Morgunblaðið - 18.03.1986, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR18. MARZ1986
Varmahlíð, Skagufirði
ÞAÐ er sjaldan talið sérstaklega í frásögur
færandi þegar menn bregða búi og flytjast með
fjölskyldu sína úr sveitinni og á mölina, eins og
sagt er. Hitt er e.t.v. svolítið fréttnæmt þegar fólk
flytur úr eigin húsnæði, góðri atvinnu í kaupstað,
og út í sveit. Byggir allt upp frá grunni svo sem
íbúðarhús og útihús, sem sagt „nemur land“ í
þess fyllstu merkingu.
Margir segja: Þetta er ekki hægt í dag. En víst
er þetta hægt. Þetta hafa þau gert, Sigurður
Hansen og María Guðmundsdóttir. Þau sögðu
skilið við Krókinn í sumar, og fluttu á jarðnæði,
sem þau áttu í landi Djúpadals í Akrahreppi.
Heilt
Landnemamir á Kring’lumýri
ævintýri allt saman
segja landnemarnir á Kringlumýri í Akrahreppi
w* ar voru engin hús eða neitt
til staðar er þau komu, aðeins bert
holtið. Upp í hugann kemur kvæðið
Landnemar, eftir Davíð Stefánsson,
en þar segir:
„Þar voru melar, móabörð
og mýrardrög og sauðajörð,
en ekkert tún og enginn bær.
En ásinn var þeim báðum kær,...“
Það er að vísu ekki sauðfjárbú
sem er í uppbyggingu að Kringlu-
mýri, en svo nefnist nýbýlið, heldur
minkabú. Loðdýrabúskapur er ein
þeirra atvinnugreina sem hvað
mestar vonir eru bundnar við í
sambandi við eflingu atvinnustarf-
semi í sveitum landsins. Fréttaritari
Morgunblaðsins skrapp í heimsókn
að Kringlumýri til að forvitnast um
hagi landnemanna.
Tími til kominn að breytatil
„Ég var búinn að vinna í lögregl-
unni á Sauðárkróki í ein 12 ár og
fannst tími til kominn að breyta
svolítið til. Eftir áramótin í fyira
vann ég um tíma í loðdýrabúinu á
Króknum til þess að ganga úr
skugga um, hvort ég felldi mig við
að umgangast þessi dýr og strax
þá á eftir var teningnum kastað",
segir Sigurður og hann heldur
áfram: „Fyrsta umsóknin var undir-
rituð 10. mars sl. og það væri í
sjálfu sér heil saga að segja frá
öllum þeim umsóknum og pappírum
sem við höfum þurft að undirrita
til að allt gangi í gegn um kerfíð
og aldrei hafði maður ímyndað sér
að kerfíð væri svo þungt í vöfum
svo sem við höfum rekið okkur á í
þessum sambandi."
— Nú komið þið að holtinu hér
algerlega óbyggðu og auðu í sumar,
en nú eru hér risin bæði íbúðarhús
og stórt loðdýrahús ásamt fleiri
húsum. Hvemig er þetta hægt?
„Þetta er auðvitað heilt ævintýri
allt saman og þá ekki síst hvað
þetta hefur tekið stuttan tíma. Það
skiptir auðvitað miklu að geta sem
allra fyrst fengið inn einhveijar
tekjur af dýrunum því fyrirsjáanlegt
er að fjármagnskostnaður verðyr
mikill hjá okkur." Og Sigurður
heldur áfram:
„Við keyptum hús af Steinullar-
verksmiðjunni, sem þeir notuðu
undir skrifstofíir meðan á byggingu
verksmiðjunnar stóð, og fluttum
það hingað frameftir í heilu lagi
og búum í því núna eins og þú sérð.
Þá fluttum við einnig hingað tvö
gömul hús í heilu lagi og hugmyndin
er að nota þau sem aðstöðuhús við

1 5?
''.■ —^j^sm
■ ■•■;***?■ V n ■& -r- vs:«*á
Sigurður Ilansen „gefur á garð-
ann“
Kringlumýri i Akrahreppi
loðdýrabúskapinn. í haust var svo
minkahúsið reist en það tekur 300
læður og hvolpa."
— Telur þú að þessar 300 læður
geti nægt ykkur til að standa undir
bæði fjárfestingunni og greiða
ykkur iaun?
