Morgunblaðið - 11.05.1985, Síða 12

12
MORGUNBLAÐID, LAUGARDAGUR 11. MAÍ 1985
Thomas Baldner
Joseph Fung
*
Islenska
hljómsveitin
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Siðustu tónleikar starfsársins
hjá íslensku hljómsveitinni voru
haldnir í Bústaðakirkju sl. mið-
vikudag og var stjórnandinn
Thomas Baldner, prófessor í
hljómsveitarstjórn við tónlistar-
háskólann i Bloomington. Á efn-
isskránni voru verk eftir Copland,
Poulenc og Stravinsky og einnig
var frumfluttur gítarkonsert eftir
Joseph Ka Cheung Fung og lék
höfundurinn einleik i verkinu,
Appalachian Spring eftir Copland
er nú ekki sérlega mikilfengleg
tónsmið í kammerútfærslu (hugs-
anlega skólaútgáfu), þvi verkið er
samið fyrir stóra hljómsveit og
þannig er það vinsælt og vel þekkt.
Ballettinn sem hljómsveitarsvitan
er samin upp úr var uppfærður í
dansgerð eftir Mörthu Graham en
hljómsveitarsvitan var flutt undir
stjórn Rodzinski og hlaut höfund-
urinn Pulitzer-verðlaunin fyrir
verkið. Annað verkið á efnis-
skránni var gítarkonsert eftir Jos-
eph K.C. Fung en hann stundar nú
nám i tónsmiði í Amsterdam.
Margt var fallega gert í þessum
konsert en undir lokin er eins og
Fung hlaupi frá því verki að semja
gítarkonsert og breyti verkinu í
slagverkskonsert og „trommar á
gítarinn". Sú aðferð að nota hljóð-
færin á nýjan hátt hefur fyrir
löngu verið talin fullreynd og tón-
smiðir mikið til hættir sliku, þvi
oftast er hægt að ná betri árangri
með notkun viðeigandi hljóðfæra,
eins og t.d. í þessu tilfelli, er
venjuleg tromma hefði allt eins
komið að gagni. Hvað sem þessu
rausi líður var „trommugítarkafl-
inn“ skemmtilegur áheyrnar og
bæði vel saminn og vel leikinn.
Nokkrar tónhugmyndir voru fal-
legar og skemmtilegar, eins og til
að taka kaflinn sem tengir saman
fyrri hlutann og trommukaflann.
Þar var mjög skemmtilega leikið
með „pizzicato" á móti gítarnum.
Einstaka tónhugmyndir minntu á
Stravinsky, sérstaklega hvernig
lúðrarnir voru notaðir, og ein
strengjahugmynd svipar mjög til
þess sem lesa má, er rúmlega 100
taktar hafa verið leiknir af síðasta
þættinum í Vorblóti. Valse eftir
Poulenc var næst á efnisskránni
og lauk tónleikunum með Danses
Consertantes eftir Stravinsky.
Þessi balletttónlist þykir ekki sér-
lega áhugaverð til hlustunar en
ballettgerðin eftir Balanchine,
sem var röð af „abstract" dönsum,
vakti mikla athygli. Verkið, sem
er sérkennilega hrynskipt og ekki
sérlega lagrænt, var mjög vel leik-
ið af íslensku hljómsveitinni.
Thomas Baldner stýrði hljóm-
sveitinni af öryggi og mátti oft
heyra mjög góðan leik enda var
samspil stjórnanda og hljómsveit-
ar eins og vera ber hjá góðum tón-
listarmönnum.
Steinþrykk (Þorpsmarkaður) eftir Viktor Semonjonovits Vilner (f. 1925).
Myndlist frá Rússlandi
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
það er ekki oft sem hérlendir fá
að kynnast myndlist frá Sovét-
Rússlandi af sjón og raun en sitt-
hvað slæðist þó hingað af ýmis-
legu tilefni.
Ein slík sýning er nú á ferðinni
og er hún sett upp í húsakynnum
MÍR á Vatnsstíg 10 í tilefni af
Sovéskum dögum 1985 og einnig i
tilefni þess, að 40 ár eru liðin frá
stríðslokum, að mér skilst. Sýning
þessi var opnuð með viðhöfn sl.
laugardag og tróðu m.a. upp
nokkrir úrvals skemmtikraftar
frá Sovétríkjunum við góðar und-
irtektir. Sú er hefðin við opnun
slíkra sýninga en hins vegar eru
húsakynnin lítt fallin fyrir slíkar
uppákomur og að auki er býsna
erfitt að njóta myndanna innan
um margmenni á þessum stað.
