Morgunblaðið - 24.08.1985, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 1985
Afmæliskveðja:
Guðmundur Guðgeirs-
son rakarameistari
Þann tuttugasta og fjórða þessa
mánaðar, þ.e.a.s. í dag, verður
einn kunnur borgari Hafnarfjarð-
ar sjötugur, Guðmundur Guð-
geirsson rakarameistari. Starf
hárskerans er með þeim hætti að
hann er sífellt í umferðinni í starfi
sínu — iðu mannlífsins — og
kynnist því ótölulegum fjölda
fólks í sínu umhverfi.
Guðmundur er fæddur 24. ágúst
1915 í Ólafsvík en flutti með for-
eldrum sínum til Hellissands er
hann var 5 ára gamall.
Foreldrar hans voru hjónin
Guðgeir Ögmundsson húsasmiður
og Svava Einarsdóttir, sem var
dóttir hins þjóðkunna manns Ein-
ars Þorkelssonar rithöfundar.
Guðmundur ólst upp í stórum
systkinahópi en þau voru 8 systk-
inin.
Á þeim tíma var lífsbaráttan
hörð hér á landi. I sjávarþorpun-
um var sjósókn og fiskverkun að
sjáifsögðu aðalatvinnan. Faðir
Guðmundar varð að stunda sjó
eins og aðrir í þorpinu því svo lítið
var að gera í iðninni á þeim stað
að enginn möguleiki var að lifa á
því.
Snemma segist hann hafa heill-
ast af bátunum sem aðrir ungir
drengir, þótti tignarleg sjón er
þeir komu siglandi að landi með
sín hvítu segl. Áhættusöm var sú
sjósókn á opnum árabátum og við-
sjárverð lending á Sandi.
Um það leyti er Guðmundur var
9 ára fórst bátur með 8 mönnum í
lendingunni. Líkin náðust öll og
voru þau borin í samkomuhús
staðarins og geymd þar uns búið
var að smíða kistur utan um þau.
Það gerði Guðgeir faðir Guð-
mundar. Að sjálfsögðu var hinum
unga sveini þessi hörmulegi at-
burður minnisstæður og sú mikla
sorg er ríkti í þorpinu eftir fráfall
þessara manna. Sjómaður varð
Guðmundur ekki í þeim skilningi
að það yrði hans ævistarf þó unnið
hafi hann við þann atvinnuveg
sem aðrir unglingar á hans aldri.
Hann dreymdi um það í æsku að
læra einhverja iðngrein sem hann
síðar gerði að ævistarfi sínu, en í
þá daga eða á hans unglingsárum
voru fá tækifæri til að læra slíkt.
Snemma byrjaði hann á að
klippa menn í þorpinu þó ekki
gæfi það peninga í aðra hönd þá
náði hann töluverðri leikni í því
starfi. Eins og margir drengir sem
ólust upp í sjávarþorpum fór Guð-
mundur til sumardvalar í sveit.
Hefur honum verið sérstaklega
hugstæð vera sín hjá sæmdar-
hjónunum Jakobínu Jónsdóttur og
Páli Þorleifssyni á Hjarðarbóli í
Eyrarsveit, þar var hann 4 sumur
og minnist þeirra tíma ætíð með
hlýju.
Þegar hann var 15—16 ára vant-
aði hann sumarvinnu en sótti þá
um stöðu „kúarektors" þar á Sandi
og fékk starfið, passaði hann 30
kýr um sumarið og fór vel á með
„rektornum" og hinum mállausu
vinum hans sem hann átti að
halda í haga á daginn og skila aft-
ur að kvöldi. Um tvítugs aldur var
Guðmundur staddur í Reykjavík
og gekk þá á milli rakarastofanna
í bænum en enginn sem hann hitti
vildi taka nema. Kunningi hans
benti honum þá á rakara sem
hann taldi líklegt að tæki nema.
