Morgunblaðið - 25.02.1986, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. FEBRÚAR1986
„ A\bert Hefur efcki unniá frér
siáosfc lícL’n cír. "
*
Aster___
henni viðaðsetja
upp gluggatjöld-
in í stað þess að
leikagolf.
TM Reg. U.S. Pat. Ott.-aJI rights reserved
® 1979 Los Angetes Times Syndicate
Má g-lasið mitt standa þarna
meðan ég fæ mér snúning.
Með
morgunkaf&nu
Persónunúmerið dugir honum
ekki. Þið neyðist til að skíra
hann.
MORGUNBLADIÐ, LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR1986
Hollustubyltingin/Jon Óttar Ragnarsson
Vínandi og heilsa
LSérhver ný áfengistegund er
■viðbót' hcitir uppáhaldskcnning
■þeirra Jóhannesar Bergsveinsson-
■ ar. Tómasar Helgasonar, Þorkels
V Jóhannessonar og Áfengisvamar-
I ráðs.
Hefði kenningin staðist hefðu
I léttvínin og bjórlíkin heldur betur
I aukið áfengisneyslu þjóðarinnar.
1 En reynslan segir heldur betur
I aðra sögu.
Mynd A sýnir að frá 1930 til
| 1975 fjórfaldaðist áfengisneyslan.
I Á þeitn tfma réð brennivinið —
I óskabam Áíengisvamarráðs —
j lögum og lofum.
Mynd B sýnir að frá 1974 til
I 1985 jókst léttvfnsdrykkja gifur-
I lega. 1984 bættust bjórlfkin við.
I Samt jókst heildameyslan ekki.
| Hún stóð I stað!
Sem sé: hvorki léttvínin né bjór-
I líkin urðu viðbót, heldur afstýrðu
I aukinni áfengisneyslu auk þess
! að valda síður alkóhólisma en
brennivfnið.
Ástæðan er augljós: Áfengi hér
er svo dýrt að nýjar tegundir verða
aldrei viðbót, heldur leysa þær
ávallt aðrar gerðir þess af hólmi.
BREYTINGAR Á ÁFENGISNEYSLU Á MANN
MIOAO VIÐ 100% ÁFENGI
1885-1975
og hámarksgetan er um 150 g á
sólarhríng (15 „sjússar" eða um
1000 he).
Þegar áfengi er drukkið að
staðaldrí eykst brennslugeU lifr-
arínnar um allt að helming og
■ þá nærrí dagsþörf full-
Helsta tilgátan er sú að vfnandi
f blóði myndar asetaldchýð (f lifur)
sem breytist f morffnsamband (I
heila) og þar með Ifkamlega
ánauð.
Mest er hættan af sterku
dryklgunum þvf þá eru mestar lík-
................:ÆL
BREYTINGAR A AFENGISNEYSLU
1974 - 1985
•i ai i)
Þessu er öfugt faríð. Rannsókn-
ir sýna að alkóhólismi er hér sér-
lega algengur. Ástæðan er fyrst
og fremst brennivfnsstefna
Afengisvamarráðs. Sú stað-
reynd að enn kemur Vtalls vfn-
anda úr sterkum drykkjum
(brennivfni") er meira en nóg
skýring á ástandinu eins og það
blaair við.
Breytta stefnu, takk!
Nú hefur verið staðfest opin-
berlega að allur áróður Áfengis-
Þar með hefur Alþingi ekki I
framar nein rök til að halda áfram I
að svipta íslendinga þeim mann-1
réttindum að neyta áfengs öls I
eftir eigin geðþótta.
Né heldur er fjármálaráðuneyti I
framar stætt á öðru en að verð- I
leggja veigamar þannig að neysl- J
an beinist frá óskadrykk Jóhann- I
esar að veikarí veigum.
Þarf að láta Jóhannes
Áfengisvamarráð sæta ábyrgð I
fyrír sfn háskalegu mistök áður I
en búið er að gera stóran hluta I
alls ungs fólks á fslandi að...
Fyrirspurn til
Jóns O. Ragnarssonar
Velvakandi!
