Morgunblaðið - 14.05.1985, Síða 16

200* f a m- * r *JTTr> rvrri rrra>f rxm a T0T/nnar»/r
16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ 1985
Nokkrir Dásamlegir kroppar
Má bjóða yður
uppí flassdans?
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Bíóhöllin: Dásamlegir kroppar
(„Heavenly Bodies") ☆
Leikstjóri: Lawrence Dane. Hand-
rit: Dane og Ron Base. Kvik-
myndataka: Tom Burstyn. Kór-
eógrafía: Paul Hoffert. Tónlist
m.a. eftir The Dazz Band, Cheryl
Lynn, Bonnie Pointer, Sparks, The
Tubes, o.fl. Aðalhlutverk: Cynthia
Dale, Richard Reberie, Laura
Henry. Bandarísk, frí RSI., dreif-
ing: PSO. Frumsýnd á þessu ári.
Það er í rauninni sárafátt að
segja af þessu nýjasta „Flash-
dance“-afsprengi, nema það fylg-
ir formúlunni dyggilega eftir.
Nokkrir englakroppar opna
dansstúdíó sem verður rokvin-
sælt á örskömmum tíma — hvað
annað? Og nýjustu dansarnir og
diskótónlistin flæðir yfir áheyr-
endur, við mikla lukku ung-
mennanna í hópnum.
Þá kemur að vandasömum
einkamálum prímadonnunnar,
hún á sumsé barnunga, nei ann-
ars, það er ekki heiðarlegt að
fara meira útí þá sálma, drama-
tíkin er nefnilega á álíka háu
plani og í sveitarómönunum sem
rak stundum uppí hendurnar á
manni í æsku. Bnda er hún
aukaatriði, Dásamlegir kroppar,
og systur hennar allar eru nefni-
lega „dansa- og söngvamynd"
núdagsins.
Nú, samkvæmt uppskriftinni
þá þurfa þessar myndir allar að
enda með einhverri æsilegri
keppni, líkt og marghleypu-
uppgjörin í vestrunum. Að þessu
sinni er það maraþonkeppni i
heljarskaki.
Dásamlegir kroppar, er hvorki
betri né verri vitleysa en forver-
ar hennar í nálægri og fjarlægri
fortíð. Dansararnir kattliðugir,
kóreógrafían oft býsna lagleg.
Og kropparnir maður!
Sinfóníutónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Senn fer starfsári sinfóníunn-
ar að ljúka en tvennir tónleikar
eru eftir og þá mun hljómsveitin
fara í tónleikaferðalag til Aust-
fjarða og siðan verður haldið til
Frakklands i boði franska
menntamálaráðuneytisins. Tón-
leikarnir voru að þessu sinni
fransk-íslenskir en þar var flutt
tónlist eft.ir Bizet, Milhaud, Rav-
el og Áskel Másson. Tónleikarnir
hófust á Sinfóníu eftir Bizet, er
hann samdi þá hann var nýlega
orðinn sautján ára. Bizet er
fæddur 25. október og hóf að
semja þessa sína fyrstu sinfóníu
29. október og lauk henni á mán-
uði. Verkið er fallegt og elsku-
legt og ágætt sinfónískt verk.
Það er því í raun furðulegt að
Bizet sjálfur mun hafa talið sig
óhæfan til að fást við gerð sin-
fónískra verka og áleit sig eiga
meira erindi við leikhústónlist.
Verkið var fallega leikið og sér-
staka athygli vakti leikur óbóist-
anna í hæga kaflanum.
