Morgunblaðið - 24.08.1985, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. ÁGÚST 1985
27 V
Minning:
Jóhannes Jónsson
hakarameistari
Fæddur 3. júní 1917
Dáinn 18. ágú.st 1985
Að morgni sunnudagsins 18.
ágúst sl. lést á Sjúkrahúsi Akra-
ness Jóhannes Jónsson bakara-
meistari, 68 ára að aldri. Þannig
urðu það óvænt örlög Jóhannesar
að fylla þann flokk manna, sem á
þessu sólríka sumri hefur kvatt
Skagann.
Jóhannes var Snæfellingur að
ætt og uppruna, fæddur á Syðra-
Lágafelli í Miklaholtshreppi þann
3. júní 1917, en þá um vorið hófu
þar búskap foreldrar hans, Jón
Pétursson og Guðrún Jóhannes-
dóttir. Jón var fæddur í Mikla-
holtsseli 1895, sonur hjónanna
Péturs Daníelssonar og Steinunn-
ar Jónsdóttur, en Guðrún var
fædd á Hraunsmúla í Staðarsveit
1889, dóttir hjónanna Jóhannesar
Jónssonar og Valgerðar Guð-
mundsdóttur.
Það átti þó ekki fyrir Jóhannesi
að liggja að alast upp í fæð-
ingarsveit sinni, því vorið 1920
brugðu foreldrar hans búi á Lága-
felli og fluttu suður á Akranes
með þrjú elstu börn sín, sem þá
voru fædd. Settust þau að í Sjó-
búð, en þangað höfðu flutt árið áð-
ur foreldrar Jóns, Pétur og Stein-
unn. í Sjóbúð bjuggu Jón og Guð-
rún til ársins 1929, en eftir það í
Sandvík á Akranesi (Vesturgötu
77). Jón stundaði sjó, var fisk-
matsmaður og verkstjóri, en starf-
aði síðast við hafnarviktina á
Akranesi. Hann andaðist 9. októ-
ber 1963, en Guðrún 30. október
1979.
Jóhannes var næstelstur 7
barna Jóns og Guðrúnar, en hin
voru: Tómas, skipasmiður á Akra-
nesi, Steinunn, Aðalheiður og Val-
gerður, allar húsmæður í Reykja-
vík, Ársæll trésmiður á Akranesi
og yngst Jóna María, sem búsett
var í Bandaríkjunum, en er nú lát-
in.
Strax að loknu skyldunámi
réðst Jóhannes til starfa hjá Al-
þýðubrauðgerðinni á Akranesi, í
fyrstu til snúninga og almennra
starfa, en hóf síðan nám í bakara-
iðn hjá Reyndal bakara. Mun Jó-
hannes hafa verið í hópi hinna
fyrstu nemenda, sem útskrifuðust
frá Iðnskólanum á Akranesi.
Sveinspróf tók hann 1938 og öðlað-
ist meistararéttindi árið 1946. Jó-
hannes vann síðan nær óslitið í
Alþýðubrauðgerðinni meðan hún
var starfrækt og síðan í fjölda-
mörg ár í Harðarbakaríinu hjá
Herði Pálssyni bakarameistara
eða allt til ársins 1976. Hafði hann
þá unniö við brauðgerð um nálega
45 ára skeið. Árið 1976 réðst Jó-
hannes til umsjónarstarfa við hið
nýbyggða íþróttahús á staðnum og
vann þar þangað til í byrjun þessa
árs er hann varð frá að hverfa
vegna sjúkleika síns.
Hinn 1. júlí 1942 kvæntist Jó-
hannes eftirlifandi konu sinni,
Guðborgu Elíasdóttur frá Tyrð-
ilmýri á Snæfjallaströnd, einka-
dóttur hjónanna Elíasar Borg-
arssonar og Elísabetar Hregg-
viðsdóttur, sem árið 1945 fluttu
hingað suður á Akranes. Guðborg
og Jóhannes bjuggu fyrstu bú-
skaparár sín í Sandvík eða til árs-
ins 1945, er þau festu kaup á ein-
um hinna þá nýbyggðu verka-
mannabústaða á Sunnubraut 24
og áttu þar heima í 30 ár — til
ársins 1975, er þau fluttu að
Garðabraut 8.
Þrátt fyrir stórt heimili og erf-
itt starf, var Jóhannes mikilvirkur
á sviði félagsmála og kom víða við
sögu í starfi félagasamtaka í
heimabyggð sinni. Hann var í eðli
sínu starfssamur og hafði ríka
þörf fyrir það að blanda geði við
fólk — var maður hreyfingar og
athafna og naut þess að vera þar
sem eldurinn brann hverju sinni.