Ekki tók sá vel í það en þá segist
hann hafa hert upp hugann og
sagt honum að hann hefði dálitla
æfingu í að klippa og sagði rakar-
inn honum þá að ná sér í mann og
klippa á stofunni hjá sér og sýna
hvað hann gæti. Þetta gerði hann
og að því loknu sagði rakarinn „þú
kemur mér á óvart sem leikmað-
ur“ og þar með komst hann á
samning. En í febrúar 1937 byrj-
aði hann að læra sitt ævistarf.
Ekkert kaup fengu nemar fyrstu 3
mánuðina og kallaðist það
reynslutími. Kaupið var sáralítið
aðeins 25% af sveinskaupi fyrsta
árið og hækkaði örlítið við hvert
ár og 45% síðasta árið.
{ stríðsbyrjun eða 1941 lauk
Guðmundur verklegu prófi, hafði
hann þá lokið iðnskólaprófi
nokkru fyrr en vann sem sveinn í
iðngreininni uns hann fékk sitt
meistarabréf. Nú var að sjálf-
sögðu allt breytt varðandi at-
vinnumálin, nóg starf en mikil
húsnæðisvandræði í bænum.
3. júlí 1942 giftist Guðmundur
Elínu Einarsdóttur frá Höfða-
strönd í Skagafjarðarsýslu, hinni
mætustu konu og stofnar um það
leyti eigið fyrirtæki ásamt öðrum
manni. Vel gekk með rekstur stof-
unnar en loka verður stofunni
vegna húsnæðisvandræða sumarið
1947. Þá um haustið flutti Guð-
mundur með sína fjölskyldu til
Keflavíkur, setti þar upp eigin
rakarastofu og hafði nemendur.
Keflavík var þá ört vaxandi út-
gerðarbær og var þar nóg að
starfa. Þar byggði Guðmundur
hús yfir fjölskylduna. Árið 1955
flytja þau hjón til Hafnarfjarðar
þar sem þeirra heimili hefir verið
síðan og Guðmundur stundaði
sina iðn uns heilsan bilaði fyrir
nokkrum árum. Guðmundur hefir
tekið mikinn þátt í félagsstarfi
hárskera m.a. verið í stjórn meist-
arafélags þeirra um árabil, setið
oft á iðnþingum og var formaður
þeirrar nefndar sem vann að und-
irbúningi fagskóla hárskera sem
stofnaður var 1967 og starfar enn.
Það ár efndi iðnaðarmannafé-
lagið í Hafnarfirði til hugmynda-
samkeppni um félagsmerki fyrir
félagið og hlaut tillaga Guðmund-
ar viðurkenningu hjá dómnefnd.
Þá hefir hann tekið þátt í félags-
starfsemi á fleiri sviðum í Hafn-
arfirði m.a. verið í framfærslu-
nefnd bæjarins og um langt árabil
verið í sóknarnefnd þjóðkirkjunn-
ar, en hann hefir verið mikill
áhugamaður um málefni kirkj-
unnar.
Þegar endurbætur voru gerðar á
kirkjunni fyrir 70 ára afmæli
hennar var Guðmundi falið að
hafa eftirlit með framkvæmdum
og vann hann mikið starf við
stjórnun og eftirlit með þeim
framkvæmdum þó ekki gengi
hann þá lengur heill til skógar.
Guðmundur hefir fengið í
vöggugjöf hagleik og smekkvísi og
ætíð haft gaman af byggingar-
framkvæmdum. Eftir að hann
flutti til Hafnarfjarðar teiknaði
hann nokkur hús að gamni sínu og
smíðaði einkar smekkleg líkön.
Árið 1964 flutti hann með sína
fjölskyldu í nýbyggt hús á Mosa-
barði 1. Það hús teiknaði hann
sjálfur og vann mjög mikið við
byggingu þess.
Er mér ekki grunlaust um að þá
fasteignaveðlána
til einstaklinga
Hinn 11. júlí sl. gengu í gildi lög um greiöslujöfnun
fasteignaveðlána til einstaklinga. Tilgangur þeirra
er aö jafna greiðslubyrðina. Greiðslubyrði af greind-
um lánum skal ekki þyngjast þótt lánskjaravísitala,
byggingarvísitala og/eða raunvextir hækki meira en
laun.
