Morgunblaðið - 14.05.1985, Page 15

S86Í IAM II HUOAaiJtaiífo aiGAJaVÍUOflOM
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIDJUDAGUR 14. MAl 1985
15
Svart lauf
Frá sýningu Nemendaleikhússins á Fugli sem flaug á snúru eftir Nínu Björk Árnadóttur.
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
Nemendaleikhúsið:
FUGL SEM FLAUG Á SNÚRU
eftir Nínu Björk Árnadóttur.
Lýsing: Grétar Reynisson og
Ólafur Örn Thoroddsen.
Leikmynd og búningar: Grétar
Reynisson.
Leikstjórn: Hallmar Sigurðsson.
Nína Björk Árnadóttir kallar
Fugl sem flaug á snúru leikverk,
ekki leikrit. Með því vill hún
leggja áherslu á að verkið hefur
ýmsa aðra hluti fram að færa en
leiklistarlega og leikbókmennta-
lega. Það sé ekki háð einu formi
frekar en öðru. Eflaust hefur Nína
Björk haft þátt ljóðsins í huga
þegar hún kaus að kalla Fugl sem
flaug á snúru leikverk. Ljóðræna
og ýmis einkenni ljóðs eru áber-
andi í þessu verki.
í ljóðum sínum beitir Nína
Björn Árnadóttir oft aðferð
endurtekningarinnar. Hún er
hennar ljóðstafasetning og gæðir
ljóðin ákveðinni hrynjandi. Eftir-
farandi ljóð er endurtekið nokkr-
um sinnum i Fugl sem flaug á
snúru:
Á svartlauf
skrifaði myrkrið eina sögu
lét svo laufið vera hjá mér
eina stund.
Og við sátum undir trénu tvær systur
skuggar greinanna léku þar hjá
Og við þrýstum okkur fast
hvor að annarri
þvi skyndilega flaug
vængur
dáins fugls
yfir höfðum okkar.
Og við þrýstum okkur fast
hvor að annarri.
Og þú hvíslaðir, hvíslaðir
veist þú hvað það er
og ég hvíslaði, hvíslaði
nei,
og þú hvíslaðir grátandi
Ástin það er ástin.
Þetta ljóð um ástina minnir á
annað ljóð, Kvæði um Krist eftir
Stein Steinarr, en það segir frá
tveim fátækum börnum sem sitja
saman I garði og láta sig dreyma
um þá tíma þegar búið er að frelsa
heiminn.
Nína Björk segir um Fugl sem
flaug á snúru: „Verkið er um fók
sem finnur ástina, sem það er
hrætt við að mega ekki rækta.
Finnur hana í „Ungum manni með
rós,“ sem hefur kastað nafni sínu
og fortíð og neitar að þrífast við
þær aðstæður sem eru. Og um
„Þann vísa“, sem ræktar ástina á
þann einfalda hátt, sem virkar
broslega. Hvort „Ungur maður
með rós“ er tákn eða lifandi per-
sóna er hverjum og einum falið að
ákveða með sjálfum sér.“
Fugl sem flaug á snúru er
skrifaður fyrir 4. bekk Leiklist-
arskóla fslands og einnig í minn-
ingu Lorraine Glemby „sem heim-
urinn bar ofurliði" 1980. Verkið er
lokaverkefni hópsins í leiklist-
arskólanum, en vel fer á því að
hver árgangur Nemendaleikhúss-
ins frumflytji eitt íslenskt verk.
Að sögn skólastjórans, Helgu
Hjörvar, er það orðin föst venja.
Eiginlegur þráður, annar en
leitin að ástinni og fundur hennar,
er ekki í verkinu. Við erum stödd
jafnt í nútíð sem fortíð og raun-
sæileg umgjörð og táknrænar
myndir takast á. Myrkrið er fyrir-
ferðamikið, saga þess eins og lýst
er í ljóðinu tilvitnaða. Persónur
verksins hafa margar hverjar
flogið á snúru eins og fuglinn, átt
erfiða bernsku, lagst i drykkju-
skap, glatað hæfileikanum til að
hrífast og lifa eðlilega llfi, ná ekki
saman. Þótt ljóðræna tengi atriði
og sé stundum ómþýð og í anda
mýktar verður harðneskja ofan á,
fremur beisk lífsmynd án þess þó
að höfundur glati trúnni á lífið.