Hann vildi láta hlutina ganga
fyrir sig, og var ekki að horfa í
smáatriðin. Jóhannes var maður
nýjunga og tilbreytingar og að
minni hyggju óvenju skilningsrík-
ur og fordómalaus á hinar marg-
breytilegu uppákomur samtíðar-
innar, sem einmitt mörgum af
hans kynslóð vilja gjarnan verða
nokkurt hneykslunarefni.
Jóhannes hafði ríka skapgerð,
en var glaðvær og sífellt hress í
viðmóti. Vegna hans léttu lundar
og frjálslegu framkomu sveif ætíð
andi afslöppunar og áhyggjuleysis
yfir heimili þeirra hjóna. Þar
lögðust þau Jóhannes og Guðborg
á eitt með að skapa vermireit, sem
svo ástsæll hefur verið börnum
þeirra og barnabörnum, að ein-
stakt má teljast. En þrátt fyrir
það að Jóhannes bæri ekki tilfinn-
ingar sínar á torg, duldist engum
sem þekktu hann vel, að inni fyrir
bjó viðkvæm lund og heitt hjarta.
Það birtist ekki síst í hjálpfýsi
hans og greiðvikni, sem ætíð stóð
til boða.
Ég ætla mér ekki þá dul, að
nefna hér ineð nafni öll þau félög
og samtök, sem Jóhannes helgaði
krafta sína með einum eða öðrum
hætti á lífsleiðinni. Kynni okkar
hófust of seint til þess að ég gæti
fylgt honum þar eftir. Þó get ég
nefnt Rótarýklúbb Akraness,
Skátafélag Akraness, Hesta-
mannafélagið Dreyra, Leikfélag
Akraness og klúbbinn Öruggan
akstur. Jóhannes var jafnframt
flokksbundinn í Alþýðuflokknum
frá unga aldri og átti sæti á fram-
boðslistum flokksins í heimahér-
aði um árabil og gegndi ótal trún-
aðarstörfum á pólitiskum vett-
vangi. Vænti é(j þess að einhverjir
þeir, sem betur þekkja til, festi á
blað þennan þátt í lífsstarfi Jó-
hannesar.
Jóhannes og Guðborg eignuðust
9 börn, en af þeim dó eitt í
bernsku. Önnur börn þeirra eru:
Elías, f. 15. júlí 1941, trésmiður á
Akranesi, kvæntur Dröfn Einars-
dóttur, Pétur Steinar, f. 6. ágúst
1942, múrari og lögregluþjónn á
Akranesi, kvæntur Magneu Sig-
urðardóttur, Guðrún f. 26. júní
1944, hjúkrunarfræðingur í
Reykjavík, gift Jóhanni Frey Ás-
geirssyni, Dagbjartur, f. 25. októ-
ber 1946, blikksmiður i Reykjavík,
býr með Lilju Kristjánsdóttur,
Ómar Þór, f. 29. apríl 1948,
blikksmiður á Akranesi, kvæntur
Önnu Eiríksdóttur, Elísabet, f. 18.
mars 1951, fóstra og kennari á
Akranesi, gift Gunnlaugi Har-
aldssyni, Hafsteinn, f. 31. október
1952, verkamaður á Akranesi,
ókvæntur, og Jóhanna Guðborg, f.
17. júlí 1954, húsmóðir á Akranesi,
gift Loga Guðjónssyni. Barna-
börnin eru 15 og barnabarnabörn-
in nú þegar orðin tvö talsins.
Á skilnaðarstund leitar hugur-
inn víða. Minningar liðinna sam-
verustunda sækja að, minningar
um ánægjuleg kynni og vináttu
góðs tengdaföður í rúman áratug.
Slikar myndir er ógerlegt að færa
í letur og geymast líka ef til vill
best óskráðar. Ég hef þó með fá-
tæklegum orðum viljað þakka
þessum mæta manni samfylgdina
og tryggðina við mig og mína.
Þeim þakkarorðum beini ég ekki
síður til þín, Bogga mín, sem mest
hefur misst. Látum hinar ljúfu
minningar Iétta okkur þunga
byrði.
Gunnlaugur llaraldsson
Þeim fækkar ört samferða-
mönnunum sem maður hefur átt
samfylgd með siðustu 40 til 50 ár-
in. Einn slíkur, Jóhannes Jónsson
bakarameistari hér á Akranesi,
lézt sunnudaginn 18. þessa mánað-
ar og var jarðsunginn frá Akra-
neskirkju í gær, föstudaginn 23.
ágúst.
Þegar ég fluttist til Akraness
1941 var Jóhannes einn af þeim
mönnum sem ég kynntist fyrst. ^
Hann vann þá að iðn sinni sem
ungur maður hjá Alþýðubrauð-
gerðinni, sem rak hér brauðgerð í
mörg ár. Síðar var hann fram-
kvæmdastjóri hennar um margra
ára skeið.