í greiðslujöfnun felst að hækki laun minna en
viðmiðunarvísitala (þ.e. lánskjaravísitala eða
byggingarvísitala) er hluta af endurgreiðslu lánsins
frestað þartil laun hækka á ný umfram viðmið-
unarvísitöluna. Þetta gerist með þeim hætti að
mismunur launavísitölu og viðmiðunarvísitölu er
færður á sérstakan jöfnunarreikning. Skuld á
jöfnunarreikningi telst hluti af höfuðstól lánsins og
um hana gilda því sömu kjör og tilgreind eru í
lánssamningi. Þessi skuld er síðan endurgreidd
hlutfallslega þegar launavísitalan hækkar umfram
viðmiðunarvísitölu, eða eftir upphaflegan lánstíma,
ef þá er enn skuld á jöfnunarreikningi.
Á gjalddaga láns er greiðslumarkið framreiknað
miðað við breytingu á launavísitölu, sem Hagstofa
íslands reiknar út, og borið saman við þá fjárhæð
sem greiða ætti af láninu samkvæmt lánssamningi
(afborgun, vextir og verðbætur).
Greiðslujöfnunin nær sjálfkrafa til allra sem fá sín
lán greidd út eftir gildistöku laganna.
Einstaklingar, sem fengið hafa fullverðtryggð lán úr
byggingarsjóðunum fyrir gildistöku laganna og eru
í greiðsluerfiðleikum, geta sótt um greiðslujöfnun
fyrir 1. sept. 1985:
1. Vegna komandi gjalddaga.
2. Vegna fyrri gjalddaga.
3. Vegna komandi og fyrri gjalddaga.
Eins og fyrr segir geta einstaklingar, sem eru í
greiðsluerfiðleikum, sótt um greiðslujöfnun vegna
fyrri gjalddaga. Þeim verður gefinn kostur á að
fresta greiðslu, eða hluta af greiðslu, afborgana,
vaxta og verðbóta á næsta heila ári hvers láns.
Heimilt er að fresta greiðslu á allt að þeirri fjárhæð
sem á jöfnunarreikningi stæði, ef ákvæði þessara
laga hefðu gilt frá lántöku.
Þessi frestun vegna fyrri gjalddaga gildir aðeins
einu sinni.
Umsóknareyðublöð liggja frammi hjá Húsnæðis-
stofnun ríkisins og bæjar- og sveitarstjórnarskrif-
stofum.
Umsóknum skal skilað til Húsnæðisstofnunar
ríkisins fyrir 1. sept. 1985.
Greiðslumarkið er gjaldfallin afborgun auk vaxta, á
því verðlagi sem í gildi var 1. mars 1982, hafi lán
verið tekið fyrir þann tíma. Hafi lán verið tekið eftir
1. mars 1982 er greiðslumarkið á því verðlagi sem
gilti við lántöku.
Reykjavík, 24. ágúst 1985.
i>oGHú$næði$stofnun ríkisins
hafi hann stundum gengið nærri
sínu vinnuþreki eftir fullan vinnu-
dag á stofunni og svo um helgar.
Slíkur var áhugi hans fyrir nýja
húsinu sem var að rísa í hverfinu
á Hvaleyrarholti. Þetta myndar-
lega hús hefir verið heimili þeirra
síðan. Þau Elín og Guðmundur
eignuðust 4 mannvænlegar dætur
sem eru nú allar giftar og eiga
börn eins og er lífsins gangur í
flestum tilfellum. Við Guðmundur
gerðumst landnemar hér á holt-
inu, á þessari gróðurlitlu jökul-
öldu og námum hér land á nokkuð
sama tíma við sömu götuna. Við
áttum mörg svipuð áhugamál þó
hæst bæri það þó að koma þaki
yfir sig eins og sagt er. Vinnan við
þessar byggingar var ómæld auka-
vinna og vorum við ekki einir með
það og þau störf kannski ekki ætíð
unnin á hinn auðveldasta eða hag-
kvæmasta hátt en takmarkaðist
af aðstöðu og tíma hverju sinni.