Varðandi grein Jóns Óttars
Ragnarssonar í Mbl. bls. 13, laugar-
daginn 22. febr. sl.
Mig langar að koma þeirri fýrir-
spum til dr. Jóns Óttars Ragnars-
sonar á hverju hann byggir þá full-
yrðingu sína er hann virðist gera
um dr. Jóhannes Bergsveinsson,
yfirlækni áfengisdeildar Landspítal-
ans (og reyndar um fleiri) að hann
sé skottulæknir. Skottulæknir er sá
læknir sem, svo vísað sé til Orða-
bókar Menningarsjóðs, er „lélegur,
falskur og ólærður" og þykir mér
fullgróft af dr. Jóni að taka sér svo
stórt í munn um mann með jafn-
langan starfsferil, kunnáttu og
reynslu sem dr. Jóhannes.
Hvað sem allri deilu um bjór-
frumvarpið líður, þá þykir mér það
lélegt af mönnum, sem eiga að
kallast skyni gæddir, að hafa ekki
önnur vopn sér í hendi en kasta
svívirðingum á sér ef til vill lærðari
og leiknari.
Vonast ég til dr. Jón að þú getir
staðið undir fullyrðingu þinni og
fært rök fyrir nafngjöfínni.
Fyrir utan þetta væri gott að fá
skýringar á ýmsum öðrum grófleg-
um fullyrðingum sem áttu sér stað
í ca. síðustu 7 málsgreinum greinar
þinnar, t.d. um embættisafglöp og
brottrekstrarsakir ýmissa embætt-
ismanna ásamt meintum byrlunum
ráðamanna eiturs fyrir ungt fólk
o.fl., glæpastarfsemi sem þú vilt
vera láta að sé stunduð af ráða-
mönnum vísvitandi gagnvart ís-
lensku þjóðinni.
Með fyllstu virðingu fyrir bjór-
frumvarpinu,
Gunnar Magnús Andrésson
Eyfirðingar
athugið
Athygli Eyfirðinga, skal
vakin á því, að ritstjómar-
skrifstofa Morgunblaðsins,
Hafnarstræti 85, Akureyri,
tekur við bréfum og fyrir-
spurnum í Velvakanda.
Víkyerji skrifar
egar sú stund rann upp 31.
janúar síðastliðinn, að sjón-
varpið tileinkaði sér nýja hætti við
útsendingu á fréttum, sat Víkverji
í hópi vina, en meðal þeirra var
útlendingur, sem hafði dvalist lengi
í Sovétríkjunum. Ekki þótti fært
annað fyrir jafn mikið áhugafólk
um fjölmiðlun og þama var saman
komið en að kveikja á sjónvarpinu
og kynnast dýrðinni.
Eftir að slökkt hafði verið, sagði
útlendingurinn, sem skilur ekki is-
lensku: Þetta minnti mig helst á
fréttatíma sjónvarpsins í Moskvu.
Hafa þeir einnig þann hátt á hér á
landi eins og þar, að láta konur
lesa fréttir, sem þykja af ómerkara
taginu? Við svöruðum þessu neit-
andi, ekki hefðum við orðið sérstak-
lega vör við það. Verkefni fyrir
Jafnréttisráð?
Hitt sat eftir, að gesturinn hafði
borið nýjungina saman við það, sem
hann hafði kynnst í Moskvu. Ekki
gat verið, að starfsmenn sjónvarps-
ins hefðu látið sér nægja að fá að
líta á skjáinn hjá sovéska sendiherr-
anum í bústað hans við Túngötu —
í húsinu, þar sem skermurinn stend-
ur enn, þótt bæði ríki og borg vilji
láta fjarlægja hann? Síðar hefur
komið fram, að sjónvarpsmenn leit-
uðu fanga bæði í Bretlandi og
Bandaríkjunum, þótt niðurstaðan
minni erlendan gest, sem ekki skilur
íslensku, á Moskvu. Kannski hefur
fréttastofunni þama tekist best að
gæta fyllstu óhlutdrægni?
