Morgunblaðið - 15.01.1986, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR15. JANÚAR1986
AF ERLENDUM VETTVANGI
Portúgal* eftir JÓHÖNNU kristjónsdóttur
Mario Soraes virðist hafa auk-
izt fylgi en Freitos do Amaral
er þó enn sigurstranglegastur
SVO VIRÐIST sem hlutföllin hafi breytzt nokkuð upp á siðkastið
milli frambjóðendanna við forsetakosningarnar í Portúgal þann
25. janúar næstkomandi. Eftir að Fransisco Zalgado Zenha, fyrrv.
fjármálaráðherra og einn helzti samstarfsmaður Mario Soares
um árabil, kunngerði að hann hefði ákveðið að bjóða sig fram
við kosningaraar sýndist ýmsum stjóramálaskýrendum, að fram-
boð hans myndi einkum draga atkvæði frá Mario Soares og sigur-
líkur Soares væru nánast engar. Fyrir framboð Zenha var Freitos
do Amaral, fyrrverandi leiðtogi Miðdemókrata (CDS), þó talinn
sigurstranglegastur og er svo enn. Margir spá því meira að segja
að hann muni fá tilskilinn meirihluta strax í fyrstu umferð, en
næstur honum að atkvæðafjölda muni verða Mario Soares.
Ramalho Eanes forseti, sem
lögum samkvæmt má ekki
bjóða sig fram í þriðja sinn, lýsti
samstundis stuðningi við Salgado
Zenha. Samskipti hans og Mario
Soares voru mjög stirð í forsætis-
ráðherratíð Soares og ýmsir sögðu
að Eanes væri með þessu að
klekkja á Soares og þó umfram
allt að tryggja sér þægð Zenha,
ef hann yrði kjörinn forseti. Um
hríð var útlitið hjá Zenha býsna
bjart en mjög voru spár manna á
reiki um hversu mikið það yrði
honum til framdráttar að þiggja
stuðning Eanes. Flokkur Eanes
hlaut 20 prósent í þingkosningun-
um í fyrravor, eins og kunnugt
er, og fylgið hrundi þá af Sósíal-
istaflokki Mario Soares. Hins
v.egar varð útkoma hins lýðræðis-
lega endumýjunarflokks Eanes
afleit í bæjar- og sveitarstjómar-
kosningunum nýlega. Samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins virtust
kjósendur þá þegar hafa komizt
að þeirri niðurstöðu, að flokkinn
skorti algerlega málefnagrund-
völl. Það er enda opinbert leyndar-
mál, að flokknum var fyrst og
fremst komið á laggimar til að
Eanes geti tryggt sér sess í stjóm-
málum landsins, eftir að hann
lætur af starfi forseta. Þó að
Eanes hafi notið persónulegra
vinsælda f embætti sýnist mörg-
um sem stuðningur hans og for-
setafrúarinnar, Manuelu Eanes,
sem hefur komið fram á fundum
hjá Zenha, muni ekki draga langt
þegar á reynir. Margir urðu og
til að kveða upp úr með það að í
því fælist hryggileg mótsögn, að
Zenha myndi sækja fylgi sitt til
vinstrimanna, og höfðu þá í huga
táplega baráttu hans og Mario
Soares gegn áhrifum kommúnísta
í Portúgal á fyrsta ári eftir bylt-
inguna 1974. Zenha sagði sjálfur,
að hann myndi þiggja stuðning
allra góðviljaðra manna og „að
kommúnistar væru líka fólk“.
Sumum þótti þetta athyglisverð
yfirlýsing, en kommúnistar hafa
ekki dregið af sér og formlegur
frambjóðandi þeirra hefur nú
hætt þátttöku, eins og alltaf var
búizt við og kommúnistaflokkur-
inn lýst stuðningi við Zenha.
Maria Pintasilgo varð fyrst til
að tilkynna framboð sitt og naut
ekki stuðnings neinna flokka. í
fyrstu virtist sem henni yrði tals-
vert ágengt og var farið að spá
henni allt að 30 prósentum at-
kvæða. Þegar Freitos do Amaral
kunngerði síðan það sem lengi
hafði verið vitað, að hann byði sig
fram, fór svo dæmið að snúast
við. Freitos do Amaral er einn af
stofnendum Miðdemóraktaflokks-
ins. Hann er yngstur frambjóð-
endanna fjögurra og nýtur mikils
álits meðal landa sinna. Hann er
mælskumaður með afbrigðum,
snjall atkvæðaveiðari og margir
eru þeirrar skoðunar, að með
honum tækist að „færa Portúgal
í reynd inn í raðir Evrópuríkj-
anna“ eins og einn viðmælandi
Morgunblaðsins í Lissabon orðaði
það. Slagorð hans í kosningum
er „áfram Portúgal" og það hefur
fengið góðan hljómgrunn, enda
þykir do Amaral málefnalegur og
traustvekjandi. Anibal Cavaco
Silvca .forsætisráðherra núver-
andi minnihlutastjómar, lýsti á
haustnóttum yfir stuðningi við do
Amaral og ef fylgi flokks Silva,
Sósíaldemóraktaflokksins, og
Miðdemókrataflokksins skilar sér
til do Amaral ætti hann að fá um
44 prósent atkvæða Freitos do
Amaral dregur ekki dul á að hann
vill efla stöðu Portúgals innan
Atlantshafsbandalagsins og hann
er mjög eindreginn stuðningsmað-
ur Evrópubandalags Evrópu og
telur að Portúgölum hafi ekki
verið gerð nægilega skýr grein
fyrir þeim ávinningi sem þeir geta
haft af vem sinni í EB.