Það duldist engum, sem sá Jó-
hannes vinna, að þar gekk röskur
maður að verki og vinnuglaður.
Var það cins, hvaða verk sem
hann innti af hendi.
Mest voru kynni mín við Jó-
hannes á sviði ýmissa félagsmála.
Hann var félagshyggjumaður j*.
mikill í eðli sínu og lágu leiðir
okkar saman bæði í samvinnu-
hreyfingunni og í störfum fyrir
Alþýðuflokkinn.
Jóhannes var einlægur jafnað-
armaður og starfaði mikið að mál-
efnum þeirra. Hann var um árabil
í stjórn Alþýðuflokksfélagsins
hér, og formaður þess um skeið.
Hann átti sæti á þingum flokksins
og í kjördæmisráði hans fyrir
Vesturland um árabil. Þá hefur
hann um mörg ár verið formaður
klúbbsins Öruggur akstur hér á
Akranesi, og ætíð sótt þing þeirra.
Rækti hann þau störf sem önnur
af kostgæfni og röggsemi.
Hin síðustu ár starfaði Jóhann- _
es sem eftirlitsmaður við íþrótta-
húsið og undi vel hag sínum með
ungu fólki.
Jóhannes ferðaðist nokkuð hin
síðustu ár eftir að börnin voru öll
uppkomin. Var ég þeim hjónum
samferða, bæði á vinabæjamót í
Noregi og eins í sólarlandaferðum.
Þar kunni Jóhannes vel við sig og
var hrókur alls fagnaðar. Hann
var skemmtilegur og góður ferða-
félagi.
Jóhannes hefur nú lagt upp í
sína hinstu för, og veit ég að land-
takan þar verður honum góð. Ég
þakka Jóhannesi góð kynni og gott
samstarf að góðum málefnum. Við
hjónin þökkum honum og konu
hans vináttu og hlýhug á langri
samleið. Aðstandendum öllum
vottum við samúð okkar.
Sveinn Kr. Guðmundsson
In memoriam:
Systir
Fædd 31. maí 1900
Dáin 13. ágúst 1985
Rétt eftir miðjan ágúst bárust
hingað þær fréttir að systir Ólöf
væri látin. Vinir Karmelsystra,
þeirra sem voru í Karmelklaustr-
inu í Hafnarfirði frá því eftir síð-
ari heimsstyrjöld til ársins 1983,
þekktu hana vel, smávaxna konu,
hægláta og hógværa, tíðum
brosmilda, óvenju vel að sér um
íslenskar fornbókmenntir. Hún
var ekki af kaþólsku foreldri og
áður en hún gekk í klaustrið hét
hún Annie C. Kersbergen og var
einkadóttir foreldra sinna.
Hún fæddist í Ysselmonde í
Hollandi 31. maí árið 1900. Barna-
skóla- og framhaldsnám stundaði
hún í Rotterdam og hélt síðan til
Utrecht til háskólanáms. Hún
lagði fyrir sig íslenskar fornbók-
menntir og varði árið 1927 dokt-
orsritgerð sína um Njáls sögu. í þá
ritgerð vitnar dr. Einar 01.
Sveinsson mikið í doktorsritgerð
sinni ,Um Njálu“ (1933) og Her-
mann Pálsson getur hennar í bók
sinni „Uppruni Njálu og hug-
myndir" sem út kom á sl. ári. Nám
sitt í hinum íslensku fræðum
stundaði hún m.a. í Kaupmanna-
höfn og Háskóla íslands. Hún fékk
starf sem skjalavörður við skjala-
safnið í Rotterdam 1930 og gegndi
því til 1953.
Kringum 1930 þýddi hún „Þátt
af Neshólabræðrum" eftir Guð-
mund G. Hagalín á hollensku og
tók hann á móti henni og vinkonu
hennar á ísafirði nokkru síðar og
tókst með þeim góð vinátta. Hann
lýsir henni svo í bók sinni „Þeir
vita það fyrir vestan", að hún hafi
verið „frekar lág vexti og grönn að
sama skapi, ljóshærð, björt yfir-
litum og augun gráblá."
Dr. Kersbergen tók kaþólska trú
1942. Foreldrar hennar voru lítt
hrifnir af því en létu kyrrt liggja,
enda prúðmenni og göfug í hjarta.
Hún hafði hrifist mjög af ritum
hl. Teresu frá Avila og langaði
hana til að ganga í reglu hennar,
Karmelregluna, en lét það bíða
þangað til 1953, en þá voru báðir
foreldrar hennar dánir, móðirin
nokkrum árum fyrr. Hún gat ekki
hugsað sér að hryggja föður sinn,
sem unni henni mjög heitt, og þess
vegna beið hún þetta lengi að gera
þrá sína að veruleika.
