Morgunblaðið - 02.06.1985, Side 14

(Ljósmynd: Árni Johnsen)
Á skoóunarferð á hraðbát á sræði Slysavarnaskólans í Haugasundi. Lengst til vinstri er einn af kennurum skólans,
þá þrír nefndarmanna, Ólafnr Steinar Valdimarsson raðuneytisstjóri, Magnús Jóhannesson siglingamálastjóri og
Haraldur Henrysson forsetí SVFÍ.
Ólafur Steinar, ráðuneytisstjóri samgöngumálaráðuneytisins hífður upp í
samskonar krók og er á þyrlum, en allir þættir björgunarmála eru æfðir á
Aura-skólanum.
Unnið að skipulagningu slysavarna-
og öryggismálafræðslu fyrir sjómenn
— Slysavarnanámskeið verði skylda fyrir skráningu
í kjölfar umræðna á Alþingi veturinn 1984 um Helliseyjarslysið og stöðu
öryggismála sjómanna skipaði Matthías Bjarnason samgöngumálaráðherra 9
manna nefnd þingmanna sem starfað hefur undir nafninu Öryggismálanefnd
sjómanna. Sl. haust skilaði Öryggismálanefndin undir forystu Péturs Sig-
urðssonar alþingismanns 17 tillögum um úrbætur í öryggismáhim sjómanna.
Flestum af þessum tillögum hefur samgönguráðherra hrint { framkvæmd,
sumar eru í skoðun, en innan tíðar er stefnt að því að þær verði allar komnar
í framkvæmd. Ein af tillögunum 17 var þess efnis að komið yrði á fót fostum
námskeiðum fyrír sjómenn þar sem kennd yrði meðferð öryggistækja og
björgunarbúnaðar. Samgönguráðherra skipaði sérstaka nefnd til þess að
fjalla um og gera tillögur um fyrirkomulag slíkrar fræðslu fyrír sjómenn. í
nefndinni eiga sæti: Ölafur Steinar Valdimarsson ráðuneytisstjóri í sam-
göngumálaráðuneytinu, sem er formaður nefndarinnar, Magnús Jóhannes-
son siglingamálastjóri, Haraldur Henrysson forseti SVFÍ og greinarhöfund-
ur. Á fyrstu fundum nefndarinnar var m.a. rætt við skólastjóra stýrimann-
askólanna í Reykjavík og Vestmannaeyjum, þá Guðjón Ármann Eyjólfsson
og Friðrik Ásmundsson, og Sigurð Steinar Ketilsson stýrimann hjá Land-
helgisgæzlunni.
Magnús Jóhannesson reynir nýja tegund björgunarvesta í Noregi en mjög lítið fer fyrir vestinu eins og sést á annarri
myndinni og þó er vestið tvöfalt, þ.e. annað vesti sem hægt er að blása upp án þrýstiflösku.
Nefndarmenn komust skjótt
'að þeirri niðurstöðu að úrbóta
væri þðrf í fræðslu sjómanna um
öryggismál og ástæða væri til að
slíkt yrði framkvæmt með
snörpu átaki. Þegar gerð hafði
verið beinagrind að námskeiðum
fyrir alla sjómenn í landinu,
a.m.k. tveggja til þriggja daga
námskeið fyrir alla undirmenn
og fjögurra til fimm daga nám-
skeið fyrir alla yfirmenn á flota
landsins, var horft til þess
hvernig framkvæma mætti hug-
myndina, en í stuttu máli er tal-
ið æskilegt að á slíkum nám-
skeiðum sé fjallað á bóklegan og
verklegan hátt um öryggi skipa,
björgunarbúnað skipa, björgun-
aræfingar, eldvarnir, slysavarn-
ir og fyrstu hjálp og verklegar
æfingar.
Ákveðið var að nefndin færi
til Noregs til þess að kynna sér
fyrirkomulag og aðstöðu á slík-
um þjálfunarskólum og stöðvum,
en Norðmenn standa mjög fram-
arlega í þeim efnum og má segja
að sérstakt átak hafi verið gert í
öryggisfræðslu eftir hið hörmu-
lega slys er olíuborpallinum Al-
exander Kielland hvolfdi fyrir
nokkrum árum.
Fræðslunefndin heimsótti tvo
slysavarnaskóta í Noregi, Slysa-
varnaskólann í Haugasundi
(Statens Havarivernskole) sem
er langstærstur í Noregi og ekk-
ert til sparað, enda kostuðu
mannvirki skólans um 600 millj-
ónir ísl. kr. Þá heimsótti nefndin
Slysavarnaskólann á Aura
(Fisketagskolen) skammt frá
Molde, en þar eru mannvirki af
stærðargráðu sem myndi fremur
henta framtíðarfyrirkomulagi
slíkrar öryggisfræðslu á íslandi.