Annað verkið á efnisskránni
var konsertþáttur fyrir litla
trommu og hljómsveit eftir Ás-
kel Másson. Því hefur oft erið
haldið fram að tónskáld komist
ekki lengra í tónsköpun en geta
hans á hljóðfæri leyfi og því
þurfi tónskáld að vera ekki
minna en „virtúós" á sitt hljóð-
færi. Bent hefur verið á að öll
helstu tónskáld sögunnar hafi
verið í það minnsta góðir hljóð-
færaleikarar og margir hverjir í
hópi mestu hljóðfærasnillinga. í
raun sannast þetta á Áskeli
Mássyni, því hann er, svo sem
vel má muna, snillingur á
trommur, enda finnur einleikar-
Roger Carlsson
inn Roger Carlsson þarna eitt-
hvað til að vinna úr með
snilldartækni sinni. Konsert-
þáttur Áskels heldur athygli
hlustenda og það er vaxandi
spenna í verkinu til enda. Það
skiptir mestu máli að þetta sér-
kennilega verk er alvarleg tón-
smíð og sinfónísk að gerð. Kon-
sert fyrir marimba, vfbrafón og
hljómsveit eftir Milhaud er
fremur leiðinleg tónsmíð en var
mjög vel leikin af slagverkssnill-
ingnum Roger Carlsson. Síðasta
verkið á tónleikunum var „La
Valse“ eftir Ravel. Þessi tónsmíð
nýtur mikillar frægðar og er
meistaralega vel rituð fyrir
hljómsveit. Flutningur verksins
Áskell Másson
var einum of um í styrk, þannig
að lokaþátturinn var snemma
orðinn mjög sterkur og endaði
því verkið á feikna fyrirgangi. Ef
leggja á áherslu á vaxandi styrk
getur verið nauðsynlegt að halda
hljóðstyrknum niðri og gæta vel
af því að fara ekki of geyst í að
efla styrkinn, því munurinn á
veikum leik og sterkum er að
miklu leyti afstæður og að
ofgera hljóðfærunum getur leitt
til þess að hljóðfæraleikari hafi
ekki fullt vald á tóngæöum og
tónstöðu. Stjórnandi tónleik-
anna var Jean-Pierre Jacquillat
og var stjórn hans fjörleg og vel
passandi við elskulega sinfóní-
una eftir Bizet.
Æskan fyrr og nú
Bókmenntlr
Erlendur Jónsson
Árið 1897 urðu aldahvörf í ís-
lenskum bókmenntum. Einar
Benediktsson og Þorsteinn Erl-
ingsson sendu frá sér fyrstu bæk-
ur. Báðir áttu eftir að hafa drjúg
áhrif á skáldskap næstu áratuga,
hvor með sínum hætti. Jón
Trausti birti fyrstu sögu slna á
prenti. Leikfélag Reykjavíkur var
stofnað. Þar með fór borgarlíf að
taka á sig mynd i höfuðstaðnum.
Sama ár hóf barnablaðið Æsk-
an göngu sína. Hún hefur komið
út síðan, nokkurn veginn óslitið.
Ekki veit ég hversu merkileg
stofnun þess hefur þótt á sínum
tíma. Naumast hefur það verið
talið til stórviðburða á menning-
arsviðinu. Enda liggur sjaldan i
hlutarins eðli hvað telja skuli
stórt og hvað smátt á líðandi
stund. Það eru afleiðingarnar —
eða árangurinn — sem skapar at-
burðunum vægi í sögunni. Æskan
hefur haft varanleg áhrif á sér-
hverja uppvaxandi kynslóð síðan
hún hóf göngu sína. Etörn og ungl-
ingar hafa jafnan haft á henni
dálæti. Ánnars hefði hún ekki lif-
að svona lengi. Og dæmi munu um
að hún hafi fylgt kynslóðunum í
bókstaflegum skilningi: það er að
segja að áskriftin hafi ekki rofnað
heldur gengið frá foreldrum til
barna.
Sá er þetta ritar var lesandi
Æskunnar á sínum tíma eins og
jafnaldrar flestir. Betur hef ég
ekki fest í minni nokkurt lesefni.
Stundum var ég ósammála ritinu.
Það var þegar mér þótti vera pre-
dikað niður til min. En yfirleitt
bar ég mikið traust til blaðsins.
Væri skáld eða listamaður kynnt-
ur í blaðinu, svo dæmi sé tekið,
þurfti ekki að sökum að spyrja:
það jafngilti gæðastimpli sem
óhætt væri að reiða sig á! Og aldr-
ei hefur rofnað sú tryggð sem
maður á sínum tima batt við
skáldskap þann sem Æskan
kynnti fyrir manni.
Skáldin í Æskunni voru og
verða góðskáld og snillingar.
Grímur Eugilberts var lengi rit-
stjóri Æskunnar. Hann jók ritið,
bæði að umfangi og útbreiðslu.
Hann hefur nú látið af ritstjórn
en við hafa tekið Eðvarð Ingólfs-
son og Karl Helgason. Þeir segja í
ávarpi að sér sé efst i huga »að
okkur megi auðnast að halda uppi
merki forvera okkar sem allir
unnu ágætt starf og gáfu út virt
og skemmtilegt blað.«
Eðvarð Ingólfsson er sjálfur rit-
höfundur, hefur meðal annars
sent frá sér unglingabækur, og er
sem slíkur á toppnum á vinsælda-
listanum. Hann mun þvi vera
manna dómbærastur um hvað
börn og unglingar vilja lesa.
»Vilja« — að sjálfsögðu! Því vilji
þau ekki lesa, þé ’ þau ekki.