í brezka blaðinu Economist
segir að do Amral vilji efla völd
forsetaembættisins, en sam-
kvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins hefur hann sagt, að svo
sé ekki. Hann líti svo á að forseti
hafi nú þegar nægileg völd. En á
hinn bóginn sé nauðsynlegt að
forseti hafi náið samstarf við
forsætisráðherra sinn. Á það hef-
ur skort milli Eanes og þeirra sem
hafa farið með embættið síðustu
tíu ár.
Eins og í upphafi var minnzt á
leit út fyrir um hríð, að framboð
Salgado Zenha yrði til þess að
Marío Soares væri úr leik. Upp á
síðkastið benda skoðanakannanir
til að Zenha hafi misst fylgi og
margir, sem hugsuðu sér að kjósa
hann, muni veita Soares atkvæði
sitt. Soares er þekktasti stjóm-
málamaður Portúgals á alþjóða-
vettvangi og hann nýtur óumdeil-
anlegrar virðingar með Portúgöl-
um. En honum hefur ekki gengið
nógu vei að stýra skútunni og
menn segja, að það sem Portúgal
vanti sé skörulegur forseti með
nýjar hugmyndir og áræði til að
leiða landið á þann bekk í sam-
félagi Evrópuþjóð sem Portúgöl-
um finnst að þeir eigi að silja á.
Enn er um hálfur mánuður til
kosninganna og reynslan sýnir að
ýmislegt getur breytt stöðunni.
Sem stendur virðist þó margt
benda til að Freitos do Amaral
verði næsti forseti Portúgals.
AP/Símamynd.
Hjálparsveitir vinna við að bjarga særðum manni úr rústum eins
hússins sem hrundi.
Egyptaland:
10 farast þegar
fjögur hús hrynja
Kaíró, 14. janúar. AP.
FJÓRAR samliggjandi byggingar hrundu í miðborg Kaíró á sunnu-
dagsmorgun og dóu að minnsta kosti 10 manneskjur og fjöldamargir
slösuðust. Ókunnugt er um hve margir grófust undir rústum bygging-
anna. Lögregla girti svæðið af og flutti fólk úr byggingum í nágrenn-
inu af ótta við frekara hrun.
Um 25 flölskyldur, samtals um
125 manns, bjuggu í húsunum flór-
um, sem eru 5-7 hæða há og um
eitt hundrað ára gömul. Allt fólk
hafði verið flutt úr tveimur bygg-
inganna skömmu áður en slysið
varð vegna lélegs ástands húsanna.
í einu húsanna hafði verið farið
fram á brottflutning fólksins sem
þar bjó, en það hafði ekki hlýtt
því, vegna þess að það gat ekkert
annaðfarið.
Vegna mikilla húsnæðisvand-
ræða í Kaíró neyðast margir íbúar
þar til að búa í gömlu húsnæði. Það
er ekki óalgengt að hús hrynji þar
og segja yfirvöld að þau hýsi nú
25 þúsund manns, sem hafa misst
heimili sín af þessum sökum. Opin-
berar tölur sýna að 1.424 létust af
völdum hruns á einu ári, á tlmabil-
inu frá því í júlí 1982 til sama tíma
1983.
Noregnr:
Hægagangnr flugvirkja
tefur innanlandsflug
Óali, 14.janúar. Frá Jan Erik Laurr, fréttaritara Morjfimbladeins.
HÆGAGANGUR hjá flugvirlyum SAS-flugfélagsins Imwnr nú ut«
helming mnanlandsflugs félagsir
flugi á ýnisum leiðum með tilliti
og enn er engin lausn i sjónmáli.
Deiluaðilamir geta ekki komist
að samkomulagi, þó að einungis um
400 n.kr. (um 2.200 ísl kr.) skilji á
milli.
Það er aðallega flugið til vestur-
hluta landsins, sem hefur orðið illa
úti af völdum aðgerðanna, þ. á m.
s í Noregi. Hefur orðið að haga
til þessara aðgerða flugvirkjanna
Björgvinjarflugið. SAS hefur reynt
að halda uppi ferðum til flestra
staða í Norður-Noregi. Farþegar,
sem ætlað hafa með SAS-vélum til
vesturhluta landsins, hafa getað
bjargað sér með því að fara land-
leiðis, sjóleiðis eða með áætlunar-
fiugi annarra félaga.
Argentma:
Mótmæli vegna heim-
sóknar Rockefellers
Buenoo Aires, 14. janú&r. AP.
TVÖ þúsund manns söfnuðust saman i Buenos Aires til að
mótmæla komu Davids Rockefellers, bankastjóra, til Argentínu.
Hópurinn brenndi bandariska fánann, velti bílum og braut rúður
í húsum, áður en lögregla dreifði honum og beitti til þess gúmm-
ikúlum og táragasi.
Argentínska fréttastofan sagði
að tuttugu manns hefðu verið
handteknir og fimm hefðu verið
fluttir í sjúkrahús vegna sára.
Mótmælin voru fyrir utan Banda-
ríska klúbbinn í miðborg Buenos
Aires. Þeir sögðu að ástæðan
væri sú að Rockefeller hefði haft
einkar vinsamleg samskipti við
herforingjastjómina sem var við
völd I landinu frá 1976—1983.
Rockefeller kom til Argentínu
á laugardag til að stjóma sérstök-
um formannafundi viðskiptafröm-
uða sem vilja styrkja viðskiptaleg
og menningarleg tengsl milli
landa I Norður- og Suður-Amer-
íku.