Námskeiðin í þessum norsku
slysavarnaskólum eru yfirleitt
eina, tvær eða þrjár vikur og
standa skólarnir opnir öllum
sem vilja. Stærstur hluti þeirra
sem sækja slysavarnaskólana
kemur frá olíuborpöllunum, en
það telst til undantekninga ef
sjómenn sækja slík námskeið
þótt allir viðmælendur okkar í
skólunum teldu mjög mikilvægt
og aðkallandi að allir sjómenn
gengju í gegn um sérstaka
fræðslu í slysavörnum.
í Slysavarnaskólanum í
Haugasundi er fyrst að telja
skólahúsið sjálft með kennslu-
stofum og skólastjórn, þá er eld-
varnasvæðið með margs konar
eldgryfjum, reykköfunarhúsi og
brunaæfingabyggingu. Sérstak-
ur pallur eins og hluti af olíu-
borpalli er á svæðinu með líkani
af þyrlu, þá eru byggingar fyrir
verklegar æfingar, mötuneyti og
við sjóinn á landi Slysavarna-
skólans er sérstakur æfingapall-
ur byggður fyrir björgunarbáta
af öllum gerðum.
í Slysavarnaskólanum í Aura
er 600 fm skólahús, reyk-
köfunaraðstaða í venjulegum
gámum og æfingasvæði fyrir
eldvarnir á svæði þar sem einnig
er líkan af brú í skipi.
Það var mjög gagnlegt að sjá
hvernig fyrirkomulag Norðmenn
hafa á slysavarnafræðslu og þótt
sendinefndin hafi fyrst og
fremst farið til þess að kanna
hvernig best væri að byggja upp
fræðslu í öryggismálum og
slysavörnum fyrir sjómenn, þá
er augljóst að framkvæmd slíkra
mála á íslandi getur tengst
þjálfun annarra starfsstétta, svo
sem slökkviliðsmanna og þegar
kjölurinn er lagður að slysa-
varnafræðslu fyrir alla sjómenn
landsins þarf jafnframt að
tengja þá framkvæmd öðrum
aðilum svo að hagkvæmni verði
sem mest og aðstaðan sem best
úr garði gerð.
Það sem Fræðslunefndin í ör-
yggismálum og slysavörnum
fyrir sjómenn leggur mest kapp
á eins og nú standa sakir er að
ákveðinni grunnfræðslu verði
komið á fyrir alla sjómenn í
landinu, t.d. á næstu þremur ár-
um og þá með þvi móti að halda
námskeiðin í öllum helstu sjáv-
arplássum landsins. Að því
loknu verði skylt að hafa skír-
teini frá slíku námskeiði til þess
að fá skráningu á skip, en jafn-
hliða slíkri herferð í öryggismál-
um sjómanna og slysavarna-
fræðslu er full ástæða til þess að
byggja upp Slysavarnaskóla þar
sem allur tækjakostur er á ein-
um stað. Slysatíðni hjá sjómönn-
um á íslandi er óhemju há og
a.m.k. á hverjum degi verður al-
varlegt slys um borð í íslenska
bátaflotanum. Slysatíðni í landi
er einnig all veruleg og með auk-
inni tækni, auknum hraða, er
mikilvægt að auka fræðslu í ör-
yggismálum og slysavörnum.
Fræðslunefndin er nú að vinna
úr þeim hugmyndum sem komn-
ar eru inn á kortið og innan tíðar
verður fullmótuðum tillögum
skilað í hendur samgöngumála-
ráðherra, en þess má geta að
miðað er við að stjórn þessarar
fræðslu verði í höndum Slysa-
varnafélags íslands þótt ýmsir
aðilar utan SVFÍ verði kallaðir
til, svo sem læknar, slökkviliðs-
menn og skipaskoðunarmenn.
Fræðsla um öryggismál sjó-
manna og slysavarnir er ekki að-
eins góð fjárfesting fyrir þjóð-
félagið í heild, átak i þessum
efnum og markviss vinna er ekki
siður í þágu farsællar framtiðar
islenskra sjómanna. Á íslandi
eru milli 6000 og 7000 sjómenn.
Við töpum að meðaltali tugum
manna á ári, um 500 bótaskyld
slys eiga sér stað á ári á flotan-
um og rekja má 95% af slysum
til vankunnáttu eða kæruleysis.
Úrbóta er því vissulega þðrf nú
þegar.
Árni Johnsen
Mannvirki Statens Havarivernskole í Haugaaundi eru mikil að vöxtum, til vinstri er eldvarnasvæðið, þá eitt
skólabúsið, en fjærst sér á líkan af hhita olíuborpalls, sem notað er til eldvarna.