Morgunblaðið - 02.06.1985, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. JÚNÍ 1985
12 É
Reykjavík:
Ekki í þessu
af ævintýraþrá
— sögðu farmennirnir Sveinn Ingi Björnsson
og Einar Björnsson
„Þ*ð er víst öruggt að sú tíð er liðin þegar farmenn gátu spókað sig
dögum saman í erlendum hafnarborgum. Nú eru stoppin varla mikið
lengri en hálfur til einn dagur á hverjum stað og sá tími fer að mestu leyti
í vinnu. Samkvæmt samningum eigum við að fá átta klukkustunda
verslunarfrí á mánuði, fjóra tíma í senn, en þetta er svo knappur tími að
það tekur því varla að nýta hann. Það er því varla ævintýraþrá sem rekur
menn út í þetta starf,“ sagði Sveinn Ingi Svavarsson háseti á Skógafossi,
en hann hefur verið farmaður sl. fjögur ár.
1 sama streng tók skipsfélagi
hans Einar Björnsson vélstjóri,
sem hefur verið á farskipum í
eitt og hálft ár, „miklu lengur en
ég ætlaði mér,“ sagði hann, „því
mér er meinilla við að eyða
ævinni úti á rúmsjó, og er að
þessu fyrst og fremst vegna
áhuga míns á vélum."
„Og ætli ég sé ekki í þessu
mest af gömlum vana,“ sagði
Sveinn, þegar hann var krafinn
sagna um hvað hann sæi við
djobbið.
— En kaupið?
„Það er eins og gerist og geng-
ur — lélegt. Að minnsta kosti
miðað við vinnu," sagði Sveinn,
en hann er með um 20 þúsund kr.
á mánuði i fastakaup, en með
yfirvinnu fer hann upp i 30—40
þúsund. Vélstjóralaunin eru
hærri og sagöist Björn hafa um
50 þúsund með öllu.
— En hvernig verja menn frí-
stundum sínum um borð?
„Fyrir framan kassann að
Farmennirnir Sveinn Ingi Svavarsson (Lh.) og Einar Björasson.
mestu leyti,“ sagði Sveinn, „en
hins vegar vorum við að taka við
skipinu af Þjóðverjum og höfum
ekki komið upp myndbandstæki
ennþá. En það kemur. Nú, svo
lesa menn og spila eins og geng-
ur.“
Á Skógafossi er 11 manna
áhöfn, skipstjóri, tveir stýri-
menn, þrír vélstjórar, fjórir há-
setar og kokkur. Þeir Sveinn og
Björn voru sammála um það að
kokkurinn væri mikilvægasti
maðurinn um borð og sögðu
hann mjög góðan. Þeir áttu fyrir
höndum 12 daga ferð á Norður-
lönd með „general kargó“, eins
og það heitir á fagmáli „gáma-
drasl sem enginn veit hvað
geymir", eins og Sveinn orðaði
það.
Konráð Ragnarssou
MorgunblafliS/Friðþjófur
„Minni rækja
nú en í fyrra“
— segir Konráð á Erni frá Stykkishólmi
Á Rifi hittum við Konráð Ragn-
arsson á Erni frá Stykkishólmi.
„Við erum búnir að vera á skelinni
en erum nú komnir á rækju,“ og
svarið við því hvað þeir væru að
gera á Rifi var þetta: „Við leggjum
stundum upp á Rifi og keyrum afl-
ann síðan inn eftir. Þannig spörum
við bæði tíma og olíu.“
„Og hvernig gengur?“
„það er miklu minni rækja
núna en í fyrra.“
„En á skelinni?"
„Það gekk bara vel þangað til
við hættum í marz. Ánnars er
þetta hálfgert fokk því við höf-
um ekki nægilega fullkominn út-
búnað til að komast langt.“
„Hvað ertu búinn að vera lengi
til sjós?“
„I 35 ár. Ég fer nú að hætta —
held kannski áfram tvö ár til
viðbótar."
„Og hvað tekur þá við?“
„Ætli maður fari ekki að
dunda á netaverkstæði."