„Nei, meiningin er að reisa annað
hús jafnstórt og fjölga dýrunum í
600 læður. Þetta bús sem komið
er, ásamt dýrunum er örugglega
komið á fjórðu miiljón. Dýrin kost-
uðu ein 750 þúsund.“
Gengur seint að fá sölu-
skattinn endurgreiddan
— Þetta eru háar tölur. Hvemig
hefur gengið að fjármagna fyrir-
tækið?
„Við fengum lán bæði frá stofn-
lánadeild og byggðasjóði, eigum
von á styrk samkv. lögum um jarð-
rækt, og síðan eigum við að fá
endurgreiðslu á söiuskatti af öllu
efni sem í loðdýrahúsið hefur farið.
Það hefur skapað okkur mikil vand-
ræði hve seint og treglega hefur
gengið að fá þessa endurgreiðslu á
söluskatti afgreidda frá fjármála-
ráðuneytinu. En þetta sem ég hef
nefnt er ekki allt sem kostað hefur
verið til. Við þurftum að leggja
vatnsveitu hingað, fá inn rafmagn
og síma svo eitthvað sé nefnt.“
— Þegar farið er af stað með
loðdýrabúskap, þá hlýtur það að
imni fSSÍIÍ
iiib Hg!li!i5
m Himmmm tamtmi nwm.
immmmmwim
"SSglSiBy
■nsaBia ili lijigli
Ein af læðunum þrjú hundruð
vera grundvallaratriði að tryggt sé
fyrirfram með nægjanlegt og gott
fóðun
„A Sauðárkróki hefur verið rekin
fóðurstöð nú í nokkur ár sem ioð-
dýrabændur hér i héraðinu hafa
skipt við. Nú fer búum ört fjölgandi
þannig að nauðsynlegt er að fara
út í stækkun fóðurstöðvarinnar. Þar
er um verulega flárfestingu að ræða
og hlýtur að koma ffarn í nokkuð
háu fóðurverði fyrst um sinn.
Reyndar er það slæmt þegar hvoru-
tveggja í senn þarf að greiða kostn-
að við uppbyggingu sjálfra búanna
og svo fóðurstöðvanna líka. Það
þýðir einfaldlega að heldur lítið
verður eftir til að greiða sér laun
til að lifa af. Það er því í raun
algert nauðsynjamál að gott skipu-
lag sé á öflun hráefnis til fóðurgerð-
ar og eins hitt að fjárfestingar-
kostnaður í uppbyggingu fóður-
stöðvanna má ekki koma fram í svo
dýru fóðri að það éti upp allan arð
af skinnunum.
Gagnrýni byggð á
vanþekkingu
— Allt frá því fyrst var byijað
að tala um þessa loðdýrarækt sem
alvöru búgrein hafa komið fram
gagnrýnisraddir sem fínna þessu
flest til foráttu. Af hveiju heldur
þú að það stafí?
„Ætli það sé ekki fyrst og fremst
vanþekking og einnig sjálfsagt
eimir eftir af þeirri bitru reynslu
sem fékkst af þessum loðdýrabú-
skap sem farið var út í fyrir nokkr-
um áratugum af lítilli fyrirhyggju
og mistókst þá. Nú margir bændur
hafa litið bæði ref og mink sem hin
verstu villdýr og geta alls ekki fellt
sig við að þessi dýr séu höfð sem
húsdýr til að gefa af sér arð. Ég
vil leggja á það nokkra áherslu í
þessu sambandi sem oft virðist
gleymast hjá þessum úrtölumönn-
um, að með loðdýrabúskapnum er
verið að breyta innlendu hráefni,
sem hingað til hefur verið verðlaust
eða verðlítið í verðmæta útflutn-
ingsafurð sem aflar gjaldeyris fyrir
þjóðarbúið.“
María, húsmóðirin að Kringlu-
mýri, er hárgreiðslumeistari að
mennt og starfrækti hárgreiðslu-
stofu á Sauðárkróki áður en þau
hjón fluttu í sveitina. Hún setti upp
stofu í Varmahlíð og vinnur þar við
iðn sfna fjóra daga í viku. Aðspurð
segir hún að nóg hafí verið að gera
hjá sér allan fyrripart vetrar, en
janúar var daufur og þangað til nú
síðustu daga. Þessi bjartsýnu og
duglegu hjón eru kvödd með vissri
aðdáun.
P.D.
Þau unnu bæði, - hann og hún,
uns holtinu var breytt í tún.
Þau ristu sundur brunabörð
ogbreyttu þeim í græna jörð,
sem gaf þeim fleiri og fleiri strá og feita
hjörð,..Davíð. Stef.