Ég brá því á það ráð að skoða
sýninguna aftur á rólegum tíma
og sá hana þá í nýju og betra Ijósi.
Hér er aðallega um grafíkverk
að ræða en einnig nokkra lakk-
muni frá fjórum stöðum í Sovét-
ríkjunum, sm eru kunnir fyrir
þessa sérstæðu listgrein.
Grafíkverkin eru 63 og eru eftir
tuttugu höfunda og þar af nokkrir
heiðurslistamenn Rússneska sam-
bandslýðveldisins og einnegin
nokkra handhafa ríkisverðlauna
Rússneska sambandslýðveldisins í
minningu Ilja Repins.
Verkin virka nokkuð þurr og
eintóna svo sem opinber list gerir
jafnan og er vestrið hér engin
undantekning, en nokkrir lista-
mannanna skera sig þó úr um
listrænt handbragð og er þá helst
að nefna Masabikh Fathúlislamo-
vits Akhúnov (f. 1928), sem sýnir
næman skurð i dúkristum, Viktor
Semjonovits Vilner (f. 1925), sem
vinnur á mjög sérstæðan hátt i
steinþrykk. Nokolaj Levovits Vor-
onkov (f. 1934), sem á vafalitið sér-
stæðustu myndirnar á sýningunni
í formi andtits Dostojevskí,
Tolstoj, Gogol og Tsjekhov. Ein-
kum er myndin af Tolstoj eftir-
minnileg fyrir margbrotna út-
færslu. Þá ber og að nefna Stan-
islav Mikhailovits Nikireev, sem
vinnur af mikilli tilfinningu í æt-
ingu og útfærir myndir sínar frá-
bærlega vel.
Annars er nokkur fyrirvari á
þessari upptalningu þar sem
myndirnar njóta sín misjafnlega
vel í þröngum salarkynnunum,
auk þess er pappeskið umhverfis
myndirnar svo lúið og velkt, að ef
maður vissi ekki betur héldi mað-
ur það jafn gamalt byltingunni.
Dregur umgerðin margar mynd-
irnar niður, sem er einfaldlega
ótækt. Annars vöktu lakkmunim-
ir mesta athygli sína því að þar
kemur fram myndheimur, áeni
maður kannast við úr rússneskum
ævintýrum og málverkum CHag-
alls. "*
Lakkmunalist hefur verið við
lýði þar eystra frá lokum 18. aldar
og varð fyrst til í þorpinu Fedosk-
ínó í nágrenni Moskvu. Á 19.
inni kom kaupmaður nokkur,
Misskilningur
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Listamiðstöðin við Lækjartorg
er að verða manni nokkur ráð-
gáta fyrir umfangsmikla starf-
semi sína, sem á köflum er erfitt
að fá botn í.
Listmiðlun er stórt orð að
standa við, því það fylgir því
mikil ábyrgð að dreifa list og hér
verða menn að kunna að velja og
hafna.
Helst er að álíta, að það ágæta
fólk, sem stendur að starfsem-
inni, hafi ruglast á orðum og
hugtökum er það leitaði fyrir sér
að nafni, því að hér á heitið
„Listamarkaður" öllu betur við.
Ýmsar ágætar sýningar hafa
gist þennan stað en þess á milli
virðist hver sem er fá þar inni er
leggur það fyrir sig að mála eða
móta myndir sér til ánægju og
afþreyingar.
Það er ekkert nema gott við
því að segja, að fólk stundi
myndlist í hjáverkum, en það er
allt annað mál hvort allt sem
málað er eigi erindi fyrir sjónir
almennings.
Myndlistin er mikið svið og
margbrotið, svipað læknisfræði
eða heimspeki, en ekki getur
hver sem fer í læknaslopp hafið
að skera fólk upp og ekki getur ,
hver sá er setur upp íbygginn
svip vitnað í kenningar Sókrat-
esar, Platóns, Oswalds Spengler
eða Karls Jaspers.
Þá getur ekki heldur hver sá
er tekur sér pentskúf í hönd far- '
ið að mála málverk, sem telst
gilt á markaði listmiðlunar.
Allt þetta og margt fleira kom
upp í huga mér við skoðun sýn-
ingar Kristjáns Hall i Listamið-
stöðinni, en henni lýkur nú um
helgina.
Ekki amast ég á nokkurn hátt
við slíkri myndgerð en hún skal
iðkuð undir réttum formerkjum
og sýnd í réttu umhverfi, — og ef
svo heldur fram sem horfir verð-
ur „Listamiðstöðin“ það vafalít-
ið. Og það heyrir undir aðra um-
fjöllun en þá er markar virka
myndlist.