XXX
A
Idag hefst flokksþing kommún-
ista í Sovétríkjunum. Telja sum-
ir, að þar komi í ljós, hvort það
vaki í raun fyrir hinum nýja flokks-
leiðtoga, Mikhail Gorbachev, að
breyta framkvæmd alræðisins eða
ekki. Síðustu daga og vikur hafa
sést merki um það í lesendadálkum
sovéskra dagblaða, að leyft er að
segja meira á prenti, en menn eiga
að venjast þar. Meira að segja hafa
blöð gerst svo djörf að gagnrýna
fréttatíma sovéska sjónvarpsins.
Um það mátti lesa í Tímanum á
laugardaginn í frétt frá Reuter,
svohljóðandi:
„Dagblaðið (svo!) í Sovétríkjun-
um gagnrýndi nýlega fréttaflutning
í sjónvarpi þar í landi og kvað hann
leiðinlegan og hugmyndasnauðan.
Sagði blaðið kvöldfréttir sjónvarps-
ins vera svo leiðinlegar að flestir
sjónvarpsáhorfendur gengju í burt
frá tækjum sínum til að þurfa ekki
að horfa á skömmina.
Dagblaðið Sovietskaya Rossiya,
sem á síðustu mánuðum hefur verið
fremst í flokki við að benda á það
sem aflaga fer í sovésku þjóðfélagi,
gagniýndi sérstaklega flutning
innlendra frétta.
Blaðið sagði allar tölfræðilegar
upplýsingar vera settar fram án
nokkurs samanburðar og frétta-
skýrendur einatt endurtaka það,
sem fréttaþulurinn hefði sagt rétt
áður.
Fólk er dauðleitt á fréttunum
„vegna þess að það er mikill munur
á lífí, skoðunum og áhuga fólks í
landinu og því hvernig þessir hlutir
eru túlkaðir í sjónvarpsþáttum
okkar,“ sagði í grein Sovietskaya
Rossiya.“
XXX
Síst af öllu vakir það fyrir Vík-
veija að heimfæra þessa frétt
í Tímanum um leiðindin í sovésku
sjónvarpsfréttátímunum yfír á þá
íslensku. Þar er margt vel gert, þótt
margt megi einnig betur fara. Hér
skal ekki fjallað um efnistök.
Ástæða er hins vegar til að staldra
við tæknilegu hliðina. Er furðulegt,
hve oft verða tæknilegar misfellur
á útsendingu frétta. Sýnir það
okkur saklausum áhorfendum
kannski best, hve hér er um við-
kvæma og vandmeðfama tækni að
ræða. Og síst af öllu ættum við,
sem í blöð skrifum, að vera skiln-
ingslausir á vanda starfsbræðra
okkar á öðrum Qölmiðlum, þótt
ekki glími þeir við prentvillupúkann
og yngsta bróður hans, tölvupú-
kann.
Breytingin á fréttatímanum má
ekki verða til þess, að fréttamenn-
imir breytist í þuli í augum áhorf-
enda. Þularstarfíð er að sjálfsögðu
gott og gilt, en það er annað en
fréttamannsstarfið. Þulir hefðu
ekki síður notið sín en fréttamenn
við að lesa af hinum nýju tækjum,
er gera þeim, sem lesa, kleift að
horfa til áhorfenda en ekki á blöðin.
Lestur í sjónvarp er vandaverk.
Hann felst ekki í því einu að koma
textanum til skila með talfæmm
heldur einnig í hinu, að fas og
framkoma tmfli ekki áhorfandann
og dragi athygli hans frá efninu.
Oeðlilegar höfuðhreyfíngar eða
bendingar með höndum geta valdið
slíkri tmflun. Ef menn em ekki
bundnir af texta á blaði á borði
fyrir framan sig, er þeim hætt við
að ofleika, ef þannig má orða það.
En hvemig væri að sjónvarpið gerði
minna af því að nota erlendar
fréttamyndir sem skreytimyndir í
fréttatímum? Leyfði okkur áhorf-
endum að kynnast því beint af
myndunum, sem þær sýna.