda. Yfirnefnd sker úr ágrein-
ingi.
4. Heildsöluverð, þ.e. verð frá
afurðastöð, er ákveðið af annarri
nefnd undir forsæti verðlags-
stjóra. Þar sem samkeppni er næg
má undanskilja ákveönar vöruteg-
undir.
5. Um smásöluverð fer eftir
verðlagslögum.
6. Staðgreiðsla á búvörum til
bænda er lögbundin.
7. Bændur semji við rikisvaldið
um ákveðið magn mjólkur- og
sauðfjárafurða, sem þeir fái fullt
verð fyrir. Opnuð er heimild til
svæðabúmarks og að skipta fram-
leiðslunni milli einstakra fram-
leiðenda.
8. Heimilt verður að innheimta
sérstakt gjald af innfluttu fóðri.
Tekjurnar skulu renna í Fram-
leiðnisjóð landbúnaðarins. Þó er
heimilt að endurgreiða framleið-
endum.
9. Dregið verði úr útflutnings-
bótum, en meginhluta þess fjár-'
magns, sem þannig sparast skal
varið til eflingar nýrra búgreina
o.fl.
10. Felld eru niður ákvæði um
að leyfi þurfi til að reka afurða-
stöðvar.
11. Losað er um innflutning á
grænmeti og öðrum garðávöxtum
en sett á stofn nefnd til að fjalla
um hann. Grænmetisverslun land-
búnaðarins verður lögð niður.
12. Sett eru ný ákvæði um
matsreglur.
13. Felld eru niður ákvæði um
að leyfi þurfi til að stunda heild-
sölu með landbúnaðarvörur.
14. Felld eru niður ákvæði um
að óheimilt sé að selja búvörur á
milli sölusvæða nema með leyfi
Framleiðsluráðs.
Bera skarn á hóla
Bændur nota góðu tíðina sem verið hefur að undanfórnu til að flýta fyrir sér
með vorverkin, eins og þessi mynd sem Árni Sæberg, Ijósmyndari Mbl., tók
í Stokkseyrarhreppi ber með sér. Bóndinn er að spara áburðarkaupin og ekur
dráttarvél sinni með mykjudreifara aftan í og dreifir húsdýraáburði á túnin.