En þessu striti fylgdi sú starfs-
gleði landnemans að sjá sitt hús
rísa smátt og smátt með eigin
vinnu, síðan sjá lóðirnar fyllast
gróðri þar sem áður var gróður-
laus melur.
Báðir áttum við okkar bernsku-
spor norðan við Snæfellsjökul,
fæddir í sama þorpinu og uppaldir
skammt frá fæðingarstað okkar.
Guðmundur hefir ritað töluvert
í dagblöðin um sín áhugamál og
fjölmargar afmælis- og minn-
ingargreinar um vini sína og sam-
ferðarmenn.
Ennfremur mun hann eiga í fór-
um sínum skemmtilegar lýsingar
frá þorpinu sínu og umhverfi þess
og margt frá þeim árum er hann
var að vaxa til þroska þó ekki sé
þeim minningarbrotum ætlað á
„þrykk“ út að ganga en einkennist
af frásagnargleði alþýðumannsins
skrifað sér til gamans. Ólíklegt
má teljast að nokkur kynslóð á
þessu landi eigi eftir að lifa jafn
miklar breytingar í átt til fram-
fara og bætts efnahags sem kyn-
slóð okkar Guðmundar hefir lifað.
Við höfum lifað hið mikla ævintýr
í lífi þessarar þjóðar að stíga úr
fátækt kreppuáranna inn í þá
stökkbreytingu sem varð á lífs-
kjörum hennar sem hófst í byrjun
síðari heimsstyrjaldar.
Sú kynslóð var þá að verða full-
þroska fólk og man því reynslu
kreppuáranna og hefir þann sam-
anburð á lífskjörum sem voru þá
og eins og þau eru nú, þess vegna
sjáum við eldra fólkið ástandið nú
í nokkuð öðru ljósi, vegna þessarar
lífsreynslu. Guð'mundur getur nú
litið ánægður yfir gengna ævi-
braut, honum tókst það sem hann
dreymdi um í æsku að starfa sem
sjálfstæður iðnaðarmaður. Eign-
aðist góða konu, mannvænleg börn
og hóp af efnilegum barnabörnum.
Þó heilsan leyfi ekki fyrri störf að
neinu ráði, komum við gömlu
kunningjarnir enn til hans í rak-
arastólinn og er þá spjallað eftir
því sem andinn inn gefur um
gamla tíma og notið veitinga á
þessu myndarlega heimili. Að lok-
um þetta: Megi andi þinn ætið
vera ungur þó árum fjölgi og
ævikvöldið friðsælt.
Ólafur Brandsson
f dag á einn af þekktari borgur-
um Hafnarfjarðar, Guðmundur
Guðgeirsson, hárskerameistari,
sem hér hefur búið um 30 ára
skeið, sjötugsafmæli. Hann er
fæddur í Ólafsvík á Snæfellsnesi
þann 24. ágúst 1915, sonur hjón-
anna Guðgeirs Ögmundssonar,
húsasmíðameistara, og Svövu Ein-
arsdóttur, sem bæði voru Snæfell-
ingar. Um fimm ára gamall flyst
hann með foreldrum og systkinum
til Hellissands, þar sem hann á
heima allt til þess er hann um
tvítugt fer suður til Reykjavíkur
og hefur nám I hárskeraiðn. Á
unglingsárum sínum á Hellissandi
vann hann öll algengustu störf til
lands og sjávar. Eftir að hann
lauk námi vann hann að iðn sinni
samfellt í 42 ár, allt þar til hann
sökum heilsubrests varð að hætta
störfum. Guðmundur hefur starf-
að að félagsmálum sinnar stéttar
og var meðal annars formaður
nefndar þeirrar er undirbjó stofn-
un fagskóla hárskera. Þá var hann