Leikstjórinn, Hallmar Sigurðs-
son, dregur ekki úr hinum stund-
um nöturlega tóni verksins og ger-
ir enga tilraun til að gera tákn-
myndir (samanber Ungan mann
með rós, Stúlku í skáp, Mann með
möppu) að lifandi fólki. Hann var-
ast það líka að höggva á ljóðrænar
endurtekningar verksins, en meira
hóf í þeim efnum hefði að mínu
mati styrkt sýninguna. Það sem
fer vel í ljóði á ekki endilega
heima á leiksviði.
Leikmynd Grétars Reynissonar
er í senn stórbrotin og einföld, allt
gólfið í Lindarbæ er sviðið.
Veggskreytingin skapar and-
rúmsloft óróleika og miskunnar-
leysis. Ónotatilfinning fæst með
því að hafa mold á sviðinu, ekki
síst þegar Ungur maður með rós
liggur eins og í gröf sinni. Lýsing
þeirra Grétars Reynissonar og
ólafs Arnar Thoroddsen var í
anda þess afdráttarleysis sem ein-
kennir verkið.
Það er samstæður hópur sem
túlkar Fugl sem flaug á snúru.
Leiklistarskóli Islands er búinn að
útskrifa marga góða leikara um
sína daga og virðist líklegur til að
halda því áfram. Hér er á ferðinni
hópur sem eflaust mun láta að sér
kveða.
Hlutverkin voru þannig úr garði
gerð frá hendi höfundar að leikar-
arnir fengu misjafnlega góð tæki-
færi til að sanna hvað í þeim býr.
En enginn þeirra var afskiptur,
allir nutu sín með einhverjum
hætti.
Þór Tulinius lék Ungan mann
með rós( greinilega efnilegur leik-
ari, en hlutverkið að mestu í lausu
lofti. Barði Guðmundsson náði
góðum tökum á sínum hlutverk-
um, einkum nafna sínum. Kolbrún
Erna Pétursdóttir lék sín hlutverk
af heitri tilfinningu, Stúlku í skáp
og Móður Þrastar. Rósa Guðný
Þórsdóttir þótti mér sannfærandi
sem Rósa og ekki síður Móðir
Barða. Þröstur Leó Gunnarsson
lék Þröst og foreldra Jakobs af
mikilli einbeitni og verður eftir-
minnilegur. Jakob Jakobs Þórs
Einarssonar var raunsæisleg per-
sónusköpun og eins og höfundur
gerir ráð fyrir. Einar Jón Briem
var að vísu ekki öfundsverður í
hlutverki Manns með möppu, en
gerði sitt besta, ekki síst sem Fað-
ir Þrastar. Mjög geðfelld og inpi-
leg var túlkun Óldu Arnardóttur.
Verði Fugl sem flaug á snúru
leikinn aftur af öðrum leikhópi tel
ég ráðlegt að stytta verkið tölu-
vert, einkum tengingaratriðin sem
sum hvér eru falleg, en ekki að
sama skapi markviss.
Mjög til fyrirmyndar er sú ný-
breytni að Fugl sem flaug á snúru
kemur út í smekklegri bók með
myndskreytingum eftir leik-
myndasmiðinn, Grétar Reynisson.
Útgefandi er Bókavarðan.
Nemendaleikhúsið rækir vel
skyldur sínar við fslenska leikrita-
gerð með sýningu leikverks Nínu
Bjarkar Árnadóttur.
Heíuröu gert þér grein íyrir því að milli bíls og
vegar eru aöeins íjórir lóíastórir íletir. Aktu því
aðeins ó viöurkenndum hjólböröum.
Sértu að hugsa um nýja
sumarhjólbaröa á íólks-
bílinn œttiröu aö haía
samband viö nœsta
umboösmann okkar.
PÚ ERT ÖRUGGUR Á
GOODfYEAR
FULLKOMIN HJÓLBARDAPJÓNUSTA
TÖLVUSTÝRÐ JAFNVÆGISSTILLING
Á
HUGSID UM
EIGID ÖRYGGI
OG ANNARRA
Flestai stœrðir íyrirliggjandi
Laugavegi 170-172 Simar 21240-28080 HAGSTÆÐ VERÐ
GOODfÝEAR
GEFUR ^RÉTTA GRIPIÐ