Hægt er að k< „ lullorðnum til
að lesa blað eða bók i krafti þess
að þar sé á ferðinni merkilegt efni,
frægt, viðurkennt, útbreitt eða
nauðsynlegt. Engin slik meðmæli
duga frammi fyrir börnum. Þau
verða sjálf hvert og eitt, að finna
veiginn í því sem þau hafa fyrir
augum.
Eg sé á fyrstu heftunum, sem
nýju ritstjórarnir hafa séð um, að
þeir ætla að fylgja þeirri forskrift
fyrirrennara að birta i Æskunni
fleiri en »barnaefni«. Börn þurfa
að hafa sinar bókmenntir. Auðvit-
að! En að öðru leyti hafa þau sams
konar áhugamál og fullorðnir, að-
eins með augljósum undantekn-
ingum. Þau hafa áhuga á tækni og
vísindum ekki síður en fullorðið
fólk. Bílar, skip og flugvélar — að
tölvunum auðvitað ógleymdum —
eiga sér vísan stað í hugum barna.
Hins vegar geri ég ekki ráð fyrir
að mörg börn hefðu áhuga á árs-
reikningum skipafélaga og flugfé-
laga. Náttúrunnar ríki er börnum
sífellt undrunarefni. Og efni, sem
ætlað er fullorðnum i fjölmiðlum,
getur allt eins höfðað til barna.
Fjölmiðlastjörnur hafa því löng-
um vakið forvitni og hrifningu
með börnum.
Að einu leyti eru lestrarvenjur
barna öðruvísi en fullorðinna: Þau
geta lesið aftur og aftur það sem
þeim þykir skemmtilegt. Þau geta
hlustað oft á sömu söguna, jafnvel
þótt þau kunni hana nokkurn veg-
inn utanbókar. Ennfremur hafa
börn — að minnsta kosti eftir að
þau fara að stálpast — áhuga á að
lesa það sem önnur börn hafa
skrifað.
Allt er þetta með í dæminu hjá
ritstjórum Æskunnar. Þeir leiða
fram listamenn og skemmtikrafta
sem ætla má að nái til barna og
unglinga. Dægurtónlist höfðar
sterkar til barna en nokkurra ann-
arra. Og því gleyma þeir ekki. Þeir
birta bréf frá börnum, víðsvegar
að af landinu. Þar með kynnast
Grímur Engilberts
þau sjónarmiðum hverra annarra
frá ólíku umhverfi. Þarna eru
myndasögur sem sum börn hafa
mikið gaman af. Ennfremur er
kynnt fólk sem ætlar að leggja
Æskunni lið. Þeirra á meðal er
Herdís Egilsdóttir sem skrifar
sögur fyrir Æskuna. Við eigum
bæði góða og vonda barnabóka-
höfunda. Herdís er alveg örugg-
lega í fyrrnefnda flokknum. Sög-
um hennar fylgja skemmtilegar
teikningar í litum. Þorsteinn Mar-
elsson er börnum að góðu kunnur,
en hann er líka meðal höfunda
Æskunnar. Þá eru birt hér viðtöl
barna og fullorðinna, skráð af
börnum. Þannig koma börnin
beint inn í blaðamennskuna. Og
skrítlum og bröndurum má ekki
gleyma. Þess háttar er ómissandi i
sérhverju barnablaði. Felumyndir
hafa lengi fylgt Æskunni, kostu-
leg dægradvöl!
Söfnunaráhuga barna er lika
fullnægt, t.d. með frimerkjaþátt-
Eðvarð Ingólfsson
um. Og vafalaust verður, þegar
tímar líða, komið inn á önnur
áhugasvið barna. Því þau eru nán-
ast óteljandi.
Æskan er og þarf að vera speg-
ilmynd af þjóðlífinu eins og það
blasir við af sjónarhóli lesand-
anna á hverjum tíma.
Þeim, sem skrifa fyrir bðrn, er
meðal annars sá vandi á höndum
að rita á hreinu en jafnframt lif-
andi máli sem skírskotar vafn-
ingalaust til lesendanna. Ungur
lesandi mun líta svo á að orð eða
orðtak, sem kemur fyrir í Æsk-
unni, sé gott og gilt íslenskt mál
sem sér sé leyfilegt að nota hvar
og hvenær sem er.
Nú stendur Æskan á tímamót-
um. Ekki á hún heldur mjög langt
í aldarafmælið. Enn hefur hún
hlutverki að gegna. Ég óska hin-
um nýju ritstjórum allrar far-
sældar. Þeir fara vel af stað. Von-
andi fer framhaldið eftir því.