„Ertu orðinn lúinn eftir að
hafa verið á sjó öll þessi ár?“
„Ekki segi ég það nú beinlínis
en ég vil bara fara að hafa það
rólegra. Það má segja að ég sé
þreyttur á fjarveru frá heimil-
inu.“
„Hvað verðurðu lengi á rækj-
unni?“
„Fram í ágúst eða þangað til
skelin byrjar á ný.“
Rif:
Kvótinn býður upp á sukk
og spillingu í kerfin u
— segir Jakób Daníelsson
Um borð í Halldóri Jónssyni frá
Ólafsvík sem lá við bryggju á Rifi
voru Jakob Daníelsson skipstjóri,
Óðinn Kristmundsson stýrimaður
og Björn Arnaldsson vélstjóri þeg-
ar Morgunblaðsmenn bar þar að
og þótt golan væri nöpur var hlýtt
og notalegt hjá þeim í lúkarnum
þar sem þeir sátu og spáðu í
ástand og horfur.
„Við færum í nótt ef viðraði til
þess en okkur lízt ekki á blikuna,
ekki til að komast á þau mið sem
við ætlum á,“ sagði Jakob. „Við
höfum verið á þorskanetum frá
því um áramót og ekki haft
nema rúm 430 tonn upp úr krafs-
inu í 40 róðrum. Kvótahelvítið
fer alveg með þetta og skiptingin
er svo vitleysisleg og óréttlát að
það tekur engu tali. Bátar sem
eru yfir 10 tonn verða að stoppa
þegar þeir eru komnir með kvót-
ann en þeir sem eru undir 10
tonnum mega veiða langt um-
fram kvóta. Hvernig eiga menn
að skilja svona ráðstafanir og
sætta sig við þær?“
„Hvernig vildirðu hafa fyrir-
komulagið á veiðitakmörkun-
um?“
„Ég hef nú ekki lagt það niður
fyrir mér nákvæmlega en það er
allt betra en kvótinn. Það var
komið sæmilegt lag á þetta þeg-
ar árinu var skipt í tímabil og
síðan sett stopp á línuna þegar
búið var að veiða leyfilegt magn.
Þótt það fyrirkomulag hafi ekki
verið fullkomið var það langtum
sanngjarnara en kvótinn og það
hefði vel mátt laga það til.
Kvótakerfið býður upp á sukk og
svínarí og eintóma spillingu í
kerfinu. Það er vonlaust að ætla
að hafa sanngjarna stjórn á
þessu á þennan hátt. Útkoman
er sú að vissir bátar þurfa að
stoppa en aðrir virðast geta veitt
allt árið. Og svo er annað og ekki
bætir það úr skák. Það er svo
lítið vitað um fiskistofnana fyrir
Vesturlandi og það er ekki meira
vitað um þá í ár en í fyrra því að
hér hefur ekkert rannsóknaskip
látið sjá sig í ár.“
Talið barst að sjómannadegin-
um og þeir félagar voru á einu
máli um að meðal sjómanna á
þessum slóðum væri hann í há-
vegum hafður.
„Það er alltaf ákveðinn hátíð-
arbragur yfir þessum degi,“
sagði Björn. „Kannski skiptir
hann meira máli hér á þessum
fámennu stöðum þar sem allt
snýst um sjávarútveg heldur en í
fjölmenninu. Hér er varla nokk-
ur maður sem ekki hefur afkomu
sína af því sem kemur úr sjón-
um, beinlínis eða óbeinlínis."
„Og fyrir utan það að halda
daginn hátíðlegan þá getur mað-
ur svo sannarlega þegið að
slappa af þennan dag,“ segir
Óðinn og félagarnir bæta því við
að líkast til væri ekki lakara að
hafa mánudaginn frían líka til
að slappa af eftir sjálfan sjó-
mannadaginn.
„En hvað segið þið um mark-
aðsmál sem umræður snúast um
í auknum mæli?“
„Það þýðir lítið að spyrja sjó-
menn um markaðsmál. Þau eru
alveg í höndum seljenda. Ætli
það sé ekki sama sagan og var á
síldinni í gamla daga. Þá var
byrjað að hamra á því strax á
vorin hvað ástandið væri erfitt
og undirbúa þannig verðlagning-
una um haustið. Allt tal um verð
á fiskmarkaði og um fiskverð til
sjómanna er einhliða áróður sem
seljendurnir hafa í frammi. En
það er áreiðanlegt að markaðs-
málin eru ekki í lagi. Væru þau
það þá fengju sjómenn áreiðan-
lega meira fyrir aflann en þeir
fá nú.“
Óðinn Kristmundsson, Björn Arnaldsson og Jakob Daníelsson.