Hún kom í Karmelklaustrið í
Hafnarfirði 7. júní 1953 og tók sér
nafnið Ólöf Hinriksdóttir. Fyrstu
klausturheit sín vann hún 11.
janúar 1955 og lokaheit sín 1958.
Draumur hennar hafði ræst, að fá
að þjóna Drottni í bæn og hug-
leiðslu, í reglunni sem hl. Teresa
endurreisti á sömu öld og Jón
biskup Arason hlaut að missa höf-
uð sitt fyrir böðulsöxinni.
Gefum príorinnu hennar, systur
Mirjam, orðið: „Hún var ævinlega
mjög þakklát fyrir allt og þegar
læknirinn sagði henni, rétt fyrir
andlátið, að nú væri heilsu hennar
farið að hraka alvarlega og hún
ætti ekki langt eftir ólifað, sagði
hún: „Samt á ég ennþá nóg eftir til
að vera þakklát fyrir það.“.“
Hún hafði veikst af lungnabólgu
í febrúar síðastliðhum og fór
hjartað brátt að veiklast. Hún
náði sér að nokkru en heilsu henn-
ar fór engu að síður síhnignandi
síðasta hálfa árið. Og systir Mirj-
am segir áfram:
„Við fórum frá íslandi 10. júní
1983, aftur til Hollands, en hjörtu
okkar héldu áfram að vera á ís-
landi. Fyrir nokkrum mánuðum
sagði ég henni (systur Ólöfu) að
brátt mundi hún halda til himna
og þar mundi hún njóta sælu að
eilífu. Og þá sagði hún með sömu
gamanseminni og henni var svo
töm: „Það hlýtur að vera mjög fal-
legt á himni, en ætli það verði fal-
legra en á íslandi?“
Hún var alltaf söm við sig,“
heldur systir Mirjam áfram,
„þakklát, gagntekin friði og gaf
sig algerlega Drottni á vald. Hann
var henni ævinlega góður og gaf
henni það sem hún þráði. Hún fór
að eiga erfitt með andardrátt en
hún kvartaði ekki. Sjónin var bil-
uð og rödd hennar lágvær svo við
heyrðum stundum ekki það sem
hún sagði við okkur.
Og að lokum tók Drottinn hana
til sín til himna. Við vorum allar
mjög þakklátar fyrir að við feng-
um að hafa hana svona lengi hjá
okkur í Karmelklaustrinu. Hún
var okkur öllum dýrmæt gjöf. Og
nú verður hún máttugur talsmað-
ur íslands og allra vina sinna þar
á himnum, einnig okkar systra
hennar í Karmelreglunni og allrar
kirkjunnar, því ein af hjartfólgn-
ustu hugsjónum hennar var eining
allra kristinna manna, enda var
það síðasta bæn Drottins vors
Jesú Krists: „Megi þeir allir verða
eitt til þess að heimurinn trúi.“
Hún skildi við um áttaleytið að
kvöldi hins 13. ágúst. Við vorum
allar hjá henni og stóðum kring-
um rúmið hennar. Og hún dó eins
og hún hafði lifað, friðsæl, þakklát
og elskandi Guð og okkur allar.
Megi hún hvíla í friði og njóta ei-
lífrar sælu og fagnaðar. Hún hafði
kosið líf í leyndum, helgað Guði í
bæn og fórn. Við trúum og þökk-
um Guði fyrir hana.“
Þannig mælir sú systir sem var
yfirmanneskja hennar í klaustr-
inu síðustu árin og þekkti hana
manna best. Við orð hennar er
engu að bæta. En ég held að orð
systranna séu sönn, þessi orð sem
við litum kannski á sem kurteisi á
skilnaðarstund, að hjörtu þeirra
systranna hafi orðið eftir á fslandi
— líkiega nær hjörtum okkar en
við gerðum okkur ljóst í fyrstu.
Drottinn, veittu henni þinn frið
og hið eilífa ljós lýsi henni.
Torfi Ólafsson
Leiðrétting
NAFN greinarhöfundar undir
kveðjuorð vegna fráfalls Einar G.
Kvaran framkvæmdastjóra hér í
blaðinu í gær, misritaðist. Undir
þessum minningarorðum stendur
María Jóhanna Jensdóttir. Grein-
arhöfundur er María Jóhanna Lár-
usdóttir. Er hlutaðeigandi beðinn
velvirðingar á mistökunum. Fæð-
ingardagur hins látna var 30. nóv-
ember en ekki 31. nóvember. Leið-
réttist það einnig.
ATHYGLl skal vakin i því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast i í miðviku-
dagsblaði, að berast í síðasta lagi
fyrir hidegi i minudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
litni ekki ivarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
litna eru ekki birt i minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.
Legsteinar
granít — marmari
Op«ð ália daga,
•iruiig kvMd
og hoigar..
fianit xf.
Unnarbraut 19, 8elt|anwrnMi,
aímar 620809 og 72818.